Þjóðviljinn - 16.06.1953, Qupperneq 7

Þriðjudagur 16. júní 1953 — ÞJÓÐVILJINN — (7
Á Keflavíkurflugvelli vinna
nú um 3000 Islendingar,
starfshæfasta fólk á bezta
aldri, úr öllum sýslum lands-
ins. Þetta er mjög stór hluti
okkar fámennu þjóðar, og
allt þetta fólk hefur verið
hrakið til annarlegrar vinnu
á þessum annarlega stað. Allt
viidi það heldur fá að vinna
. í þágu íslands, að íslenzkum
framleiðslustörfum og öðrum
brýnum verkefnum.
En hvernig stendur á því að
slíkur fjöldi skuli hrekjast úr
flestum byggðarlögum lands-
ins til þess að starfa í þágu er
lendra manna á Reykjanesi.
Eru ekki lengur næg verkefni
á Islandi, hefur allt verið unn-
ið sem vinna þarf, verður
svona margt fólk aflögu þeg-
ar búið er að hagnýta fram-
leiðslumöguleikana til 'hins
ýtrasta?
Ástæcan er vissulega ekki
sú að ekki b^asi hvarvetna
við verkefni handa öllum Is-
lendingum og raunar miklu
stærri verkefni en Islendingar
hafa tök á að inna af hönd-
um í nánustu framtíð. Ástæð-
an er hin að stjórnarvöldin
hafa búið svo hraklega að ís-
lenzkum atvinnuvegum á und-
i anförnum árum áð þetta fólk
hefur ekki fengið verkefni,
það hefur ekki fengið að hag-
nýta orku sína í þágu Islands.
'fc Sfávarútvegur
Sjávarútvegurinn mikil-
vægasta atvinnugrein íslend-
inga. Við búum við einhver
fengsælustu fiskimið í heimi,
og að miðum okkar sækja ár-
lega stórfelldir ránsflotar frá
ýmsum löndum. •— En við
eigum stytzt áð fára, og við
getum boðið fram betri fisk og
meiri en flestir aðrir. Á ný-
sköpuaarárunum, þegar sósí-
alistar tóku þátt í stjórn
landsins, eignuðumst við hin
mikilvirkustu tæki bæði á sjó
og landi til að afla fisks og
fullvinna hann, en það veltur
á miklu að aflinn sé nýttur
til hins ýtrasta hér innan-
lands og verði sem dýr-
mætastur til útflutnings.
Hvernig hafa þessar að-
stæður verið hagnýttar á und-
anförnum árum? Til þess að
geta stundað sjávarútveg af
fullu kappi þarf að tryggja
næga markaði, en einnig þeir
blöstu við víðtækir og öruggir
þcgar nýsköpunarstjórnin fór
frá völdurn. En síðan var tek-
in upp önnur stefna. Þegar
íslendingar gerðust aði'ar að
marsjallkerfinu var okkur
sagt að það myndi tryggja
okku hömulausa markaði með-
al samstarfsþjóðanna, og jafn
frámt voru felld niður við-
skiptin við Sovétríkin af póli-
tískum h’eypidómum. Reynsl-
án hefur þó orðið sú að ..sam-
starfsþjóíirnar“ hafa sífellt
sent stærri ránsfota á íslands
mið og þegið ti! þess ótæpan
bandarískan efnaliagsstuðning.
Markaðirnir hafa þ\ú stöð-
ugt dregizt samaa, og nú heyr
Á fjórða þúsund íslendingar hafa verið reknir til að byggja li ernáSarmannvirki á Reykjanesi
©rt-- •-
Á 31
atvinnuvesun
TILÞESS AÐ GEBALANDIÐ AD VlGHREIBRI?
auk þess ein helzta vinaþjóð-
in, Bretland, harðvítuga við-
skiptastyrjöld við okkur til
þess að reyna að kúga af Is-
lendingum dýrmæt landsrétt-
indi. Auk þess hefur markaðs-
öflun öll verið í hinum mesta
ólestri, og ýmis annarleg
gróðasjónarmið ráðið þar
meiru en þjóðarhagur.
Af þessum ástæðum hefur
ríkisstjórnin gripið til þess
ráíis að takmarka aftur og
aftur framleiðslu Islendinga á
sjávarafurðum. Langtímum
saman hefur verið bannað að
frysta fisk og salta, og nú
er enn einu sinni talað um
að leggja íslenzka togaraflot-
anum. Það hefur verið reikn-
að út að auðvelt væri að fram
leiða árlega sjávarafurðir fyr-
ir 200—300 milljónir króna
meira en gert hefur verið á
undanförnum árum, ef tækin
væru hagnýtt. Þessi niðurlæg-
icig sjávarútvegsins á sér stáð
á sama tíma og Norðmenn
kvarta árlega undan því að
þeir geti engan veginn full-
nægt eftirspurninni, og bjóð-
ast nú t. d. til þess að kaupa
af Islend’ngum óverkaðan salt
fisk sem þeir ætla að fullverka
sjálfir handa viðskiptamönnun
um!
Auk alls þessa er lagður
svo óhemjulegur milliliðagróði
4 útveginn áð honum heldur
við að sligast. Hversu stór-
fellt þetta rán er má sjá af
því að á sííustu vertíð fengu
norskir sjómenn kr. 1.60-2,06
fyrir kílóið af þorski, á sama
tíma og íslenzkum sjómötmum
var greidd rúm króna.
Af öllum þessum ástæðum
er íslenzkur sjávarútvegur
nú verr staddur en nokkru
sinni síðan á kreppuárunum
fyrir styrjöldina, og launa-
kjörin á bátaflotanum eru svo
léleg að ósæmandi er. Á þenn-
an hátt hefur mikiil fjöldi
vaskra sjómanna og verka-
manna verið neyddur suður á
Keflavíkurflugvö’I, frá íslenzk
um framleiðslustörfum til
hernaðarvinnu.
Iðnaður
Istenzkur iðnaður er ung at-
vinaugrein en þó hefur hann
séð miklum fjölda manna fyr-
ir störfum og er ein megin-
stoð þess að hér sé menning-
arþjóðfélag. Þðssi atvinnu-
grein -hefnr verið lögð alveg
sérstaklega í einelti af vald-
höfunum. Fyrir nokkrum ár-
um var fundið upp það snjal!-
ræði, að sjálfsagt væri að nota
sem mestan gjaldeyri til þess
að flytja inn fullunnar iðnað-
arvörur, og duldist auðvitað
engum að það var til þess gert
að heildsalarnir fengju að-
stöðu til að græða meir.
Þessi óhemjulegi innflutn-
ingur á fullunnum iðnaðarvör-
um samsvarar því aö flutt sé
inn vinnuafl. Afköst íslenzku
fyrirtækjanna minnkuðu að
sama skapi, og hundruðum
iðnverkafólks var lirundið út
í atvinnuleysi. Mikill fjöldi
þessa fólks hefur nú neyðzt til
þess að taka upp vinnu á
Keflavíkurfiugvelli, við hern-
aðarframkvæmdir í stað ís-
lenzkra verkefna. i
Afkcma íslenzks landbúnað-
ar er fyrst og fremst háð því
að afkoma almennings í bæj-
unum sé góð. Þegar kjör tóku
að rýrna til mikilla muná í
bæjum vegna gengislækkana,
verðbólgu og atvinnuleysis,
minnkaði að safna skapi sala
á mjólk, lcjöti og öðrurn af-
urðum bænda. Það tók við
,,offramleiðsla“. Osar og
smjör lirúgaðist upp í b'rgoa-
geymslum, eyðilagoist — eða
þá að smjörið var notað í
sápu. Og mjólkina liefur orö-
ið að auglýsa!
Af þessum ástæðum íiefur
einnig sogazt fól'x úr sveitum
til hernaðarvinnunnar, og ótt-
ast bændur hú mjög fólks-
eklu í sumar af þessum á-
stæðum og minnkandi fram-
leiðslu. En í þokkabót hefur
hernámsliðið lýst yfir því að
það beri svo mikla virðingu
fyrir hellsu sinni að það leggi
sér ekki til munns íslenzkar
landbúnaðarafurðir; hefur t.d.
neitað að kaupa íslenzka
mjólk allt til þessa!
Eitt alvarlegasta vandamál
Islendinga er liúsnæðisskort-
urinn, of lítið húsnæði cg of
dýrt. Þar blasa við stórfella
verkefni sem þjóðin verður
að vinna ef hún vlll lifa góðu
lífi í landi sínu. En stjórnar-
völdin hafa verið annars sinn-
is. Þau haía takmarkað húsa-
byggingar sem ékaflegast,
stofnað Fjárhagsráð til þess
að neita um leyf;, skipað
bönkunum aö neita um eðliieg
lán. Afleiðingin hefur crðið
sú að lrásabyggingar hafa
orðið mjög takmariaðar og
að sama slxapi dýrar, cn hús-
næðiseymdin er eitt alvarleg-
asta vandamál þúsnnda
manna.
Með þessum ráðum ha.fa
byggingáriðnaðarmenun air
verið hraktir hundruðum sam-
an á Keflavíkurflugvöll, og
,þar stendur hvorki, á leyfuri
ná bygg'ng'irefni. Þar er nú
að rísa, uim heii borg með
nýtízku íbúðum; í gumar á
t.d. að bVggja 28 þr'gg.ja
liæða sambýli"hús, cg er hvert
760 fermétrar að grunrdhti.
Það jafngildir rúnuegi Súfj'
smáíbúðum, vistarverum
handa 4-5 þúsundum manna.
Islendingar fá ekki að
en liernámsflokkarnir gera allt til að hindra að menn geti
komið sér upp ibúðarhúsum.
byggja hús handa sjálfum
sér, heldur slculu þeir neydd-
ir til að koma upp stórhýsum
handa erlendum hermönnuin
sem dvel.jast hér í óþökk meg-
inþorra þjóðaririnar.
'k’ 1/aisdlega skipnlagt
Þetta er ófögur mynd af
atvinnumálum Islendinga, og
þó er hún livergi ýkt og
margt ósagt. Það er ljóst að
ekki stafar þetta af óstjórn
nema að takmörkuðu lejdi:
ríkisstjórnin hefur vitandi
vits stefnt að því að kreppa
kosti atvinnuveganna tii þess
að v'nnuatl losnaði handa
Bandaríkjamönnum. Allt hef-
ur þetta verið skipulagt sem
vendilegast; t.d. s.kýrði for-
maður varne.málanefndar,
Hans G. Andersen, starfs-
bróðir Guðmundar I Guð-
mundsscuar, svo frá í Morg-
unblaðinu fyrir nokkrum dög-
um, að gerðar séu „sundur-
liðaðar áætlanir t'l nokkurra
mánaða í senn í samráði við
Félagsmálaráðuneytið, Alþýðu
samband Islands og Virnu-
veitei'dasamband íslands urii
væntanlegan fjölda íslenzkra
starfsmanna“. Þannig leggja
rikisstjórnin og Helgi Hann-
esson, forseti Alþýðusam-
bands íslands, sameiginlega á
ráðin um það hvernig at-
vinnulíf Islendinga verði tak-
markað sem mest, til þess að
Bandaríkin fái nægilegt af ó-
dýru vinnuafli. •
Þetta eru ömurlegar stað-
reyndir, og það ber ekki að-
eins að skýra þær með ótrú-
legu þýlyndi hernámsflokk-
anna þriggja andspænis
Bandai'ikjamönnum. Hór á Is-
landi er að rísa upp ný stétt,
hergróðastétt. Það er nú orð-
inn öruggastur gróðavegur að
sjá um hvers kyn.s fram-
kvæmdir í þágu herslas, og
má nefna það sem lítið dæmi
að einn af framkvæmdastjór-
um Sameinaðra verktaka hirti
á fyrra helmingi síðasta árs
132 þúsundir króna fyrir
,,vinnu“ sína, 22 þúsundir
króna á mánuði. Þeig^menn
sem komnir eru í slíka að-
stöðu hafa á því beinaa hag
að hefta íslenzkt atvinnulíf,
og það eru þess;r menn sem
stjórna. hernámsflokkunum
beint og óbeint.
^ ASeius foyssuram
En allt þetta er aðeins byrj-
unin. Það fer ekki dult að
eftir kosningar er ætlunin að
ráðast í miklu stórfelldari
framkvæmd r. Það á að koma
upp íadarstöðvum, her.skipa-
hcfaum, flugvöllum, herveg-
um, þar til landið allt er orð-
ið samfellt bandarískt víg-
hreiður.
Til þessara framkvæmda
þarf miklu íleira fólk en nú
starfar í þágu hernámsliðs-
ins, Bandaríkjamenn sjálf'r
hafa ncfnt 6-7 þúsundir
manna þegar á þessu sumri.
Það dylst engum að með því
móti cr gengið af íslenzkum
atvúmuvegum dauðum. efna-
hagslegt sjálfstæði okkar cr
farið vea allrar veraldar.
Þótt íslendingar eigi nú vi3
mörg mikilvæg vandamál að
etja, er þetta langsamlega
stærst. Atvinnuvegirnir eru
undirstaða þjóðlífsins, for-
senda allra annarra athafaa.
Framhald á 11. siðu.