Þjóðviljinn - 22.04.1953, Blaðsíða 1

Miðvikudagur 22. apríi 1953 — 18. árgangur — 89. tölublað
Hringið í síma 7500
og gerizt áskrifend-
ur að Þjóðviijanum.
45 fulltruar 50 stéttarfélasfa vinna að

undirbúningi hátíðahaldanna 1. maí
Næsti fundur allsherjarnefndarinnar er á föstudagskvöld
1. maí nefnd verkalýðsfélaganna hélt í'und í Alþýðuhúsinu í
fyrrakvöld þar sem flestir fulltrúarnir mættu, en nefndina
skipa nú 45 fulltrúar. Hafa 32 af 37 félögum innan Fulltrúaráðs
verkalýðsfélaganna skipað fulltrúa í nefndina. Auk þess eiga
sæti í henní 8 fulltrúar kjörrJr af Fulltrúaráðinu sjálfu, og ,1
fulltrúi frá hverju eftirtalinna félaga: Iðju, félagi verksmiðju-
fólks, B.S.E.B., Iðnnemasambandi íslands, Trésmiðafélagi
Reykjavíkur ;og Launþegadeild V.R.
Á fundmum í fyrrakvöld var
haldið ófram -umræðum um ým-
is fyrirkomulagsatriði varðandi
háííðáhöld'in 1. maí. Allsherjar-
nefndin hefur kosið þrjár und-
imefmdir eins o.g iað ven.ju:
kröfugöngunefnd, skemmtinefnd
og merkjianefnd. Vinma þær nú
hve.1' um sig að verkefnum sínum
og gá£u á fundinum skýrslu um
hvað undirbúningi liði. Ákveðið
var að aUsherjarnefndin kæmi
næst saman á föstudagskvöld.
30 ára afmæli
Eins og Þjóðvilj.ihn skýrði frá
á sunmudaginn eru 1. miaí m. k.
liðin 30 ar síð.an íslenzku-r verkia-
lýður skipulaigði sín,a fyrstu 1.
miaí kröfuigöngu að hætti er-
lendra ' stéttarbræðra. Og að
sjálfsögðu setur þetrta, mieirkisaf-
mæli 1. maí hátíðahalda verka-
lýðsins hér á landi sitt isvipmót
á 1. ma,í að þessu sinni. Verka-
lýðsfélÖgin muniu miiinast 1 maí
háitíðahaldianua 1923 o;g allriair
barátitu isinnar á þessum þrjátíu
árum með því að skipuleg'gjia 1-
maí að þessu sinni með sérstök-
um myndarbraig.
Hlutverk fjöldans
En undirbúni'nigur 1. mai kröfu-
göngunraar og hátíðiaihaldianna yf-
irleitt igetur ekki oig á ekki að
vena verkefni örfárra itrúnaðax-
mann,a verkalýðsins. Hátíðahöld-
in heppn.asit ekki og ná ekki fil-
gangi sínum nema með lifiandi
og virkri þátttöku fjöldans sjálfs,
verkialýðsins í samtökun.um og á
vinmustöðunum, alls þess fólks
!sem myndar siam,töki,n og ber
s'tarfsemi þeiirra uppi. Nú er sér-
stök ástæða til að .minnast þei'rra
sigra sem unnizt haf;a í verk.a-
lýðsbaráttun.ni á undanföimum
þrjátíu árum og treysitia um leið
raðirnar til nýrrar Qg öfiuigrar
sóknar fólksins fyriir bættum
lífsikjörum, veirnd'un. alls þess,
’er umnizt hefur og varðstöðu um
ungawk
Bolungavík í gær. Frá frétta-
ritara Þjóðviljans. — Það slys
vildi til hér í gær (mánudag)
um kl. 18 að átta ára drengur,
Hreinn Magnússon að nafni,
féll út af brimbrjótnum og
drukknaði. Ókunnugt er um að-
draganda slyssins.
frelsið og sjálfstæðið, .s.em vald-
hafiarnir og yfiirstéttín hafa fót-
um troðið með aðstoð erlends
valds.
Eining gegn heniámi og
hervæðingu
Þegar verkalýðurinn treystir
nú fylkimgar sínar og býst til
þátttöku í 1. maí kröfugöngu
sinni minnist hann þess iað land
.hans er hemumið af erlendu stór
,v£ldi, sem igerist sifej.lt ágengara
og íafskipitasamara um alla hagi
lands og þjóðar, og ógnar í vax-
■andi mæli siðferði þjóðarinnar,
menningu hennar og tilveru. Og
því verður ekki gleymt iað inn-
lendir valdhafar stefna nú mark-
vi§st að því að koma hér upp
her gegn verkalýðshreyfingunni í
landinu. í baráttu þjóðarinnar
gegh. hernámi landsins hefur
verkalýðurinn h'aft forustun.a og
svo mun verða tunz hernáminu
er aflétt og þjóðin hefur öðlazt
í, -amhald á 3. síðu.
aðarmáttur A-banda-
Hermann og Bjarni farnir til Parísar
Dulles, utanríkisráðherra Bandaríkjanna, sagði í gær,
að Atlanzríkin myndu ekki breyta liernaöarfyrirætlun-
uim sínum að neinu leyti.
Dulles sagði þetta við brott-
förina frá Washingtca til Par-
ísar í gær, en þangað fer hann
til að sitja fund A-bandalags-
ins, sem hefst á morgun. í för
með honum voi’u Humphrey
fjármálaráðlierra og Stassen,
forstjói-i vopnahjálparinnar, en
Wilson landvarnarráðherra er
þegar kominn til Evrópu,
Dulles lagði áherzlu á, að
ekkert, sem gerzt hefði í al-
þjóðamálum upp á síðkastið,
gæti réttlætt að Atlanzríkin
drægju úr hernaðarviðbúnaði
sínum. Þvert á móti mundi
fjallað um það á fundinum, á
hvern hátt mætti auka, hern-
aðarmátt bandalagsrikjanna
Framhald á 12. síðu.
Fangaskiptin
ganga greiðlega
Skiptin á særðum og sjúkum föngum í Kóreu ganga
fljótt og greiðlega og hafa noröanmenn nú framselt
200, en Bandaríkjamenn 1000, og 100 og 500 bætast við í
dag.
Famgarnir sem norðammenn
framseldu í gær, voru á is.ama
máli og félagar þeirna sem fr,am
seldir voru fyrsta daginm um að
þeir hefðu ekki sætt slæmri með-
ferð, meðan þeir voru í haldi.
Þeir bjuggu í moldarkofum, eins
og meginþorri kóreskiu þjóðar-
linnar, urðu siálfLr .að .aninast
miatreiðslu og taka til í híbýkim
sínum.
Tilraunir blaðamanna itil að
ræða við fianga úr her Syng-
mans Rhee báru engan árangur.
Al'lir sem einn neltuðu þeir að
svana spuimingum um hvernig
aðbúnaður þeirri hefði verið.
Lofa vinsenid og hjálpsemi
Sjö brezkir borgaraa’ og einn
írlendingur, sem verið höfðu í
haldi í Norður-Kóreu síðan
styrjöldin hófst en leystir voru
fyrir milAigöngu sovétstjórnarinm-
ar komu í gær til Berlinar. Þeir
Kosmifgai*
í Danmörku
Iíosningar fóru fram í Dan-
mörku í gær. Þær töhir sem
komnar voru þegar blaðið fór
í prentun virtust gefa til kynna
að stjórnarfíökkarnir hefðu
tapað fylgi kommúnlstar hald-
ið velli og heidur bætt við sig,
en sósialdemókratar tapað eða
staðið I stað.
vildu sem minnst itala um fanga-
vist sína, en eimn þeirra sagðí.
.að þeim hefði þessi ár liðið illa,
eins og aii.ri kóresku þjóðinni.
Alliir lofuðu. þeir hjálpsemi og
vinsemd kínverskra og sovézkra
sitjórnarvalda frá Kóreu tili
Moskva.
Einnig Frakkar
Sovétstjórnin tilkymnti franska
sendiráðin.u, í iMoskva, í gær, iað
14 frunskir borgarar sem haf.ai
verið í haldi í N-Kóreu síðam
stríðið hófst, e.n nú hafia einnigi
verið ieystir fyrir mdUigöngu;
;s.ovétstórnarinnar, væru vænit-
anlegir til Moskva á næstunni.
gja ara csraig-
Um hiálfellefuleytið í gær-
morgun varð það slys í Skafta-
lilíð hér í Reykjavík, að 3jæ
ára drengur, Bjarni Geir Ár-
sælsson, Lönguhlíð 9, varð fyr-
ir bíl og beið bana samstundis.
Vörubílnum R-440 var ekið aft-
urábak og var'ð drengurinn fyr-
ir honum. Annars voru engir
sjónarvottar að slysi þessu, svo
lögreglan vissi í gær;. en hafi
þeir samt sem áður verið ein-
hverjir eru það vinsamleg til-
mæli lögreglunnar að þeir gefi
sig fram.
arizt um málverk frá Þingvöllum
Heimíliserjurnar i AB~flokknum fá furSuIega útrás
S.l. laugardag urðu mjög áhrifamikil átök í Alþýöuhús-
fhu og fyrir utan það. Áttust þar við einn kunnasti stjórn-
málamaöur landsins og einn bezti málari landsins út af
málverki eftir þann síðarnefnda. Einnig^komu við sögu
milli 10 og 20 þúsund krónur frá Alþýöubrauðgeröinni og
einn þekktasti stjórnmálamaður Danmerkur og í bak-
grunni eru átök í Alþýðuflokknum út af afmælisgjöf.
Spurt um málverk
S. ;1. ilaiugiardag varð fólk í Al-
þýðuhúsiinu v.ant við mikinn und-
i'rgan.g, barið var á einar dyr laf
öðrum o.g ei.ns má'tti heyra talað
hárri iröddu 'um þjófniað og lítil-
mennsku. Þarma var kominn einn
ágætasti listamiaður þjóðarinnar,
Jóh.a,nnes S. Kj.airval, o.g hvar sem
hanm barði spurði hann um mál-
verk lef'tir sig. Könnuðust menn
ekkii við iS'lífct málverk lengi vel,
en þar kom að Kj.arval lemti
in.ni á Bkrifstofu Hanníbals
V;a'ldim,arsso.n;ar. Spurðisit hann
þar enn fyrir .um málverk. sitt
og igaf á því .nokkru nánari
skýring.ar. Kvaðst Hanníbal ;að
vísu. ekki vera .aðili að málinu
en. þó renndi sig grun í hvar
málverkið kynnii að vera niður
kom.ið, Tók hann nú að sér að
ger.ast leiðsögumaður Kj.arvals í
húsíinu.
Málverkið f'nnst
Næsti þáttur sögunmar gerist í
öðru herbergi þessa mikla völ-
.undar'húss,. Allt í einu opnast dyr,
þar sem menn sitja á fundi, og í
gættinni birtist Jóhannes Kjar-
val, en á bak við hann stóð
Hamníbail Validiiimiarssoin. Og ,í
herberginiu er reynd.a.r gieysisitórt
málverk frá Þingvöllum eftir
Kjarval. Þegar .listiamaðurinn kom
'auiga á mynd isíma, gekk hann
hv.atlega iað henni, tók han.a upp
og .gekk ýafm hvatlega út, og
mátti enn heyr.a frá honum orð
um stuld. Skundaðii hann síðan
með verk sitt eftir göngunum og
.niður sitiigana.
Stjórnmálamaður á hlaupum
E.n nú máititi enn heyr.a miki.n,n
undirgang í hústeu á þessum
atburðaríkia deg.i. Dig.ur m,aðu.r
kemur hlaupandi út um dyr,
geysist eftir göngumum eins og
fætuimir þoldu og niður stigamia.
Var þaa’ komimm Stefán Jóhann
Stefánsson, fyxrverand.i forsæit-
isráðherra Þegar hann kom ú.t
var Kjarval kominn inn í bíl
sem þar beið, bafði skorðað
málverkáð utan á bílnum og hélt
því með annarri hendi: albúin.n
að iaka -af stað. Herti nú Stef-
án en.n á sprettiinum og tókst að
h.liamma sér inn í bílin.n, áður
en hamm hyrfi með málarann og
íi'Staverk hians.
Ilávaði og gnýr
Flestir íbúar Alþýðuhússins
voru nú komnir út í glugga aína
tii þess nð fylgi>ast með mála-
loknm oig á götunni stöðvuðustJ
vegfarenduir, því úr. bifreiðinni
imáitti heyra mikinn 'gný oig al-
v.arleg orð. Mælti Kjarval ma.rgt
um ræningja sem sitælu frá fá-
itækum listamöinnium, lífilmenni
sem ireyndu að hafia út úr sér
myndir og tímdu svo ekki <að
borgia. þær og sparaði í engu
raddstyrk sinn. Kvaðst hianm
ekki vilja standa í því .að smatta:
úiti um allan bæ til þess að fá
greiðslu fyriir verk sín og allra
sízt iað framvísa ónýtri óvísun
.aftur og laftur í Alþýðubrauð-
gerðiinni en vera, j.afnharðani
gerður afturreka. In.n á milli
rnáttii heyra móðan mólróm Stef-
áms Jóha-nns r-eynia iað skjóta
inn eiinhverjum 'afsökunarorðum.
SendiII nieð umslag
'A fundinum sem va.r vitni að
því að Kiarvai hirti málverk siit't
viar staddur Guðmundur R.
Oddsson, forstjóri A.lþýðu.br;auð-
gerðarinniar. Meðan þetta gerðis'ti
Framhald á 3. siðu.