Þjóðviljinn - 12.03.1953, Blaðsíða 7

FLmmtudagur 12. marz 1953 — ÞJÓÐVILJINN — (7
Minningarorð um Stalín
Flutt af Kristni E. Andréssyni á fundi MÍR í fyrrakvöld
Við artdlát Stalrns heíur í
svip slegið þögn á heiminn, og
það er sem allir finni, ljóst eða
leynt, hve hann er fátaekari
eftir. Rammir andstæðingar
Sovétríkjanna og Stalíns meðan
hann lifði keppast um að bera
á hann lof. Þeir láta undan
bylgjunum í lofti, finna hvað
■undiraldan er sterk, láta ó-
sjálfrátt og sér óafvitandi
undan. Nú viðurkenna allir,
að Staiin.. látnum, ;að hann
hafi verið mikilmgnni, einn
mesti stjómmálaforingi þessar-
ar aldar. Það hefur jafnvel
orðið andartaks hlé, örlítil upp-
stytta, á því haturs óveðri sem
daglangt og árlangt er látið
dynja á Sovétríkjunum, meðan
verið er að bíða átekta og
leita að nýjum skotspæni
eystra.
Stalín var ekki háreystar-
samur þjóðarleiðtogi. Hann
kallaði ekki fréttamenn viku-
lega á fund sinn til að básúna
vald sitt eða hafa í hótunum
við aðrar þjóðir. Þá sjaldan
hann svaraði fyrirspurnum voru
svör hans einföld og ljós, laus
við skrúð og mælgi, og báru
einatt- hljóðlát boð um sáttar-
hug og vináttu. Þó var vald
hans meira og stóð dýpri rót-
um en annarra þjóðhöfðingja.
Andstæðingar Sovétríkjanna
hafa ekki um langan tíma
reynt að gera lítið úr persónu
Stalíns og því síður valdi hans.
Hins vegar hafa þeir aldrei
látið af, ekki fram á þennan
dag,. að. Jýsa valdi hans annars
eðlis en það var; sem ógnar-
.valdi og honum sem harðstjóra
og einræðisherra með reidda
svipu yfjx ajþýðu Rússlands, og
ógnandi öllum heimi.'"
Grundvöllur að skilnirigi' á
Stalín, eins og hverju sögulegu
mikilmenni, er að gera sér
grein fyrir hvaðan hann var
sprottinn úr þjóðfélagimj,
hvaða öfl mótuðu hann, hvar
rætur hans liggja í sögu og
samtíð, hver hugsjón iá að baki
afrekum hans, og sjá í ljósi
hennar hvert hlutverk hann
vann.
Það fellur ekki í minn hlut
hér að gera slíka grein fyrir
Stalín. Mér er aðeins í mun að
bregða upp mynd af einu atriði:
jarðveginum sem vald hans
spratt úr, liftengslum hans
við Sovétríkin, sköpnnarverkið
sem hann er öllum framar höf-
undur að.
Mikil þrnutseigja h-jfur verið
lögð í að gera Sovétn'k'n oð
sem flóknastri ráðgátu. Enginn
hefur átt að geta vitað hvað
þar gerist. Þau hafa átt að vera
einhver óræður myrkraheimur
ógna og kvala undir ofbeldi?-
stjórn Stalins — er _var þi
jafnframt sagður svo tilbeðion
af sovétþjóðunum að engu líki-
ist nema hjáguðadýrkun
Menn skulu hvorki frei.itart
til að gera persónu Stalins né
■ '■'■’Þjfcl ’ •
Sovétrikin að of flókinni láð-
gátu. Bæði hahn og þau: erii
borin upþi af ljósri og skvrf i
þjóðfélagslegri hugsjón
Lífgjafinn mikli er hugsjóa-
in, og trúin á hana það afl. sem
■flutt hefur fjöll.
Það féll í hlut Stalins að
taka við af Lenín, eða bundið
í sem. stytzt mál, að rótfesta
hugsjón byltingárinnar í hinu
nýja þjóðfélagi Sovétríkjanna,
breyta henni í framkvæmd og
afrek, í blómgandi líf, skapa úr
það í kvaeðinu Boiséviki sem
hann orti 1918, ári eftir rúss-
nesku byltingúna. Hann sagði
þar hinn óbrotná sannleika um
Sovétríkin í' eirifaldastri mynd:
hinn fátæki karlssonur, alþýðu-
stéttin, sem alið hafði í brjósti
áf þeirra samvirka gróðurstarfi
blómgast lífstré þessa þjóð-
félags. Þetta erú grundvallar-
sannindi sem hver læs maður
á þjóðfélagsbaráttu nútímans,
á þau átök sem eru í heimin-
»m nú, verður að vita deili á.
Þetta er stafróf þjóðfélagsmál-
anna í dag. En við sjáum hér
á landi spretta upp hvem af
öðrum sem allir þykjast geta
hrópað um að austrið sé ekki
betra en vestrið, menn svo
villta að þeir þekkja ekki að
á sér hendurnar, hvort er sú
j^ægri eða sú vinstri, þekkja ekki
að alþýðumenn og burgeisa,
vita hvorki hvað er sósíalismi
né kapítalismi, þekkja ekki
barnalærdóm nútíma þróunar-
sögu, nútíma stéttaátaka í
heiminum. Einmitt af því að
alþýðu'stéttin hefur völdin í
Sovétríkjunum ' og hefur reist
ríki sitt á grundvelli sósíalism-
ans er þar í sköpun nýr heim-
ur friðsamlegs starfs og afreka
sem jafnvel ekki lengur fá dul-
izt hinum svefnþungu augum
vesbu.rsins.
Þetta skapandi alþýðusamfé-
lag sósíaliSnans, Sovétríkin,
sköpunarverkið, sem Stalín öll-
um fremur er höfundur að, var
grundvöllurinn undir valdi
hans, því ógnarfulla sem kapí-
talistamir hafa útmálað. Þetta
vald hans skapaðist af síaukn-
um styrk hins samvirka skipu-
lags og ekki síður af ástsæld
fólksins, lítilmagnans, sem hann
hafði hjálpað til að ieysa úr
f jötrum og veitti með. .hverri
nýrri fimmáraáætlun ný og
batnandi lífsskilyrði. í Stalíjn
rætist draumur fólksins um
gleði og fegurð, kvað skáldið
Dsjambúl. Frá þessu fólki,
þessu þjóðfélagi fékk Stalín vald
sitt. Hann var líf af lífi þess.
Hann átti trúnað þess allan
vegna þess að hann var sjálfur
trúr, trúr stefnu byltingarinn-
ar, trúr hugsjón sósíalismans,
trúr fólkinu sem hann var for-
ingi fyrir. Þetta fólk, þetta þjóð
félag, gaf honum sitt afl, sinn
mátt, sinn styrk, sína ást, sitt
traust. Þess vegna var vald
hans mikið.
Stalín er sá er tii þessa dags
hefur borið lengst fram fána
sósíalismans og aiþýðunnar.
Sem foringi sovétaiþýðunnar
var Stalín um leið viti verka-
iýðshreyfingarinnar í heimin-
um. Hann skildi við Sovétríkin
sterk cg traust, hugsjón sósíal-
ismans skært lýsandi á jörðu.
Festum í minni hinn einfald-
asta sannleika: Stalín' stóð
vörð, trúan og hljóðlátan vörð,
um- líf alþýðumannsins í heim-
inum, um sðsíalismann, um
friðinn.
Þess vegna heiðrum við minn-
ingu hans og viljum láta í ijós
samúð okkar með sovétþjóðun-
um sem misst hafa hinn ást-
sæla foringja sinn.
Hve verður sú orka
öreigasnauð,
sem aldrei af trú er tii
dáða ktö;.d.
Ekki eru þess dæmi að nein
farsæl stórvirki hafi verið unn-
in án þess að i brjósti þess er
þau vann hafi logað eldur hug-
sjónar, sem kveikir oað áræð'.
sem ekki bilar og þá snilli ser.:
kann ráð til að sigra alla erfið-
leika.
Af hugsjón kommúnismans,
hugsjón Marx og Engels. bjartri
og skínandi, tendraðist líf
Sovétríkjanna.
Áræðið og snillin sem Lenín
og félagar hans sýndu 1917 var
hugsjónareðlis, eins og köllun,
eða væri hann knúinn áfram
af því sannfæringarafli sem
brýtur allar liindranir, og þar
er sem hlutur hins útvalda
tekur við, snillingsins, sem að
visu sagan og öldin útvelur, en
ex um leið sá er skapar sög-
una og gefur öldinni svipmót
sitt.
henni mannvirki, græða upp
af hejmi akurlönd og skóga,
ný vísindi og nýja menningu,
og það sem er mest um vert:
hann rótfesti hana í hjörtum
hverrar þjQðar, hvers þegns í
Sovétríkjunum, svo að um allt
hið víðáttumikla land loga
bjartir kyndlar þeirrar hug-
sjónar og stafa birtu um alla
jörð.
Enginn skvldi láta telja sér
trú um að Sovétrikin séu nein
ráðgáta. Ekkert þjóðfélag er
óbrotnara en það sem alþýðan
reisir á skipulagsgrundvelli.
sósíalismans, hvergi bjartara
um að litast né heiðara í lofti.
Skáldið Stephan G. Stephansson
sá þetta. Sovétríkin voru ekki
flókin gáta fyrir honum. Hanri
brá upp mvnd af þeim með
einföldu alkunnu æfintýri um
karlssoninn i Garðshorni sem
vann með afrekum sínum.ástir
kóngsdóttur og ■ settist í riki
föður hennar. Stephan gérði
konungshugsjónina og áræðið
■sem henni fylgdi, var kominn
þar til ríkis. Auðvelt var fyrir
Stephan sjálfan að skilja
þetta. Hann var fátækur karls-
sonur úr Garðshornr e'r komst
til valda í ríki skáldskaparins
og reisti þar höll mikla og skín-
andi. Draumur kotungsins í æf-
intýrinu, draumur litilmagnans,
hins ófrjálsa þjóðarþegns,
draumur alþýðustéttarinnar um
hamingju og frelsi, Ljós se.m
fyrir hundrað árum Frakkar
slökktu í sínum sárum, var nú
loks að rætast í Sovétríkjunum.
• Það er fyir öllu að menn viti
og setji á . sig þennan einfalda
sannleika., að í Sovétríkjunum
tók alþýðumaðurinn við ríkj-
um, að í Sovétríkjunum hefur
alþýðan haft völdin, að með
byltingunni og þróún Sovét-
ríkjánna tóku foringjar hennar
, Léhin og Stalín völdin af yfir-
^téttinni og gáfu þau í frið-
góðar vinnuhendur verkamanna
og bænda, og í þeirra höndum,