Þjóðviljinn - 09.08.1953, Blaðsíða 6

6) — ÞJÓÐVILJINN — Snnnudagur 9. ágúst 1953 ■
þlÓfiVIUINN
Ctgefaadl: Bamelningarf! okkur alþýBu — Sóslalistaflokkurlnn.
SUtatjórar: Magnús Kjartansson (áb.), Sigurður Guðmundsson.
Fréttastjóri: Jón Bjarnason.
Blaðamenn: Ásmundur Sigurjónsson, Bjarnl Benediktsson, Guð-
mundur Vigiússon, Magnús Torfi Ólafsson.
Auglýslngastjóri: Jónsteinn Haraldsson.
Kitstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustlg.
19. — Síml 7500 (3 línur).
Aakriftarverð kr. 20 á mánuðl í Reykjavík og nágrenni; kr. 1T
annars staðar á landinu. — Lausasöluverð 1 kr. eintakið.
Prentsmiðja Þjóðviljans hJt.
' Stjórnarflokkamir halda áfram hráskinnsleik "feínum
stjómarmyndun. Takmark þeirra með leiknum er að sýn
■gagnvari kjósendum sínum vilja gera ýmislegt, til að b;
fyrir gömul afbrot, en ætla sér þó umfram allt að ná san
nýrri stjóm með gömlu einokunarstefnunni. En þrátt fyrir sa
eiginlegt markmið einokunarklíkunnar í báðum flokkum, rej
samt forystumennimir að láta ekki altof mikið á því bera______
niðurstöður leiksins eiga að verða sami grautur í sömu skál.
Þeir þurfa sem sé samtímis því að tryggja einokunarklíkunum
rétta útkomu að gæta sín við reikningsaðferðina.
í'naldið vill geta notað hótunina um haustkosningar sem
svipu á Framsókn. íhaldið veit að Framsókn óttast þetta, — og
jþað meinar það heldur ekki í fúlustu alvöru, allt saman. En
því þykir þó lakara að missa það vopn alveg úr höndum sér.
Þessvegna talar — eða skrafar — íhaldið digurbarkalega,
Itveður alla „tímatöf“ við stjórnarmyndun „þjóðhættulega“, —
en þorir samt ekki að taka sína ráðherra út úr ríkisstjórn-
inni, sem það auðvitað gæti gert strax, ef því væri alvnra
með 'þessa „þjóðhættulegu tímatöf“.
Framsókn vill hinsvegar fresta stjórnarmyndim. Hún vill
fá tækifæri til þess að láta ofurlítinn tíma líða frá ósigrinum
í kosningunum, svo hún nái sér andlega eftir áfallið og reiðin
í ,.vinstri“ mönnum hennar réni. Og hún vill forðast haustkosn-
ingar og svifta íhaldið aðstöðunni til að geta hótað með þeim.
Og það er henni að takast. Og þar toer hún — réttilega —
fyrir sig það atriði að eðlilegast sé að Alþingi komi saman til
þes3 að fjalla um stjórnarmyndunina. Auðvitað gæti Framsókn
kvatt Alþingi saman strax, en fyrir því hefur hún ekki áhuga.
Þvert á móti. Hún mun ekki kalla Alþingi saman fyrr en 1.
cktóber, en það eru síðustu forvöð, sem lög leyfa að draga
það.
En meðan hráskinnsleikur flokkanna er þannig í fullum gangi
og leikirnir í refskákinni tilkynntir í blöðum og útvarpi, —
era hinir raunverulegu valdhafar að tjaldabaki farnir af stað
að semja.
Vilhjálmur og Bjöm og Thorsararnir láta kosningar og stór
orð flokkapeðanna sinna eklci frekar á sig fá en þýzkir og
amerískir auðhringar létu styrjöld milli ríkja þeirra trufla sam-
eiginlegar gróðaráðstafanir sínar.
Þessir einokunarherrar eru þegar að koma sér saman um að
viðháída allri útflutnings og innflutningseinokun sinni ' og
slaka ekki á hinum svívirðilegu lánsfjárhöftum. Svo ósvífin er
framkoma þeirra og ríkisstjórnar þeirra að m.a.s. lög Alþingis
um 16 milljóna króna lán til smáíbúða hafa enn ekki verið
‘framkvæmd.
Þessi einokunarhringur álítur gróða sinn í hættu, eins og Björn
Ólafsson var að vekja athygli á í ræðu sinni á verzlunarmanna-
daginn. Ef atvinnuleysið skyldi hverfa, vegna verzlunarsamnings
við Sovétríkin og góðs árferðis, þá er voði á ferðum! — Og
menn geta rétt ímyndað sér, hvort röddin frá Coca-cola hefur
ekki komið við hjartað í Eysteini: Eymdin í hættu! Það veitir
svo sem ekki af að stjórnarflokkarnir fari að tala saman
munnlega, einslega og leynilega, þegar annað eius vofir yfir
þjóðinni.
Það er aðeins eitt afi, sem getur komið í veg fyrir að sama
einokunarklíkan drottni áfram í landinu, arðræni alþýðuna með
gengislækkunum, tollum og sköttum og skipuleggi yfir hana
atvinnuleysið, ef „'hætta" væri á því að það hyrfi.
Það afl er alþýðan sjáif, ef liún sameinast um forustu verka-
lýðsins, — sterkustu alþýðustéttar landsins. En til þess að
verkalýðurinn verði það afl, sem aðrar vinnandi stéttir laiads-
ius: bændur, smáútvegsmenn, millistéttirnar, — geti treyst
til forastu, þá þarf hann sjálfur að sta’nda sameinaður um
hagsmunamál sín. Það er sú eining, sem Sósíalistaflokkurinn
nú er að reyna að skapa með samstarfi við Alþýðuflokkinn um
hsgsmunamálin. Það er sú eining, sem auðmanuastéttin í land-
inu óttast og ráðleggur Alþýðuflokknum að neita. — Það er
sú eining, sem verkalýðssamtökin um allt land nú þurfa að
skapa 'hvað sem auðvaldið segir.
UM ÍTÖLSKU FASISTANA
Mussólíni flytur ræSu í stórráSi fasista.
fvótt margt hafi verið ritað
* um orsakir og upprana
fasismans, um eðli ógnar-
stjórnar hans, um þátt hans í
aðdraganda styrjaidarinnar
og um ósigur hans og fall að
lokum, hefur iítið eitt verið
gert til að meta manndóm
eða manndómsleysi foringja
hreyfingarinnar, enda hefur
til skamms tíma skort traust-
ar heimildir, sem þess háttar
mat yrði reis á. En með birt-
ADOLF IIITLER
ingu ýmissa gagna, — skjala,
dagbóka og endurminninga,
—á undanföraum árum varð-
andi feril fasistahreyfingar-
innar hefur verið brugðið upp
mjmd af leiðtogum hennar,
stefnumálum þeirra og starfs-
aðferðum, sem fyllir í eyðurn-
ar í sögu fasismans.
^agbækur Cianó greifa eru
eitt þessara gagna. Cianó
var utanríkisráðherra ítalíu
frá '1933, er hann var 33 ára
gamall, þar til 1943, er har.n
var tekinn höndum og liflát-
inn af fyrri félögum sínum.
Hann var kvæntur dóttur
Mússolínis og sennilega sá
maður, sem honum var toand-
gengnastur lengst af þessi ár.
í ágústmánuði 1937 tók haan
að halda dagbók, sem nær
síðan yfir alla embættistíð
'hans.
Cianó var maður friður sýn-
um, greindur vel og ágætlega
máli farinn, en maður án
sannfæringar eða siðgæðismeð
vitundar. I fyrstu hafði hann
gaman af embætti sínu líkt
og barn af leikfaogi og
skeytti lítt um annað eti auð
og upphefð. I starfi sínu
sýndi hann þó kænsku, ef
ekki fyrirhyggju. Og í dag-
bókunum hlakkar hann yfir
brögðunum, sem hann beitir.
Erleud
tíðindi
Þegar hann skrifaði í dagbck
sína síðasta sina í Veróna-
facigelsinu 23. desember 1943,
harmar hann að liafa ekki
getað unnið úr þessu ágæta
efni í sjálfsævisögu.
Dagbækur hans hafa verið
gefnar út í þrennu lagi. Sú
fyrsta þeirra, sem nær yfir
árln 1937—’38, er ríkust af
persónulýsingum fasistafor-
ingjanaa. Þá er enn ekki tek-
ið að halla undan fæti fyrir
ítölsku fasistunum og þá beit-
ir Cianó lítið gagnrýni sinni,
heldur segir aðeins blátt á-
fram frá því, sem gerist.
, llt snerist um dýrkun for-
ingjans.- í dagbókinni,
sem hann skrifar þó aðeias
fyr;r sjálfan sig, minmst hann
ekki á Mussolíni án þess að
‘ nota hástemmdar lýsingar
„Hin heilaga persóna foringj
ans“. — „Foringinn hefur lýs
yfir saniþykki sínu“. — „For
” iaginn er ánáegður". — „For
inglan er í góðu skapi“. Þeg
ar einn ráðherranna bar frair
umkvörtun, skrifaði Cano:
,,.... jafnvel þótt hann haf
haft á réttu að standa átt
hann ekki að vera að ónáðr
for:ngjana“..... „Foringinr
hefur ailtaf á réttu aí'
staatía“. — 2. febrúar 1938
skrifar hann:
„Es: sagði foringjanum frá á
hrifununi, sem hin hermannlegr
ræða hans hafði í gær, Hann er
ánægður. ifenn hefur yndi af o-
tileinkar sér æ meir hina stá’
hertu framkomu hermannsins."
Þegar Mussolíni var sagt
frá ógn þeirri, sem spænskum
bæium stæði af ítölskum loft-
várásum, „fagnaði hann því að
Italir breiddu nú út ógn og
skelfingu með árásum sínum í
stað gleði og skemmtunar sem
mandólínieikarar“.
Cianó skrifar 20. apríl
1938:
„Eins, og ærin ástæða var til,
reiddist foringinn ofsalega, er
hann heyrði, að bændur frá
Bari, sem voru í heimsókn í
Brúna húsinu í Munchen, hafi
gengið örna sinna í stiganum..
(Foringinn) sagði að innræta
yrði þjóðinni hærri hugmyndir
um kynstofn sinn, enda væri það
óhjákvæmilegt þeim, sem kom’a
vilau á fót nýlenduve;di. Hann
þrumaöi gegn „ambáttarsonun-
um" og sagði að hann mundi
i'yðja þeim öllum úr vegi, éf
þeir hefðu með sér ákveðin sljó-
leikablæ, sannfærður um það, að
hann væri að gera mannkyninu
og ítalíu mikinn greiða."
Cianó reynir að stæla hern-
aðaranda Mússólínis. Þegar
27. ágúst 1937 hafðj liann
s>r;fað: „Eg öfunda Frakka
vegna Les Invalides og Þjóð-
•verja vegna Hersafnsins.
Ekkert máiverk er eins mik-
ils virði og herfáni, sem tek-
inn hefur verið af óvimmum".
Cianó segir frá ræðu, sem
Mussólíní flutti i stórráði fas-
ista 7. október 1938, þegar
toann komst svo að orði: „Ég
var fæddur til að láta ítali
aldrei í friði. Fyrst Afríka, í
dag Spánn, á morgun eitt-
hvað annað“. Stórráðið tók
BENITÖ MÚSSÖLINÍ
þessum orðum með fagnaðar-
látum, að sögn Cianós,
einu sviði skaraði ítalska
utanríkisráðið fram úr
undir stjórn Ciaaós: njósnuni.