Þjóðviljinn - 06.11.1946, Blaðsíða 8

t-----------------------------------—-----------'
Í neigð sinni hrópar S(e-
wnundur á hpsíp
' vinnurehenda
Andstæðingar íslenzks verkalýðs — afturhalds-
sömustu atvinnurekendur Sjálfstæðisflokksins og
klíka hægri foringjanna í Alþýðuflokknum — brjóta
nú sem ákafast heilann um sama viðfangsefnið og
dró Hitler sáluga til dauða —: hvernig þeir eigi að
slá niður ,,kommúnistana“ (þ. e. verkalýðinn) ,,í eitt
skipti fyrir öll.“
Heimdellingurinn Jóhann Hafstein vill fram-
kvæma þetta með lögskipuðum, pólitískum hlut-
fallskosningum.
En í gær hrópar stýrimaður Alþýðuflokksins til
atvinnurekenda: þetta er ekki leiðin heldur alls-
herjaratkvæðagreiðsla. Veitið okkur Alþýðuflokks-
mönnum brautargengi! Sjáið þið ekki að við erum
reiðubúnir til að vinna hvaða ódæði sem er í verka-
lýðshreyfingunni ?
Verkamenn ættu að lesa grein Sæmundar í Al-
þýðublaðinu í gær, neyðaróp hans á aðstoð atvinnu-
rekendavaldsins. Þar sjá þeir verkalýðshatur þeirra
Alþýðublaðsmanna í fullri nekt.
Þýzkir sér-
fræðÍBtgar í
Bretlaiidi
Brezka stjórnin hefur skýrt
frá því, að 63 þýzkir vísinda-
menn og sérfræðingar hafi
verið fluttir til Bretlands
síðan stríðinu lauk- Auik þess
sé von á áM'ka mörgum í við-
bót. Skýrt er fná því, að
menn þessir hafi allir af
frjálsum vilja undirritað
samning um að vinna í Bret-
landi.
Stríðsskaðabótakröfur
Hollendinga
Hollenzka stjórnin hefur
sent stjórnum fjórveldanna
skaðabótakröfur sínar á hend
ur Þjóðverjum. Vilja Hollend
ingar fá Mtilsháttar lagfær-
ingu á landamærunum við
Þýzkaland, afnot af kolanám
um á eystri bakka Ránar og
að Þjóðverjum verði bannað
að gera skipaskurði, er dragi
siglingar frá Rín.
Jazz-hljómsveit
Featherstonhaugh
kemur í dag
Jazzhljómsveit Buddy Feat-
herstonhaugh er væntanleg til
Reykjavíkur í dag. Vevða fyrstu
hljómleikarnir haldnir í Garnla
Bíó kl. 11,30 annað kvöld.
Aðgöngumiðar verða seldir í
hljóðfæraverzlun Sigríðar Ilelga
dóttur, Bókabúð Lárusar Blön-
dal og í Hljóðfærahúsinu.
Er fólki ráðlagt að tryggja
sér aðgöngumiða í tíma, því að
enn er óvíst hve margir hljóm-
leikar verða haldnir vegna
hinaar stuttu viðdvalar hljóm-
sveitarinnar hér.
Stærsía rit
BiiBi skfpulagii-
iiBgn Isorga
Yfirgripsmesta verk, sem
nokkru sinni hefur verið gefið
út á nokkru tungumáli um sögu
skipulagningar borga er nýkom
ið út í Moskva. Höfundur þess
— Andrey Bunin, Lev Ilyin,
Nikolai Polyakov og Vyaches-
lav Shkvarikov — byrjuðu að
leggja drög að því fyrir stríðið.
Innrás þjóðverja lcomi í veg
fyrir áframhald verksins, og
einn af höfvmdunum, Ilyin, féll
í umsátunni um Leningrad.
Samt sem áður er þessi bók nú
í höndum þeirra, sem eru að
skipuleggja sovétborgir fram-
tíðarinnar.
Nokkrir kaflar bókarinnar
eru um skipulagningu borga í
Bretlandi og sjálfstjórnar-
nýlendunum, og þróun Lund-
úna er rekin all ítarlega. Sér-
staklega eru höfundarnir hrifn-
ir af skemmtigörðum Lundúna-
borgar, sera eru líka aoal stolt
hennar.
Árás á íslenzkan
verkamann
Framhald af 1. síðu
þeirra er stóðu við vörustafl-
ann.
Kom lögreglan nú á vettvang
og var Björn fyrst fluttur á
iæknavarðstofuna en þaðan
heim til sín. Hafði hann blæð-
andi svöðusár rítt neðan við
hægra auga, en ekki fleiri á-
verka.
Rannsóknarlögreglan skýrði
Þjóðviljanum frá því í gær að
árásarmaðurinn \-æri ófundinn.
en að bandaríska lögreglan
væri að leita lians.
Manni verður á að spyrja
livernig stendur á þessum
birgðaflutningum til Banda-
rílíjahersins. Forsætisráð-
horra og fleiri slíkir liafa
reynt að sannfæra þjóðina
um að herinn væri á förum.
Og hvernig er með tolleftir-
litið á þeim vérum sem flutt-
ar eru til hersins, hver ann-
ast það?
\
SkipiilagiBÍiBg
viiiiiiiaflsÍBBs
Framhald af 2. síðu.
í>eir geta sjálfum sér
um kennt
SkagfiirSiiagalélagi^ álomiar
reissi Sémí Arasyiii Mskaipt
Það er rétt hjá Morgun-
blaðinu að það er alvarlegur
hlutur ef ekki fást menn til
að vinna við uppskipun úr
togurum. En er það raunveru
legt og ef svo er, hverjum er
það að kenna?
Það er ekki hægt að ætl-
ast til þess að verkamenn
fari að hlaupa úr annarri
vinnu fyrir nokkrar stundir
í -togara og kemur þar margt
til greina, m. a. það að verka
mönnum veitir ekki af dag-
kaupi sínu óskertu.
iitÍHMÍsmerki Ilélur m í
fl}alÉs&dsBl
Gengsl fyrir meikjasöhi og samke-ma á moegan til
slyrkSa? þessn málefni
Sliagfirðingafélagið í Eeykjavili gengst fyrir merkjasölu
og samkomu hSr í bænuin á morgun 7. nóv. til ágóða fyrir
minnisvarða, sem félagið áformar að liafa reist Jóni Ara-
syni biskup á líóíum í Hjaltadal fyrir 7. nóv. 1950, en'þá
verða liðin 400 ár frá því hann var hálfsliöggvinn.
Blriðamenn áttu í gær tal við stjórn Skagfirðingafélags-
ins í Keykjavík. Gísli Jónasson yfirkennari, Iiafði aðallega
orð fyrir kenni og lét í té eftirfarandi:
En það er ekíki sama og það,
að reykváskir verkamenn
vilji ekki vinna í togurum-
Þvært á imóti. Verkamenn
vilja aðeins. fá tryggingu fyr-
ir stöðugri vinnn. Það er lág-
markskrafa sem ekíki er hægt
að ganga fram hjá.
Málið er ofureinialt. At-
vinnurekendur við höfnina
þurfa að ráða til sín hæfi-
lega stóran hóp fastra starfs
manna. Þá þyrftu þeir ek'ki
að fárast um að þeir fengju
ekki skipin sín afgreidd- Og
þá þyrftu verkamenn ekkí að
óttast að þeir hefðu ekki að
kvöldi nema hluta venju-
legra daglauna.
Stjórn Dagsbrúnar hefur
gert ítrekaðar tilraunir til að
semja nm vinnutryggingu
fyrir hafnarverkamenn. at-
vinnurekendur hafa verið ó-
f’áanlegir til þess að gera
slíka samninga. Þe:m er því
I með öllu þýðingarlaust að
i kcma með kveinstafi um hve
skelfing verkamenn séu vond
[ ir að vilja ekki vinna hjá
þeirn.
Atvinnurekendur þurfa að læra
það, að þeir timar eru liðnir að
þeir geti seilzt að vild eftir
hungruðum atvinnuleysingjum
á hafnarbakkanum, handlangað
þá niður í togara og fleygt þeim
aftur eftir nokkra tíma.
Það er þjóðarnauðsyn að
vinnuaflið sé skipulagt til
frrmleiðslu'starfa. Dagsbrún
knúði Ólaf Thors og Bjarna
Benediktsson til að stíga
| fyrsta sporið: — sameina
vmnumiðlunarskrifst'ofunnar,
þeir hafa ekki efnt það lof-
orð.
Dagsbrún vildi semja um
vinnutryggingu fyrir hafnar-
verkamenn til að tryggja
vinnuafl til framleiðslustarfs
Atvinnurekendur voru ófáan-
legir til þess.
Það er þvd e'kkert leyndar-
mál hverjir það eru sem
standa í vegi þess að vinnu-
I aflið sé skipulagt. Máski vill
■ Morgunblaðið upplýsa hvers
vegna svo er. Ef ekki. væri
kannski einhver leið að
I hjálpa því til þess.
Eins og kunnugt er. var
Jón Arason, biSkup að Hól-
um í Hjaltadal, tekinn af lífi
án dóms og laga ásamt son-
um sínum, Birni og Ara, 7.
nóv- 1550.
Jón biskup var ástsæll af
Norðlendingum og þeir, eins
og raunar íslendingar allir,
hafa ekki gleymt örlögum
hans. Segja má þó, að hljóð-
ara hafi verið um minningu
han's, en efni eru til,
Fyrir nokkrum árum kom
Sigurður Guðmundsson, arki-
tekt, fram með þá uppá-
stungu, að reisa Jóni biskupi
Arasyni minnisvarða að Hól-
um í Hjaltadal, og skyldi
hann vera fullgér 7. ncv 1950,
á 400. ártíð hans.
Hugsað er, að turn þessi
standi fáa metra frá Hóla-
kirkju, en ekki áfast við hana.
Kirkjan er turnlaus, eins °g
kunnugt er. Þá hefur Sigurð-
ur Guðmundsson gert og gef-
ið teikningu af mer'ki, sem
selt verður á morgun, til f jár
öflunar fyrir byggingu min-i-
isvarðans. Merki þetta lét Sig
urður gera. er hann dvaldi í
Stokkihólmi 1945.
Heiima í Skagafirði starfar
9 manna nefnd, „Hólanefnd“,
að fjáröflun og öðrum fram-
kvæmdum í þessu máli.
Nefndina skipa:
Guðbrandur Björnsson. pró
fastur, Hofsósi. Jón Siðurðs-
son, albm., Reynistað, Sigurð-
ur Þórðarson fyrnv. kaupfé-
lagsstjóri, Sauðáúkróki, Krist-
ján Karlsson skólastjóri, Iiól-
um í Hjaltadal, Jón Konráðs
son hreppstj., Bæ, Jchann Sig
urðsson bóndi. Úlfsstöðum.
Gunnar Gúslason prestur.
Glaumbæ, Hermann Jónsson
hreppsstjóri, Yzta-Mói, Gunn
laugur Björnsscn k.ennari,
Brk-nnesi. En Ólafur Sigurðs
son er framkivæmdastjóri
nefndarinnar-
Á morgun er ~ ák veðið að
selja merki og hafa samkomu,
til ágóða fyrir þetta mál.
Mun svo verða gert á Akur-
eyri, Siglufirði og Sauðár-
króki, og viðar, eftir þvi sem
framkvæmdastjóri „Hóla-
nefndar“ sér fært.
í Reykjavik gengst Skag-
firðingafélagið fyrir merkja-
sölu, og annað bvöld verður
skemmtun í Tjarnarcafé.
Þar munu 'þeir Magnús
Jónsson prófessor, Andrés
Björnsson cand. mag. og dr.
Broddi Jóhannesson. minnast
Jóns biskups Arasonar og
Hóla í Hjaltadal- Þvi er
treyst að allir Norðlendingar,
og aðrir er unn'a minningu
Jóns Arasonar kaupi merkin
og sæki skemmtunina.
Merkin verða seld á 10 kr.
stýkkið. Börn þau, sem vilja
selja merkin fá þau aEofint í
blómaverzluninni Flóru. I
sölulaun verður greidd 1 kr.
fyrir bvert merki.
Eftirleiðis verða mgrki.i
seld að staðaldri í Bókaverzl
un ísafoldar, Bókav- Lárusar
Blöndal og blómaverzl. Flóru.
Rit Guðmundar
Hannessonar prófess-
ors gefin háskcla-
bókasafninu
Börn Guðmundar Hannes-
sonar orófessors gáfu 4. þ. m.
húskólacókasafninu margv ís-
leg rit eftir föður sinn látinn.
Þar eru hér um bil 230 bd-.
smó og stór, um mannfræði
og kennslugreinar þær, sem
prófessor Guðmundur annað-
ist í háskólanum, enn fremur
um húsagerð, mannfélagsmál.
erlend stjórnmál o. fl. Þessu
fylgir sérþrentanasafn mikið
og einstakt í sinni röð hér
á landi, ákaflega verðmætt.
Lcks er bað ekki ómeikur
hlutiur, að háskólabóika'safn
inu er hér gefið safn blaða-
úrklippna með ölltm þorra
blaðagreina, er eftir Guð-
mund Hannesson liggja.
Bókagjöfin er þegar komin
í hillur báskólaibókasafnsins,
og verður stimpill gerður til
að merkja ritin: Úr bókum
Guðmundar Hannessonar.