Þjóðviljinn - 18.02.1953, Blaðsíða 7

Miðvikudagur 18. febrúar 1953 — ÞJÓÐVILJINN — (7
J$LENZN BÍmmíOJ
eftir BJARNA EINARSSON
!Ef athuguð cru meðfylgj-
andi línurit og þeim upplýs-
ingum bætt við, að nú er eng-
inn fiskibátur í smíðum í land-
inu, og hefur ekki verið síðan
ms. Heimaskagi var byggður
á Akranesi 1949-1950, þá er
lögu Áka Jakobssonar um
smiði 10 fiskibáta innanlands
er hann sagði „að útgerðar-
menn eigi þá ekki í önnur
hús að venda, en að senda
skip sín til viðgerða út úr
landinu".
STA8FSMEA/M /
S KtPfíSMÍÐfí STÓ£>i/í/An
/9Y6- /?6~/
ftit. I9Y7
3 89
7m
3to
\29s'
1W
IWö
2?6
IWi
saga nýsmíðanna næstum öll
sögð. HinsVegar er sagan ekki
öll fyrr en þeir fáu skipasmið-
ir er ennþá þrauka við stopula
viðgerðarvinnu, hverfa algjör-
lega yfir í önnur störf, og
þessi stétt manna, er unnið
hefur ábyrgðarmikil störf,
fyrir þjóðfélagið, smátt og
smátt þurrkast út, sem iðn-
grein á íslandi.
11. marz 1952 skrifaði ég
greinarkorn í Þjóðviljann, um
íslenzka skipasmíði og þróun
hennar. Þar benti ég á hver
nauðsyn það væri skipasmíða-
stöðvunum, að geta haft ný-
smíði til þess að brúa bilið
milli viðgerðartímabilanna. —
Fyrning fiskibátaflotans er'
það mikil á hverju ári, að
alltaf er þörf nýrra báta, og
þeirra verður ekki aflað á.
annan hagstæðari hátt . fyrir
þjóðarbúið. Það hefur reynsla
síðustu fimmtán ára marg-
sannað. Þeirri grein fylgdu
'tvö af línuritum þeim er hú
fylgja þessari grein til skýr-
ingar á þessum málum. Línu-
rit III er byggt á skýrsl-
um er skipasmíðaráðunautur
Fiskifélags íslands hefur safn-
að. Það sýnir greinilega hve
alvarlega horfir fyrir skipa-
smíðastéttinni. 1946 voru 448
menn starfandi að tréskipa-
iðnaðinum, en 1951 aðeins 278
menn. Skýrslunni fyrir árið ’52
er ekki að fullu lokið, en lík-
ur benda til að útkoman verði
svipuð og 1951. Það segir
skýrum stöfum a.ð starfs-
maimafjö’di skipasmíðastöðv-
anna er kominn ofan í það
lágmark, er' þarf til að sjá
viðgerðarþörf bátaflotans
borgið. Núna, þessa dagana.
er viðgerðum bátaflotans að
ljúka fvrir þessa vertíð; þá
hefst ördeyðu tímabil hjá
skipasmiðunum er sf °ndur yf-
ir fram að mánaðamótum apr-
íl og maí í vor. Engar efnis-
b’rgðÍT- ern t.il í íandinu til
nýsmíða. Engin lán fáanleg ti’
að greiía með bvggingar-
ko.stnað nýrra skipa sém
byr-að ern innán’ands.
Næs^a skref þessarar þ"ó-
unar hlýtur ?ð verða það, að
skipasmíðastöðvarnar smátt
og smátt og senn’Iega fvrr en
flésta gnjnar hætta starffeM’
sinni. Eins og Jóh. Jósefsson
alþim. benti réttilega á í ræðu
um nefndarálit allsherjar-
nefndar um þingsályk'tunarti 1 -
Alþingi og ríkisstjórn var
bent á þessar stjiðreyndir í
október 1952 af skipasmiðum
og Landssambandi iðnaðar-
manna, er sjávarútvegsnefnd-
um Alþingis voru afhentar á-
kveðnar tillögur, ásamt ýtar-
legri greinargerð um þessi
mál, og þess óskað að þeim
j’rði komið á framfæri við Al-
þingi og ríkisstjórn.
Tillögur skipasmiðapna voru
í aðalatriðum þessar:
f Skipasmíðastöðvunum skyldi
frjálst að byggja fyrir <iigin
reikning fiskibáta af hentug-
um stærðum samtals allt að
1000 tonn á ári. ■
2 Fiskveiðisjóði skyldi lteimilað
að lána tii þessara skipasmíða
allt að 85% -af kostnaðarverði
skipaima og þau lán fylgja
skipunum til kaupanda.
3 ToIIar, söluskattur og báta-
gjaldeyrir af efni í fiskiskip
endurgreíðist úr ríkissjóði með
kr. 1000.00 pr. tonn.
4 Eigi •’skal greiða toll eða sölu-
skatt af aflvélum eða ljósavél-
um í fiskiskip.
Þessar tillögur skipasmið-
anna fengu rólega afgreiðslu
á Alþingi.
Við þriðju umræðu fjárlaga
var samþykkt lieimild til end-
urgreiðslu á tollum og sölu-
skatti af efni og vélum í fiski-
skip. Hinsvegar hefur engin
önnur afgreiðsla fengizt á
fjárhagshlið þessa máls, sem
þó er undirstöðuatriðið. Heim-
ildin til endurgreiðslu á toll-
um er tilgangslaus, ef enginn
bátur verður byggður vegna
skorts á lánsfé til nýsmíðanna.
r /SÁ'/S/\IP UMÞ/H /ee#ÚAU.£STÍR 4 SA/P4XAX'a
/^OCQ — -
t IB0OO —
MóOQ —
; fiooo — ■ <
IZoooL., t/eoo — 7oooo — 'SAÍP smÍðuð brlc/vdis
SKfP SMÍf>L/£> ÍAAKm LR/Ups
Qoóc — $0OC JCQO — {fOOO ~~
SOQQ
{ tyaa —
$ooa -
2000 — léOo — —1 7KtP STfttKUÐ úr MF SAfit’fí /95/
—• a/ösm’ioi /WNÚVLPA'PS /ÚSO
Alþingi vísaði þessu máli til
ríkisstjórnarinnar með svo-
hljóðandi ályktun:
„Alþingi ályktar að skora á
ríkisstjórnina að láta athuga,
hve mikið fiskibátafloti lands-
manna hefur rýrnað á síðustu
þremur árum, og athuga jafn-
frarnt möguleika á því að láta
smíða hentuga fiskibáta í ís-
lenzkum skipasmíðastöðvum".
Það er freistandi að geta
þess í þessu sambandi að rík-
isstjórn Bretlands *hefur lagt
stjórnarfrumvarp fyrir neðri
málstofu brezka þingsins um
30 milljón strelingspunda fjár-
veitingu til aukningar fiski-
yr/RLIT yf/R 'lSLENSKA SKiPflSMÍDI_____________________
/936 — ÍYS( M0T0PB/IT14R UA/D/P /coXc/MiMsriil
skipaflotans brezka. Þessi
fjárveiting jafngildir 1371
milljón íslenzkra króna, eða í
skipastól gæti þetta jafngilf
130-140 nýtýzku togurum á
íslenzk fiskimið. Á sama tíma
er enginn fiskibátur í smíð-
um á íslandi, en bátafloti
landsmanna rýrnar á hverju
ári um 600-1000 tonn. Alþingi
samþykkir að endurgreiða
toll af efni í báta, sem ekki
verða byggðir án þess að
leysa fjárhagshlið málsins.
Það er vafalaust mikill
vandi að stjórna þjóðarbúinu
þannig að vel fari, og ekki
sízt þegar útflutningsverzlun-
in er jafn einhæf og hjá Is-
lendingum. En að haga stjórn-
araðgerðum þannig að sú stétt
manna er vinnur jafn nauð-
synleg störf fyrir sjávarútveg-
inn, hverfi sem iðngrein á Is-
landi, eins og allar horfur ent"
á með skipasmiðina, held ég
að sé utan vi'ð þau hyggindi
er í hag koma íslenzkum þjóð-
árbúskap. Þessi mál eru nú í
höndum ríkisstjórnarinnar. —
Skipasmiðir og útgerðarmenn
víísvegar um landið munu
fylgjast með því hvernig hún
leysir þennan vanda af hönd-
um sér. — Bjarni Einarsson.
Fyígja þeir í síóðina?
Lengi hefur það orð legið á, að
Jónasi gamla Jónssyni hafi mið-
ur vel tekizt sitt uppeldisstarf
á langri og tilburðaríkri ævi. Er
þá jafnan vitnað til hinna póli-
tísku uppeldissona hans: Her-
manns og Eysteins, sem spörk-
uðu jafnskjótt í sitt fósturfor-
eldri og hann hafði komið
þeim til valda og í þá aðstöðu
að getá slikt. Hefur ætíð sannazt
betur á þeim en nokkrum öðrurn
mönnum máltækið: Sjal'dnast
launar kálfur ofeldi.
En þótt nú að þetta rnegi til
sanns vegar færa hvað snertiv
eftírsótt gæði þessa heims, svo
sem í hæst launuðum embætt-
um, valdaáhrifum, bitlingum og
ofsóknaraðstöðu, þá eru nú að
koma fram augljósar sannanir
þess ,að hið pólitíska uppeldi
Jónasar lætur sig síðui' en svo
án vitnisburðar í athöfnum og
hugsjónaauðgi kálfanna, sem
hann ól á ríkulegu fóðri.
Klókindi sín og almenna
greind hefur honum að vísu
ekki tekizt að láta þá tileinka
risér. Hitt fer ekki leynt, að allt
það lægsta og lélegasta í fari
gamla mannsins hafa þeir
drukkið í sig. Hann hefur gengið
sem eidstólpi fyrir þeim — að-
eins' verið óralangt á undan,
þurft stundum að biða árum
saman eftir að kálfarnir meltu
þann mat, sem fóðurmeistarinn
bar fyrir þá. Þetta sannast meðal
mafgs anriars á hermyndunar-
óskum Hermanns. Langt er síð-
an Jónas vildi láta stofna slags-
málaher gegn alþýðu landsins.
Raunar átti gamall ástvinur
Jónasar' ef til vill fyrstu hug-
myndina að innlendum hei’.
Guðbrandur Jónsson, sá er Har-
aldur Guðmundsson gerði að
prófessor hér um árið ásamt
með Guðm. Hagalín, hélt um
það ræðu fyrir stúdentum, að
ísl. ættu að stofna 25000 manna
her. Taldi pi-ófessorinn að slíkur
her gæti varizt hér í 2 daga, ef
árásarlið færi að landinu. Kann
vera, að Jónas hafi fengið sína
hugmynd að láni frá vini sínum
Guðbrandi. Þetta var nýjung.
Þetta v.ar eldstólpi forgöngu-
mannsins á eyðimörk hinna ekki
beinlínis hugmyndaríku uppeld-
issona. En loksins eru þeir Her-
mann og Eysteinn komnir af
eyðimöricinni — til fyrirheitna
landsins. ,,í fótspor hans," hefur
nú pólitískur ferill þeirra legið
um sinn.
Og nú gefur hinn gamli upp-
gjafaforingi fóstursonunum
nýja dagskipun í 7 liðum.
„Kommúnista og hálfkomm-
únista“ skal nú án tafar dæma
til allra þyngstu refsingar, se-n
hægt er að finna upp. Samtímis
skulu dæmdar af þeim allar
þeirra eigur, ef nokkrar eru.
Atvinnu skulu þeir sviftir. Svo
skal og svifta allan almenning
öllum hlunnindum trygginga-
laganna, svo og örlofsfé. Þá skal
og skólalöggjöf Einars Arnórs-
sonar fyrrv. ráðherra að fullu
út þurrkast. Mun þetta vera
ætlað sem almenn hefndarráð-
stöfun á allan lýð fyrir þá við-
unan að lifa í sama þjóðíélagi
og sjálfir þeir útskúfuðu.
Ekki skýrir garnli lærifaðir
hvað meint er með „hálfkomm-
únisti". Mundi það ekki vera sá
sem starfar eða hefur einhvern-
tíma starfað með hinum algjöru
kommúnistum, jafnvel þótt ó-
beint sé. Svo myndi hin ágæta
óameríska nefnd skilja þetta
orð, samahber bannið á, að
Stefán Pétursson fengi að líta
augum guðs eigið land.
Og eins og vera ber skulu
hálfkommúnistar dæmast jafn-
þurigt heilkommúnistum.
Lítrim nú í kringum okkur á
nokkra meðborgara og berum
á þá hinn ameríska kvarða, sem
í öllu er fyrirmynd þess gamla
kálfafóstrara, sem sjálfsagt er.
Byrjum mælinguna á þeim is-
lenzka Mac Carthy sjálfum og
kálfum hans hans þ. e. Jónasi,
Hermanni og Eysteini ,svo valin
dæmi séu tekin. Hvað langt bil
ævi sinnar hefur Jónas legið
undir kommúnistanafninu hjá
heilum stjórnmálaflokki? Það
skyldi þó aldrei hafa verið hann,
sem veitti fyrstur „kommún-
ista embæti eða opinbert starf?
Hvað fékk Hermann auening-
inn að heyra, þegar hann geklt
með hugsanir frjálsborins
Eftirfarandi grein licfur
Þjóðviljanuin borizt frá
þingcyskum bónda í til-
efni af nýjustu fyrirmæl-
um Jónasar Jónssonar til
lærisveina sinna, en hug-
sjónir Jóriasar móta nú æ
meir stefnu afturhalds-
flokkanna, svo sem alkunn-
ugt er.
manns sællar minningar? Eða
Eysteinn minn? Væri ekki flett-
andi upp í Mogganum á vissu
tímaskeiði. Þeir voru ekki kall- ‘
aðir „hálfkommúnistar“. Nei,
ónei. Þeir áttu nafnið allt. Og
hvernig var méð blessað lambið
hann Ólaf Thors og innstu
koppana í hans búri? Unnu þeir
ekki beinlínis árum saman í
sjálfri ríkisstjórninni með sjálf-
um erkióvinunum — og mótuð-
ust í verkum sínum af þeim?
Hvað segir hinn ameríski Mao
Carthy-kvarði um slíkt, sá
sem hinn gamli lærifaðir leggur
nú á íslenzkan almenning? Eft-
ir hans eigin dómi, skulu þessir
allir dæmdir frá inannréttind-
um, eignum og hverskyns lífs-
bjargarviðleitni; skrásettir hjá
lögreglunni, dæmdir í fangelsi
— og börn þeirra og fjölskyldu-
fólk þar af leiðandi dæmt til
hungurs og dauða.
Mál Jónasar og hins ameríska'
Mac Carthys er dálítið þvælu-
kennt. Það til i íslenzku máli'
gagnorð lýsing yfir nákvæm-
lega sömu hugsun, líka sett fram
að 'erlendri fyrirriiynd. en hljóð-
Framhald á 9. síðu
y-at
Í:Úi.