Þjóðviljinn - 22.08.1953, Blaðsíða 12

Forvígðsmaður
r Sahedi
Le Monde segir Mossadegh hafa fallið af jbv7
Tudehflokkurinn sneri baki viS honum
' Hussein Makki, einn helzti forvígismaöur þess, aö íran-
ar þjóönýttu olíulindirnar, lýsti í gær yfir stuöningi sín-
um viö stjórn Sahedis. Franska borgarablaöið Le Monde
sagði í gær, aö Tudehflokkurinn hefði snúiö baki við
Mossadegh og hefði þaö valdiö falli hans.
Enn er það óljóst, hver af-
staða h:nnar nýju stjórnar verð
ur í olíumálunum og deilunni
við brezka olíufélagið Anglo-
Iranian. Ósamkomulag varð
milli Mossadeghs og Makkis í
fyrra og sagði sá síðamefndi
þá af sér formennsku í stjórn
hinna þjóönýttu olíulinda, og nú
í ár hótaði hann að segja af
sér þingmennsku 1 mótmæla-
skyni, þegar Mossadegh voru
veitt völd til að stjóma landinu
án afskipta þingsins. Makki var
handtekinn aaf lögreglu Mossa-
deghs í síðustu viku.
1 gærmorgun kom til blóð-
ugra bardaga í Teheran milli
lögreglu og stuðningsmanna
Mossadeglis. Handtökur héldu
áfram í gær, og voru meðal
þeirra handteknu síðasti for-
seti neðri deildar þingsins og
bróðir hans. Sagt var, að lög-
regla og herlið hefðu umkringt
eina byggingu í Teheran og var
Hæpið að leyfa óvönu fólki
að klífa Vatnajökul
Leitin að brezku stúdentunum vonlítil írá upphaíi,
þar sem ekki var tilkynnt um hvarf þeirra fyrr en
11 dögum eftir að þeir lögðu af stað
Það er mildð álitamál hvort Ieyfa eigi fólki að ganga á hæstu
tinda Vatnajökuls, nema það sé því betur útbúið og vanir menn
séu í ferðinni.
Þannig komst Sigurður Þór-
arinsson að orði við Þjóðviljanti
í gær, en hann stjórnaði sem
kunnugt er leitinni að brezku
stúdentunum tveimur sem fór-
ust á Vatnajökli. Allt þetta
svæði er mjög hættulegt, og
ekkert vit að tefla í neina tví-
sýnu á þeim stað. Annar pilt-
anna mun hafa .verið eitthvað
vanur en hinn óvanur að mestu
og það er mjög óvarlegt að
tveir menn leggi í slíka ferð,
þótt útbúnaður þeirra væri góð
ur. Þeir munu hafa ætlað að
ganga á Hrútsfjall, en á það
mun ekki hafa verið gengið
áður svo vitað sé, en jökullinn
er þar mjög sprunginn og snar-
brattar hlíðar með snjóhengj-
hafi hrapað með hengju, en þær
höfðu víða fallið síðustu daga,
eða þá að þeir hafi farið í gjá.
Veður var gott þegar þeir
lögðu af stað, en síðan tók við
þoka og slydda 1 nokkra daga.
Segja má að leitin hafi verið
vonlítil þegar frá upphafi, þar
sem ekki var tilkynnt um hvarf
piltanna fyrr en 11 dcgum eft-
ir að þeir lögðu af stað. Hefði
helzt verið vænlegt til árang-
urs ef hægt hefði verið að
fara r slóð þeirra, en hún var
nú alveg horfin.
Leitinni var hætt í fyrra-
kvöld. Veður var eins gott og
hugsanlegt var þá þrjá daga
sem leitin fór fram, leiðangurs-
mcnnum á jöklinum gekk á-
gætlega og úr flugvélunum
talið að Fatemi, fyrrverandi
utanríkisráðherra, leyndist í
byggingunni ásamt nokkrum
fylg'smönnum sínum.
Keisarinn mun koma til Te-
heran í dag. Hann kom til Bag-
dad í gær ásamt fylgdarliði
sínu og blaðamönnum. Brezkir
blaðamcnn sem rejmdu að ko-
ast með fengu afsvar og gaf
keisarinn þá skýringu, að stjórn
málasamband milli Bretlands
og Iran væri enn rofið. Sendi-
herrar Irans í Wash'ington,
París og Briissels hafa sagt af
sér.
Brezka kaupsýslublaðið Fin-
ancial Times ræddi stjórnar-
skiptin í Iran í gær og þær
breytingar á afstöðu írans til
Vesturveldanna, sem þau geta
haft í för með sér. Blaðið sagði
að nú væri viðhorfið annað en
fyrir tveim árum, þegar olíu-
lindirnar voru þjóðnýttar. Olíu
framleiðslan annars staðar í
heimieium og þó einkum í ná-
grannalöndum Irans hefði auk-
izt svo mjög, að engin þörf
væri nú lengur fyrir þær 30
millj. lesta af olíu, sem Iran
getur framleitt á ári. Ef fram-
leiðsla og sala olíu frá Iran
hæfist aftur, mundi það ein-
ungis leiða til þess, að dreg-
ið yrði úr olíuframleiðslu í ná-
grannalöndunum og það gæti
haft alvarlegar afleiðingar í
för með sér. *
Laugardagur 22. ágúst 1953 — 18. árgangur — 187. tölublað
Búkarestfarariilr konifli tfl
Kaupmaimafialiaar í gær
Nokkrir íara aí stað með Gullfossi í dag en
flestir með Drottningunni á þriðjudag
Kaupmannahöfn í gær, frá fréttarit-
ara Þjóðviljans.
Komum til Kaupmannahafnar árdegis í dag eftir 26
daga dvöl í löndum sósíalismans. Við' höfum gist fjögur
þjóðlönd á ferð okkar og kynnzt lífi hamingjusamara
fólks en við þekktum áður. Nokkrir úr liópnum fara héð-
an með Gullfossi en flestir fara með Drottnlngunni á
þriðjudaginn kemur. Kærar kveðjur. — BJARNI.
Nokkurra jarðhræringa
vart í Hveragerði
Landskjálftamælar veðurstofunnar sýndu
um 100 smákippi á einum sólarhring
Nokkurra jarðhræringa varð vart í Hveragerði og nágrenni
á fimmtudaginn var, í fyrrinótt og í gær. Á sama tíma fannst
einn landskjálftakippur í Keykjavík, en mælar veðurstofunnar
sýndu urmul af smákippuni, um 100 á einum sólarhring.
Samkvæmt upplýsingum Ey-
steinn Tryggvasonar, sem sér
um landskjálftamæla veðurstof-
unjnar í Rvík, voru þeir athug-
aðir í fyrrad. kl. 16 og sýndu
þá fyrst hræringar kl. 11 f.h.
þann dag, þá allmikinn kipp
kl. 12 en þann langmesta kl.
13.11. Var það kippurinn, sem
fannst. Milli kl. 13.11 og 16
um. Er líklegast að piltarnir sást yfir allt.
Klofningssamböndín fall-
asf á smánarboi Laniels
Aflýsa verkföllum
CGT berst áfram
en
Klofningssambönd sósíaldemókrata og kaþólskra í
franskri verkalýðshreyfingu tilkynntu í gær, að þau
hefðu komizt að samkomulagi við stjórn Lanieis og
mundu því aflýsa þeim verkföllum, sem félög innan
þeirra hafa boðað til.
Verkföllin hófust upphaflega,
fyrir hálfum mánuði, til að
mótmæla stjórnartilskipunum
um að rýra kjör opinberra
starfsmanna á ýmsan hátt. Síð-
ir ur'ðu verkföllin að baráttu
fyrir allsherjar kauphækkun
meðal alls launafólks. Sam-
komulag það sem klofnings-
sam'böndin hafa nú gert við rík-
isstjórn Lan:els er á þá leið, að
ríkisstjórnin skuldbindur sig til
þess að láta tilsk'panirnar ekki
koma til framkvæmda nema að
hafa ráðfært sig við viðkom-
andi verkalýðsfélög áður. Enn-
fremur lofar ríkisstjórnin að
,,taka til athugunar“ kröfur
þeirra lægst launuðu um kaup-
hækkun. Jafnframt fellst hún
á, að opinberir starfsmenn fái
kaup fyrir þann tíma sem þeir
hafa átt í verkfalli.
Ríkisstjórnin hefur því ekki
einu sinni lofað að afturkalla
Framhald á 5. síðu.
Allsherjarþingio um Kóreuráðstefnuna:
Þrjú Norðurlöndin með-
mæít þátttöku Sovét-
ríkjanna og Indlands
En hver er afstaða íslands?
Á fundum stjórnmálanefndar allsherjarþings SÞ í gær
lýstu fulltrúar Noröurlandanna þriggja, Svíþjóðar, Noregs
og Danmerkur, yfir því, að þau væru meðmælt þátttöku
Sovétríkjanna og Indlands 1 fyrirhugaðri stjórnmálaráð-
stefnu um Kóreu. Bandaríkin hafa barizt með oddi og
egg gegn þátttöku iþessara ríkja. Ekki var frá því skýrt
í fréttum, hvort fulltrúi íslands á þinginu hefur látiö
nokkuð uppi um afstöðu íslands til þessa máls.
Bæði norski og sænski full-
trúinn lögðu á það áherzlu, að
án þátttöku Sovétríkjanna
mundi ráðstefnan ekki geta
unnið neitt raunhæft starf og
Indlasnd væri sjálfkjörið til
Iþátttöku vegna þess hve mik-
illa hagsmuna það ætti að gæta
í sambandi við Kóreu. Sænski
fulltrúinn tók fram, að stjórn
hans áliti ekki, að hún hefði
neioa ástæðu til að taka þátt í
stjórnmálaráðstefnunni, en fyr-
ir því var gert ráð í tillögu
Visjinskís um þátttökuríkin.
Norski fulltrúinn sagði
Noreg vel geta sætt sig við
íþau 11 ríki, sem Visjinskí til-
nefndi. Eftir þessar yfirlýsing-
ar Norðurlandanna er ljóst að
öll Vestur-Evrópuríkin eru
þess fýsandi, að Sovétríkin og
Indland eigi sæti á ráðstefn-
unni. Bandaríkin hafa lýst yf-
ir, áð þau muni ekki sætta sig
við þátttöku Indlands, en Syng-
man Rhee hefur lýst yfir, að
taki Indland þátt í ráðstefn-
unni, muni það vel geta orðið
til þess að Suður-Kórea komi
ekki nærri henni.
Af þeim sem tóku til máls
á fundum nefndarinnar i gær,
var það aðeins fulltrúi Kúbu,
sem kvaðst mundu greiða at-
kvæði gegn þátttöku Imdlands.
Fulltrúi Suður-Afríku sagðist
mundu sitja hjá.
Þegar fundur átti að hefjast
í aefndinni í gær, var enginn á
mælendaskrá og enginn bað um
orðið. Var fundi því frestað
og jafnframt ákveðið að fella
niður fundinn sem átti að vera
í dag,' svo að nefntíin kernur
aftur saman á mánudaginn.
mátti svo greina 16 minniháttar
jarðhræringar.
Um 100 smákippir.
Klukkan 16 í gær voru mæl-
arnir svo athugaðir aftur og
sýndu það að jarðhræringar
höfðu haldið áfram fram að
hádegi í gær. Munu mælarnir
hafa sýnt alls um 100 smá-
kippi á sólarhringnum, sem
liðið hafði frá fyrri athugun..
Síðasti áberandi kippurinn kom
kl. 4.11 í fyrrnótt.
Það verður ráðið af þeim
upplýsingum, sem liggja fyrir,
að hræringarnar hafi átt upp-
tök sín aðeins sunnan við há-
austur í 40—50 km fjarlægð
frá Reykjavík, þ.e. að segja
rétt austan við Hveragerði.
Stöðugur hristingur.
í Hveragerði voru jarðhrær-
ingamar miklu meiri en í
Reykjavík eins og áður var
sagt. Má segja að stöðugur
hristingur hafi verið á jörð-
unni þar frá því um hádegi á
fimmtudag og fram á nótt, en
mestir urðu kippirnir milli
klukkan 18 og 19 þann dag.
Fólk í næsta nágrenni þorpsins
varð einnig vart jarðhræring-
anna, en hins vegar varð
engra kippa vart á Nauta-
flötum, nýbýli undir Ingólfs-
fjalli. Bendir það með öðru til
þess að upptökin hafi verið ná-
lægt Hveragerði.
I maímánuði 1947 urðu tals-
verðar jarðhræringar í Hvera-
gerði, en mun meiri en nú,
enda sýndu mælingar að upp-
tökin voru nær þorpinu.
20,000 hús
í rústum
I Alþenu var á gær skýrt frá
þvi, að 90% allra bygginga í
bæjum og þorpum Jónisku eyj-
anna hefðu eyðilagzt í jarð-
skjálftanum. Um 20.000 hús eru
al.gerle.ga í rústum. í gær fund-
ust 40 lík undir rústum dóms-
hússins í Argostoli.