Þjóðviljinn - 02.06.1953, Blaðsíða 5

Þriðjudagur 2. juní 1953 — ÞJÓÐVII JINN — (5
^Otfinn grefur um sig í
brjóstum Bandaríkjamanna1
Hœsfaréftardómarinn William O. Doug-
las lýsir handarisku réttarfari
Bandarísku hæstaréttardómararnir voru
ekki sammála um að vísa frá beiðninni um
upptöku Rósenbergsmálsins. Tveir þeirra
vildu verða við beiðninni, þeir Hugo L. Black
og William O. Douglas. Nokkrum dögum
áður en úrskurðurinn féll, hafði Douglas ráð-
izt á réttarfarið í Bandaríkjunum og öryggis-
ráðstafanir ríkisstjórnarinnar, sem hafa haft
í för með sér að saklaust fólk er dæmt til
dauða fyrir afbrot sem aldrei hafi verið
framin.
Douglas, sem er einn þeirra
fáu dómara, sem skipaðir voru
í stjórnartíð R-oosevelts ogenn
eiga sæti í dómstólnum, er í öll-
um meginatriðum samþykkur
núverandi utanríkisstefnu USA,
en hann hef-
ur á seinni ár.
um láti'ð í ljós
æ meiri kvíða
yfir þeim árás
um sem gerð-
ar hafa verið
á frelsisstarf
handarísku
þjóðarinnár.
Hann ogBlack
greiddu einnig
einir atkvæði gegn dómi Hæsta-
réttar yfir leiðtogum banda-
ríska kommúciistaflokksins, sem
dæmdir voru í fimm ára fang-
elsi fyrir stjórnmálaskoðanir
sínar, samkvæmt ákvæðpm
hinna hinna svonefndu Smith-
laga.
Pólitískir fordómar ekki
í sama stað
Douglas hélt ræðu í Lögfræð
istofnun Bandaríkjanna í Wash
ington 20. maí s. I. og kom
þar inn á réttarhöldin vegna
Smithlaganna, Rósenbergsmál-
ið og hin fjölmörgu „tilbúnu“
málaferli gegn Svertingjum,
sem ákærðir eru fyrir nauðgan-
ir. Hann tiltók að vísu ctigin
ákveðin mál, en það var greini-
legt við hvað hann átti. Og
þótt hann legði mikla áherzlu
á, að hann væri andvígur komm
únismanum, hviltaði hann ékki
frá þvi áð pólitískir fordómar
mættu ekki koma í stað sönn-
unargagna og sönnunarfærslu í
réttarsalnum.
Douglas rifjaði upp landráða-
málaferlin gegn sir Walter Ra-
leigh í Englandi 1603 og galdra
ofsóknadómana yfir 20 galdra-
nornum* í Salem, Massachus-
etts árið 1692, og sagði, að
höfundar bandarísku stjórnar-
skrárinnar hefðu lagt grundvöll
að réttarfari, sem átti að koma
í veg fyrir að slíkt endurtæki
sig me'ð því ’að tryggja sak-
borningum fullan rétt til að
verja sig gegn ákærum. Síð-
an sagði hann:
„Við eigum eldtí í dag
neina nákvæma hllðstæðu
við landráðaréttarhöldin
gegn Ealeigh eða galdra-
dómana í nýlendunni Massa-
chusetts. En í sumum réttar-
höldum og réttarrannsókn-
um, sem átt hafa sér stað
á okkar dögum, hafa verið
nokkrir þeir sömu meinbug-
ir og á Raleigh- og galdra-
málaferlunum. Við notum
aðferðir, sem skerða frelsi
borgaranna að mun.
Við hrekjum menn úr
stöðum þeirra, eyðileggjum
mannorð þeirra með aðferð-
um, sem em jafnsvívirði-
legar og þær, sem notaðar
voru í málinu gegn sir Walt-
er Raleigh og við bííum við
múgsefjun, sem er næstum
því eins víðtæk og sú sem
ríkti við galdraréttarhöldln.“
Douglas réðst síðan gegn
bandarísku réttarfari i dag og
lagði fram ákæru í þrem li’ð-
um:
1) Ákæruvaldið reynir að
hræða kviðdómarana með
„kommúnistagrýlunni“.
2) „Við höfum liér á landi
komið upp geysivítæku kerfi
til að hlusta á símtöl og
hlera hvað menn segja í hí-
býlum sínum. I New York
borg einni var 58.000 sinnum
gefin heimild til símahler-
unar á árinu 1952. Þegar
árið 1949 gat New York
Tinies skýrt frá því, að síma
hlerun væri orðin svo algeng
að embættismenn forðuðust
að ræða trúnaffarmál í síma“.
skýrði frá því, að gengishækk-
unin væri m. a. gerð til að bæta
viðskiptaaðstöðu Tékka gagnvart
Sovétríkjunum Innfluttar vörur
frá Sovétríkjunum hefðu verið
of háar lí verði og of lítið hefði
fengizt fyrir útflutning til Sov-
étríkjanna. Nú væri bætt úr
þessu misræmi.
Jafnframt gengishækkuninni
verða allir peningar innkallaðir
og nýir gefnir út. Er ætlað á
þennan hátt að komast fyrir það
fé, sem safnazt hefur í vasa
stórbænda, braskara og annarra
leifa auðstéttarinnar. Þeir sem
hafa grætt íé á svartamarkaðs-
braski, munu ekki fá neitt end-
3)„Við leyfum, að sann-
anir fyrir þimgum ákærum í
málaferlum gegn embættis-
mönnum ríkisins og útlegð-
armálaferlum séu fengnar á
grundvelli framburðs vitna,
sem hvorki ríkisvaldið né
sakborningarnir vita deilur
á. Af því lelðir að sí-
vaxandi hópur þefara getur
hulið sig skikkju leyndarinn-
ar. • Eftir því sem leyndin
vex, því erfiðara verður að
reiða sig á upplýsingar, sem
þannig eru fengnar. Sá sem
eklti gengur undir eldskírn!
eiðspjallsins, sá sem ekltí i
þarf að standa augliti til i
auglits við þann sem hann
ber sakir á, sá sem ekki
þarf að óttast spurningar
í réttarsalnum, er oft fljótur
til að bera sakir á aðra.“
„Þessi var skoðun Warburt-
oas dómara í málinu gegn Ra-
leigh: „Ef ekki mætti dæma
hestaþjófa án vit.na, mundu of
margir þeirra, sleppa við refs-
ingu.“ Þessi skoðun. ,er viður-
styggileg frá sjónarmiði okkar
hefðbundna réttarfars. Eg veit,
að úrskurðir fylkja- og sam-;
bandsdómstóla oltííar eru mót-
aðlr af öðru viðhorfi en ég
aðhyllist. En ég álít að ég túlkl
anda laganna, l>egar ég segi, að
þessa úrskurði verði að for-
dæma“. Og Douglas dómari
bætti við:
„Óttinn grefur um sig í
brjóstum manna, þar til að
því kemur, að jafnvel gaml-
ir kunningjar og nábúar tor-
tryggja hver annan. Hættu-
merki eru gefin í sífellu og
menn færa sér liræðsluna í
nyt, þar til heil þjóð veit
ekki, hverju hún á að trúa
eða hverjum hún getur
treyst.“
pema litlum hundraðshluta.
Jafnframt gengishækkuninni
var öll skömmtun í landinu af-
numin, en mikill hluti þjóðarinn-
ar man ekki þann dag að hægt
var að verzla á frjálsum mark-
aði.
Gengishækkunin í Tékkósló-
vakíu er í samræmi við sams
konar aðgerðir í öðrum alþýðu-
ríkjum. í október 1950 var
gengi pólska zlotysins hækkað,
svo að hlutfallið við rúbluna var
1:1, og rúmenska leiið var hækk-
að í febrúar 1952, svo að hlut-
fallið milli þess og rúblunnar
var 2,80 lei móti 1 rúblu.
Gengi tékknesku krón-
nnnar nær sjöfaldað
Oll skömmtun samtímis afnumin í landinu
Um helgina var gengi tékknesku krónunnar nær sjö-
faldaö, héðan í frá eru 1.80 tékkn. kr. í 1 rúblu, áður var
hlutfallið 12.50:1.
Forsætisráðherrann Siroky urgreitt og endurgreiðslur fyrir
háar upphæðir munu aðeins
Mesfl sjénieikur veraldar
seftur á svlð í
Mannf jöldinn æpti 'af kæti begar Karl litli
álpaðist út í gluggfann
„Mesti sjónleikur veraldar“ hefur krýning Elísabetar
annarrar Bretlandsdrottningar, sem fram fer í dag, veriö
kölluö og þúsundir Londonarbúa tóku að koma sér fyrir
á götunum, sem skrúðgangan fer um. þegar á miönætti á
sunnudag til að geta fylgzt sem bezt meö þessu sjón-
arspili.
Þegar í gær haffji svo margt
fólk safnazt á Trafaígartorgi,
The Mall og öðrum helztu göt-
um. borgarinnar, sem. drottningin
Elís.abet 2. og maSur hennar,
Fillpus
og fylgdarlið hennar fer um, að
öll umferð var stöðvuð.
Drottningin tók á móti 11
forsætisráðherrum brezka sam-
veidisins og 70 öðrum ráðherr-
um í hásætissalnum í Bucking-
hamhöll í gær og höfðu meira en
50.000 manns safnazt fyrir utan
höllina í þeirri von að fá hana
að sjá. Úr því varð ekki, en
mannfjöldinn laust upp fagnað-
arópi,, þegar Karl litli prins, son-
ur hennar þriggja ára, álpaðist
út í einn glugga hallarinnar.
Þegar móðir órottningar og syst-
ir hennar Margrét héldu frá
höllinni þjappaðist fólkið svo að
bíl þeirra, að hann stöðvaðist
og þurftu mæðgumar að fá að-
stoð riðandi lögreglu til að kom-
ast leiðar sinnar.
Skrúðgangan leggur frá Buck-
inghamhöll árdegis í dag pg held
ur til Westminster Abbey, þar
sem tugir brezkra konunga og
drottninga hafa verið krýndir.
Athöfnin nær hámarki kl. 11,46
eftir staðartíma, þegar drottning-
in sver eið sinn og kóróna hei-
lags Játvarðar er sett á höfuð
henn-i.
Brezka útvarpið mun lýsa
skrúðgöngunr.i og krýningarat-
höfninni sjálfri á 42 tungumál-
um og hægt verður að fylgjast
með henni í sjónvarpi, samtímis
í Bretlandi, Frakklandi, Hol-
íandi, Belgíu og Vestur-Þýzka-
landi. En kvikmyndir verða
sendar jafnharðan vestur um
haf með þrýstiloftsflugvélum og
er vonazt til að hægt verði ^ið
sýna þær í sjónvarpi þar áður
en deginum lýkur.
Framhald af 1. síðu.
skilyrðið feli ekkj. í sér, að
stjórn Suður-Kóreu haíi í huga
að ráðast á Norður-Kóreu, þeg-
ar hún er orðin einráð í lands-
hlutanum, heldur vilji hún að>-
eins ekki útiloka þann mögu-
leika, að hægt verði að grípa
til herstyrks til að framkvæma
„sameininguaa"!!!
Syngman Rhee boðaði líka
ráðuneyti sitt á, skyndifund í
gærmorgun og stóð hann í
hálfa fjórðu klukkustund. Eftir
fundinn lýsti utanríkisráðherr-
ann yfir, að séi'hver útlendur
hermaður sem kæmi til. Suður-
Kóreu til að annast fanga-
gæzlu samkvæmt tillögum
Bandaríkjamaana, yrði skotinn.
Og hann bætti við, að þetta
næði einnig til indverskra lier-
manna, enda áliti stjórn Suð-
ur-Kóreu, að Indverjar væru
hliðihollir kommúnismanum.
Fundí fresíað
Samninganefndimar áttu að
koma saman á fund í gær, en
þeim fundi var frestað að
beiðni norðanmanna tii fimmtu-
dags. Málgagn kinyersku stjóm-
arinnar Blað fólksins, sem gef-
ið er út í Peking, sagði í gær,
að síðustu tillögur Bandaríkja-
manna væru fram komnar
vegna þess að samningamenn
norðanmanna hefðu hafna.ð
fyrri tillögum þeirra af ein-
beitni og vegna almemiings-
álitsins í mörgum löndum, sem
hefði knúð Bandaríkin til und-
anhalds.
NYT viðui’kennir undanhald
Bandaríkjamanna
New York Times komst þann-
ig að orði í gær, að viðbragð
Syngmans Rhee og stjórnar
hans við bandarísku tillögun-
um væru skiljanleg, en menn
þyrftu að hafa í huga, að
þær hefðu verið bornar fram
af illri nauðsyn, — til að koma
í veg fyrir að Sameinuðu þjóð-
irnar splundruðust.
Það er ástæða til að mxnna
á. nú, að eina „sönnunin“,
sem færð hefur verið fjTÍr
því, að Norffur-Kúrea hafi átt
upptökin að styrjöldinni, er til-
kynning frá stjóm Suður-Kói;-
eu, um að hersveitir frá N-
Kóreu hefðu að fjrra bragði
ráðizt yfir jlandamæriu. AtP
burðir síffustu daga eru öllum,
sem kunpa og viíja hugsa sjálf-
ir, ótvíræður vitnisburður um
sannleikann í þessu máli.