Þjóðviljinn - 16.05.1946, Qupperneq 4

4
ÞJÓÐVILJINN
Fimmtudagur 16. maí 1946.
þJÓÐVILJINN 1
Útgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — SósíalistaflokKurinn
Ritstjórar: Kristinn E. Andrésson, Sigurður Guðmundsson, áb.
Fréttaritstjóri: Jón Bjamason.
Ritstjórnarskrifstofur: Skólavörðustig 19. Simar 2270 og
6509 (eftir kl. 19.00 einnig 2184).
Afgreiðsla: Skólavörðustig 19, sími 2184.
Auglýsingar: Skólavörðustíg 19, sími 6399.
Prentsmiðjusími 2184.
Áskriftarverð; kr. 8.00 á mánuði. — Lausasölu 50 aurar
eint.
Prentsmiðja Þjóðviljans h. f.
v--------------------------------------------------*
Nýsköpunarstefnan og
Landsbankavaldið
Nýsköpun sú sem verið er að gera í atvinnulífi þjóð-
arinnar er bylting í íslenzkum atvinnuháttum. Og hún er
meira. Hún er alger andstæða þeirrar bölsýnisstefnu, sem
ríkti á Islandi fram til ársins 1944, stefnu „þjóðstjórnar-
innar“, stefnu Framsóknar og Vísisliðsins, stefnu utan-
þingsstjórnar Vilhjálms Þórs og Björns Ólafssonar, stefnu
Alþýðublaðsklíkunnar. Öll þessi sundurleitu öfl voru altekin
af þeirri bölsýni, að jafnskjótt og stríðinu í Evrópu lyki,
dyndi yfir hrun í íslenzku atvinnulífi, framleiðsluvörur
íslendinga yrðu með öllu óseljanlegar, — eina allsherjar-
ráðið var árás á laun og lífskjör alþýðunnar.
*
Gegn þessari stefnu afturhaldsins reis nýsköpunar-
stefnan sem leiðtogar Sósíalistaflokksins börðust fyrir allt
árið 1944 og hlaut loks staðfestingu og stórsigur í málefna-
samningi ríkisstjórnarinnar, sem mynduð var í október
það ár.
Hrunstefnuliðið barðist af alefli gegn þeirri stjórnar-
myndun, gegn nýsköpunarstefnunni. Ekki einungis hinir
beinu stuðningsmenn utanþingsstjórnar Vilhjálms Þórs og
Björns Ölafssonar, heldur einnig Alþýðuflokksklíkan, sem
gerði allt sem hún gat til að hindra stjórnarmyndunina,
og setti svo met í pólitískri tvöfeldni með því að greiða
atkvæði gegn þátttöku Alþýðuflokksins í ríkisstjórn, sem
Alþýðublaðið þó neyddist til að viðurkenna að hefði stefnu-
skrá er fæli í sér „róttækari umbætur og framkvæmdir á
grundvelli núverandi þjóðskipulags en nokkur önnur stjóx n
hér á landi hefur haft á stefnuskrá sinni.“ Samt reyndi
Alþýðublaðsklíkan að hindra myndun slíkrar stjórnar,
hindra framkvæmd slíkrar stefnuskrár.
*
Undanfarna daga hefur Þjóðviljinn skýrt frá fram-
kvæmdum þriggja þátta í framkvæmd nýsköpunarinnar, og
er þar sannarlega um stórfréttir að ræða:
Fiskiskipafloti íslands tvöfaldast á þremur árum,
1945—47.
Flutningaskipafloti Islendinga verður í árslok 1938
tvöfalt stærri en fyrir stríð.
Afköst síldarverksmiðjanna tvöfaldast á tveimur
fyrstu árum nýsköpunarinnar.
Þetta eru aðeins þrír þættir nýsköpunarinnar að vísu
hinir stórfelldustu, en framfarir eru stórstígar einnig á
öðrum sviðum.
*
Einn alvarlegan skugga ber á feril þessarar miklu og
öru nýsköpunar í atvinnul. þjóðarinnar: Afturhaldsstjórn-
in á Landsbankanum. Þegar menn nýsköpunarinnar koma
þangað til að fá lán í fiskvinnslustöðvar eða önnur ný
fyrirtæki, þá hitta þeir fyrir steinrunnið afturhald í líki
Jóns Árnasonar og álíka manna, eindregna andstæðinga
nýsköpunarstefnunnar, — og þeim er oftar en hitt neitað
um nauðsynleg lán. Það er óskiljanlegur tvískinnungur
í því, að Sjálfstæðisflokkurinn og Alþýðuflokkurinn skuli
bera ábyrgð á slíkri bankastjórn, skuli kjósa einn ákveðn-
-asta andstæðing nýsköpunarstefnu stjórnarinnar til banka-
fitjóra í Landsbankanum á þessum örlagaríku tímum fynr
allt athafnalíf þjóðarinnar. Baráttan um stofnlán sjávar-
-útvegsrns sýndi, hve blygðunarfaus afturhaWsöflin, sem
LOKUNARTÍMI
BIFREIÐ ASTÖÐ V A.
Kunningi minn einn, sem
vinnur mikið að næturlagi,
kom til min fyrir stuttu og
bað mig fyrir umkvörtun út af
lokunartíma bifreiðastöðvanna.
Honum fórust orð eitthvað á
þessa leið:
„Eins og þú veizt, þá vinn ég
oft að næturlagi og þarf þá
stundum, vinnu minnar vegna,
að fara úr bænum. Þegar ég
svo reyni að komast í bæinn
aftur vill mér oft ganga það
erfiðlega. Það var nógu slæmt,
þegar þessi eina stöð, sem op-
inn er, lokaði kl. 4 að nóttu, en
nú þegar hún lokar kl. 2 er all-
sendis ómögulegt að fá bíl.
Eina nótt um daginn var ég
staddur suður í Hafnarfirði. —
Klukkan um 3 var starfi mínu
lokið, og þá þurfti ég að fá ferð
í bæinn. Það var aðeins vegna
hjálpar góðra manna, að ég fékk
hana. Ef svo hefði ekki verið,
hefði ég sennilega orðið að láta
fyrirberast úti á götum Hafnar-
fjarðar þessa nótt. Þetta ástand
er alveg ófært, og ég vil mælast
til þess að ein toifreiðastöð
bæjarins sé opin a. m. k. til
kl. 4“.
ÓÞOLANDI ÁSTAND.
Eg er kunningja mínum sam-
mála um þetta. Það er oft að
nóttu til, sem mönnum bráðligg-
ur á bíl, ekkert síður en á dag-
inn, og þá er enginn vegur til
þess að fá hann.
Eg hef tekið eftir þvi undan-
farið, sérstaklega á aðfaranótt-
um mánudaga, þegar ég er á leið
heim frá vinnu minni við blaðið,
að mikið er um prúðbúið fólk
á götum úti. — Eg geri ráð
fyrir að þetta fólk sé að koma
úr fermingum, en þær standa
nú yfir eins og allir vita. Mér
hefur þá oft dottið í hug: Það
er heppið, þetta fóik, að tíðin
skuli vera svona góð, þegar eng-
in leið er að ná í bíl. Hvernig
skyldu síðkjólar kvennanna, eða
kvöldföt karlmannanna líta út,
er heim kæmi, ef þetta fólk
þyrfti að ganga heim í roki og
rigningu. Þetta er bara eitt
dæmi af mörgum um þau óþæg-
indi, sem af því stafa, að ekki
er hægt að fá leigubifreið að
nóttu til.
MÍN TILLAGA.
Eg vildi því géra það að til-
lögu minni að ein stöð væri op-
in alla nóttina. Eftir kl. 4, þegar
mesta eftirspurnin eftir leigu-
bifreiðum er búin, mætti fækka
þeim bifreiðum, sem á vakt
væru. Hafa þær t. d. 2—3, því
sjálfsagt er það alltof kostnaðar-
samt að hafa allar bifreiðar
stöðvarinnar við akstur eftir
það, en þar sem oft getur verið
mjög áríðandi fyrir fólk að ná
í bíl að næturlagi, þá er það
ekki nema sanngjörn krafa að
á því séu einhverjir möguleikar.
EGGJASÖLUSAMLAG.
Kona hér í bæ sagði mér frá
því fyrir stuttu, að eggjafram-
leiðendur hér í bæ hefðu stofn-
að með sér eggjasölusamlag. —
Væri ekkert nema gott um það
að segja, en þó væru nokkrar
athugasemdir, sem hún vildi
koma á framfærj, og bað hún
mig fyrir þær. Fara þær svo
hér á eftir.
Eggjunum er skipt í 2 flokka,
og á hvert þeirra er stimplað
flokkurinn, stimpill félagsins og
númer félagsmannsins, sem egg-
ið er frá. Þetta á að tryggja að
eggin séu ný, en það gerir það
ekki, því dagsetningu vantar á
þau. Þau geta eins verið árs-
gömul, meðan ekki er á þeim
dagsetning, sem segir til um,
hvaða dag þeim er verpt.
En félagsrrönnum mun hafa
skilizt þetta að einhverju leyti,
því þann varnagla hafa þeir
slegið við þessari tryggingu, að
séu eggin merkt, en reynist
skemmd, þá má skila þeim aft-
ur. Á þessu er sá stóri galli, að
stimpilblek það, sem notað er á
eggin, þolir ekki suðu, svo að
ef eggin eru soðin og reynast
skemmd, þá er engin leið til að
skila þeim, því stimpillinn er
máður af.
Þessar athugasemdir vona ég
svo að komi fyrir augu réttra
hlutaðeigenda, og þeir geri sitt
til að bæta úr þessum göllum,
því fyrirtækið sjálft er allrar
virðingar vert, og með þessum
aðferðum ætti að verða
meira öryggi fyrir að húsmæð-
ur fengju ný og óskemmd egg,
en hingað til hefur verið.
VÁTRYGGING Á
BRÖGGUM.
Loks er svo hér leiðrétting,
sem ég hef verið beðinn fyrir
vegna skrifa minna um daginn
út af eldsvoða í bröggum bæjar-
ins.
Sjóvátryggingafélag íslands
hefur skýrt Bæjarpóstinum frá
því, vegna ummæla í Bæjarpóst
inum nýlega, að allar innrétting-
ar í bröggum svo og braggarnir
sjálfir fáist brunatryggt. Vá-
tryggingargjald sé hið sama og
fyrir venjuleg járnklædd timb-
urhús.

Flokkurinn, sem altaf er
að tapa.
Árið 1930, þegar kosnir voru
15 fulltrúar í toæjarstjórn
Reykjavíkur í fyrsta sinn, fékk
Alþýðuflokkurinn 5 fulltrúa. —
Árið 1946 fékk hann 2 fulltrúa
af 15. Það er rétt að muna eftir
þessari staðreynd, þegar Al-
þýðublaðs-moldin rýkur.
Árið 1922 fylgdu 36.2% af
kjósendum Alþýðuflokkn-
um — árið 1946 ca. 16%.
Það er einkar fróðlegt að at-
huga, hve margir kjósendur af
hundraði hafa fylgt Alþýðu-
flokknum við bæjarstjórnarkosn-
ingar í Reykjavík á síðustu ár-
um. Eftir því sem hagskýrslur
bæjarins herma, hefur fylgið
verið þannig:
Árið 1922 — 36.2 af hundraði
Árið 1924 —- 34.1 —. —
Árið 1926 — 39.1 — —
Árið 1928 — 36.2 — —
Árið 1930 — 34.5 — —
Árið 1934 — 32.8 — —
Árið 1938 — 35.8 — —
Árið 1942 — 22.0 — —
Árið 1946 ca. 16 — —
Þetta eru tölur, sem tala. Svo
eru til menn, sem eru að baksa
við að halda því fram, að Al-
þýðuflokkurinn sé í afturbata,
og að hann, sem ekki fékk nema
2 bæjarfulltrúa af 15 í vetur,
>geti jafnvel fengið 2 alþingis-
menn af 8. Langt getur fásinn-
an gengið.
En stórhugur og róttækni
fólksins hefur vaxið.
Á sama tíma sem Alþýðu-
flokkurinn hefur þannig orðið
smærri og smærri, hefur stór-
hugur og róttækni fólksins
orðið meiri og meiri. Barátta
þess fyrir bættum kjörum og
aukinni menningu hefur orðið
markvissari, enda náðst þýðing-
armiklir sigrar, þó margs sé
en áfatt. — En fjöldinn, sem
toerst markvíst fyrir bæ.ttum
kjörum, getur ekki notað for-
ustu manna eins og Stefáns Jó-
hanns, Sigurjóns Ólafssonar og
annarra „sjálfsala11. Þess vegna
er Alþýðuflokkurinn alltaf að
minnka.
En einingin er mál
málanna.
Ollum hugsandi mönnum er
ljóst, að fyrir sósíalista er ein-
ingin mál málanna. Það er stað-
reynd, að megin-þorri þeirra
kjósenda, sem fylgja Sósíalista-
stjórna Landsbankanum, eru, og að meirihluti Alþingis
hefur ekki í fullu tré að ganga í berhögg við þessa and-
stæðinga nýsköpunarinnar, ekki heldur þeir flokkar,
eins og Sjálfstæðisflokkurinn og Alþýðuflokkurinn, sem
annars telja þá stefnu sér til gildis.
Sósíalistaflokkurinn hefur með baráttu sinni knúð
Landsbankaafturhaldið til undanhalds, en þeirri baráttu er
ekki lokið. Allir þeir, sem taka þátt í hinu mikla nýsköpun-
arstarfi sem nú er unnið, fylgjast af áhuga méð þeirri
baráttu, og munu þess albúnir að efla svo áhrif Sósíal-
istaflokksins, að ekki sé hætta á að menn eins og Jón
Ámasom geti hindrað eða tafið nauðsynleg- nýsköpunar-
fyrirtæki.
flokknum og Alþýðuflokknum
vilja eitt og hið sama á vett-
vangi stjórnmálanna. Það er
einnig staðreynd að ef þessir
kjósendur hefðu verið í einum
flokki við bæjarstjórnarkosning-
arnar í vetur, þá hefði íhaldið
misst meirihlutann í toæjar-
stjórn. Eins og allir vita, eru
þeir menn, sem ráða í Alþýðu-
flokknum, Stefánarnir, Sigurjón
o. fl., ekki viðmælandi hvorki
um samninga né samstarf þess-
ara flokka, þess vegna verða
kjósendurnir að sameina þá
með því að fylkja sér um þann
flokkinn, sem stofnaður er til að
toerjast fyrir einingunni og bar-
Framhald á 7. síðu