Þjóðviljinn - 30.04.1950, Blaðsíða 4

ÞJÖÐVIL'JINN
Sunnudagur 30. apríl 1950.
4
iMdÐVIUINN
Útgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósialistaflokkurinn.
Ritstjórar: Magnús Kjartansson (áb.) Sigurður Guðmundsson.
Fréttaritstjóri: Jón Bjarnason.
Blaðamenn: Ari Kárason, Magnús Torfi Ólafsson, Jónas Árna-
son, Eyjólfur Eyjólfsson.
Auglýsingastjóri: Jónsteinn Haraldsson.
Ritstjórti, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skölavörðu-
stíg 19. — Sími 7500 (þrjár línur).
Askriftarverð: kr. 12.00 á mán. — Lausasöluverð 50 aur. eint,
Prentsmiðja Þjóðviljans h. f.
Eining alþýðonnar 1. maí
Alþýða Reykjavíkur minnist 1. maí hátíðahaldanna
tvö undanfarin ár bæöi meö stolti og sárindum. Stoltiö
er bundiö við hátíðahöld sameiningarmanna sem voru
meö meiri glæsibrag en nokkru sinni fyrr, en sárindin
samkuncTum klofningsmanna á Arnarhóli og Lækjar-
torgi, sem fóru fram meö þeim endemum sem veröugt
var. Þessar klofningstilraunir undangenginna ára auka
eim fögnuð alþýðunnar yfir því aÖ nú hefur samkomu-
lag tekizt um sameiginleg hátíðahöld.
En Alþýöublaðiö heldur ái'ram aö formæla, og hefur
nú fengiö Morgunblaöiö og Vísi í lið meö sér og léð þeim
„röksemdirnar". Alþýöublaðiö segir í gær aö fyrsta mai
ávarp verkalýðssamtakanna sé algerlega mótaö „af
flokkspólitískum áróðri og blekkingum kommúnista“;
þeir hafi sett á ávarpið og tilhögun dagsins „sinn flokks-
pólitíska stimpil og misnota daginn til framdráttar
pólitiskum slagorðum sínum og húsbænda sinna austur
í Moskvu.“
Hvernig líta þessar „röksemdir“ út í ljósi staö-
reyndanna Ávarp dagsins var samið af fjögurra manna
samninganefnd, þar sem sæti áttu Björn Bjarnason.
Eðvarö Sigurðsson, Jón Sigurðsson erindreki Alþýðu-
sambandsins og margfaldur frambjóðandi Alþýðuflokbs-
ins og Magnús Ástmarsson, bæjarfulltrúi Alþýðuflokks-
ins í Reykjavík. Þessir fjórmenningar komu sér saman
um ávarpiö í öllum atriöum og hafa ekki um þaö neinn
fyrirvara. Þeir komu sér einnig- saman um alla tilhögun
dagsins að öðru leyti. Ef kærur Alþýðublaösins eru
sannar feru þeir Jón SigurÖsson og Magnús Ástmarsson,
hinir margreyndu trúnaðarmenn Alþýöuflokksins
kommúnistískir áróðurs- og blekkingamenn undir
haröri stjórn húsbænda sinna austur í Moskvu. Og þá
fer Helgi Hannesson ekki heldur varhluta af hliðstæðun:
áburði í málgagni sínu!
Þessi þvættingur sýnir aö sjálfsögðu ekkert annaö
en sálarástand Stefáns Péturssonar og yfirboöara hans.
Þaö var samið um ávarpið og tilhögun hátíðahaldanna
og af því leiöir aö baðir aöilar hafa hliöraö til, þaö var
lögö áherzla á þaö sem sameinaði, hinu sleppt sem
sundráöi. Fyrsta. maí ávarp verkalýðssamtakanna af-
markar þá stefnu og þau nærtæku markmið sem eining
er að skapast um innan ‘alþýöusamtakanna, hvað sem
líður flokkspólitískri afstööu.
En þaö er einmitt þessi eining um stefnu og mark-
mið sem veldur tryllingi Alþýöublaösins. Þaö er hlut-
verk Stefáns Péturssonar og félaga hans að ala á og
auka sundrungina innan alþýðusamtakanna, að halda
í orði fram umhyggju fyrir verklýðshreyfingunni en
svíkja hana í' verki. Þáö hlutverk. hefur nú herfilega
mistekizt. Og í bræði sinni velur Stefán nú flckksbræðr-
um sínurn þau illyrði sem hann telur verst! '
•
Alþýða Reykjavíkur mun svara Stefáni Péturssyni
og yfirboðurum hans á veröugan og eftirminnilegan
hátt á morgun. Ef hann þorir út á götuna fyrir hugar-
órum sjálfs sín mun hann sjá baráttueiningu verka-
lýðsins í reynd, einhuga þúsundir um þá stefnu sem
mörkuö er í ávarpi samtakanna.
Eldur í kai'jöflugörðum.
Maður einn kom til mín um
daginn þungur á brún. Hann
kvaðst eiga kálgarð í Kringlu-
mýri, og hjá þeim garði hafði
hann ofurlítinn kofa. I kofan-
um geymdi hann afganginn af
uppskeru seinasta árs, þ. á. m.
allar útsæðiskartöflumar,
sömuleiðis öil garðverkfærin.
En eitt kvöldið, nú fyrir
skemmstu, þegar hann kom til
að líta eftir þessum eignum
sínum, þá var kofinn brunninn,
og ónýtt mestallt sem í hon-
um var. Einhverjir ntenn frá
bænum höfðu verið sendir á
staðinn til að brenna sinu, og
skilið.þannig við það verk, að
eldurinn læsti sig í kofa
mannsins. Eldurinn læsti sig í
fleiri kofa, og olli þar líka
miklu tjóni. — Maðurinn taldi
réttilega að fyllsta ástæða væri
til að mótmæla opinberlega
framferði eins og því sem
mennirnir frá bænum gerðust
þarna sekir um.
H. G. svarar Ragnari.
H. G. í Vestmannaeyjum
skrifar: — „Svar Ragnars
Jónssonar forstjóra við gagn-
rýni minni á síðustu útgáfu á
verkum H. K. Laxness, gefur
ekki mikið tilefni til athuga-
semda. Þó vil ég biðja Bæjar-
póstinn fyrir stutt andsvar. —
R. J. játar í upphafi greinar
sinnar að band á bókum sé
ekki eins sterkt og áður og
einnig að útgáfan á verkum
Laxness „hafi að nokkru mis-
tekizt“. Þó það! — R.J. kveðst
hafa sýnt nokkrum bókbindur
um og bókavinum síðustu verk
Laxncss, og sjá: allt reyndist
hjá mér í Reisubókinni og
Kvæðakverinu og komst svo
að orði, er brast og marraði í
innviðunum, að betra væri að
fara mjúkum hcndum um
þessa framleiðslu! Einnig má
geta þess, að fyrir nokkru birt-
ist í þessu blaði hörð gagn-
rýni á bókaiðn í landinu og
sýnir það, að fleirum en mér
finnst nóg um hroðvirknina í
þessari iðngrein.
Margt betur úr garði
gert.
„Ekki vil ég halda því fram,
að vinna hjá fyrirtækjum R.J.
sé ver af hendj leyst en ým-
issa annarra, en að mínu á-
liti eru margar forlagsbækur
R.J. mikju betur úr garði gerð
ar en þessi síðasta útgáfa á
verkum H. K. L. (m. a. Atom-
stöðin), því sárnar mér, að
þessi útgáfa á verkum hins á-
gæta skálds þolir ekki saman-
burð við ýmsar aðrar útg. for-
lags herra Ragnars Jónssonar.
•
ErJ. og ísl. tímarit.
„R.J. getur þess í lok grein-
ar sinnar, að hann telji ekki
þörf að flytja inn tímarit, sem
í engu öðru en litprentun
„glansmynda“ taki fram þeim
sem hér eru framleidd. — Með
allri virðingu fyrir ísl. tímarit
upi verð ég þó að segja, að Is-
lendingar eiga ekki bókmennta
tímarit sem jafnist á við Bonn-
iers Litterára Magasin, svo
dæmi sé nefnt. — „Helgafell"
var ágætt tímarit og e. t. v. að
sumu leyti sambærilegt við B.
L. M. og væri vel, að hinn at-
hafnasami útgefandi blési nýj-
um lífsanda í það. — H. G. —
Bæjarpósturinn leyfir sér að
Eimskip
Brúarfoss fór frá Kaupmanna-
höfn 27. þ. m. til Gdynia. Detti-
foss kom til Reykjavíkur 27. þ.
m. frá Hamborg. Fjallfoss kom
til Halifax, N. S. 27. þessa mánað-
ar. Goðafoss fór frá Reykjavík
28. þ. m. til Vestmannaeyja, Hull,
Rotterdam og Antwerpen. Lagar-
foss er í Reykjavik. Selfoss fór
frá Akranesi - síðdegis í gær til
Reykjavíkur. Tröllafoss fór frá
Baltimore 18. þ. m., væntanlegur
til Reykjavikur í morgun. Vatna-
jökull er á Spáni. Dido lestar
áburð í Noregi til Reykjavíkur.
Næturlæknir er i læknavarð-
stofunni. — Sími 5030.
Næturakstur annast Hreyfill —■
Simi 6633.
NæturvörSur er i lyfjabúðinni
Iðunn, sími 7911.
Helgidagalæknir er Guðmund-
ur Guðmundsson, Vatnsstíg 9. —
Simi 80790.
yy' 12.15 Dagskrá lista
mannaþingsins:
Isl. tónlist. 13.15
Erindi: Um iand-
helgismáiið (Júlí-
us Havsteen sýslu
maður). 15.15 Miðdegistónleikar,
16.15 Útvarp til Islendinga erlend-
is. 18.30 Barnatími. (Hildur Kal-
man). 20.20 Dagskrá listamanna-
þingsins. 22.05 Danslög (plötur).
23.30 Dagskrárlok.
^ V — Samæfing kl. 2
^ ™ ® e. h. í dag i Sýn-
ingarsal Ásmundar Sveinssonar,
Freyjugötu 41.
Barnaskemmtun verður í Góð-
teniplarahúsinu í dag og hefst kl.
2 e. h. Á skemmtiskránni eru 8
atriði. Miðar fást i GT-húsinu
frá kl. 10 f. h.
Fríkirkjan. Messa
kl. 2 e. h. — Séra
Þorsteinn Björns-
son. Dómkirkjan.
Messa kl. 11 f. h.
Séra Bjarni Jóns-
son. (Ferming). Messa kl. 5 e. h.
Séra Jón Auðuns. — Laugarnes-
kirkja. Messa kl. kl. 11 f. h. (Ferm
ing). — Séra Garðar Svavarsson.
Messa kl. 2 e. h. — (Ferm.
ing). — Séra Garðar Svavarsson.
Barnaguðsþjónustan fellur niður
vegna fermingar: Hallgrímskirkja.
Ferming kl. 11 f. h. — Sr. Jakob
Jónsson. (Kirkja opnuð almenn-
ingi kl. 10.45). Ferming kl. 5 e.
h. — Sr. Sigurjón Þ. Árnason.
Mýrarhússkóli. Messa kl. 11 f. h.
Séra Jón Thorarensn.
Nýr, blanáaður kór
harla gott! — Allir voru á einu-
máli um að þau „bæru af
flestu sem hér hefur verið
gert,“ þrátt fyrir það, að R.J.
sjálfur játar, að þau „hafi að
nokkru mistekizt.“
Líkar ekki liturinn.
„Mig furðar ekki að blessað-
ir bókbindararnir lýsi blessun
sinni á „handverki" .stéttar-
bræðra sinna, en hitt undrast
ég að bókamenn skuli lofa
þessa útgáfu. Prentun er að
vísu góð, en bandið lélegt
mjög og að mínu áliti langt
frá því að vera fallegt. -— Ann-
ars er það smekksatriði og má
vel vera að mörgum þyki fall-
egt þetta grámyglulega og
græna sambland og verði þeim
þá að góðu.
Bókamenn segja álit
sitt.
„Ég hef átt tal við þrjá
þekkta menn hér í bæ um þessa
útgáfu. — Tveir þeirra eru á-
skrifendur að verkum Laxness
og báðir óánægðir með frágang
bókanna. Sá þriðji fletti upp
gera ofurlitla athugasemd við
það sem seinast segir \ bréfinu.
Hann er sem sé þeirrar skoðun
ar, að til sé á íslandi tímarit,
sem fyllilega standist saman-
burð við beztu erl. tímarit, m.
a. Bonniers. Þetta er Tíma
rit Máls og menningar.
Höfnin *
Neptúnus kom a-f veiiðum i gær.
Skipadeild SIS
Arnarfell er á leið til Grikk-
lands. Hvassafell er væntanlegt
til Akureyrar á miðvikudag frá
Cadiz.
Einarsson & Zoega
Foldin er á leið til Englands frá
Miðjarðarhafinu. Lingestroom er
í Færeýjum.
Ríkisskip
Hekla er væntanleg til Rvíkur
árdegis í dag að vesfan og norð-
an. Esja fór frá Rvík í gærkvöld
austur um land til Siglufjarðar.
Herðubreið er á Austfjörðum á
norðurleið. Skjaldbreið er á Húna
flóa á suðurleið. Þyrill var vænt-
anlegur til Rvíkur i morgun. Ár-
mann var í Vestmannaeyjum í
gær.
Framhald af 8. síðu.
fyrir tvær kvenna- og fjórar
karlaraddir, við textaþýðingu
Magnúsar Ásgeirssonar. Þá
mun kórinn flytja einskonar
samfellda dagskrá úr þjóð-
frelsisbaráttu íslenzkrar alþýðu,
safn ættjarðarsöngva, m. a.
tvísöng:lögin Island farsælda
frón og Stóð ég við Öxará, og
lögin Til varnar frjálsum lýð,
Islandsljóð og Hver á sér fegra
föðurland. er stjórnandi kórs-
ins hefur útsett fyrir sex bland
aðar raddir. Bjarni Benedikts-
son frá Hofteigi mun kynna
texta ættjarðarsöngvanna.
Að loltum sj-mgur kórinn
þessa verkalýðssöngva: Fyrsta
maí, eftir Sigursvein D. Krist-
insson, Fánasöng eftir Hall-
grím Jakobsson, Stríðssöng
jafnaðarmanna og Einingarljóð
eftir J. Kr. Johansen. Hefur
Sigursveinn einnig raddsett
þrjú siðasttöldu lögin.
1 söngfélaginu er 60 manns.
Aðgöngumiðar að samsöngn-
um verða seldir í skrifstofu
Dagsbrúnar í Alþýðuhúsinu kl.
10—12 f. h. á morgun og í
Austurbæjarbíó frá kl. 4. Verð
miðanna er kr. 10.