Þjóðviljinn - 18.02.1953, Qupperneq 3

Miðvikudagur 18. febrúar 1953 — ÞJÓÐVILJINN — (3
Menntaskólmn á Aknreyri tuttugu og fimm ára.
Föstudaginn 6. þ. m. var 25 ára áfmælis Menntaskólans á
Akureyri minnzt með samkomu í skólanum. l'oru þar saman-
ifomnir auk skólameistara, kennara og nemenda, allmargir þeirra
stúdenta, sem skólinn hefur brautskráð, og nokkrir aðrir gestir.
Fór hóf þetta fram í hinum rúmgóða borðsal nýju heimavistar-
byggingarinnar’og var salurinn smekklega skreyttur.
Þórarinn Björnsson, skóla-
meistari, setti samkomuna og
stjórnaði henni. Flutti hann
auk þess aðalræðuna, raikti
sögu skóians og greindi frá
stúdentafjölda brautskráðum
auk margs fleira. Aðrir ræðu-
menn voru Steingrímur Jóns-
son fyrrv. bæjarfógeti, Stein-
dór Steindórsson menntaskóla-
kennari, Ásgeir Valdimarsson
form. Stúdentafélags Akureyr-
ar og Jóhann L. Jónasson nem-
andi í 6. bekk. Iljörtur Jónas-
son nemandi í 5. bekk flutti
skólanúm kvæði í tilefní afmæl-
isins og Indfiði Einarsson í 6.
bekk söng gamanvísur, kenn-
arabrag. Auk þessa söng svo
kór skólans undir stjórn Björg-
vins Guðmundssonar tónskálds
og undir borðum var mikið
sungið.
Þær upplýsitigar, sem hér
fara á eftir, eru byggðar á
ræðu þeirri, er skólameistari
flutti á samkomunni og samtali
við hann síðar.
Möðruvallaskóli flyzt til Akur-
eyrar.
Möðruvallaskóli, sem hóf
starf 1. okt. 1880 undir skóla-
stjórn Jóns Hjaltalíns, var
fluttur til Akureyrar 1902, en
það ár, 22. marz, brann skóla-
SaSf®ndiar.
'S
Akareyrar
Bilstjórafélag Akureyrar
hélt aðalfund sinn í fyrradag.
Formaður var kosinn Jón
Rögavaldsson og með honum í
stjórnina: Hermann Stefáns-
son, Jakob Pálmason, Bjarn:
Kristinsson og Ragnar Skjól-
i . ívjj. . jí , j - unni J~ .■jjaiuuu
Á fundinum mættu 40—50
félagsmenn af 195 i félaginu og
gekk fast að helmingi fundar-
manua af fundi, áður en
stjórnarkjör fór fram. Voru
það flestaJlir vörubílstjórar er
mættu á fundinum og gengu
þeir út eftir að hafnað hafði
verið tillögu frá þeim um
deildaskiptingu í félaginu.
húsið á Möðruvöllum. Við
skólameistarastörfum Gagn-
fræðaskólans á Akureyri tók
árið 1908 Stefán Stefánsson,
sem hafði verið hægri hönd
Hjaltalíns síðustu ár hans.
Stefáa mun manna fyrstur hafa
hreyft þvi, að Gagnfræðaskól-
anum yrði breytt í Mennta-
skóla og var því máli mjög
vel tekið af ýmsum. og þá ekki
sizt Matthíasi Jochumssyni
skáldi. En xnð ramman reip
var að draga. og verulegur
skriður komst ekki á það mál
fyrr en Sigurður Guðmundsson
verður skólameistari Gagn-
fræðaskólans árið 1922 — Stef-
án lázt 1921. — Sigurður tók
málið þegar föstum tökum og
á Alþingi árið 1923 bar Þor-
steinn M. Jónsson fram frumv.
til laga um menntaskóla á Ak-
ureyri.
Breytt í meimtaskóla 1927.
Þó að litlu munaði að málið
næði þá þegar samþykki Al-
þingis dróst endanleg af-
greiðsla þess nokkuð á langinn,
svo að það er ekki fyrr en
1930, að lög um Menntaskóla
á Akureyri eru samþykkt, en
þana 29. október áiið 1927 til-
kynnir þáverandi menntamála-
ráðheri'a, Jónas Jónsson, í
skólanum sjálfum, að hann hafi
veitt skólanum rétt að braut-
skrá stúdenta. Fyrstu stúdent-
arnir voru svo brautskráðir
vorið eftir, voru þeir 5 að tölu.
Hafa stúdentar brautskráðir
frá skólanum aldi'ei verið færri
á einu ári, en flestir voru þeir
s.l. vor, eða 69.
Kennsla í fjórða bekkjar-
greinum — lærdómsdeild, —
var hafin haustið 1924 og um
vorið 1927 fóru 6 nemendur
suður og þreyttu stúdentspróf
við Menntaskólmm í Reykjavík.
'Stærðfræðidei-ld -var stofnuð
við M. A. haust.ið 1935.
Á þeim 25 árum, sem liðin
eru -frá því að Gagnfræöaskól-
aaum á Akureyri var breytt i
Menntaskólann á Akureyri, hef-
ur hann alls brautskráð 843
stúdenta, þar af 557 úr mála-
deild og 286 úr stærðfræðideild.
Af þessum 843 eru 118 konur
og 725 lcarlar. Fyrstu 20 árin
SkrafaB — gert — skrifaS
Það var annað en
gaman þegar nýi formaðurinn
Alþýðuflokksins fór að ræða við
flokksmennina imi nýja fjögurra
ára áætlun. Hún mátti alls ekk-
ert vera lík gömlu áætluninni lians
Stefáns Jólianns, því þá myndi
fólkið strax finna af lionum lykt-
ina, „I would like to be in tlie
army“ sagði Váfsi. „Burt með ó-
lyktina" sagði Imsland með si>ek-
ingssvip. „Eigum við að taka fleiri
hreppstjóra í Sjómannafélagið?"
spurði Garðar. Formaðurinn sá
að hann varð að halda marga
fundí um máliö. Og enn lívað
ekki vera komið samkomulag um
nema tvö atriði: „Alþýðufloklcur-
inn aldrei framar pínu lítill flokk-
ur. IIúrrnl“ Og: „Hæ tröllum á
meðan við tórum. Bravó“. —
Eokatakmarkið er það sama og
lijá Stefánl Jóhanni: „útrýming
kommúnismans í eitt skipti fyrir
öll!“
Björn Ólafsson hef-
haldið margar ræður undanfar-
þing um þá skyldu íslenzkra
þegna að kenna sig við föður sinn
að íslenzkri málvenju. 1 ritinu
„Hver er maðurinn?" stendur sú
athugasemd \ið nafn i-áðherrans
að Ólafsson sé skímarnafn. Ber
að skilja þetta svo að ráðherrann
fylgi ekld sjálfur þeirri íslenzkú
málvenju, sem hami ieggur svo
mikla áherzlu á að aðrir fylgi,
þeirri að lcenna sig við föður
sinn? Væri fróðlegt að fá úr
þessu skorið.
Kosningauudirbún-
ingur Ihaldsins virðist hafinn. 1
fyrradag röðuðu þrír bandariskir
hermenn úr fiughernum sér upp
við uppganginn úr saierninu í
Bankastræti og ljósmynduðu alla
sem niður gengu og upp komu.
Reykvískir vegfarendur fundu þó
einu skynsamlegu skýringu á
þessu framtaki manna guðs eig-
in þjóðar, að myndimar ættu að
birtast í „bláu bókinni“ fyrir
næstu kosningar og sendast út í
heim sem landkynning. Mikill og
óvæntur heiður fyrir eina almenn-
ingssalemið seni fhaldið hefúr
komið upp £ Beykjavík.
útskrifaði skólinn 43 konur en
75 síðustu 5 árin.
Stúdentar þeir, sem skólinn
hefur útskrifað, eru langflestii
frá Akureyri og nærsveitun:
Akureyrar, þó eiga allar sýslur
og kaupstáðir landsins þar sín;
fulltrúa. Frá Akureyri eru 182
stúdentar, Eyjafjarðarsýslu 89.
Suður-Þingeyjasýslu 78 oj-
Skagafirði 59. Alls ’ hafa 512
stúdentar verið úr Norðlend-
ingafjórðungi, 121 úr Sunnlend
ingafjórðungi, 118 úr Vestfirð-
ingafjórðungi og 89 úr Aust-
firðingafjórðungi.
Af 843 eru 260 börn bænda.
Langstærsti liluti stúdent
anna, eða um 260 eru böni
bænda. Börn embættismanna —
lækna, presta og lögfræðinga —
rúmlega 100, börn kaupsýslu
manna 80-90, böra skrifstofu-
og afgreiðslumanna 60-70, börn
iðnaðannanna um 40, börn út-
vegsmanna um 40, börn verka-
manna um 40 og börn sjó-
manna 30-40. I sambandi við
þessa stéttaskiptingu foreldra
stúdentanna, tók skólameistari
fram og lagði á það áherzlu,
hún væri hvergi nærri tæmandi
né byggð á þeirri rannsókn,
sem gera þyrfti til þess að
slík skýrsla yrði nákvæm. Les-
endur sjá einnig, að mikið
vantar á, að allir stúdentarnir
séu hér með taldir.
328 hafa Iokið háskolaprófi.
Af hinum 843 stúdentum,
sem brautskráðir hafa verið,
eru 18 látnir, 328 hafa lcXdð
háskólaprófi við Háskóla ís-
lands og erlenda háskóla, 271
eru í ýmisskcaar störfum. án
þess að hafa lukið háskóla-
prófi og 246 eru við nám.
Framhald á 9. siðu
í dag kemur í bókaverzlanir
nýstárleg bók er nefnist Myndir
Gerð'ar Helgadóttur. Eru i bók-
inni ljósmyndir af 27 verkum
listakonunnar, auk mvndar af
henni sjálfri að starfi. Mvndirnar
eru allar gerðar á 5 síðastliðnum
árum, eða 1948—1952. Eru þær úr
brenndum leir, gipsi, steini og
járni, flestar úr járni. Eru ljós-
myndirnar vel teknar og hafa
prentazt prýðilega, og gefur þessi
litla bók einkar skýra hugmynd
urn list og vinnubrögð Gerðar.
Tómas Guðmundsson skrifar stutt
an formála, þar sem lýst er ævi-
atriðum Gerðar, og er hann þýdd-
ur á ensku og frönsku. Bókin er
prentuð í Lithoprenti, en útgef-
andi er Listsýn s.f.
Gerður Helgadóttir dvelst i
París í vetur, vinnur og skapar.
Kannski gæti útgáfa þessarar
bókar orðið fyrirmynd og hvatn-
ing til frekari útgáfustarfsemi í
þessar-i grein.
, Haadfií tónverka seM
Breitkopf & Hartel, áður eitt
mesta útgáfufirma tónve-rka í
heiminum, brann til kaldra kola
í Leipzig við loftárás árið 1943.
Eftir ófriðinn hefur endurreisn
firmans, e.r flutti til Wiesbaden,
gengið mjög örðuglega sökum
fjárskorts. Fyrir skömmu boðaði
það til uppboðssölu á handritum
sinna frægustu tónverka til þess
að afla fjár til endurprentunar.
Á seinustiu stundu hljóp þýzka
rikið í skarðið og kevpt öll hand
ri.tin, sem verða nú geymd i þjóð-
minjasafni framvegis. •
Lins og kiinmigt er hafa handteknlr bandarískir flugmenn í
Kóreu játað að hafa varpað sýklasprengjum yfir Norður-Kóreu.
— Hér sjást tveir þeirra skýra frá þessum vestrænu misk’unn-
arvei-kum franimi fyrir sérfræðingnm.
Démisr í kanasiysmáli
Bílstjórinn sýknaður
í janiiar 1952 varð lítil telpa fyrir bifreið á Laugavegi í
Reykjavík og beið bana. Sakamál var höfðað af ákasruvaldsiixs
háifu gegn bifreiðarstjóranum, Ingvari Guðmundi Oddssyni, og
hann sóttur til refsingar fyrir mannsbana af gáleysi og brot á
biíreiða- og umferðalögunum. Héraðsdómarinn sýknaði bíístjór-
ann af öllum atriðum ákærunnar. Og í s.l. viku féll dónxur í
Hæstarétti í málinu og niðurstaða héraðsdómsins þar staðfest.
'Málavextir eru þejr, að um
kl. 14.45 þ.ann 24. jan. 1952 varð
4 ára telpa undir liægra aftur-
ihjóli langferðabílsins O—105 á
móts yið húsið nr. 86 við Lauga-
veg og beið felpan iþeg,ar-bania.
Veður var bjart og götur þurrar.
B if re i ða r s t j ó r i 1 ang f erðab ílsins
lumrætt skipti var Ingvar Guðm.
Oddsson, og hafði hann ekið
bílnum af Snorrabr.aut inn á
Laugaveg og vestur igötuna á
ivinstra helrmn.gi henn.ar. T.aldi
beifreiðarstjórinn hraðann hafa
verið um 18—20 km. miðað við
klst. og engin ibörn kveðst hann
hafa siéð á 'götunni. Eir komið
var á móts við húsið nr. 86 við
Laugaveg fann bifreiðarstjó.rinn
að hægra afturhjól fór yfir ó-
jöfnu á veginum, en ibdllinn er
nieð 'tvöföldum hjólum iað aftan.
Smádró hann (þá úr ferð toílsins
og S'töðvaði, enda sá hiann mann
á hlaupum á nyrðri gangsfétt, er
veifaði honum. Þegar bifreiðar-
stjórinn kom út úr bíl sínum, sá
hann barn liggia á götunni nokk-
uð fyriir aftan bílinn og blæddi
mjög úr því. Hljóp hann þá í
síma og tilkvnnti lögreglunn.i um
slysið, en e.r hann kom aftur frá
iþví að hringja sá hann, að msð-
ur hafði tekið barnið u-pp og bar
bað á syðri gangstétt. Bifreiðar-
stjórinn kvaðst ekki h.afa séð
bavnið fyrir slysið og vissi ekki
hvaðan .það kom, og ekke.r.t hafi
k
truflað hann við aksturinn og
athygli hans 'hafi verið ósikipt
við stjórn ibílsins. Bifreiðairstjór-
inn var einn á ferð, en hann
veiíli því athygli, ,að .n.ofckrir bil-
,ar stóðu við nyrðri gangstétt
Laiugavegar geg.nit slysstaðnium.
SjónarvoUar báru það, að bíll
hafi staðið við nyrðri gangstétt
L'augavegar móts við slysstaðinn.
o,g annar litlu vestar, en barnið
muni hafa hlaiupið út á ,götuna
mihi bílanna.
Það vitni, sem sá slysið einna
glegigst, telur bamið hafia staðið
fast við framenda eystri 'bilsins.
Er framendi Ó—-105 var .móts
við framenda ibílsins, er barnið
stóð við, ihljóp (það þvei't út á
igötun.a og stefndi á hægri hlið
Ö—-105 og lenti f.remst á bægra
frambretti og dróst niður með
foilnum. Önnur vitni segjia telp-
una 'hafa hlaupið á hægri hlið
bílsins u:m miðju eða framan við
ihægri afturhjól, sém fóru að ein-
hverju leyti yfir höfuð bamsins.
Öllum viitnunum ber saiman um,
að bílnum hiafi verið ekið rólega
eða a 20—25 km. hraða og vel á
vinstri vegarhelminigi. Eins og
Framhald á 11. síðu
Aðalfuadur Jökla-
féiagsins
Jöklarannsókn.afélag Ísland3
hélt aðalfund sinn í fyrrakvöld.
Formaður í'élagsins, Jón Ey-
bcrsson veðurfræðingur, flutti
skýrslu um störf félagsins og
gjaldfcerinn, SLgurjón Rist, skýrði
fiiá fjárhag þess.
Jcin Eyþóirsson var endurkjör-
inn formaðiur félaigsins og aðrir
í stjóm einnig 'endurkjörnir með
líitilsháttar breytingu. í aðal-
stjóm voim kosnir Trausti Ein-
ai'sson, Ámi Stefánsson, Sigur-
jón Rist og Siigurður Þórarins-
son í stað Guðmundar Kjartans-
sonar, er baðst undan endur-
kosningu. í varastjóm voru end-
urkosnir: Þorbjörn Si'giurgeirs-
son, Einar Magnúgso-n cg Guð-
mundur Kjartansson, er kom í
sitað Sigurðar Þórarinssonar.
Annar árgangur af timariti fé-
lagsins, Jökli, er nýkomið út, og
verður nánar sagt frá því síðar.