Þjóðviljinn - 18.03.1953, Blaðsíða 7

Miðvikudagur 18. marz 1953 — ÞJÓÐVILJINN — (7
$Ai>nar(ega
er íq bjArtsýnn
Á frnmtíð
bommúnismnns
Góði kunningi!
Sunnudaginn 1. marz skrifar
þú í AB-blaðið í tilefni 'af um-
ræðunum í Stúdentafélagi
Reykjavíkur 15. febrúar um
kristindóm og kommúnisma.
Þ>ú segir, að æði margar
spurningar h.afi vaknað hjá þér
við að hlýða á mig. Þú ferð
naerri um það, hve þessi yfir-
lýsing gleður mig, því að ef
orð okkar vekja spumingar í
hugum hlýðenda, þá hafa þau
ekki fallið í ófrjóan jarðveg.
Og þó er mér það enn meira
fagnaðarefni, að þú skulir
birta þessar spurningar og gefa
mér þannig kost á að svara
þeim, en það er þó sannarlega
skylda okkar prédikaranna að
svara þeim spumingum, sem
orð okkar vekja. Og það er
okkur Ijúf skglda.
Fyrsta spurning þín og sú,
sem innifelur allar aðrar spum-
ingar þínar, vaknar í sambandi
við lýsingu rnína á þróun kirkj-
unnar og spillingu hennar sem
yfirstéttartækis.. Sú spurning
hljóðar svo: ,,Hverni'g getur
maður, sem túlkar þessa miklu
sögu fortíðarinnar svona, verið
jafn bjartsýnn og hann er á
framkvæmd og framtíð komm-
únismans?11 Og til frekari út-
færslu þessarar spurningar
koma aðrar, svo sem: ,,Hvað,
ef marxisminn lenti í höndun-
um á purkunarlausum sérgæð-
ingum, sem notuðu hann sjálf-
rim sér til framdrátter og al-
þýðunni til bölvunar?" Og til
enn frekari skýringar minnir
þú á Tító hinn slavneska og
frammistöðu hans, og þar með
spumingin: „Gæti sVona lagað
komið fyrir i Kreml?“
. Og nú skal ég svara fyrir
mitt leyti.
1. Gerólíkir möguleikar
og aðstæður
Þér sýnist rétt um það, að ég
er bjartsýnn á framtíð komm-
únismans, sem mætti alveg eins
heita að vera bjartsýnn á fram-
tíð mannkynsins. Og reynsla
kirkjunnar dregur ekkert úr
því bjartsým. Við megum ekki
láta okkur sjást yfir 19 alda
þróun í framleiðslu- og þjóð-
íélagsháttum, ef við ætlum að
þera saman sigurmöguleika
tveggja stefna, sem hugsjóna-
lega eiga grundvallaratriði si.n
eiginleg, en berjast við geró’ík
skilyrði. í kristindóminum er
bræðralag og jafnrétti aðcins
hugsjón, í upphaf kveikt af
lögmálsfyrirmælum um endur-
skiptingu lands á ákveðnu ára-
bili og öðrum jafnréttisákvæð;
um, sem þangað voru kom'.n
fyrir atbeina spámannanna, og
ég hef haldið þvi fram og þyk-
ist hafa fært fyrir þvi allsterk
rök, að sú hafi verið ætlun
Jesú frá Nazaret að fá jafn-
réttisákvæði lögmálsins í fram-
kvæmd jafnframt því að losa
Gyðingaþjóðina undan yfirráð-
um Rómverja. En síöan verð-
ur jafnréttishugsjóiV.n aðeins
draumur, sem færist þvi me.r
yfir á landið handan við gröf
og dauða, því meir sem fjar-
lægjast _ mögu'eikar þess, að
þeir rætist hérna megin gratar.
Tilraunir til framkvæmda hug-
sjóninni þegar í þessu lífi
brjót.ast fyrst fram í sameign
frumkristninnar og siðan við
Og við i smásameignarhópum,
einkum á vegum munkareglna,
en framkvæmdir tókust aldrei
/■------------------\
Opið bréf
til
séra
Sigurbjarnar
Einarssonar
frá
Gunnari .
Benediktssyni
l___________________
á þann veg, að þær mörkuðu
nein spor í þróunarsögu mann-
kynsins.
En marxisminn er ekki að-
eins hugsjón um bræðralag og
jafnrétti, hann er rannsókn á
þvi, hvemig gera megi þá hug-
sjón og aldadraum m-annkyns-
ins að veruleika. Hann ski’-
greinir lögmál stéttaþjóðfAlags-
ins og sannar, að sameignar-
skipulag, og þar með grund-
vallaratriði bræðralags og jafn-
réttis, verður aðeins reist á
rústum stéttaskipulagsins. Hann
Sigurbjörn Eiiiarssou
færði sönnur á það, hvernjg
frumkommúnisminn og síðln
ættasamfélögin liðu undir lok
í sambandi—við ný stig í þró-
un yfirráða mannsiris yfir nátt-
úrunni, og siðast en ekki sizt.
sannaði hann það, að iðnaðar-
þróun nútímans skapar ekki
aðeins nauðsynleg skilyrði fyr-
ir framkvæmd sameignarskipu-
lagsins, heídur er sameignar-
skipulagið nauðsynlegt eðli-
legri þróun mannlifsins, —-
með sameignarskipulaginu einu
er hægt að afnema þær félags-
legu meinsemdir, sem þjáð
hafa mannkynið í sívaxandi
mæli áratugum saman og eru
bein afleiðing af vaxandi
sigrum mannsandans yfir nátt-
úruöflunum og aukinni tækni.
Þótt marxisminn h-afi þóft
óvæginn í dómum sínum um
kirkju og kristni, þá hefur
hann aldrei áfellt kix-kj-una fyr-
ir Það að hafa ekki komið á
'kommúnisma í heiminum.
Mai-xisminn heldur því þvert á
móti fram, að það er fyrst á
framleiðshxstigi síðustu aldar
að efnahagsskilyrði eru sköp-
uð fyrir sameignarskipulag,
þegar frá eru skildir þeir frum
stæðu framleiðsluhættir, sem
skópu frumkommúnismann.
Það má áfella kirkj-una fyrir
það að hún hefur staðið með
eignastéttinni i átökum herínar
við tilraunir alþýðu að draga
úr sárustu neyð sinni, hún
hefur löngum haldið linlega á
kröfúnni um, að sá, er tvo
kyrtla hefði, -gæfi þeim, er eng-
an ætti, þó að það út af fyrir
sig sé enginn kommúnismi, hitt
er kommúnismi að gera svo
marga kyrtla, að hver geti feng-
ið svo marga sem hann girn-
ist. Það er hægt að áfella hana
fyrir það að hafa haldið slæ-
lega á málsvörnum fyrir lítil-
magnann og ekki vakað sem
skyldi yfir m-annúðai'hugsjón-
um ki'istindómsins. En það eru
engin rök fyrir því, að það
hafi staðið í hennar valdi að
uppgötva lögmál stéttaþjóðfé-
lagsins, og hún hafi því verið
þess megnug að skipuleggja
st-arf til að afnema það. En. á
meðan ekki var í það ráðiz-t,
þá voru heldur ekki skilyrði
fyrir skipulag jafnréttis og
bræðralags.
• 2. Marxisminn í liöndunum
á purkunarlausum sérgæð-
ingum
„Hvað, ef mai'xisminn lenti
í höndunum á purkunarlausum
sérgæðingum, sem notuðu hann
sjálfum sér til framdi'áttar og
alþýðunni til bölvunar?" spyr
þú.
Ég held við ættum að sleppa
þessu efi'. Það ætti hvorugum
okkar að vera það hulið, að
þannfg hefur fai'ið. Þú þekkir
sósíaldemókratana af þungri
reynslu. SannaiTega eru þeir
purkunarlausir sérgæðing-ar,
sem hafa notað marxismann
sjálfum sér til framdráttar og
alþýðunni til bölvun-ar. Af því
að fólkið elskar hugsjónir jafn-
réttis og bræði'alags í hjai'ta
sinu, þá hafa þeir talað til
fólksins í nafni sósíalismans til
að blekkja það. Þeir hafa einn-
ig igripið til fleiri góðra hluta
til að blekkja með alþýðu
manna, leiða yfir hana bölvun
og taka fyrir það laun sjálf-
um sér til framdráttai'. Hér á
landi slógu þeir einu sinni um
si-g sem ættjarðai'vinir, og þá
■barðist þú undir mei'kjum
þeirra. Svo manstu, hyemig
fór. Þeir sviku þig, eins og þeir
hafa alltaf svikið alla þá sem
lagt hafa trúnað á orð þeirra.
O.g hvað svo? Árangurinn af
st-arfi sósíaldemókrata leynir
sér ekki. Þeir hafa tafið eðli-
lega þróun til sósíaiismans um
nokkx'a áratugi. Án þeirra að-
stoðar hefðu kapítalistarnir
ekki getað viðhaldið arði'áns-
skipulagi sínu fram á þennan
dag. Þ-að eru þeir, sem bera
meginábyrgð á stó-rkostlegum
þjánin.gum. mannkynsins nú á
tímum, að undanföi'nu og eitt-
lxvað enn um sinn. En þótt
svik þeii-ra hafi tafið þróunina
og tefji enn, þá dettur mér
ekki i hug, að þeir 'geti stöðv-
að hana. Ég held líka, -að eig-
inlega hafir þú ekki átt við
þá, þegar þú varst að tala um
þessa pui'kunarl-ausu sérgæð-
inga, heldur h-afir þú verið að
tala -um aðra, sem þú þekki-r
reyndar minna persón-ulega.
Þar kemur til greina þessi
prestlega árátta, að tala mest
um það, sem fjai'st er og mað-
ur þekkir minnst.
3. Gæti svona lagað komið
fyrir í Kreml?
Það eru kom-múnistarnir,
sem þú átt við. Það er Tító og

Giumar Benedlktsson
„staðreyndirna-r í viðskiptum
kommúnista innbyrðis, innan
Rússlands og -utan“, eins og
þú kemst að orði.
Við komum okkur sam-an .um
þær staðreyndir, að innan rúss-
neska kommúnistaflokks-ins
voru menn, sem snerust til
heiptúðgrar andstöðu við þá
stefnu, sem rneiri hluti flokks-
ins aðhylltist og haldið hef-ur
verið til þess.a dags. Ég er líka
sammála öllum afturhaldsöfl-
um heimsins um það, að jþefðu
Sinovjeff, Trotskí og þeir alli-r
saman boi'ið hærri hl-ut í viðui'-
eigninni, þá væri Rússland nú
ekki sá þyrnir í augum hins
alþjóðlega kapítalisma og það
nú er, og þá væi’i ég og mínir
líkai' ekki eins bjartsýnir á
framgang j-afnréttis og bræðra-
lags í mannheimum og við nú
erum. Við erum líka sammála
um, að það sé næsta eðlilegt,
að nýlendukúgai'ai' og aðrir
-stórarðrænend-ur heimsins líti
hýrum aoxgum til Ti-tós mar-
skálks sem eitt sinn var þó
áberandi í hópi forustumanna
kommúnistaflokkanna, sem
börðust -gegn auðvaldsríkis-
stjórnum í löndum sínum. Og
þá spyr þú: „Gæti svona lag-
að komið fyrir í Kreml?“
Þessari spurningu svax'a ég
hiklaust neitandi. Og nú vil ég
s-trax taka það fram, að neit-
andi svar mitt er ekki fyrst og
fremst byg.gt á persónulegu
tnausti. mín til þexrra manna,
sem sitja á : valdas-tól-unum í
þeiri'i miklu höll, þótt ég þyk-
ist vita, að það mun-u -allt vera
hinir mikilhæfustu og ágæt-
ustu menn. Það er mjög fjarri
því, að ég gangi „út frá því
undir niðri“, eins o-g þú segir
í grein þinni, „ að það sé ekki
mannlegt eðli, eins og við
þekkjum það af sorglegrií
reynslu, sem sit-ur í hásætí í
Kreml, heldur eitthvei't annað
eðlisfai', óskeikult, fullkomið".
Þvert á móti -byggi ég áli-t mitt
á þeirri reynsl-u, sem é-g hef
af mannlegu eðli. Ég ætla reynd
ar ekki ,að fara að ræða við
þi-g um hið syndum spillta eðli!
mannskepnunnar, og sjálfsagt
er reynsla þín -af því miklu
soi'glegri en mín, því að ég
hef svo lítil mök haft við k-rat-
ana. -Mér det-tur ekki fyrst o-g
fi-emst í hug syndum spillt
eðli, þótt Tító stæðist ekkil
raunina, þegar að því kom, að
þróun mála krafði hann bar-
áttu gegn þeiri'i borgarastétt,
sem gert hafði hann að þjóð-
hetju sinni i baráttunni gegn
innrás þýzka nazismans. É-g
finn en.ga skýringu í synd-um-
spilltu eðli, þótt á fyrstu árun-
urn eftir bylt-inguna í Rúss-
landi fyrirfyndust í kommún-
istaflokknum þar menn, sem-
svo voru smitaðir boi'-garaleg-
um hugmyndum, að þeir -töldu
eðlilegast að stiga þau spör,
sem kapítalskur he-imur -græt-
-ur nú sárlega að ekki voru
stigin, eða Þótt þá sundlaði
frammi fyrir fyi'stu gei'bvlt-
ingu mannkynssögunnar, vegna
skilnin.gsskorts á grundvallar-
lögmálum hennar. Siðferðiieg-
ur styi’kur rnanna er s-annar-
lega misjafn, en tilhneigingar
man.na -geita aldrei af öðr-u
mótazt e.n iífsþörfum þeii'ra eðá
hu-gmyndum, sem uppeldi og
umhverfi hafa innrætt þeim.
En það ,sem fyrir kom í
Júgóslavi-u 1948, og það, sem
fyrir -getur komið enn í dag
í Tékkóslóvakíu og fyrir gat
kom-ið í Kreml fyrir 1930, það
-getur nú ekki framar komið
fyrir á þeim stað. O-g það er
bóks-taflega -af þeirri einfölda
ástæðu, að í Sovétríkjunum er
nú orðið stéttla-ust þjóðfélag.
Innan þjóðfélagsins er-u ckki
lengur til nein öfl, sem geta
haft áhuga fyrir því að koma-
þar af-tur á fót kapítölsku
skipula-gi, og þar eru ekki leng-
ur til leifar frá hoi'garalcg-
um hugmyxidaheimi um sam-
féla-gsmál. f síðari heimsstyrj-
öldinni vai'ð sú reyndin á, þeg-
ar nazistaherirnir lögðu unci.r
si-g heil ríki Sovétsambandsins,
að þeim tókst hver-gi að finna
efni í umboðsstjórn fyrir. sig..
Og nýjasta tilraun til þermd-
arvei'ka þar er einan-gruð við
hóp manna, sem tilheyra sér-
stökum félagssk-ap, sem borinn
er uppi af sértrúaðri þjóðremb-
in-gsstefnu, sem haldið er uppi
af stórkapítal-ist-um víðs vegar
um heim. Stefn-a, sem á rætur
sínar í óskum o.g draumum al-
þýðu mann-a öldum saman, á
að bakhiarli ríki sem Sqvét-
Rússland c-g Kína og sýnir æ
skýrar nieð ári hverju yfir-
bui'ði sína á sviði efn-ah-ags-
má!a og jafn-i'éttis, hún er
komin yfir höfuðhættusvæðið
á þi'óunarbi'aut sinni, þótt ena
þurfi að mæta ýms-um áföllum:
Vona" ég þá, að þú hafii'
fengið viðhlítandi svör við ýms-
Framhald á 11.'- síðu.