Þjóðviljinn - 05.09.1954, Blaðsíða 6

6) — ÞJÓÐVILJINN — Sunnudagur 5. september 1954 -—-
’ þJÓOVIUINN
Útgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokkurinn.
Ritstjórar: M'agnús Kjartansson, Sigurður Guðmundsson (áb.)
F'réttastjori: Jón Bjarrtasán.
Biaöaniénn: ÁemundUr Slgurjónsson, Bjarni Benediktsson. Guð-
mundur .Vigfússon,: Ivar H. Jónsson, Magnús Tov£i , Óiafsson.
Auglýsingastjóri: Jónsteinn Haraldsson.
Ritstjórn, afgreiðsla, augiýsingrtr, prentsmiðja: Skölávörðustíg
19. — Sími 7500 (3 línur).
Áskriftarverð kr. 20 á. mánuði í Reykjavik og'hágronni; kr. 17
anmrrs staðar á landinu. — Lausasö'uverð 1 kr. eintakið.
Prentsmiðja Þjóðviljans h.f.
».—:-----------------------------------—-----:-------■—<$>
Skemmdarverk betiistefnufiokkanna
Framferði ríkisstjórnar Sjálfstæðisflokksins og Framsóknar-
flokksins í togaramálunum i sumar getur ekki byggzt eingöngu
á úrræðaleysi og vesaldómi þessara flokka til að ráða fram úr
þjóðfélagsvandamálum. Framferði ríkisstjórnar Ólafs Thors
og stuðningsmanna hans í Framsókn er svo ósvífið, að hún.
hlýtur að miða að vísvitandi skemmdarverkum.
Ríkisstjórninni hefur þegar orðið mikið ágengt með skemmd-
aiverk sín, en einn skuggalegasti þáttur þeirra er að flæma ís-
lenzkt fólk burt úr framleiðsluatvinnuvegum Islendinga, og
neyða íslenzka menn þúsundum saman í hina auðmýkjandi her-
stíjðvavinnu fyrir bandariska auðvaldið. Með því móti hyggst
ísJenzka afturhaldið í Sjálfstæðisflokknum og Framsóknarflokkn-
rm sanna íslenzkri alþýðu að hún geti ekki lifað í landinu án
þess að hér sé bandarískt hernám og bandarísk hernaðarvinna.
Þeir vita það, landsölubroddar Sjálfstæðisflokksins og Fram-
sóknarflokksins, að ekkert er jafn hættulegt betlistefnu þeirra
og sjálfstraust íslenzku þjóðarinnar. Sjálfsbjargarstefna
Islendinga hefur verið rauði þráðurinn 1 allri stjórnmála-
starfsemi Sósíalistaflokksins. Flokkurinn sýndi það á
nýsköpunarárunum hve stórkostlegum árangri var hægt. að ná
á skömmum tíma í aukningu á atvinnutækjum þjóðarinnar og
au.kinni velmegun fólksins, og varð þó Sósíalistaflok.kurinn á
hverju stigi nýsköpunarinnar að heyja harða baráttu fyrir fram-
íaramálunum og framkvæmdunum, ekki einungis við hina yfir-
Jýstu andstæðinga nýsköpunarinnar, heldur einnig við þá flokka
sem knúðir höfðu verið til samstarfs, en gengu hikandi og jafn-
vel með svik í huga til verks. Öll barátta Sósíalistaflokksins frá
því nýsköpunartímabilinu lauk, baráttan gegn betlistefnu og und-
irlægjuhætti og leppmennsku, hefur verið byggð á þessu sama,
(rúnni á land og þjóð, trúnni á sjálfsbjargarmátt og sjálfsbjarg-
armöguleika íslendinga.
Alger andstæða þeirrar stefnu er hin bandaríska betiistefna
Sjálfstæðisflokksins og Framsóknarflokksins. Samkvæmt þeirri
stefnu hafa Islendingar ekki annað þarfara við lancl sitt að gera
tn að lána Bandaríkjunum það undir herstöðvar, sem eingöngu
cru miðaðar við hagsmuni bandarískra stjórnarvalda en tefla
Jífi og tilveru íslenzku þjóðarinnar í tvísýnu og voða. Samkvæmt
betlistefnu Sjálfstæðisflokksins og Framsóknarflokksins er ekki
annað þarfara að gera við vinnuafl íslenzkra manna en að sóa
því í byggingar bandarískra herstöðva á íslandi. Samkvæmt
betlistefnu Sjálfstæðisflokksins og Framsóknarflokksins er ekki
iiægt að afla atvinnutækja handa íslendingum, ekki liægt að
virkja vatnsorku landsins, ekki hægt að koma upp stóriðjufyrir-
tæki nema með ,,hjálp“ Bandaríkjanna, hjálp sem hingað tiT hef-
ur orðið til þess að gera mannvirkin margfalt dýrari og kost-
ao þjóðina efnahagslegt og stjórnmálalegt sjálfstæði. Samkvæmt
betlistefnu Sjálfstæðisflokksins og Framsóknarflokksins má
frelsi og sjálfstæði landsins gjarna verða með í kaupunum, ef
aðeins sé gætt þess að helmingaskipti gróðaklíknanna sem reka
Sjálfstæðisflokkinn og Framsóknarflokkinn haggist ekki.
Með þessar staðreyndir í huga verða auðskilin skemmdarverk
ríkisstjórnar Ólafs Thors, Eysteins & Co gegn framleiðsluat-
vinnuvegum landsins. Með þessar staðreyndir í huga verður
það að minnsta kosti skiljanlegra hvers vegna ríkisstjórnin
liefur hindrað að meira að segja þau takmörkuðu ,,bjargráð“ sem
togaranefndin lagði til kæmust í framkvæmd. Með þessar stað-
reyndir í huga 'verður það skiljanlegra að ríkisstjórnin skuli
ekkert hafa gert til að leysa mál togarasjómannanna, enda þótt
það sé nú í orði kveðnu orðið viðurkennt af öllum að kjör tog-
arasjómanna verði að stórbatna eigi togaraútgerð á Islandi að
eiga framtið.
Sjómenn gáfu ríflegan frest til þess að hægt hefði verið að
leita samkomulags ef stjórnarvöld landsins hefðu: haft nokkurn
áhuga á því. Sjómannafélögin heimiluðu félögum sínum að skrá
s’g á skip fyrir sömu kjör einnig eftir 1. júní í sumar er samn-
ingar þeirra runnu út. En ríkisstjórnin og hennar menn hafa
horft á það algerlega athafnalausir að sumarið liði án þess að
nokkuð væri gert til að semja um bætt kjör togarasjómanna,
og virðast nú ætla að neyða sjómenn til togaraverkfalls, með
algeru skilningsleysi og skeytingarleysi um hinar sanngjörnu
kröfur sjómannanna. Það er því óvenju augljóst að það eru
stjórnarvöld landsins, afturhaldsstjórn Ólafs Thors og Eysteins
Jónssonar, sem ber fulla og ótakmarkaða ábyrgð á því ef sjó-
menn neyðast nú til að grípa til verkfallsvopnsins, eftir að hafa
beðið eftir því mánuðum saman að komið væri til móts við þá.

Hann kaus frelsið
Á síðustu árum hefur það
verið næsta áíitleg atvinnu-
grein fyrir vissa tegund
manna að kjósa frelsið. Ef
búlgarskur sjómaður fær sér
svo duglega í staupinu að
hann vaknar á annarlegum
stað, timbraður og auralaus
og skipið siglt frá honum,
þarf hann ekki annað en
fara til næsta yfirvalds og-
segjast vera að leita að frels-
inu, og það eru birtar stór-
ar myndir af honum í blöð-
Um og hann fær ágætar
fúlgur fyrir að leggja nafn
sitt við sem eftirminnilegast-
ar lýsingar frá föðurlandi
sínu. Ef þjófur í Áustur-
Þýzkalandi veit lögreglu á
hælunum á sér þarf hann
ekki annað en smokra sér í
vesturátt, og hanrr er orðinn
frægur baráttumaður fyrir
friðhelgi eignarréttarins.
Ekki alls fyrir löngu komu
nokkrir Tékkar til Vestur-
Þýzkalands, sögðust hafa
myrt tvo lögregluþjóna. og
sloppið síðan nauðulega;
þótti þetta hið ágætasta af-
rek og voru þeir látnir lýsa
dáðum sínum í blöðum og út-
varpi en fengu verðuga umb-
un hjá Bandaríkjamönnum
fyrir afrek sín í þágu mann-
helgi. Um likt leyti varð
pólskur maöur að vestrænni
hetju fyrir að láta múta sér
til að stela fíugvél og koma
henni til bandarískra sérfræð
inga; var þetta talið hið
frækilegasta verk og mjög
til fyrirrnyndar —: þó tvísýnt
væri fyrir hérlenda menn að
vinna til sömu launa með því
að stela Gullfaxa.
. P
Þótt við ístendingar fylgj-
umst vel með.erlendum frétt-
um er okliur i'stundum ósýnt
um að bregðaAt við atburðum
á nýtízkulegan hátt. 13.
nóvember 1950 gáf erlendur
maður sig fram við lögreg!-
u na í Hafnarfirði, sagðist
heita Petro Horycz og vera
komin til landsins sem iaumu
farþegi og hafa farið huldu
höfði hingað alla leið frá
tJkraínu. Talaði hann rúss-
nesku, pólsku, þýzku og
ensku, og þegar yfirheyrfijur
hófust varð han.n brátt marg-
saga og lauk því svo. að lög-
í’eglan kvaðst ekki trúa einu
leiksvitni og óvéfengjanleg
heimiid.
□
Einn kunnasti rithöfuúdur
þjóðarinnar, Guðmiuidur
Daníelsson, skráði eina þess-
ara greina og birtist hún í
Vísi 20. ágúst 1951. Skýrði
liann svo frá að Petro Ilorycz
værL, griskur Pólverji, heim-
ilisfasfur í Sovétríkjunum.
Hefði hann barizt í þýzka
nazistahernum á austurvíg-
stöðvunum en siðan var hon-
um falið það sérstaka hlut-
verk að ráða niðurlögum föð-
urlandsvina í Austurríki og
Italíu. I stríðslok hefðu Bret-
ar tekið liana höndum og
afhent hann Sovétríkjunum,
en þar hefði honum verið
haldið í herfangabúðum og
síðan í þrælabúðum. Petro
Horycz siapp úr þrælahald-
inu með því einfalda ráði að
kasta „þurrum sandi“ í aug-
un á varðmanni sínum, en
síðan ferðaðist hann huldu
höfði um Sovétríkin, Tékkó-
slóvakíu, Pólland, Tékkcsló-
vakíu aftur, Austurríki,
Þýzkaland, Danmörku og Is-
land, og gekk allt eins og í
sögu — þó ekki lygasögu.
Ilvergi varð þessi ágæti mað-
ur var við frelsi fyrr en hann
kom til ís'ands, enda segir
svo í fyrirsÖgn: ,,Nú er ég
loks farinn ad- kenna mig sem
frjálsan mann í frjálsu
landi“.- Og' fianist einhverj-
um þetta kynlpg kenni.ng hjá
manni sem evnvörðúngú
þekkir Steininn og I.itla
Hraun, er nínnri skýritigu
að finna í nndi.rvvrirr'ögh:
„Hélátu* vií ég sitja ár á
Litia Hrauni o.i m.uvað í
rússnesku fange'si'1.
Þegar ij >st var orðið að
þarna var konrinn í Icitirnar
einn af frelsisunnenduin
vorra tíma þótti sjálfáagt að
sýna honum verðugan sóraa.
Tók séra Á.relíus Níelsson að
sér forustu í því máli.
Skýrði hann einnig frá bar-
áttu sinni-í Vísi og kveðst
hafa leitað víða fyrir sér þar
til hann fann skilning.b
„Snemjna í júní tókst mér
að vmna. Biarnn Benedikt;:-
son dómsmálaráðherra, sera
or dreiiglundaður gáfUmaður
einasta orði sem hann segði með h Í9.-rtn 'í ? réttum stað, á
og voru þau ummæli birt í raitt r tinl viðv •íkjandi því r'i
blöðum. Var þessi erlendi þcssi Pólverj i ætti að fá
maður síðan látinn dúsa í frelsi til eð vinna sér álit
Steininum við Skólavörðustíg me.ðal fólkv1. Var miög á-
nokkra mánuði en því næst úægí-.f 'éyf r ’i ' !Y> b»3fí’r fi’étt-
fluttur austur að Litlá íf "aT hjarta dómpni'leríð-
Hrauni, og vissu yfirvöldin V c-XF?! ’ i . P'T.f :1 o 1 ét ha un
ekki hvað þau ættu að gera i - hogar V is-
við þessa kynlegu sendingu. -°n, p°: v • t'.ú’’ l?.HTin,
Og það var ekki fyrr en hálfu i.p.n t ii n *1 j sitfc. er'in og
ári síðar að loks rann Ijós riif’.kT1' r 1 n : n Ramverja
upp fyrir nokltrum vitrum ' - • 'o * -f ° H11
mönnum: auðvitað var þessi br>f'o f r^o.lð h?’i ki-nni af
dularfulli laumufarþegi að ’T -•-* — <- X l-iTT'i y i»i
kjósa frelsið eins og frægir .„stórt, viðkværr't barn ....
menn í útlöndum. Var þessi firrni nri n r os* fk d-;,'<Ti,r maður.
kenning síðan borin undir Féú'. > :n fripo-rí, engío.'i
Petro Horycz og féllst hann vorkh’ •orr m vi öfi.V’Í, ' !';í>n-
á hana umsvifalaust. Og þá ramar r->'íí hugs.jón
fyrst, áttuðu blöðin sig. tóku lians er sú að iiomest til
að birta stórar fréttir og Ameri ku bp-r n em ..ríkir frelsi
mynair af þessum ágæta friðpr ;nnt. sem hann
manni, en hann virtist kunna dáir mest. r”: í he'Tni Guð
hin beztu sltil á þrælabúðum Qcr ’ög 'Ms rín hlutu fvrr
austur í Rússlandi og öðru eða sí ’jp r í? -H h.i'lra honum
frásagnarverðu efni og var
dögum saman mikið sann-
til bess fyrirheitna lands“
svo að hann þurfi ekki lengur
að vera „fullur ótta við hina
grimmu fjendur" eins og •.
presturinn komst að orði. En -
æðstu ósk sína orðaði hann
svo, þegar hann dró íslenzka
fánann að hún í garði séra
Árelíusar 17. júní 1951:
,3ráðum fær Pólland‘að'sjá .;
sinn eigin fána blakta 'víð
hún. Guð og María hljóta að-
gefa þá stund. En hve verð-
ur þá dásamlegt að vera
kominn heim.“ — Þetta er
fögur og fróm ósk, þótt hún
sé næsta síðborin. Guði og
Maríu hefur þóknazt að láta
pólskan fána blakta yfir
frjálsu landi alla tíð síðan
sigur var unninn á nazista-
herjum þeim sem Petro
Horycz þjónaði af fullri trú-
mennsku, að eigin sögn, bæði
á aústurvígstöðvunum og í-
baráttu við föðurlandsvini í
Austurríki og Italíu.
□
Nú líða timar fram og það
fyrnist yfir frásagnir laumu-
farþegans af rússneskum
þrælabúðum og frelsisleit í
sjö löndum. Og þeir sem
hugsa til þessa stóra, yið-
kvæma, duglega, verk-
hyggna, ötula. og áliugasama
manns telja víst að hann
sé ,,að vinna sér álit meðal
fólks“. Svo gerist það að-
faranótt þess 26. ágúst s.l.
að lögregluþjónar veita þvi -
athygli að brotizt hefur ver-
ið inn í húsgagnayinnustofu
Friðriks Þorsteinssonar,
Skplavörðustig 12. Þegp.r iiiii
kemur er þar enginn annar
fyrir ea sá gamli og góði-
gistivinur lögreghmnar,
Petro Horvcz. Urðu þetta þó
ekki beinlíúis fágnaðarfund-
ir, því þegar þessuin aðdá-
anda látla Hrauns var boðin
vist á fornum slcðum, mót-
mælti hann harðlega,1 kvaðst.
kjcsa frelsið og spurði hvort
hér væri búið að táka upp
rússnoskt þrælc.ha’d. Næstu
daga fóru síðan fram rétt-
arhöld og komu fram grun-
semdir um að Petro Horycz
hefði u-’ r'ð floiri gfreksverk
á sviði frelsisins, enda hefði
hana haft furðu mikil pen- .
ingaráð um skoið. En-hann
hefur þverneitað öllu af mik-
ilh Irilrni ng. gefiá þA skýr-
-ihgu á vh:t sv-ini-'í húsgagna-.
vinnustófunni að hann hafi
leitað þar skjcls a.f cttá við
drukkna menn sem hann sá-á
götunni Ber auðvitað ekki
að efa sann'eiksást lians nú
frernur en f"T;
□
Réttorrannsókninni mun
nú vera lokið, Petro Hor\-cz
hefur verið sleppt úr gæfeln-
varðhaldi í annað sinn og
mé'skjölln scnd dómsmála-
ríðherra til frekari ákvörð-
unav. Er ánægjulegt til þess
að vi.ta að þá lendir málið
é uý.io.n 'eik hjá ,,drenglund-
uð'im gífumanni með hjart-
að > réttiira stað“. Og' þess
er 9.6 vænjta að hann sjái til
hesr, að hie.n é.gseti gestur vor
f" i óáreittur að njóta hér
fre'.sis þess sem honum er
neitað um austantjalds, þótt
ástæða sé til þess að kenua
honum betur þær aðierðir í
því efni sem
löggi’tar eru
í vestrænum
heimi.
5