Þjóðviljinn - 24.06.1953, Blaðsíða 2

2) — ÞJÓÐVILJINN — Miðvikudagur 24. júní 1953

1 dag er miðilkudagurinn 24.
júní. — Jóasméssa.
dagur ársins.
174.
LVizka,, villimanna“
Stundum getur þessi sjávareld-
ur verið ills viti- Undan Kyrra-
hafsströnd Norðurameríku fietur
hann verið merki þess, að sjórinn
löðri í svipuþörungunum, Go-
nyaulax, örsmáum plöntum sem
gefa frá sér ægilegt eitur. Um
fjórum dögum eftir að mikið er
orðið um þessar eiturplöntur,
taka sumir fiskar og skeldýr þessi
eiturefni, með því að þetta eitraða
svif síast ofan í þá með venjulegu
æti. Eitrið safnast fyrir í lifur
skelfiska, og verkar það á tauga-
kerfi manna á svipaðan hátt og
striknín. Það er því almennt vit-
að á þessum stöðum, að ekki er
ráðlegt að neyta skelfiska úr sjó,
þar sem mikið kann að vera um
Gonyaulax. Indíánum var kunn-
ugt um þetta öldum saman áður
en hvítir menn komu við sögu.
Þegar er hinar rauðu rákir fóru
að sjást á sjónum, og öldurnar
tóku að biika í þessum dularfulla,
blágræna bjarma, bönnuðu ættar-
höfðingjarnir alla skeljatöku, unz
þessi óheillatcii&ii væru liðin hjá.
Þeir settu jafnvel verði með
ströndum fram til þess að vara
við þá sem kynnu að koma ofan
ur Iandi, ólæsir á táknmál hafsins.
(Hafið'og huldar lendur).
NOKKBIR þétttakenda hafa ekki
enn skilað vegabréfum og mynd-
um, en áríðandi er að það drag-
ist ekki lengi úr þessu. —• Munið
að ferðakostnaður á að greiðast
fyrir mánaðamót.
Söng- og dan'áœfingar falla niður
alla næstu viku.
8.—10. tbl. „Festivals" er komið
á afgreiðsluna Skólavörðustíg 19.
Vitjið þess, Búkarestfarar.
--- A ----
Vísa dagsins
Fyrr á tímum væmin vers
voru sungin Dönum.
Nú er legið langs og þvers
í leðjunni frá Könum.
(tjr Mjölni).

Þann 20. þm. opin-
beruðu trúiofun
s'na ungfrú Jóna
A. G. Jónsdóttir,
afgreiðslumær,
Hverfisgötu 125,
og Kristinn Snæland, . rafvirkja-
nemi, Bjarkarlundi Blesugróf.
★ Gjörið svo vel að gefa kosp-
ingaskrifstofunnl upplýsingar
uni kjósendur Sósíalistaflokks-
ins sem eru á förum úr bænum
Uæknavarðstofan Austurbæjarskól-
anum. Sími 5030.
Næturvarzla i Lyfjabúðinni Ið-
unni. Sími 7911.
Skipadeiid S.I.S.:
Hvassafell losar timbur í Rvik.
Arnarfe'l lestar í Kotka. Jökuifell
fór frá N.Y. 22. þm. áieiðis til R-
víkur. Dísarfell fór frá Rvík í gær
áleiðis til Stj'kkishólms. Bláfell
lestar í Rvík.
tjtvarpstíðindi
flytja grein um
þáttinn Heima og
heiman, með mynd
um af konum þeim
sem annast hann.
Sagt er frá erindaflokkinum um
Hafnarfjörð . á tímamótum. Smá-
sagan Hattur Napoleons. Sagt frá
Arngrími Valagils. Birt dagskrá
líöandi viku og þeirrar næstu. Efn
isútdráttur úr La traviötu, með
mörgum myndum. Heilsiðumynd
af Díönu Eustrati. Tómstundaþátt-
ur. Fréttaauki. Raddir hlustenda.
Hallgrímur Helgason: Laust mál
um listamenn. Smágrein um Lísít-
sían og Kiavtsenko. Og sitthvað
fieira.
1 nýtt hefti Faxa ritar Ragnar
Guðleifsson Hugleiðingar við tima-
mót. Birt er prédikun séra Björns
Jónssonar á sjómannadaginn. Sagt
er frá leiklistarlífi í Keflavík. At-'
hugasemd við grein um Apótek
Kefiavíkur. Samtal er við Jóhann
Fr. Sigurðsson: Eitt er þó óbreytt
í Keflavík. Margar myndir eru í
heftinu, auk ótaldra smágreina af
ýmsu tagi.
Lárétt: 1 neftóbak 4 fél. á Sel-
fossi 5 tó'f mánuðir. 7 nafn (þf)
9 angra 10 skammst, 11 dust 13
líkamshluti 15 klukka lö slétt.
Lóðrétt: 1 leit 2 vökva 3 eins og 1
4 klag 6 óhróður 7 framkoma 8
söngur 12 þrír sérhljóðar 14
skammstöfun 15 að innan.
I.ausn á nr. 108.
Lárétt 1 refskák "7 óð 8 Kári 9
nag 11 kát 12 ól 14 sí., 15 óðar
17 af 18 mór 20 kolalag.
Lóörétt: 1 róni 2 eða 3 sk., 4 kák
5 árás 6 kitla 10 góð 13 lama 15
ÓFO 16 ról 17 ak 19 ra.
k Gefið kosnlngaskrifstofu Sósí-
alistaflokksins upplýsingar um
alla þá kjósendur fiokksins,
sem eru á förum úr bænum
eða dvelja utanbæjar eða er-
lendis og þá hvar.
Fastir liðir eins
og venjulega. 19.00
Tómstundaþáttur
barna og unglinga
(Jón Pálss.). 19.45
Fréttir. 20.00 Stjórn
málaumræður: 4-4 síðara kvöld.
Þrjár umferðir: 15, 15 og 10 mín.
til handa hverjum flokki. Dag-
skrárlok um kl. 00.15.
Barnahelmilið Vorboðinn í Rauð-
hólum.
Allar heimsóknir á barnaheimilið
eru bannaðar, en upplýsingar um
líðan barnanna eru gefnar i síma
heimilisins.
SA DOLLARAHRINGUR.
Sá dollarahringur, sem orðinn er
innsti koppur i búrl hringávalds-
ins í Reykjavík, virðist ekki a-tla
að láta sér nægja að sliga útgerð-
ina, heldur stefnir nú að því að
ganga af íslenzkum sjávarútvegi
dauðum. Þessi dolJarahringur, sem
ræður hernámsflokkunum, stjórn-
ar því: 1) að ísland er iagt und-
ir erlendan her — 2) að 3000 ís-
lenzkir yerkamenn í ár, máske
6000 að áii, eru neyddir, með
svipu atvinnuleysisins yfir höfði
sér, til að vinna suður á Miðnes-
lieiði störf, sem íslenzku þjóðfé-
lagi eru gagnslaus — 3) og býr
sig nú til áð fá það fram, að
amerísk stóriðja komi upp við ís-
lenzka fossa og íslenzkt vinnuafl
se látið þræla til að skapa einok-
unarhiingum gróða. (E. O. í Rétti
er kemur út í dag).
Áskrifenda3ími Landnemans ei
7510 og 1373. Kltstjóri Jónas
Árnason.
i KVÖLD fer fram í útvarpinu
síðari liluti stjórnmálaumræðn-
anna. Eru þrjár umferðir, skipt í
tvennar 15 mínútur og 10 mínútur.
Fyrir Sósíaiistafiokkinn tala í
Það sem vakti fyrir þessum rak-
ara var að setja heimsmet í
giannalegri klippingu.
Ungbarnavernd Líknar,
Templarasundi 3, er opin þriðju-
daga kl. 315—4 og fimmtudaga
kl. 1.30—2,30. Kvefuð börn mega
ekki koma nema á föstudögum
kl. 3.15—4.
Sósíalistar í Kópavogi
Kosningaskrifstofan er á Snæ-
landi, sími 80468, opin frá 3-6
e.h. Hafið samband við skrif-
stofuna, og ljúkið söfnun upp-
lýsinga sem fyrst.
Mogginn birtir í
gær mynd af sam-
komu sinni í Tí-
vólí á sunnudag-
inn. Fer fyrir hon-
um eins og AB-
blaðinu á dcgunum: orðið drauga-
llús blasir við í bakgrumii mynd-
arínnar, og er það jafntáknræn
tilviljun og áður. Hins vegar ba*t-
ist við á mynd Moggans orðið
Skotbakkar, og mun það sýnt þar
af ásettu ráði: þangað nnmu
lieimdeUingar eiga að ieita til æf-
inga þegar búið verður að gera
her úr þeim — ef það tekst þá,
herrar: mínir.
Kjörskrá fyrir Reykjavík Iigg-
ur frammi í kosningaskrif-
stofu Sósíalistaflokkslns, I>órs-
götu 1.
Þeir kaupendur Þjóðviljans, sen
vilja greiða blaðið með 10 kr
hærra á mánuði en áskrifenda
gjaldið er, gjöri svo vel að til
kynna það í síma 7500.

LWinnlngarspjöld Landgræðslusjóðs
fást afgreidd í Bókabúð Lárusar
Blöndals,, Skó'avörðust.íg 2, og á
skrifstofu sjóðsins Grettisgötu 8.
Ríkisskip:
Hekla fór frá Kaupmannahöfn
í gærkvöld. Esja fer frá Reykja-
vlk á morgun vestur um land í
hringferð. Herðubreið er á Austfj.
á noröurleið. Skjaldbreið fer frá
Rvík á morgun til Breiðafjarðar-
hafna. Þyrill verður í Hvalfirði í
dag. Skaftfellingur fór frá R-
vik í gærkvöld til Vestmannaeyja,
Eimskip:
Brúarfoss kemur til Rvíkur í
dag. Dettifoss fór frá Dublin í
fyrradag áleiðis til Warnemiinde,
Hamborgar, Antverpen, Rotterdam
og Hull. Goðafoss kom til Rvílcur
í gær. Gullfoss fór frá Leith í
gær áleiðis til Kaupmannahafnar.
Lagarfoss kom til N.Y. í fyrradag.
Reykjafoss er á leið til .Kotka I
Finniandi. Selfoss fór frá Seyðis-
firði í gærmorgun áleiðis til Þórs-
hafnar. Tröllafoss fór frá Rvík
síðdegis í gær áleiðis til N. Y.
Drangajökuil fór frá N.Y. 17. þm.
áleiðis til Rvíkur.
Söfnin eru opin:
Þjóðmlnjasafnlð: kl. 13-16 ásunnu-
dögum, kl. 13-15 á þriðjudögum,
fimmtudögum og laugardogum.
Landsbókasafnið: kl. 10-12, 13-19,
20-22 alla virka daga nema laugar-
daga kl. 10-12 og 13-19,
Listasafn Einars Jónssonar
hefur verið opnað aftur og er
opið alla daga kl. 13.30-15.30.
Krossgáta nr. 109.
kvöld þeir Finnbogi Rútur Valde-
marsson og Einar Olgeirsson.
VUjum hér með livetja alia til að
fylgjast með umræðunum. Það
fer hvort sem er hver að verða
síðastur til að kynna sér stjórn-
maiaviðhorfið, þeirra sem eicici
hafa lagt sig fram cun það fyrr.
Húsbóndinn: Nú er mér nóg
boðið — ég fer beina leið á
matsöiuhús.
Húsfreyja: Biddu í fimm mín-
útur.
Húsþóndinn: Verður maturinn
þá til?
Húsfreyja: Nei, en ég þarf að
lclæða mig og koma með þér.
tíe Costers * Teiknlngar eftlr Héiíé KÍdhn-Níek^
71. dagur
Þetta var i apríllok, og tré og urtir stóðu
i blóma í feginni eftirvæntingu maímán-
aðar er kemur í fylgd páfug'sins,, blómrík-
ur og safamikill; og kveður næturgalana til
söngs.
Oft gengu þau Ugluspegill og Néla út á
þjóðvéginn Ugluspegilí hélt utan um mittið
á Nélu, og Néla greip um hann báðum hönd-
um. Þau nutu ba?ði mikils unaðar á þessum
gönguferðum í fegurð vorins.
Er þau höfðu gengið nokkra t'ma var þeim
orðið heitt og ómótt, og þá fengu þau sér
mjóik að drekka hjá bónda einum. Síðan
settust þau í 'grasið við vegarbrúnjna, og
Néla var fölleit og hugsandi á svip.
Blærinn flutti með sér ilrn blóms og engi
yfir vegina. Hafið dunaði þungt í löngur
fjarska. Ugluspegill var ungur og stoltu
en Néla blygðaðist sín ofurlítið öðru hvoi
— í fyrstu.
Miðvikudagur 24. júní 1953 — ÞJÓÐVILJINN — (3
Bandaríska innrásin á Vestfirði á
að hefjast eftir kosningar
Hai&elarik|amenn liafa þegar imdirbfiið byggingu
berstiifivar sinnar í Aðalvfkinni
Mammíbíil o§ uðrir hernámsflohhaframbýóðendur jjátuðn
þetta alít með þögninni í fyrrahvöld
Síðustu íslendingarnir í Aðalvík á Vestfjörðum
voru fluttir burt þaðan á s.l. hausti. Íslenzk stjórn-
arvöld sáu um flutningana.
Nú á aftur að rísa byggð í Aðalvík. Sú byggð
verður ba idarísk herstöð Undantarna mánuði hafa
hermenn mælt sér þar fyrir „bæjarstæði“, flug-
veili, radarstöð og öðrum „varnar“mannvirkjum.
Framkvæmdir við þessa bandarísku herstöð eiga
að hefjast eftir kosningamar. Frambjóðendur
iandsöluflokkanna játuðu með þögninni á fram-
boðsfundum á ísafirði.
Með algerri þögn lýsti Hannibal fullkomnu sam-
þykki sínu við bandarískri herstöð og spillingar-
bæli á Vestfjörðunum.
Á meðfylgjandi korti af nyrsta
hluta Vestfjarðanna er hægt
að sjá hvar ba’ndarískú 'her-
stöðvarnar eiga að vera. Látrar
eru við botn Aðalvíkur, —
tanginn þar norðvesturaf er
Straumnesið.
Frambjóðendur ó ísafirði hafa
haldið tvo framboðsfundí, hinn
fyrri 18. þ. m. en hinn síðari í
fyrnadag. Var útv-a.rpað af báðum
fundunum.
Á fundinum í fyrradag vakti
mál Hauks Helgasonar, fr-am-
bjóðanda Sósíalistaflokksins
gífurlega -athygli og völdu and-
stæðingar hans þann kostinn -að
já.ta með þögninni afbrot fl-okka
sinna gagnvart isienzku þjóðinni.
Var málefnafátæktin aðalein-
kenni á franrkomu þeirra.
Keflavíkurbréf:
hugleiðingar iim „Seaweed
44
hiia bandaríska nýlendu HamiiSonbYS§ingaléSagsins á EefSa-
víkurflngvelli
Ma-rgur, sem ekkj þekkir til
mun h.alda að þ-a-r sé allt í röð
og ragl-u. Miargt hef-ur ve-rið rætt
og ritað 'um -Keflavíkurflugvöll
og dvöl bandarísk-a setuliðsins
þar, þótt enn sé ei-gi al'.t komið
í d-aigsljósið sem koma mætti.
Ástæðan fyrir -því er máske
óttinn við að verða stimplaður
kom-múnisti, eða atvinnumi.ssir
fyri.r þá seim þar vinna.
Mega ekki fá sér kaffi- í
kaffitimanum!
Flestallir sem vinna hjá Hamil-
ton hafa sameiginlegt mötuneyti
o-g vinna þa.r 60—80 islenzk-ar
stúlkur. Mörgum finnst þetta
eftirsóknarve-rð vinna, en varla
þeim se.m reynt -haf-a. Segj.a má
að aðbúðin sé líkari þræliahaldi
en hjá frjálsu fólki. Þær sem
vinma í sölunum (sali-r-nir eru
tveir) mega a’.drei setiast niður
allan daginn, þót-t ekkert sé að
gera, eins og -hiá íslenzkum ®t-
vinniurekendu-m.
Stúlkurnar injian. gaddavírs-
girðingarinnar.
Svo er.u það svefnskálar
stúlknanna; þeir eru hrein fang-
elsi. 'Þ.armá enginn karlmaður
koma, ekki ein-u sinni feður
stúlknanna né bræður. Það varð-
-ar brottrekstri af vellinum, enda
eru svefnskálamir varðir með
tveiggja me.tra háum gaddavírs-
-girðingum og tveim íslenzrc-um
SGND-mönnum d-ag og nótt.
Það mun vart hægt að ganga
be-tur frá raunveruiegum fanga-
búðum en þaviia hefur verið
-gert.
En hvað heldur þeim þá her?
K-aupið; það er þetta frá 3—4
þús. kr. á mánuði, en vinnu-
tírninn er langur, eða 10—12
s-tundir á dág. Allan daginn
verð-a þær að ganga á hörðu
steingólfi, oig þegar þær eru
hættar vinnu á kvöldin er ekk-
ert til að drepa tímann með. Að
vísu býðst þeim nó-g af ame-
rísku karlkyni, en það er mis-
jafnlega ve-1 þegið, af sumum
a. m. k., og þær sem ekki vilja
lagnið býst ég ekki við að verði
lengi í þessari vinnu, því þessir
höfðingjar vilja víst sitja að sínu
eins og hundar að kjötbeini sínu.
Engir veikindadagar — Sópari
tii aðgerða á sártun.
Hér á vellinum hjá Hamilton
eru engi-r veikindada-gar né slysa.
Ef svo -illa vildi til að einliver
vei-kist frá vinn-u, þá fær sá
hinn sami ekkert kaup né
sjúkrakostnað. Að vísu var hér
læknir, bandarískur, seon var
ve-rri en ekkert. Sóðasþiapiur
var hinn mesti svo vart mun
slíkt finnast -hér á landi. Til
dæmis veit ég -að hann hafði
loðdýr (kött) inni í læknisstofu
hjá sér cig strauk honum er
hann hafði lítið að gera, og
svo þvoði liann sér ekki um
hendur áður en hann athugað'
sár, en þó tók út yfir er hann
lét mann sem hreinsaði -gólf i
bragganum binda iu-m sár.
Svarið var NEI.
Ég veit um eitt eða tvö til-
felli þar sem sjúkling-ar með
br-unasár, er fengu slíka af-
greiðslu hjá lækninum og sóp-
aranum var kominn með blóð-
eitrun daginn eftir. Það varð
að flytja hann í herspítalann og
þar var hann sprautaður með
penisilíni í viku eða hálfan mán-
uð svo hann héldi lífi og 1-imum
eftir þessa h-u-ggulegu aðgerð.
Framhald á 10. síðu.
Játaði mei l>ögn svik n í
verkfa’linu.
Hauk-u-r Helgason lýsti á fund-
in-um svikum Alþýðuflokksins og
Hannibals í desembe-rverkföl-1-
unum s.l. vetur, en þau svik
h-efur blað Hiannibals, AB-blaðið
reynt að ve-ria.
Hannibal gerði hinsvegar enga
tilra-un ti-1 þess á ísafirði að
ve-rja gerðir AB-flokksins í verk-
föllumum, o-g ját-aði m-eð þö-gn-
inni að upplýsin-gar Hauks væru
réttar.
Var það þess vegna sem Aðal-
víkingar voru flutt'r brott?
Á s.l. hausti voru síðustu ís-
lendingarnir í Aðalvík fluttir
brot-t f>rá átthögum sínum. Kús
þ-eima stóðu a-uð og yfirgefin á
str-öndinni. Landsölublöðin felldiu
þá nokkiur -hræsnisfu-11 tár um
samdrátt byiggðarinnar. — En
höfðu ráðherrar -bandarísk-u lepp
stjómarinnar kannske þá þega-r
samið við Bandiarikjiastjóm um
að -afhenda hernámsliðinu þetta
land?
Hannibal „herandstæðingur“
þagði.
Undanfarna manuði haf-a
Bandiaríkjamenn' verið iað mæl-
ingum í Sléttuhreppi og mælt
þar fyrir um 500 manna bæ og
flu-gvelli skammt frá Lát'im-m. Á
bar.diaríski herinn að fá Aðalvik-
ina o-g S-traumnesið til sinn-a yfir-
ráða.
Þett-a er talið opinbert mál
fyrir vestan og skoraði Haukur
á frambjóð-end-ur hernámsf-lokk-
anna að afsanna það eða neita
því, — en þeir tóku þann kos-t-
inn að iáta þetta allt með þc-gn-
inni.
Hannibal V-aldimarsson, fram-
bjóðandi Alþýðufl-okksins, sem
fyrir sáðustu kosningar hengdi
utaná kosningask-rifstofu sína:
Framhald á 10. síðu.
FeedæiRÍ Vainsleysustsandafbænda:
Þetta immy.ui við gera líka
hér, ef þörf krefnr
segir Sjálfstæðisbóndi í A-Húnavantssýslu
Skagaströnd. Frá fré-ttaritara Þjóðviljans.
I Austur-Húnavatnssýslu voru haldnir 6 fra-mboðsfundir. 4
í sveitum og einn á hvorum stað, Blönduósi og Höfðakanpstað,
og voru þeir allir nolduið vel sóttir.
Á fundunum vörðu frambjóð-
endur stjórnarflokkanna, Jón
Fálmason og Hannes Pálsson,
gerðir ríkisstjórnarinnar í inn-
an- og utanríkismálum. Töldu
þeir dvöl hernámsliðsins óhjá-
kvæmilega þar til einsýnn frið-
ur væri kominn á í heiminum
og skýrðu jafnframt frá jwí,
að mikil hernaðarmaunvirki
væri fyrirhugað a'ð reisa hér á
landi á næstunni, t. d. fjórar
radarstöðvar o. fl. Pétur Pét-
ursson, frambjóðandi Alþýðu-
flokksins, sagði hins vegar að
stefna flokks síns í liemáms-
málinu væri: Hingað og ekki
leugra! Kenndi liann Guðmundi
I og Bjarna Ben um það-, sem
aflaga hefði fari'ð í sambandi
við framkvæmd hernámsins.
Fram-bjóðandi sósíalista, Sig-
urður Guðgeirsson, deildi fast
á stefnu ríkisstjórnarinnar,
rakti svik hennar í sjálfstæðis-
málinu og aðgerðir þær sem
rýrt hefðu kjör allrar alþýSu
ár frá lári. Sigur'ður las upp á
einum framboðsfundanna hið
sögulega plagg, mótmæli Vatns-
leysustrandarbænda gegn landa
ráni hersins og Guðmundar her-
námsstjóra. Greip þá einn
fundarmanna, gamall Sjálfstæð-
isbóndi, fram í og hrópaði:
„Þetta munum við gera líka
hér, ef þörf krefur“.
Fyrra sunnudag boðaði að.al-
foringi krata á Skagaströnd,
Björgvin Brynjólfsson, til fund-
ar þar í þorpinu og bar um
lei'ð þá röngu frétt út, að frarn-
bjóðendur hinna flokkanna
myndu mæta á fundinum. Með
þessu móti fengust um 70
menn til að koma á fundinn.
Það gerðist helzt 'til tíðinda
á fundi þessum, að þegar vika-
piltur krata hjá Alþýðusam-
bandinu, Jón Hjálmarsson, tók
til máls fór meira en helmingur
fundarmanna úr salnum!
Umræðurnar
Framhald af 1. síðu.
von sína iað Alþýðuflokksurinn
kæmist í ból íhaldsins með
Framsókn -að loknum kosning-
um. Að- síðustu kvað hann. sér
ljós-t, að þeir mund-u hafia mik-
in.n minnihluta atkvæða að baki
sér, en hins vegar voraaði hann,
að nýj-u flokkamir mundu eyði-
leggja svo mör-g atkvæði og
ranglát kjördæmas-kipun færa
Fr.amsókn svo mörg þimgsæti að
meir.ih'.uti fen-gist á þann hát-t.
Gefur þe-tta igóða -mynd af hug-
sjón -þess flokks, sem keyptur
hefur verið af Vilhjálmi Þór.
í ræðum stjórn-arflokkanna
-kom ekkert nýtt fram, en þær
mótuðust af fullvissu foringi a
þeirra um þá ráðningu, sem
bíður þeirra á sunnudaginn.
t