Þjóðviljinn - 07.01.1954, Page 7

Pimxntudagur 7. janúar 1954 — ÞJÓÐVILJINN — (7
Um t'ma í haust reri ég á
báú ásamt flmm öðrum mönn-
um hér út á Faxaflóa, og veidd-
<um þorsk í net. Við gerðum
þelta auðvitað fyrst og fremst
111 að sjá okkur sjálfum og
í jölskyldum okkar farborða,
en um le!ð þóttumst við vera
að efla þjóðarhag, því okkur
hafði skllizt af skrifum blaða
og ræðum viturra manna, að
það væri um að gera fyrir ís-
lendmga að ná sem mestum
fiski upp úr sjónum og setja
hann á þurrt land. En oft
fannst citkur þó engu líkara
en að þetta með þjóðarhaginn
hefði verið misskilningur.
Aflinn var misjafn. Stund-
um var hann a’lt upp £ sex
tonn; stundum ekki nema eitt
tonn; stundum jafnvel minni
en eitt tonn. En það var sama
hvort aflinn var mikill eða
lítill, 1 hvert sinn sem við
komum með hann að landi,
blasti v.'ð 'okkur sá ömurlegi
sannleikur, að Reykjavíkur-
höín, þessari mestu höfn einn-
ar mestu útvegsþjóðaf heims,
virðist ætlað allt annað frekar
en að taka á móti fiski úr
bátum.
Verbúðabryggjurnar eru
handa fiskibátunum að skipa
upp afla, og sömuleiðis Granda-
bryggjurnar, en ég mir.nist þess
varla að nokkumtima stæði
svo vel á að við gaetum lagzt
þania umsv'falaitót í óskipað
pláss, er við komum úr róðri.
Þegar bezt lét þurftum við að
biða meðan næsti bátur á und-
an okkur landaði, og s’'ðan
renna okkar bát á milli hans
og bryggjunr.ar; oftar þurftum
við þó að leysa tvo og jafn-
vel þrjá eða fjóra báta til að
komast að, og binda þá svo
utan á okkur. Það er ósköp
leiðinlegt verk að leysa sömu
kaðiana og binda til s’ciptis,
svo ekki sé talað um að eyða
i það löngum. tíma, þegar mað-
ur hugsar mest um aö korr.ast
he:m cg hví’a sig En hvað
þýddi að fást um það. Og
þessu kaðlaveseni var reyndar
ekki þar með lokið, því að
sjaldnast var hægt að láta bát-
inn liggjá yfir nó.tt’na á sama
stað og við lönduð.im, svo v’ð
urðum venju'ega að tara aftur
með hann á flakk um höfnina,
pg finna honum næturstað:
leysa k,aðla oz binda; leysa
kaSIa og binda.
Þetta var þegar bezt lét.
Síundum var engin le'ð að
inanúrera hlutunum þannig, að
við kæmumst nokkurs staðar
að þessum bryggjum, og þá
létum við kannski undan þeirri
íreistingu að leggjast við ein-
hverja af hinum fínni bryggj-
um hatnarjnnar, en þær eru
auðvitað há'fgert bannsvæði
fyrir báta með fisk úr sjónum.
Til dæmis lögðumst við einu
sinni við hausinn á Sprengi-
sandi, og þegar einn hafnar-
vörðurinn kom þangað til að
roka okkur burt með þeim for-
mála að þetta pláss væri æti-
að tilteknu farþegaskipi, þá
urðum við reið r og fórum að
ríiast við hann og sög’ðum að
hann virtist lita á okkur sem
fjandsamlegan innrásarher og
spurðum hvort hann héidi
kannski að þessir þorskar
þama á dekkinu hjá okkur
væru dulbúnar vélbyssur sem
við ætluðum að nota til að
leggja landið undir Rfissa, en
auðvitað var það alveg út í
bláinn að rífast við þennan
mann, því hann var -aðeins að
gégna sinum skyldustörfum, og
við hefðum frekar átt að fara
upp á hafnarskrifstoíur og
r'íast við Valgeir Bjömsson,
eða upp á bæjarskrifstofur og
rífast v ð Gunnar Thoroddsen.
Við vorum bara orðnir þreytt-
ir eftir dálítið erfiðan dag, og
þess vegna hlupu skapsmunim-
ir með okkur í gönur, enda
höíðum við að þessu sinni
feng'ð að kynnast því venju
fremur óþyrmilega, hvað það
virtist álitið liUu skipta hvort
við fengjum nokkurs staðar
tækifæri til áð koma á land
þessum margrómaða þorski,
þessum lofsungna bjargvætti
þjóðarinnar, eða tækjum þann
kostinn að kasta honum aftur
n'ður í þann sjó sem við höfð-
um verið svo vitlausir að draga
hann upp úr.
Þetta var sem s-agt ofurlít-
ið sýnishom af aðstöðunni
hvað snerUr útgerð stærri
fiskibáta hér i Reykjavíkur-
höfn. Og mun hún þó vera
skömminni skárri en aðstaðan
hvað snert'r útgerð mmni bá‘ •
anna, trillubátanna. .Ef hægt
er að segja að útgerð stærr.
bátanna virðist vera heldur
svona ómerkilegt bauk í aug-
um þeirra sem ráða málefnum
hafnarinnar, þá má fullyrða
■að þéir líti á útgerð trillubáta
sem óþjóðholla starfsemi, er
slagi hátt upp í landráð.
Það er hvergi öruggur sama-
staður fvrir trillúbáta í Reykja-
víkurhöfn. Að yfirleitt skuli
nokkurs staðar vera hægt að
koma þeim fyrir, það er ekki
að þakka hugulsemi valdhaf-
anna, heldur útsjónarsemi e'g-
endanna sjáifra. Neyðin kenn-
ijr naktri konu að spinna. Til
dæmis hefur að jafnaði mátt sjá
tvær og þrjár trillur bundnar
í stýrið á Hæringi. Og er það
ánægjulegt á sína visu, því að
þett-a fræga skip verður Þó
ekki sakað um algjört gagns-
leysi, meðan það er Þó notað
sem legufæri fyrir trillur.
Já, vel á minnzt, Hæringur.
Hann er kapítuli fyrir s'g í
þessari sögu. Plássið, sem hann
hefur haft þama við Ægisgarð-
inn, má ef’aust teljast með al-
beztu athafnaplássum hafnar-
innar; —i og er Það sosum eft-
ir öðru að betta tröllvaxna
dauðýfli skuli hafa verið látið
skipa sérstakan heiðurssess á
þe'm stað sem skáldlegir menn
hafa nefnt hjarta Þjóðlífsins.
— Annars var Hæringur búinn
að vera þarna svo lengi, að
flestir höfðu fyrir löngu gefizt
upp á »að amast v'ð honum.
Mönnum fannst hann eiginlega
vera orðinn sjálfsagður partur
af útsýninu, svona álika og Esj-
an, og að tala um að hann
færi þaðan mundi \æra jafn
fráleitt og það væri til dæmis
að tala um að fjarla'gj.a Esj-
una. Virtlst Það raunar — úr
því sem komið var — ekki
nerha sjálísögð kurteisi við
Hæring að hata hann íramveg-
is með á landakortum, eða láta
hans að minnsta kosti vin&am-
lega getð i landafræðibókum
íslenzkra skólabarna. Eg segi
vinsamlega, þvi að eins og bent
hefur verið á gerði Hæringur
sitt.. gagn í sjávarútvegsmálum
með því að vera legufæri. fyrir
trillur, — aul; þess sem gár-
ungarnir sögðu að afiasæl
hrognkelsamið væru-aðmyndast
í þanginu á botni hans. Gár-
ungarnir sögðu líka, að næsta
sumar mætti búas-t v'ð æð-
arvarpi í honum, — en það
heyrir aúðvitáð undir l’andbún-
aðarmál.
Og nú hefur það ótrúlega
skeð. í stórviðrinu á þrAju-
dagsnóttina var Hæringur allt
i éinu gripiiin útþrá, og héldu
honum .engin bönd. Og þó að
ferðalag hans, fengi skjótan
endi, hafði það samt síná sögu-
legu þýðingu. Eins og menn
heyrðu í útvarpsfréttum á
þriðjudagskvö!d:ð, lét hafnar-
stjóri hafa það eftir sér, að
öðnim skipum í hötninni staf-
aði ■ mikil hætta af Hæringi.
Þetta heíði hann gjaman mátt
segja fyrr. Og hann hefði mátt
sogja fleira. Ástæðan til þess
að svona mörg skip lentu< í
hrakningum þessa nótt, er
neínilega ekki hvað s’zt sú, að
höfnin hefur verið fyllt með
•alls konar skipum af Hærings-
ættinni, gömlum skipum sem
Tggjá ónotuð árið um kring,
og væru bezt geymd inni á
Sundum, eða jafnvel -einhvers
staðar uppi á grasi. Þessi skip
Þggja i sumum beztu plássum
hafnar.'nnar og þegar önnur
skip koma inn, þá er oítast nær
ekki um annað að gera en
leggja þeim utan á þessi gömlu
hró, og fyrr cn varir bggja
kannski sex eða sjö skip hvert
utan á öðru, — og sjá allir, að
bað þarf sterka kaðLa og
trausta víra til að halda kyrr-
um slíkum flota í aftakaveðr-
um. En þessháttar veðra cr
hér alltaf von á vetrum, og
skyldi maður halda, að Val-
geir Bjömsson væri búinn að
lifa nógu lengi til að vita það.
En ég var annars að tala
um trillumar.
Þær eru eflaust ótaldar trill-
umar sem urðu íyrir skakka-
föllum eða jafnvel sukku alveg
í- Hæringsveðrima. Og þarf
raunar ekki Hæringsveður til.
Því mér er sagt það sé næst-
um daglegur viðburður á vetr-
•um, að trillur sökkvi hér í
höfninni. Er slikt að sjátfsögðu
mikið áfall fyrir eigenduma,
því það getur til dæmis kostað
ærið fé og fyrirhöfn að koma
lagi á vél, sem legið hefur í
sjó, ef hún þá kemst noldcurn
tírra aftur í lag.
Þt’ssir síendurteknu sjóskaff-
ar í helztu höfn landsúis, eiga
sér að sjálfsögðu margar or-
sakir, en aðalorsökin er sú, að
trébrvggjur þær, sem trillurn-
ar liggja venjulega við, eru ó-
þiljaðar, og ef eitthvað bregð-
ur út ai með veður, lemjast
þessir litlu bátar undir þær,
oft með þeim afleiðingum sem
fyrr segir: þeir fara á botninn.
Hinsvegar mætti ráða bót á
þessu með lítilli fyrrhöín, þó
að forráðamcnn hafnarinnar
virðist ekki telia það ómalöins
vert. Galdurinn er sem sagt
ekki annar en sá að þilja
þi'yggjúmar utan, og til þess
þyrfti ekki nema nokkr.a nagla
og ofurlítið timbur. Skilst mér
raunar að hafnarstjóri hafi
einhvem tima lofað að láta
sTkar umbætur fara fram á
tve'mur bryggjunum, og um
leið áttu trillusjómennirnir a®
fá þær sérstaklega *il afnota
fyrir sig. En efndlmar hafa hé;
sem víðar engar orðið. Og .trll-
urnar halda áfram :ið sökkva
og sökkva.
*
Svæði það sem trillunum
rrmn einkum ætlað sem legu-
pláss er fyrir vestan Æglsgarð-
inn og vestur við Grandann,
sem sé beint Þar framundan
sem slippamir tveir hafast við
með sina umfangsmiklu starf-
semL Hefur þetta hugvitsam-
lega fyrirkomu’ag ósjaldan halt
heldur lítið hollar afleiðingaT
fyr'r trillumar, svo ekki sé
me:ra sagt. Til dæmis þegar
skipum er h’eypt niður úr
vestari slippnum, þá renna
þau oft stjórnlaus inn í krik-
ann hjá Fiskiðjuverinu, þar
SVamhald 4 11. tíðu )