Þjóðviljinn - 03.09.1946, Blaðsíða 5

Þriðjudagur 3. sept. 1946.
ÞJÍ»)V3tJINN
Alþjóðasamband
verkalýðsins og
Grikklandsmálin
KÆRA Alþjóðasimbands verka-
lýðsins á hendur grísku stjórn
inni hlýtur uð vera öllum
frelsisunnendum og verkalýðs
sinnum fagnaðarefni. — Eins
og áður hefur komið í Ijós í
Spánarmálunum er Alþjóða-
samb. staðráðið í að verja
réttindi og hagsmuni verka-
lýðsins í sénhverju landi. gegn
yfirgangi og íasistiskri kúgun.
Því fasismi er það og ekkert
annað þegar griska ríkisstjórn
in setur af lóglega kosna
stjórn gríska verkalýðssam-
bandsins og skipar aðra eftir
eigin geðþótta.
JOUHAUX varaíorseti Alþjóða-
sambandsins var staddur í
Grikklandi, er gríska stjórnin
braut þannig lög á gríska
verkalýðnum. Hann gerði allt
sem unnt var til að leiða
grísku stjórninni fyrir sjónir,
að Alþjóðasambandið myndi
ekki láta það viðgangast, að
ein deild þess væri beitt slík
um fantabrögðum. En grísku
konungssinnarnir létu sér eigi
segjast. Jouhaux lýsti því þá
yfir, að gegn grísku stjórninni
yrði gripið til sömu ráða og
beitt hefur verið gegn Franco
stjórninni. Fyrsti liðurinn i
þeim aðgerðum er kæran til
f riðarráðstefnuur ar.
STJÓRN Alþjóðusambandsins á
vísan stuðmng verkalýðs
sérhvers lands í baráttu sinni
við gríska fasismann. — Það
sýna mótmæli þau sem stjórn
brezka verkaiýðssambandsins
og fulltruar verka-
- lýðsfélaganna í London
hafa sent brezku ríkisstjórn-
inni gegn áframhaldandi brezk
um stuðningi við grísku stjórn
ina. Þótt Bevin utanríkisráð-
herra virðist hafa gleymt. því
er hann sagði 1936: ,,Það
fyrsta, sem fasistísk ríkis-
stjórn ræðst á, eru verkalýðs
samtökin“, þá hefur brezki
verkalýðurinn ekki gleymt
þeirri dýrkeyptu reynslu, sem
felst í þessum orðum.
ALÞJÓÐASAMBAND verkalýðs-
ins er ekki orðið ársgamalt.
En á hinum stutta starfstíma
sínum hefur það fyllilega upp-
fyllt vonir þeirra, sem börð-
ust fyrir einingu heimsverka
lýðsins. Það er þegar orðið
afl í alþjóðamálum, sem
reikna verður með. Hvenær,
sem fasistisk kúgunaröfl,
hvar ’sem er i heiminum, fót-
umtroða réttindi verkalýðsins,
munu þau reka sig á, að þau
hafa sagt samcökum 60 millj.
verkamanna og kvenna stríð á
hendur.
Verkalýður heimsins hefur
lært það af biturri reynslu
síðasta áratugs, að fasistisk
ríkisstjórn, sem kúgað hefur
verkalýðshreyfinguna, er ekki
einungis böðull síns eigin
lands, iieldur Iraetta fyrir
heimsfriðinn.
L
Víðsjá Þjóðviljans 3. 9. ’46.
Viðtal við Titó marskálk
Meurling segist svo frá:'"
„í vissum hluta heimsblað-!
anna er stjórn Títós mar-^
skálks lýst svo, að hún sé al- J
gerlega kommúnistisk, en
ekkert er f jær sanni. Hópur,
lýðræðisflokka vinnur saman 1
í júgóslavnesku alþýðufylk- \
ingunni. Sjálfur er Tító mar-1
skálkur að vissu leyti hafinn |
yfir flokkana. Hann gerði sér J
einnig mjög annt um það í!
viðtalinu við mig, að undir-1 svellandi útrás j voldugum
strika, að ekki beri að líta a 1
hina nýju Júgóslavíu sem
Sœnski blaðmnaðurinn Per Meurling
varð fyrstur blaðamanna af Norðurlöndum
til að ferðast um hina nýju Júgóslavíu, sem
risið hefur upp eftir styrjöldina. Eftirfar-
andi grein ritaði hann í danska blaðið Poli-
tiken um samtal, sem hann átti við Tító
marskálk, forseta hins júgóslavneska sam-
bandslýðveldis
sósíalistiskt ríki, heldur nýtt
afbrigði róttæks, borgaralegs
lýðveldis. Þessi ummæli eru
einnig staðfest af stjórnar-
skránni, sem sett var í janúar
í ár þar sem, auk róttækra-
borgaralegra meginreglna,
svo sem viðurkenningar rík:s-
ins á borgaralegu hjónabandi,
hópgöngum og f jöldafundum,
sem íbúar nærliggjandi bæja
tóku þátt í, klæddir hinurn
litskrúðugu þjóðbúningum
sínum. Eftir að hafa hlýtt á
þrumandi stjórnmálaræður,
sem tekið var með dynjandi
lófataki, dreifði mannfjöldinn
sér til að dansa kolo á götum
og torgum. Kolo er þjóðdans
er lögð áherzla á tryggingu, Júgóslava. Karlar og konur
Eftir Per Meurling
einkaeignarréttarms. Þetta er til skiptis taka höndum sam-
sérstaklega vinsælt meðal
júgóslavneskra bænda. Við
skiptingu stórjarðeigna hefur
smábændum fjölgað mjög, og
þeim þykir mikils um vert,
að eignaréttur þeirra skuli
vera tryggður 1 stjórnar-
skránni- Jafnframt reynir rík-
isstjórnin að bæta úr ókost-
um landbúnaðar á smájörð-
um með því að hvetja bænd-
ur til samvinnubúskapar,
setja á stofn dráttarvélamið-
stöðvar og koma á sameigin-
legum vélakaupum. Þjóðnýt-
ing mikils hluta af iðnaðin-
um afsannar ekki það, sem á
undan er sagt urn viðurkenn-
an og mynda stóran hring,
sem snýst hægt í takt með
torlærðum skrefum- Öðru
hvoru hlaupa karl og kona
inn í hringinn miðjan. Hann
táknar örn en hún bráð hans,
dúfu. Stökkvandi og baðandi
handleggjunum eltir karl-
maðurinn konuna, sem hörfar
undan. Þannig er haldið á-
fram klukkutímum saman.
Alltaf er sungið undir dans-
inum og er einn forsöngvari,
sem oft yrkir jafnóðum og
hann syngUr texta um stjórn-
mál dagsins við gömul þjóð-
lög. Ýmis þessara nýju þjóð-
kvæða túlka á áhrifarikan
sjálfan sig, niðurbrennt heim-
kynni, móðir hans gömul og
hjálparþurfi, sjúk eiginkona,
ungur og varnarlaus sonur,
ailt kallar þetta hann til sín
en — það er viðlagið — hann
má ekki yfirgeía vígstöðvarn-
ar-
I þessum þjóðkvæðum, sem
á einkennilegan hátt hafa
yngt upp júgóslavneska þjóð-
arvenju, rakst ég fyrst á ó-
véfengjanleg merki um þær
geysilegu vinsældir, sem Tító
marskálkur nýtur í landi
sínu. Stöðugt kváðu við í við-
lögum kvæðanna orðin Tító,
félagi Tító, og stundum dans-
aði mannfjöldinn eftir hrein-
I um lofkvæðum um hinn

I fyrradag heldur Valtýr Slef-
ánsson enn áfram að ráöasl á
fíáðstjórnarríkin og drótta jwi
oð sósialislum a<5 þeir séu „ó-
þjóölegir“ vegiui þess aö þeiv
vilja ekki laka þátt í liinu ofstiek
isfulla ní'öi lums um þessa fjar-
lægu þjóö. Hann lieldur þvi
fram aö fíússlandsníö sé eitt-
hvert þjóölegi og séríslenzkt fgv
irbrigöi, aöalsmerki liins sanna
Islendings.Mönnum er þó ekki úv
minni liöiö hvernig Morgunblaö-
| iö hætti fíússlandsníöi sinu
snögglega þegar auövaldsblööun-
^ um úli um lieim þóknaöist aö
i þagna á striösárunum. Og þegav
aúöjöfrarnir í Bandarikjunum og
■ Bretlandi hófu ofsóknir sínar á
ný aö stríöi loknu, var Vallýv
Stefánsson strax lil taks eins og
hjólliöugur sprellikarl. Og aldrei
hefur hann veriö jafn auömjúk-
ur i þjónustu sinni og nú, þcg-
ar Bandaríkjaauövaldiö vill kló-
festa Island. Nei, ofsóknirnav
gegn fíússum eru hvorki þjóö-
legar né islenzkar. Þær eru liöuv
i baráttu auövaldsins til aukinna
valda í lieiminum, og Valtýr Stef,
ánsson er eill örvcrpislegasta
mikla marskálk. Eg minnist pefíiS' sem 1>átl lekur 1 1>eirri
kvæðis, sem hljóðaði
ingu á eignarréttinum. Þar er j hátt þjáningar júgóslavnesku
um að ræða hið sama og gert, þjóðarinnar á bernámsárun-
er í smærri stíl í Frakklandi.
um. Þannig lýsir t. d. eitt
Síðan í desember í fyrra hef- kvæðið sorg móður við gröf
ur starfað öómstóll, sem hef-
ur það verkefrr að komast að
raun um, hvaðn 'ðnrekendur
hafi starfað með óvimmum á
stríðsárunum. og þeirra eign-
ir gerir ríkið upptækar.
®
Belgrad, höfuðburg Júgó-
slavíu, stendur á undurfögr-
um stað, þar sem Sava renn-
ur í Dóná. Það er ánægjulegt
að minnast hvítkaikaðra húsá
hennar og grænna garða. En
einkum minnist ég þó hins
márgbreytilega og fjöruga
bæjarlífs í þessari suðurlanda
borg. Iirifningin yfir frelsun-
‘nni undan oki Þjóðverja,
sem einmitt hér gengu fram
af sjálfum sér í gidmmd og
blóðsúthellingum — enn hvíl-
ir draugaleg dauðakyrrð yfir
Banitsa-fangabúðunum rétt
fyrir utan borgina — og fögn-
uðurinn yfir hinu nýja lýð-
ræði fékk hvað eftir annað
sonar hennar fallins. En son-
urinn talar til hennar úr gröf
inni og b'ðrr hana að þerral
barállu.
Og nú hefur þessi þokkalegi
her fengiö árntiðaróskir frá göml
um samlierja. Þýzki nazistinn
fíudotf Iless hefur haldiö síö-
eins
svo:
Félagi Tító, örn vor frá
fjöllunum,'
bú berst fyrir rétti fólksins (
félagi Tító, örn vor frá j ustu ru’8u sina furir rétlinam i
fjöllunum, Núrnberg. MprgunbtaöJö segiv
bú berst fyrir réttlcetinu. j svo: >JIann kvaöst líta svo á, aö
í þessum stjórnmálakveð-, Rássar hefr>n verið mesti óvi,mr
skap kynnumst við júgóslav-1 Þfóðaerja og óvinur alls heims-
nesku þjóðinni í allri hennar (ins' Kva®st hann vona aö Bret-
frumstæðu og upprunalegu jnm °<! Bandaríkjamönnum
hugsjónatrú, sem Tító mar-i fnyndi ganga belur aö þjarma aS
þeim en Þjóöverjum.“
Þaö er stigsmunnr en ckki
eölis á þýzku nazistunum og auö
drottnurum Bretlands og Banda-
skálkur hefur orðið tákn fyr-
ir. í þessu landi mætast gam-
alt og nýtt augi'.ti til auglits.
Á rauðmálaða sporvagnana í
Belgrad er letrað með hvít- rikjanna. Valtýr Slefánsson vav
um stöfum: „Niður með fas- aöur áyggur þjónn þýzku nazist-
ismann, frelsi handa fólkinu“ ( anna. Nú hlýöir hann hverju
í þéttustu umferðinni á aðal- kalli Bandaríkjaauövaldsins. Inn
götunum innan um bíla og rætiö er óbreytt. Ilann mun síö-
sporvagna má sjá gamlan ' <>r veröa talinn cinhver sá óþjóö-
af sér tárln, hann hafi fallið: bónda í marglitu vesti með Icgasli allra óþjóölegra íslend-
fyrir frelsið. Annað kvæði gullhringi í evrunum reka. inga
lýsir baráttu skæruliðans við | Framh. á 7. síðu. *
Vallýr Stefánsson heldur á-
fram aö skrifa um stjórnarsam-
slarfiö meö kjassi og blíðmælunt
í ööru oröinu og dólgslegiim svi-
viröingum i hinu. I fyrradag lýs-
ir Vallýr sljórnarsamslarfinii
mcö þeim oröum, aö sósialistav
„lutfi gengiö til stjórnarsam-
starfs viö sér betri og færari
menn.“ Þessi orö ætti alþýöa
landsins að festa i minni. Þessi
ameríkuagent leyfir sér aö segja
opinberlegá aö alþýöustéttirnar.
sem fylkja sér um Sósía/fsta-
flokkinn séu lakuri og ódugleýri
mgnntegund en auömennirniv,
sem stjórna Sjálfstæöisflokknum.
Þaö er lángt siöan fyriiiitniny
þessara háu herra á álþýöu lands
Framh. á 7. r íðiu
Tító marskálkur ineð gæðing sinn.