Þjóðviljinn - 18.03.1953, Blaðsíða 4

4)' — ÞJÖÐVILJINN — Miðvikudagur 18. marz 1953
Sundmngarsiarísemi afturhaldsms í
strætisvagnadeild Hreyíils
í Morguublaðinu 13. marz er
grein eftir Ólaf nokkurn Jóns-
son vaktformann hjá S.V.R.
Flestir ef ekki allir bílstjórar
í Hreyfli þekkja eflaust mann-
inn, það mikið hefur á hon-
um borið innan stéttarinnar. Og
sérstaklega hafa þeir kynnzt
honum nú síðustu mánuði í
sambacidi við bílaúthlutun og
skilnaðarmál Strætisvagnadeild-
ar Hreyfils. Ennfremur er mað-
urinn mjög áberandi í öllum
kosningum í sínu stéttarfélagi.
Og hefur nefnd grein eflaust
átt að hefia hann og hans
fylgifiska til skýja í kosning-
unum. En raunin varð nú önn-
ur, listinn hans fékk nú færri
atkvæði en í fyrra, líklega hef-
ur greinin ekki verkað rétt.
Hún átti að vera svar til Jóns
Guðmundssonar, og geri ég ráð
fyrir að hann þurfi lítilshátt-
ar að gegnumlýsa hana. Enn-
fremur er mín getið í þessari
grein og er það þessvegna að
ég skrifa þessi örfáu orð.
Heldur virðist Óiafur Jónsson
skeifhöggur þegar hann ber
okkur ,,kommúnista“ er hann
kallar svo, þeim sökum að hafa
haldið strætisvagnadeildinni í
mánaðarverkfalli 1951, því
allir Hreyfilsmenn vita að svo-
nefndir kommúnistar voru ekki
þá fremur en nú í meirihluta.
(Og ef Ólafur Jónsson virki-
lega legði trúnað á að hér hafi
verið um meirihluta kommún-
ista að ræða, er ég smeykur
um að einhverjir félagar hans
fyndu ástæðu til að gefa yfir-
lýsingar). Það er og á allra
vitórði, að verkfallið 1951 var
samþykkt með ósviknum meiri-
hluta þar sem menn af öllum
stjórnmálaskoðunum áttu jafn-
an hlut að máli. Auk þess skal
á það minnza Ólafi til fróðleiks,
að verkfall þetta var samþykkt
í allsHerjaratkvæðagreiðslu sam
ikvæmt kröfu lians sjálfs og
fleiri félagsmanna.
Það má ef til vill segja að
áraagur af þessu verkfalli liafi
ekki orðið eins mikill og stræt-
isvagnstjórar áttu skilið. Hins-
vegar bera engir meiri ábyrgð
á því hversu verkfallið dróst
og Iclegum árangri þess en þeir
félagsmenn, sem létu sér sæma
að vinna gegn ákvörðun lýð-
ræðislegs meirihlutá deildarinn-
ar í þessari baráttu okkar í
verkfallinu og gerast þannig
dragbítar í hendi andstæðing-
anna. I hópi slíkra manna stóð
þar fremstur Morgunblaðspenn-
inn Ólafur Jónsson vaktmaður.
Og mega menn af því sjá að
hann kom ekki fram sem alger
byrjandi í þessu hlutverki í
desemberverkfallinu mikla á
síðastliðnu ári. Það stóð í 19
eða 20 daga og höfðu bæjarbú-
ar af því sömu óþægieidi og
Framhald á 11. siSu.
m
Oft hefur Morgunblaðið kom-
izt langt í sóðalegri og siðlaysri
blaðamennsku. Þó mun það nálg-
ast metið hvernig þetta málgagn
utanríkisráðherrans íslenzka seg-
ir frá andláti Klement Gottwalds,
forseta Tékkóslóvakíu.
Á forsíðu þessa málgagns utan-
ríkisráðherrans er fyrirsögnin:
„Valdaræningi Tékkóslóvakíu
lézt í gær“. Og inni í blaðinu er
áberandifyrirsögn: „Umboðsmað-
ur Rússa í Prag er látinn. Gott-
wald náði völdum með ofbeldi
og ríkti með ógnum.“
Það mun allt að því einsdæmi
að þannig sé skýrt frá andláti
þjóðhöfðingja vinveittrar þjóðar,
sem íslendingar hafa samskipti
við og venjulegt stjórnmálasam-
band, og það í málgagni utanrík-
isráðherrans. Við slíka atburði
eru jafnvel svæsnustu leigupenn-
ar látnir þagna um stund. Getur
hver maður litið í sinn barm hver
áhrif það sé líklegt að hafa að
nota andlátsstundir þjóðhöfðingja
til að þjóna þannig lund sinni, og
hefði íslendingum áreiðanlega
þótt fim mikil ef málgagn utan-
ríkisráðherra einhvers nágranna-
ríkis hefði t. d. notfært sér andlát
íslenzks forseía til slíkrar iðju,
enda þótt hlutaðeigandi blað hefði
þótzt eiga eitthvað sökótt við ís-
lendinga.
Slík skrif sem þessi verða ein-
ungis til þess að setja soramark
nazismans á Morgunblaðið. Þar
er fyrirmyndin. Þar, í blöðum
nazista, var skrifað í þessum dúr
um andstæðingana. En íslending-
ar hafa almennt skömm á því sið-
leysi, sem lýsir sér í nazistavið-
brögðum Morgunblaðsins.
Trúboði Morgunblaðsins
f pólitískri vorsveltu þess-
iara vikn.a hefur drottinn séð
aumur á folaði Sjálfstæðis-
flokksins. íslenzkur Austur-
landatrúboði er kominn' heim
úr langri ferð og er „í fríi“,
að því er hann sjálfur segir.
Á vorum dögum eyða venju-
legir menn orlofi sínu í
hvíld og ieti og safna kröft-
um og fjörefnum til þess að
igeta gengið tvíefldir til allra
verka, þegar önn vinnudags-
ins hefst á nýjan leik. En
trúboðar eru ekki eins og aðr-
ir menn, svo er guði fy.rir
þakkandi. f orlofi ráða þessir
víngarðsmenn sig í kaupa-
vinnu hjá gildum bændum.
Postuli Austurlanda, herra
Jóhann Hannesson, hefur vist-.
að sig hjá Morgunblaðinu.
Nú fer annatími í hönd,
alþingiskosningar fyrir dyr-
um, og þá er mikið að gena á
stóru heimili. Undanf-arin ár
hefur Morgunblaðið jafnan
háð kosnin.gabaráttu Sjálf-
stæðisflokksins laustur á
Vol-gubökkum, þar sem mör-g
hetjan hefur mátt snýta
rauðu um da-g-ana, m. a. rit-
stjór.ar Morgunblaðsins. En
nú er öll teikn á lofti um
það, að kosningabarátta
Morgunblaðsins verði háð á
þessu sumri hjá Gul-afljóti.
Postu-li Austurlanda -er
mjög hispursl-aus í órðavali.
Ungir trúboðar 20. -aldar
temj-a sér slíkt, -og þykir b-era
vott um alþýðlegt lítillæti. Á
fundi reykvískr-a háskóla-
-borgar-a sagði hann, -að kín-
verska byl-tingin hefði „spark-
;að í -rassinn" á sér. Það er
því kannski eðtilegt, -að þessi ■
háttvirti ilíkams-htuti postul-
ans sé dálítið -aumur eftir
þett-a spark frá 500 milljóna
þjóð — tal-an er birt án á-
byr-gðar og mætti það v-erða
fordæmi tölvísum trúboð-
-ura! En meðan herr.a Jóh-ann
Hannesson er að j-afna sig
eftir þessa einstæðu líkams-
árás, getur hann huggað si-g
við það, að enn eru 20 mill-
jónir K-ínverja utan Bambus-
tjaldsins. Kínverjar þessir
haf-a -enn ekki sparkað í oft-
nefndan líkamshluta Austur-
1-andapostulans. Orlof h-ans á
ísl-andi er því eins konar hlé
á milli tveggja spar-ka. En í
hléinu skipar h-ann sér í sveit
með heimamönnum Morgun-
blaðsins, hinum ólmu hús-
-körlum Sjálfstæðisflokksins,
-sem nú eru að -leggja -til s-um-
larorustu hjá Gulafljóti. Þet-ta
er lön-g víking Oig -ekki hættu-
1-aus. Það er því ekki ónýtt
leiðangursmönnum að hafa
kross Krists í hermannatösk-
-unni og Jóhann Hannesso-n
postula hans í förinn.i. Ekki
mun af veit-a, að hinn vígði
þjónn lausnarans blessi vopn-
'i.n og syngi saltar-a yfir h.in-
um gæfulitla her. Korðinn og
krossinn haf-a fy.rr verið
förunautar í víkingu vest-
rænnar menn.ingar. Því fer
vel á því, að Morg-unb-laðið
og Jóhann H-annesson 'séu
vígsnautar í hinni miklu
Harmageddonorustu gegn a,l-
þýðunn'i — inn-an B-ambus-
tjaldsins og utan.
—o—
Herr-a Jóhann Hannesson
er prestvígður m-aður.
Snemm-a fann h-ann hjá sér
k-öllun til -að -boða fagnaðar-
erindið heiðnum þjóðum. En
þeg-ar hann fylgdi boð'Orðin-u
og tók krossinn -á he-rðar sér
-m-issti blaðamennskan igóðan
lið.smann. Herra Jóh-ann
H-annesson er .nefnile-ga fædd-
ur bl-aðamaður. Hon-um er
sýni-lega létt -u-m ;að skr.ifa —
-og penni h-ans' er íyrst og
fremst léttur. Þ-að er því eng-
i.n furða þótt hann snúi sér
að blaðamennsk-u þegar f-agn-
laðarerindið gefur honum frí.
Hann kann sér en-gin -læti
þeg-ar hann getur smokr-að sér
úr hempunn.i -og fengið -að
þjóna eðli sínu: að skrif-a laus-
-mál-ar lan-glokur í blöðin. Og
hon-um næg-ir ekki iað skrifa
í blöðin. Hann verðu-r ,að vera
í hópi blaðam-anna. Hann
k-allar þá á fund isinn og held-
ur yfir þeim langar hróka-
ræður. Hann -skriftar fyrir
þeim -og seg-i-r, að samband
sitt „við blað-amenn" h-afi ver-
ið „að ýmsu leyti skemmti-
legr-a en samb-and víð prest-
,an.a“. -Og ho-num er það held-
ur ekk-i nóg. H-ann segir blaða-
mönnunum-, -að í raun -og veru
séu þeir pr-estar, þó-tt þeir
viti -ekki iaf því -sjálfir. Að
minnsta kosti vinni þeir p-rest-
verk. Morgunblaðið hefur
-eftir honum þessi ummæli:
„Bl-aðamenn. h-afa miklu
vand-averki -að gegna og hafa
nú— hvor-t sem þeir vita það
-eða ekki — nokk-uð -af því
hlutverki, s-em .prestamir
höfðu áður — að standa vörð
um heilbrigða hugsun, þjóð-
er-ni, tungu, siðfe-rði -og hags-
mun-i l-andsmanna".
Þ-að mundi mar.gur hafa
viljað gefia mikið til -að vera
viðstaddur og horfa á andlit
blaðamann-a Mor.gunblaðsins,
Vísis, Tímans og Alþýðublaðs-
ins, þeg-ar -postulinn tjáði ís-
lenzkri . blaðamennsku ást
sín-a. Hvort munu þeir heldur
haf-a -glott eða roðn-að, blaða-
menn Morgunblaðsins, þe-gar
þeir mi-nntust v.arðstöðu sinn-
ar um „heilbrigða hugsun“,
„þjóðerni", „tungu“, „siðferði"
og „h-agsmuni -landsmanna11?
Sennileg-a munu Þeir hafa
-glott að b-arnaskap hinnar
sólbrenndu hetju frá Hon-g-
kong, iað þessum v-egmóð-a
ferðal-ang, sem villtist ungur
inn í prestshempu og fór um
hálfan hnöttinn ttl -að boða
heiðingjum kr.istn-a trú, fékk
spark í rassinn, og vaknaði
loksins á réttri hillu í lífinu
heima á fs-
landi: blaða-
maður hjá
Mogganum.
„HREGGVIÐUR" hefur sent Bæj-
arpóstinum eftirfarandi grein, er
hann nefnir: „Enn um tónlistar-
Tnál. .“: Kæri Bæjarpóstur! Fyr-
ir nokkru sá ég fyrirspurn í
dálkum þínum um tónleika Sin-
fóníuhljómsveitarinnar fyrir
skólafólk. Eina svarið sem birzt
hefur af há’fu hljómsveitarinn-
ar við þeirri málaleitan, var að
gefa skólafólki ekki kost á að
heyra síðustu tónleikana sem
hún hélt. Mér er kunnugt um,
að þetta hefur vakið vonbrigði
og gremju margra. Á efnisskrá
síðustu tónleika voru öndvegis-
verk, vel faiiin til að kynna
seskulýðnum mikilfenglega feg-
urð slíkrar tónlistar. Mjög var
til hljómleikanna vandað af
hálfu stjórnanda og einleikara,
enda hefur hljómsveitinni sjald-
an tekizt betur upp. — En tæki-
færið var látið ónotað. Senni-
lega hafa forráðamenn hljóm-
aveitarinnar ekki mátt vera að
•j 2>ví a3 sinna slíkum smámunum
sem að tryggja framtíð hljóm-
sveitarinnar með þv-í að afla
henni aðdáunar og fylgis meðal
fjölda uppvaxandi borgara. Það
er skiljanlegt, að þeir yrðu að
neyta allrar orku sinnar í hinni
hatrömmu styrjöld, er þeir hafa
stofnað til í tónlistarmálum.
Undanfarin rás viðburðanna í
þeirri styrjöld hefur valdið mér
nokkrum heilabrotum, og væri
ég þakklátur, ef hægt væri að
veita oss, einföldum og fáfróðum
hlustendum, vitneskju um eftir-
farandi: 1) Starfar hljómsveitin
samkvæmt opinberri reglugerð
eins og önnur ríkisfyrirtæki, eða
er starfsemin einungis háð duttl-
ungum stjórnar hennar á hverj-
um tíma? 2) Hvaða aðili hefur
valið núverandi stjórn hljóm-
sveitarinnar? Er það Alþingi,
menntamálaráðuneytið, eða getur
það átt sér stað að stjórn henn-
ar þykist sjálfkjörin til þess
að fara með þessi mál? 3) Er
stjórn hljómsveitarinnar æ-var-
andi eins og hin postullega
stjórn Tónlistarfélagsins?
1 einfeldni minni hélt ég, að
Sinfóníuhljómsveitin væri opin-
bert menningarfyrirtæki, eign
þjóðarinnar, nýr aflvaki i and-
legu lífi hennar, en nú hallast
ég fremur að þeirri skoðun, að
hún hljóti að vera einkafyrir-
tæki þeirra, er stjórna málum
hennar. Þótti furstum og þjóð-
höfðingjum fyrr á öidum -mikill
höfðingsbragur að þvi að halda
hljómsveitir við hirðir sínar. Er
sízt fyrir það að synja, að þeir
Jón Þór. og Co. séu andlcga
skyldir slíkum miki'mennum, og
við megum ekki áfellast þá, þótt
þá skorti örlyndi til að launa
hljóðfæíalei-kurunum úr eigin
vasa. Munurinn er sem sé sá,
að ísienzka hljómsveitin er kost-
uð a.f almannafé.
P.S. — Jón Þóraiinsson, Kieliand
og Mozart.
Þarf meiri listamann til að tú’ka
verk Jóns Þórarinssonar en t.d.
Mozarts? — Helzta afrek hljóm-
sveitarstjórnarinnar til þessa er
ráðning Olavs Kielland tii þess
að stjórna hljómsveitinni í nokk-
ur ár. Voru það mjög gleðileg
tiðindi, ekki sízt vegna þess að
það sýndi, að framtíð hljóm-
sveitarinnar er örugg og starf-
semi hennar komin á fastan
grundvöll. Engum blandaðist
hugur um afburðatúikun og ó-
skeikulleik Kiellands, þar til
hann stjórnaði tónverki Jóns
Þórarinssonar. Þá brást Kiel’and
skilningur og andagift, og sagt er
að sá flutningur þætti óhæfur í
útvarpið (þótt við séum orðin.
ýmsu vön frá mánudagshljcm-
ieikunum), svo að Jón stjórnað!
sjáifur fiutningi þess í útvarp-
ið. Virðast þessi mistök óskilj-
an’eg, þar eð Kielland hefði ver-
ið innan handar að ráðfæra sig
við tónskáldið. — Hefur Jón
með þessu dregið mjög úr átrún-
aði fáfróðra hlustenda á liæfi-
ieikum Kiellands. En hvað boð-
ar þetta? Verður Jón nú bráð-
um allt í senn: formaður x
stjórn hljómsveitarinnar, h'jóm-
sveitarstjóri, tónskáld og gagn-
í-ýnandi? — Vonandi ber þjóðin
gæfu til að hagnýta þannig
starfskrafta þessa mikilhæfa
manns og meta störf hans að
verðleikum. — Hreggviður.