Þjóðviljinn - 03.09.1946, Blaðsíða 8

Kjarkur, bjartsým ogfnðar vil ji emkenni
tékknesku þjóðannnar
Stutt viðtal við Halldór Kiljan Lax-
ncss, rithöfund, sem nýkominn er úr
ferð um Norðurlönd og Tékkoslóvakíu
Halldór Kiljan Laxness rithöfundur er kominn til
landsins ásanit konu skmi úr ferðalagi um Norðurlönd og
Tékkóslovakíu. Hann átti stutt viðtal við blaðamann Þjóð-
viljans I gær og fer það hér á eftir.
— Hvað segirðu mér af
ferðalagi þínu?
— Eg var bæði í Prag
og á ferðalagi víðsvegar um'
Tékkoslóvakíu í boði tékk-'
nesku stjórnarinnar, en af-
ganginn af tímanum var ég í
Svíþjóð og Danmörku.
— Skemmtilegt ferðalag? •
— Það er ekkert mjög
skemmtilegt að ferðast núna.j
Það eru svo margir sneplar,!
sem þarf að stimpla á í ýms-j
um áttum. En það var sér-|
staklega skemmtilegt að takaj
eftir hinum mikla kjarki, i
krafti, bjartsýni, friðarvilja’
og starfsvilja, sem er í tékk-
nesku þjóðinni. í Tékkoslo-
vakíu og austurblokkinni er
ekki talað um annað en friðj
og Tékkar miða allt sitt
þjóðlíf við frið. Þeir hafa
nýlega sett sér tveggja ára
viðreisnar og friðarstefnu-1
skrá, þar sem gert er ráð
fyrir tvöföldum vinnuafköst-
um hvers manns.
— Þú hefur þá ekki flýtt
þér heim vegna ófriðarhætt-
unnar, sem Vísir var að tala
um hér um daginn?
— Nei. Hins vegar er nóg
um stríðsæsingar í sænsk-
um blöðum. Hægri og liberaía
pressan þar er uppfull af
stríðsæsingi. Blöðin þenja út
hvern tittlingaskít í alþjóða-
málum til að koma fólki j
í stríðsskap. Þau eru
eins og borgarablöðin eru
verst hérna. Eg tók nokkur^
þeirra með mér til Prag.
þfÓÐVILJINN
100 viðskiptaskip SR hætt
veiðum
Brœðslusíldarmagnið 1,164,921 hl. og 139,930
tunnur saltaðar 31. ágúst
Bræðslusíldaraflinn nam á miðnætti 31. f. m. 1164 921
hektólítra samtals á öllu landinu. Á sama tíma í fyrra
nam liann 463 238 hektól. 1944: 1 861 216 og 1943: 1 636 987
hektól.
Saltsíldaraflinn var 139 930 tunnur, en á sama tíma í_
fyrra 58 606 tunnur, 1944: 27 507 tunnur og 1943: 47 971
tunna.
Tékkamir ráku upp stór
augu, þegar ég sýndi þeim
þau og sögðu: Eru þeir orðn-
ir alveg vitlausir þarna vest-
urfrá ?
— Hvað segirðu mér um
útgáfu bóka þinna í Tékko-1
slovakíu ?
— Salka Valka var gefin
út í Tékkoslovakíu undirj
protektoratinu árið 1941 í 20'
þúsund eintökum og seldist
upp á svipstundu. Tékkarnir
gátu með sérstöku lagi kom-'
ið henni fram hjá þýzku*
ritskoðuninni, en hún var
bönnuð í Þýzkalandi eins og
allar mínar bækur. Eg skal
skjóta því inn milli sviga
að ég frétti það ekki fyrr en
í þessari ferð, að Salka Valka
hafði verið fullprentuð í
Þýzkalandi, er útgáfa hennar
Samvinnutryggingar, gagn-
kvæm tryggingarstofnun
Fyrir forgöngu Sambands ísl. samvinnufélaga hefur
verið stofnað vátryggingafélag með nafninu: Samvinnu-
tryggingar, gagnkvæm tryggingarstofnun.
Félagið tekur til starfa 1. sept. Byrjað er á að tryggja
gegn bruna og sjó. Síðar verður bætt við bílatryggingum
og fleiri tryggingum. Þetta félag niun þó ekki annast líf-
tryggingar, en sérstakt félag bráðlega stofnað í því augna-
miði.
Samband ísl. Samvinnufé-
laga leggur félaginu til 500
þús. króna tryggingarfé. —
Ágætir endurtryggingarsamn
ingar hafa fengist í Stokk-
hólmi og London, og því vel
séð fyrir öryggi og fjárhag
félagsins.
Stofnun þessa tryggingarfé
lags er einstæður og sérstak-
ur viðburður hér á landi. —
Hér hefur aldrei fyrr starfað
alíslenzk gagnkvæm trygg-
ingarstofnun. í gagnkvæmu
félagi, eins og þessu, er fé-
lagið eign allra þeirra, sem
hjá því tryggja, og allur hagn
aður a| starfseminni kemur
, tryggjendunum sjálfum til
góða. Þess er bænzt, að starf
j semi þessi megi verða drjúg-
\ ur þáttur í því að skapa fjár
| hagslegt öryggi hjá þjóðinni,
I ekki sízt meðal þess fólks,
sem minnstar tekjur hefur og
erfiðast á í lífsbaráttunni.
í stjórn vátryggingarstofn-
unarinnar eru:
Formaður: Vilhjálmur Þór,
forstjóri. — Meðstjórnendur:
ísleifur Högnason, framkv.stj.
KRON, Jakob Frímannsson
framkv.stj. KEA, Karvel Ög-
mundsson, útgm., Keflavík,
Kjartan Ólafsson, bæjarfulltr
Hafnarfirði.
Halldór Kiljan Laxness.
var stöðvuð samkvæmt sér-
stakri stjórnarskipun árið
1934. Sjálfstætt fólk var
komin út, en allt upplagið,
sem eftir var á markaðinum,
var gert upptækt og brennt.
Eg samdi nú við ELK bóka-
forlagið tékkneska um út-
gáfurétt á öllum bókum mín-
um og mun það hef ja útgáfu
þeirra innan skamms.
— Hvernig leizt þér á þig
í Höfn ?
— Það, sem okkur þótti at-
hygliverðast, þegar við kom-
um til Hafnar í byrjun júlí,
var að sjá nýtt dilkakjöt á
liverjum matseðli veitingahús
anna þegar ekkert var annað
að fá hér heima en ískjöt. Og
matseðlarnir á veitingahús-
unum með löngum röðum af
kræsingum. Manni fannst að^
íslendingar hefðu ekki ofan (
sig í samanburði við allt
þctta. í dag, þegar ég ætlaðþ
að kaupa í matinn í Reykja-|
vík var ekki til tætla af kjöti
nema hrossakjöt. Svo þykj-
umst við vera sauðfjár-
ræktarþjóð. Hafnarbúar virð-
ast vera dálítið kjarklitlir,
dálítið daufari en þeir voru,
ekki búnir að ná sér eftir
hertökuna.
— Hvað um útgáfu bóka
j þinna í Danmörku ?
— Fyrsta bindi trílógí-
unnar um Jón Hreggviðsson
kemur út eftir hálfan mánuð,
annað bindið einhvern tíma
eftir nýárið, en þriðja bindið
sennilega næsta haust. Jakob
Benediktsson, magister, hef-
ur þýtt hana, en Gyldendal
gefur út.
— Og Svíarnir ?
— Svíarnir eru eins og þeir
eiga að sér. Þá vantar fjör
og frískleika, en eru hins veg
ar eins og fyrri daginn bæði
stálig og stilig. Forlag
sænsku samvinnufélaganna
hefur gert samning við mig
um útgáfu á trílógíunni og
mun Peter Hallberg annast
um þýðinguna. Fyrsta bindið
mun koma út á næsta ári.
— Þá get ég víst ekki tafið
þig lengur að sinni, en má ég
ekki lofa lesendum Þjóðvilj-
ans einhverju frá þér um
fecðina?
Bræðslusíldaraflinn skiptist tunnur og hafa þá alls verið
þannig á verksmiðjurnar: | saltaðar á Siglufirði 102 433
tunnur.
Engrar síldar varð vart í
gær og liafa 100 skip gert
upp og hætt veiðum.
Síldarverksmiðjur ríkisins
Siglufirði 352 993 hl.; Rauðka
Siglufirði 139 677 hl.; síldar-
verksmiðja ríkisins Raufar-
höfn 230 922 hl.; síldarverk-
smiðja ríkisins Skagaströnd
10 334; Hjalteyri 145304 hl.;
Dagverðareyri 79 362; Húsa-
vík 9 697; Djúpavík 61 796
hl.; Ingólfsfjörður 53 686 hl.
og Seyðisf jörður 32 309 hl.
og Seyðisf jörður 32 309 hl.
Fyrra sólarhring voru
saltaðar á Siglufirði 952
Ekið yfir Arnar-
vatnsheiði og
Stórasand
Fjórir bifreiðarstjórar fóru
nýlega í bíl norður Arnar-'
vatnsheiði, Stórasand og;
Grímstunguheiði niður í
Vatnsdal. Er þetta í fyrsta
sinn sem þessi leið hefur ver-
ið farin í bíl.
Bílstjórar þessir voru Guð-
mundur Jónsson, Guðmann
Hannesson, Kjartan Magnús-
son og Sigurður Pálsson.
Leið þessa fóru þeir í Ford-
bíl með drifi á öllum hjólum.
Þeir fóru úr byggð frá Kal-
mannstungu á þriðjudag.
Urðu þeir fyrir því óhappi að
bíllinn bilaði, urðu að snúa
við til a, gera við hann og
töfðust allmikið.
Við Norðlingafljót komu
tveir menn að norðan á móti
þeim og sýndu þeim leiðina
norður og komu þeir niður í
Vatnsdal í fyrradag.
Aðalfarartálmann á þess-
ari leið telja þeir vera Norð-
lingafljót, en á kafla fóru
þeir eftir vegi sem var rudd-
ur fyrir um hálfri annarri
öld. — Vegalengd þessi er
um 120 km.
Mig langar til að setja sam-
an nokkrar ferðáhugleiðingar
fyrir Þjóðviljann á næst-
unni.
Þjóðviljinn býður Kiljan
velkominn og fullvissar hann
um, að lesendur blaðsins
munu bíða með óþreyju eftir
ferðapistlum hans.
’í ás.
9 þús. manns hafa
séð sjávarútvegs-
sýninguna
XJm 9000 manns höfðu séð
sjávarútvegssýniriguna í gcer,
og er þessi aðsókn með fá-
dæmum.
Ætlunin er, að bæta við
líkönum á sýninguna af nýju
Svíþjóðarbátunum á næst-
unni, enn.fremur verður bætt
við nýjum fiskategundum í
fiskabúrin.
Er ekki vafi á því, að að-
sóknin að sýningunni mun
halda áfram eins og hún hef-
ur verið, og er það ánægju-
legt, að jafnalmennur áhugi
skuli vera á því meðal bæjar-
búa að kynna sér mikilvæg-
asta atvinnuveg þjóðarlnnar.
Örðugleikar á að
koma gjafapökk-
um til Þýzkalands
Undanfarið hefur sendiráði
Islands í Kaupmannahöfn bor
izt mikill fjöldi gjafapakka,
með beiðnum um, að þeir
yrðu sendir áfram til þýzkra
ríkisborgara. Enn sem komið
er, er ekki unnt að senda
slíka pakka áfram.
Hinsvegar er sendiráðið nú
að reyna að koma því til leið
ar, að hægt verði að senda
gjafapakka til búgstadds
fólks á meginlandi Evrópu.
Á meðan enn er ekki séð
fyrir um árangur af þess-
ari viðleitni sendiráðsins, mæl
ist það til, að því verði ekki
sendir fleiri gjafapakkar.
Meðal farþega á Esjunni frá
Kaupmannahöfn voru Einar Ól.
Sveinsson prófessor, Gils Guð-
mundsson, ritstj., Agnar Kl.
Jónsson skrifstofustjóri, Snorri
Hallgrímsson læknir, Finnur
Jónsson listmálari, Finnbogi Pét
ur Thorsteinsson og Alfred
Gíslason læknir.
I