Þjóðviljinn - 06.11.1946, Blaðsíða 6

6
ÞJÓÐVILJINN
Mi&vikudagur 6. nóv. 1946.
Oræfin
ToroM Eister:
Framhald af 5. síðu
rómantík að nýju, vogar einn
svartstakkanna sér að bera
upp !þá spurning-u. hvort
menn gætu ekki eins vel
séð þvottalaugarnar í Reykia
vík. En svartstakkarnir, sem
haía búið alla sína svart-
stakkatíð í Reyikjavík, hafa
þá aldrei séð þvottalaugarn-
ar. Er þá ekki farið langt yfir
sknmmt?
Þeir heita hverjir öðrum
því að sjá þvottalaugarnar,
þegar heim komi.
■k
Hann Torfajökull. sem býr
á bakvið fjöllin, dregur til
sín öll veður og semdir burt.
En Laugamar eru í skjóli og
lilý jörðin skeytir hvorki um
jökla né hryðjur og velgir
köldum ferðalöngum. Hest-
arnir rása um graslendið,
bíta og una lífinu að því er
virðist mjög vel. Það er eins
og þeir hafi alið hér allan
aldur sinn, svo rólegir eru
beir og ldtið forvitnir um
fjallahringinn og umhverfið-
Öll forvitnin hverfur í munn
þeirra og þeir vingsa taglinu
að svartstakkanna áliti mjög
stoltir, og hamingjan má vita.
hvort þeir hlæja ekki stórurn
hrD'ssahlátri einhversstaðar
inní sér yfir þessum fáfróðu
bæjarbúum, sem halda að
þeir hafi komizt að leyndar-
dímum öræfanna; þeir eru
að vísu í hinu allra helgasta.
¥
Snögglega líta hestarnir
upp, allir í senn. Þeir þenja
nasir, stara, stappa hófum og
t°ltoa á rás. Það kemur bí11
akandi inn í hið allra helg-
asta. Nú er nóg að gera fyrir
fylgdarmanninn og svart-
stakkana. Þeir hlaupa uppi
hestana og koma þeim fyrir
ir.ni í rétt, en hrossin stara
•"'■3rra eyrun og þenja nasir.
þeir eiga því ekiki að venjast.
bílar séu á sveimi á þess-
um slóðum-
Elllinn festist í sandbleytu
rr! fylgdarmaðurinn fer til
1' ’úlpar. Það virðist svo sem
,h:ð allra helgasta sé aðeins
f 'rir hina lifandi vél og
-iglinn fljúgandi. Nú kemur
?'~3 í ljós sem svartstakkarn
höfðu haft óljósan grun
rm; Fylgdarmaðurinn er
'"'■’dróttur. Hann galdrar
I’hr.n upp úr bleytunni,
'"’.irar sjólfan sig rennblaut
an, galdrar síðan ofaní sig
krffi, galdrar hnakkana á
'■'stana, trússið ó Rauð, en
-artstakkana uppá hestana.
Evo er þeyst.
T'að er komið í sæluhús.
Galdramaðurinn vindur
c"kka sína tvisvar úr henni
H ’llistkvísl og stakkarnh'
’hggjasf í poka sína. úrvinda
f.f þreytu og svófni ’ o|
f 'fna, án þess þó að vit.a,
h/érnig' fylgdarmanninum
"'•uni reiða af. Og- nú' sýnir
hann fyrst kunnáttu sína:
hann þarf hvorki að sofa né.
éta. í hálftíma hreiðrar hann
um sig undir treyju sinni,
e-n fer svo út í frostið til þess
að huga að hrossunum.
Næsta morgun, þegar stakk
arnir anda volguim blæstri
út í kuldann, eru öll fjöll
þalkin snjó. Júlámánuður. Og
þeir hitta þar úti fyrir fylgd
armann sinn og spyrja, hvern
ig honum líði, svo rennblaut
um sem hann var kvöldinu
áður, matarlausum og svefn-
lausum.
„Hrollurinn bjargar
manni,“ segir hann. „Það er
engin þörf fyrir svefn, þegar
hrollurinn er í manni-“ Eig-
inlega finnst þeim hrollurinn
engin lausn vera á vanlíðan,
en fara ekki um það mörg-
um orðum.
Fjöllin eru aldrei eins. —
ýmist svört, rauð, hvát, blá,
brún eða græn. Og umhverf-
ið samlitast fjöllunum.
í öræfunum eru fleiri litir
en auðæfi Austurlanda, bau
eru lifandi málverk, sem .lm
ar og hljóimar.
Svartstakkarnir hafa lagt
þau að baki sér og koma
heim stirðir, lerkaðir, með
særi á babhlutanum, með
köldu, hrolli og hitabylgjum,
setjast í hægindastóla þeir-
sem það geta eða leggjast í
rúrnið og treysta sér aldrei
framar til að leggja upp á
ný, ekki einu sinni til að
taka á sig krókinn og skoða
þvottalaugarnar.
„Hvers vegna eru menn
líka að þeytast þetta um ör-
æfin, þar sem ekkert þrífst,
ekki einu sinni fluga/‘ en
rifja upp fyrir sér nöfnin: —
Hekla, Kýlingar, Lifrarfjall,
Hnakkalda, Búrfell, Bjólfell.
Og öræfin bíða hljóð, fuil
með fjölkynngi og galdra.
D.
Bœjarpósturinn
Framhald af 4. síðu.
þessum bréfritara sammála, og
á krafa hans fyllsta rétt á sér,
því allt sem gert er til að minnka
ókyrrð og hávaða hér á götun-
um, mun vafalaust mælast vel
fyrir hjá bæjarbúum.
FIMLEIKAKUNNÁTTA
OG STRÆTISVAGNaR
Hinn bréfritarinn telur, að of
miklar kröfur séu gerðar til
fimileikakunnáttu þeirra, er ferð-
ast með strætisvögnunum og rök
styður þetta með því, að það
þurfi talsverða „gymnastikk“ til
að stíga upp í vagnana og útúr
þeim. Það sé nefnilega alltof
hátt frá dyrum vagnanná og nið.
ur á jörð og komi þetta sér
mjög illa fyrir gamalt fólk, sem
ekki hefur lipurð æskunnar til
að bera. „Þetita maytti auðveld-
l'ega 'lágá fne’ð"því að hafa tvö.
þrjú þrep úr dyrunum og niður
á jörð;“ segir hann.
Eg ferðast að vísu ekki mikið
með strætisvögnum, en svo mik-
ið veit ég, að fjarri fer því, að
En hér er gerð morðtilraun við
njósnarann, og hann sleppur
ekki fyrir annað en hina út-
reiknuðu varfærni sína og
skarpskyggni, en allt bendir til
þess, að ástkona hans standi í
nánu sambandi við árásina. Og
síðan — já, síðast hreinsast
hún vitan’lega af öllum grun.
Um kvöldið fer Hanssen og
nýi kunninginn hans á hið
glæsilega hótel Manes, sem
stendur á ey í Valatava; stóru
skínandi rúðurnar spegla sig í
fljótinu. Hér hefur mikilli ný-
tízku verzlun verið breitt í stórt
og dásamlegt hótel, eftir að
hún hafði orðið gjaldþrota. Hér
kemur mikið af merkilegu fólki
segir hún, listamenn, rithöfund-
ar, leikarar og stjórnmálamenn.
Hótelið er rekið af listamanna-
félaginu Manes, sem er skírt í
höfuðið á fræga tékkneska mál
aranum Manes. Að hans áliti er
þarna of íburðarmikið til þess
að geta verið viðkunnanlegt-og
listafólkið er helzt til ókunnug-
legt til þess að honuiri falli það
í geð. Annars liggur vel á hon-
um og hann masar heilmikið.
Um starf sitt, skilning sinn á
vísindunum, um bæinn, þar sem
hann hefur búið svo lengi og
allt það, sem hann á eftir að
afreka. Þau drekka tókajer, síð
an kaffi og koníak, borða dýra
máltíð og halda áfram að
drekka. Hann verður meira og
meira ástfanginn.
Hún er þögulli. Hún borðar.
- Þetta er yndislegt, segir hún;
vitið þér, að það er langt síðan
ég hef fengið sæmilegan mat.
— Langt síðan? — En kærá
vina, ég skal strax sjá um, að
þér... .
—■ Já, þúsund þakkir. Eg átti
aðeins við, að það er ekki á
hverjum degi, sem maður hefur
ráð á að borða á Manes.
— Maður græðir kannski ekki
mjög mikið á því að vinna á
fegrunarstofu.
— Nei, það megið þér reiða
yður á. Annars vinn ég ekkert
afar mikið þar.
— Hvað starfið þér annars?
— O, hitt og þetta.
Hún er verulega falleg, með
nett svipmikið andlit og stór
blá augu.
Hún segist vera Ungverji, og
hann skálar fyrir ungverskum
konum.
allir strætisvagnarnir geri slík-
ar kröfur um fimleikakunnáttu
farþeganna, sem þessi. bréfritari
vill vera láta. Það er að vísú all-
óþægilegt að komaist út um aft-
urdyrnar á sumum strætisvögn-
unum, en yfirleitt held ég samt,
að fólk geti komizt upp í
strætisvagnanna og út úr þeim,
án verulegrar likamtegrar á-
reynslu.
Engu að síður tel ég það sjálf
sagðan hlut, að þrepum sé kom-
ið fyrir við þær dyr strætis-
vagnanna, sem menn geta ekki
farið í gegnum, nema með því
að beita fyrir sig svo og svo mik-
illi kunnáttu í ,,gymnastík'k“.
Þetta mætti forstjóri strætis-
vagnanna að skaðlausu taka til
athugunar.
IJM GOTTLOB
— Ekkert jafnast á við ung
versku konurnar, segir hann.
Þau minnast á Ibsen, þeir
þekkja líka Ibsen í Ungverja-
landi, hafa leikið eftir hann í
öllum stærri borgunuin. „Stóra
stokköndin", segir hún.
„Pétur Gautur“, segir hann,
það er hundrað prósent norskt.
Hún segir honum frá æsku
sinni í Ungverjalandi, en sneyð
ir hjá því að minnast á nútíðina
það hefur verið draumur henn-
ar að verða efnafræðingur, en
því miður gat ekki orðið úr því.
Hann slúðrar áfram um það,
sem hann ætlar að afreka Þau
halda áfram að drekka, hann
verður ör og kenndur og vill
fara eitthvað annað.
Þau halda út í hina dapur-
legu og saggamiklu janúarnótt
og fara inn á Reduta, lítinn
dansstað undir götunni. Hún
segir honum, að rússneskur
flóttamaður reki veitingahúsið.
Hann heldur áfram að masa,
segir frá og segir frá og talar
alltaf um sjálfan sig. Það er
undarlegt, að nokkur skuli hafa
svona mikinn áhuga á honum.
Hún spyr, hversvegna hann
hafi setzt að á þessu ódýra og
sóðalega hóteli.
Ja, hann er líka rithöfundur,
segir hann. Hann vinnur að
stórri skáldsögu. Fá efni úr
raunveruléikanum. Hann segir
henni um Gottlob, hún hristir
höfuðið undrandi, en finnst
þetta átakanleg saga. Hann
1 verður að segja henni meira um
þetta, hvernig hefur hann hugs
að sér þessa skáldsögu ?
Hann fær leyfi til þess að
kalla hana Elsu. Hún kallar
hann Ingimund.
— Það er skemmtilegt nafn,
segir hún.
-— Er það heimskulegt?
— Nei, það er stórfínt. Hima-
lajiskt.
Hann flækist inn í einhver
vandræði í sambandi við danskt
skáld, sem heitir Ingimundur.
Síðan vill hann fara héðan.
Gerir röfl út af því, að salt-
kringlurnar eru settar með á
reikninginn. Þær stóðu á borð-
inu eins og þær væru ókeypis.
Þau aka í bíl yfir þvera borg
ina að veitingahúsi í gamla
borgarhlutanum, Skozka horn-
inu, kjallarastofu með deyfð-
um ljósum. Hann verður þétt-
kenndur og syngur hástöfum
eitthvað, sem hann kallar Rom-
bakvísuna, og vill halda ræðu
um ungverskar konur, sem
hann hefur alltaf verið hrifinn
af.
-— Ungverskar konur, byrjar
hann — ungverskar konur, -—
ungverskar konur, dömur mín-
ar og herrar... .
Áheyrendurnir hlæja og æsa
hann, en hún verður óróleg, því
að það er ekki lengur hún sem
ræður. Þegar hann vill kyssa
hana, jafn kjánalega flott,
drukkinn og blíður og hann er,
þá verður hún reið og segist
vilja fara. Umhverfið er farið
a’ð renna dálítið út fyrir honum,
hann er eklti lengur fullkom-
lega öruggur með að festa hug
ann á öllu, sem gerist.
Einhvern veginn kemst hann
út og stendur aleinn á götunni
með hattinn og frakkann í hend
inni. Elsa er á bak og burt.
Hann ráfar fram og aftur um
mjóar göturnar, þar sem annað
hvert hús er útlits eins og lítil
kirkja. Dauf ljósin slá glampa
á hina votu götu. Svo stendur
hann aftur fyrir utan bjartan
innganginn að Skozka horninu.
Hann vill komast inn aftur, en
er neitað ákveðið um aðgang.
Bíll nemur staðar fyrir utan,
og hálf meðvitundarlaus staul-
ast hann upp í hann, húkir þar
dofinn og með svima án þess að
segja orð. Svo nema þeir staðar
og hann veltur út. Þetta er
stórt og glæsilegt hótel, sem
hann hefur aldrei séð fyrr. Með
nokkrum erfiðleikum getur
hann útskýrt, að hann hafi
ekki ætlað hingað, en bílstjór-
inn segist hafa fengið skipun
um, að eka honum á þennan
stað. Hanssen gefst upp við
að koma vitinu fyrir bílstjórann
fálmar í vasanum eftir seðla-
bunka og fær honum, gengur
síðan að dyrunum. Hann spyr
eftir herbergi og heyrir fjar-
læga rödd segja:
— Herra Hanssen frá Noregi
Jú, við höfum tilbúið herbergi
handa yður.
Hann steinsofnar áður en
hann hefur komizt úr fötunum.
Næsta dag vaknar hann með
móralska timburmenn. Hann er
ekki aðeins dauðveikur, vegna
hinnar miklu drykkju, heldur
sér hann fyrst og fremst eftir
því, hvernig hann kom fram við
Elsu. Honum dettur fyrst í hug,
að snúa strax við heim til Nor-'
egs. En hann getur ekki hugs-
að til þess að setjast að í Nax-
vík, og byrja á því sama og
hann fékkst við áður. Hami
verður að sjá liana einu sinni
ennþá. Hann hefur vitanlega
eyðilagt vináttu þeirra, en hann
verður að minsta kosti að sjá
hana. Svo hringir hann á Pen-
sion Sulc til þess að vita, hvort
Elsa sé þar ekki, svo hann
geti beðið hana afsökunar. 1
ofboði sínu fer hann að biðja
dyravörðinn afsökunar, en
hann hringir af í eyrað á lion-
um.
Þreyttur og niðurbrotinn fer
hann að ráfa um göturnar,
heyrnarl. og blindur fyrir öllu
sem gerist í kringum hann, en
bölvar sjálfum sér og veikleika
sínum, andskotans skælcill hann
er orðinn. En smátt og smátt
fer hann að hafa meiri með-
aumkun með sjálfum sér, og
eftir að hann hefur drukkið einn
bolla af kaffi, fær hann þrótt
sinn og sjálfstraust að nýju.
Nú skal allri þessari vitleysu
vera lokið, nú ætlar hann ein-
göngu að helga sig skáldsög-
unni. Hann fær sér pappír og er
að hugsa um að fá sér ritvél
líka. Hann fer upp á ritstjórnar
skrifstofu Dagblaðs Pragborg-
ar, og vill fá að sjá blöðin frá
20.—23. febr. 1934. Þetta er
miklum erfðleikum bundið, en
hann sækir mál sitt fast, og
loks koma þeir með stóra bók.
Hann finnur greinina um ó-
þekkta líkið, sem hafði fundizt
á sléttunum hjá Brevnov, skrif
ar hana niður hjá sér og fer inn
á kaffi Felix um hádegisleytið
til þess að athuga umferða-