Þjóðviljinn - 10.09.1954, Síða 8

8) — ÞJÓÐVILJINN — Föstudagur 10. september 1954
j
Framhald af 4. síðu.
sínum óreglulega og hættulega
stíl gegn Guðm. Pálmasyni, en
Guðm. hafði í fullu tré við
hann. Eini maðurinn sem virt-
ist í hættu var Guðm. Ágústs-
son. Van Scheltinga tefldi Sik-
iieyjarvörn, náði snemma taki
á Guðmundi, tefldi ijómandi
vei, virtist ætia að vinna skák-
ina. Að vísu hafði Guðm. engu
tapað enn, en stöðumunurinn
var orðinn greinilegur, og van
Scheltinga er einmitt sérstak-
iega öruggur að færa sér slíka
yfirburði í nyt. Svo varð við-
burðarásin hraðari. Friðrik lék
af sér. Han hafði hugsað sig
um lengi og rækilega og valið
ieik er leit í fljótu bragði vel
út, en honum sást gersamlega
yfir einfaldan ; mótleik , er
breytti viðhorfinú alveg.
Svona yfirsjónir eru einn versti
óvinur skákmannanna, og er
hættast yið þefm í fyrstu skák-
unum áður en menn eru orðnif
baráttuvanir, á meðan taug-.
arijar segja hvað mest til sín,
og svo aftur í lok móta þegar
mehn eru teknir að þreytast.
Það var afar erfitt og sennilega
ógérlegt að rétta skákina við
eftir þetta. Friðrik leitaði lengi
úræða, mátti láta peð, komst í
tímaþröng og fór að lokum yfir
mörkin, en skákin var þá töpuð
hvort eð var.
Skák Guðm. S. við Cortlever
hélt áfram í sínum rólega far-
. vegi til jafnteflis, taflstaðan
var þannig að .hvorugur gat
mikið aðhafzt, þó átti Guðm.
sízt iakara eins og áður er frá
sagt. Siys Friðriks á fyrsta
borði bættist að nokkru á því
fjórða. þar sást Scheltinga yíir
taktískan möguleika sem Guð-
mundur Á. var ekki lengi að
færa sér. í nyt og máti Hol-
' Íéndingúríriri þakka fyrir að
sieppa með; j afn.tefii.
Skák Prins við Guðm. Pálma
sonar var sú eina er fór í bið.
Guðm. hafði alveg haldið sín-
um hlut gegn áleitni Prins eins
og áður er sagt og leizt mér
sigurvænlega á þá skák. Eftir
voru hrókarnir báðir og einn
biskup hjá hvorum og nokkur
peð, en af þeim voru sum peð-
in hjá Prins, þau er hann not-
aði til sóknarinnar sem aldrei
komst af stað, orðin nokkuð
veil. Þessi.skák var íhuguð af
mikilli gaumgæfni fram á nótt,
en alltaf fundust björgunar-
ieiðir fyrir Prins, svo að við
sofnuðum að iokum ásáttir
með það að skákin væri aðeins
jafntefii. Prins hringdi í býti
morguninn eftir og spurði hvort
Guðm. gerði sig ánægðan með
jafntefii og sættumst við á það
án frekari teflinga. Þannig
unnu Hoiiendingar okkur með
2Vi gegn IV2 og máttu það
kallast sanngjörn úrslit sam-
kvæmt gangi máianna. Við vor-
um ekki sem óánægðastir með
þessi málalok og það giaddi
okkur að það voru Hollending-
arnir heldur ekki. Blöðin skrif-
uðu íalsvert um viðureignina.
Þaú sögði# Hoilendinga vita
það síðan 1950 að þessir „sons“
væru hættulegir andstæðingar
og töldu sína menn hafa staðið
sig vel. Þessi tilvísun til ársins
1950 mun eiga við Guðm. S. er
tefldi hér þá á stóru alþjóðlegu
skákmóti. Hann vann þá van
Scheltinga og van den Berg,
gerði jafntefli við Euwe en
tapaði fyrir Donner, sem er
líklega hættulegasti taflmeist-
ari þeirra nú.
í þessari umferð gerðu Sov-
étmeistararnir alveg út af við
Finna — 4 gegn 0 og Austur-
ríki vann mikinn sigur á
Grikkjum, 3V2 gegn lk-
VJðtal við Elísabetu
Eiríksdóttur
Framhaid af 6. síðu.
í höndum auðvaldsins. Hér á
landi hefur ríkið að vísu lagt
lítilfjörlegar upþhæðir til
svonefndra félagsheimila, sem
þó eiga litið eða ekkert skylt
við hvíldarheimili, en svo hef-
ur verið urn; hnútana búið, að
ekkert verkalýðsfélag getur
notið eyris af því fé. Það er
sem sagt bannað með ,lögum að
'verkalýðssamtökin fái ríkis-
styrk til þess að starfrækja
félagsheimili. Sa.mt held ég að
íslenzk yerkalýðssamtök gætu,
mikið lært af starfsemi
orlofs- og hvíldarheimilanna í
Sovétríkjunum og nauðsynlegt
og tímabærf að taka upp öfl-
uga baráttu fyrir slíkri starf-
semi hér.
Þú hefur að sjálfsögðu kynnzt
nokkuð iífinu utan hvíldar-
heimilanna?
Já, ég kynntist mörgu fólki
í þorpunum í grennd við hvíld-
arheimilin og sá það að starfi
á samyrkjuþúuín,. við bygging-
ar og • við rækiunarstörí í gróð-
ursælum; .hííðum Krimskaghn£,
þar sem aðaiatvinnan er margs
konar ávaxtarækt, vínyrkja
og tóbaksrækt, en auk þess
dvaidi ég um hríð í höfuðborg-
inni og sá þár margt.
Fan&F'^NÉÍkiÍ breyting á
orðin frá fyrri dvöi þinni þar
eystra?
Eg dvaldi í Sovétríkjunum
fyrir 17 árum. Þá þegar var
afkoma fólks orðin góð, allir
höfðu nóg að bíta og brenna
og framfarahugurinn við upp-
byggingarstariið var eldlegur
meðal . alþýðunnar. En siðan
hafa . orðið svo . áhrifamikiar
breytingar, þrátt fyrir margva
ára sfyrjöld og þær, ólýsartlegu
hörmungar, sem af henni
ieiddu, að þvi verða y.ngm við-
unandi skil gerð í stuttu máli.
Mun ég síðar reyna að gera
grein fyrir því, sem ég sá og
heyrði um þær stórfelldu frarri-
farir, sem átt hafa sér stað
á síðustu tímum og færa Sov-
étþjóðunum svo að segja dag-
lega nýja ávexti aukinnar vel-
megunar og gróandi menn-
ingarlífs.
Gwdom Wirie
sslltmf iusinn
Á sínum tíma voru bundnar
miklar vonir við að Gordon Pine
myndi verða sigursæll á EM
móti því, sem nú er nýlokið, en
svo meiddist hann og gat ekki
keppt og varð því miður að sitja
heima.
Nú nýlega átti hann að keppa
í Osló og reyna sig á ný en þá
kom tilkynning um að enn gæti
hann ekki keppt gegna meiðsla
á fæti. Verður hann að hvíla sig
enn í 3 vikur úrskurði læknis.
M ÍÞRÓTT
RlTSTJÓRl FRtMANN HELGASON
Inska knattspyrnan
RxseiieLJsajipir 20 ár^
;v; rf,0 Siockporl íí'
Arsenál hefur átt í nokkrum
erfi'ðleikum við að sétja saman
lið sem þætti gott. Reyndar hafa
verið 20 menn í þeim leikjum
sem búnir eru. Whitaker er ekki
ánægður með framherjana og
hefur nú fyrir fáum dögum keypt
tvítugan mann úr III. deildarlið-
inu Stockport, David Herd að
nafni, fyrir 10 þús. pund. Herd
þéssi er sonur frægs skozks
knattspyrnumanns.
Tom Whitaker sá leikmann
þennan ieika í reynsiuleik s.l.
laugardag þar sem- hann setti
gamian ieikmann lú
III. deild
; ij ‘1 i
3 mörk fyrir félag sift. ,
Charlton óg Cardiff hafa líká
verið í vanda með lið sín og
hafa óvenjulega marga menn
meidda svo snemma keppnis-
tímabilsins. Aðeins fjögur lið
hafa ekki tapað leik en það eru
Sunderland, Chelsea, Stok City
og Fulham.
West Bromvich Albion nálgast
nú vorstyrk sinn en þeir voru,
eins og muna má, ósigrandi í
vor. Barlow er þegar bezti leik-
maður haustsins og í framlín-
unni Nicolls ogLee.
»ameis

keiiMsim rædd á fiiiidl I
itia 11111
Á laugardag og sunnudag koma
17 fulltrúar frá Noregi (10), Sví-
þjóð .(4) og Finnlandi (3) sam-
an til fundar í Norefjell.
Rætt verður á þessum fundi
m. a. um árangur liðinna ára
með norræna skíðaskóla í lönd-
unum. Ennfremur. um kennslu-
fyrirkomulag í barnaskiðaskól-
um, skíðakennarapróf o. fl. í
fréttum um fund þennan segir að
það orki ekki tvímælis að þörfin
fyrir samnorræna skipan þeirra
sem ekki hugsa um keppni sé brýn
og þessi þörf sé orsök fundar-
ins í Norefjell. Ekki er þess get-
ið að ísland eigi fulltrúa á fund-
inum og var það þó mikil nauð-
syn, því manrii virðiát sem mjög
vanti á að skíðamenn líti á íþrótt
sína sem íþrótt fjöldans, en það
þarf hún að verða. Hún þarf að
verða þáttur í því að koma ung-
um og gömlum út í fegurð fjalla,
og njóta hennar og útiloftsins.

Barnaskór, kvenskór frá kr.
20 parið. Karhnanna;-ikór frá
kr. 98 parið, kvenbomsur frá
kr. 20 parið.
Sterkir strigaskór
karimanna
kr. 25 parið.
Skóbúts Reykjavíkus;
útibú, Garðastræti G
Efnakug
í Reykjavík til sölu
Tilboð sendist undirrituð-
um, sem gefur nánari
upplýsingar.
Ragitar Ólalsson hrl.,
Vonarstrætí 12
-A>
Vonandi fær S.K.Í. allar álykt-
anir sem þar verða gerðar til
að notfæra sér eftir því sem hægt
er.
, ^ajigaruðgim);,
Stefári Jónsson, formaður
„Róðrardeildar Ármanns" tjáði
blaðinu í gær, að hið árlega
septembermót Ármanns í róðri
færi að þessu sinni fram n.k.
laugardag kl. 3 e.h.
Er þetta í fjórða skipti, sem
slíkt mót er haldið .
Keppt er um bikar, sem
„Róðrardeild Ármanns" hefur
gefið. Vinnst hann til eignar,
ef sama félag sigrar fimm
sinnum alls eða þrisvar sinn-
um í röð. Handliafi bikarsins
nú er „Róðradeild Ármanns“,
sem. bar sigur úr. býtum í
fyrra,. en tvö næstu ár á und-
an háfði Róðraffélag Reykja-
víkur orðið sigurvegari. .Þessi
tvö félög keppa nú enn .í f jórða .
sínn- og senda. að þessu sinni
2 lið. hvert.
Kepppin fer fram í. Skerja-
firðinum, og er róið 1000 m.
vegalengd úr Fossvogi.og end-
að í Nauthólsvík. Er þarna
mjög gott að fylgjast með
keppninni.
Framhald af 12. síðu.
ráða sjómennirnir sig að sjálf-
sögðu í atvinnu í landi og þá
er oft erfitt að manna bát-
ana aftur, þegar vetrarvertíðin
hefst. Einnig er nauðsynlegt að
afla.beitu fyrir vetrarvertíðina,
en til hennar er talið að þurfi
70-80 þús. tunnur siidar.
Síldarsöltunin í fyrra
1 fyrra voru gerðir samning-
ar við Sovétríkin um sölu
þangað á 75 þús. tunnum suð-
urlandssíldar, og átti það ým-
ist að vera stórsíld, þar sem
450 stykki færu í hverja tunnu
eða millisíld með 600 st. í
tunnu. Þá var samið um sölu á
15 þús. tunnum af millisíld til
Póllands. Öll þessi síld átti að
vera 18% feit. Þá var nokkuð
selt annarsstaðar, t.d. í Finn-
landi, en það var hverfandi lít-
ið magn.
I fyrra fengu saltendur
greiddar 325 ■ krónur fyrir
hverja 100 kg tunnu fob og
varð ríkissjóður að greiða 15
kr. með tunnunni til þess að
saltendur gætu fengið þetta
verð. Þátttakan.í söltuninni var
þá fremur lítil og. ekki saltað
nægilegt uppi gerða samninga.
Saltendur urðu fyrir miklu tapi
og nam það frá 30-S0 kr. á
hverja uppsaltaða tunnu. Var
ástæðan fyrst og fremst sú,
að úrgangur úr síldinni var
mjög mikill, en verð á sildinni,
sem setja varð i bræfslu mjög
lágt, eða .45 aurar hvert kg.
Hvernig málin standa nú
Á þessu ári hafa verið gerð-
ir samningar um sölu á 75 þús.
tunnum af suðurlandssíld til
Sovétríkjanna, þar af á helm-
ingurinn að vera stórsíld (450-
500 stykki í tunnu), fjórðung-
ur smærri síld (600-650 stykki
í tunnu) og fjórðungur „rúnn-
söltuð'1 síld, þ.e. síld, sem
hvorki er hausskorin né slóg-
dregin. Þá hafa verið gerðir
samningar við Pólland um sölu
á 10 þús. tunnum síldar þang-
að og má sú síld ekki vera
smærri en svo að 600 stykki
fari í 100 kg tunnu.
Síidarútvegsnefnd hefur gef-
ið vilyrði fyrir 325 krónum fyr-
ir 100 kg tunnu af hausskor-
innirsíld og 280 kr. fyrir tunnu
af rúnnsaltaðri síld. — Hefur
ríkissjóður lofað að gi’eiða ca.
20 krónur með hverri tunnu.
Þetta verð telja síldarsaltend-
ur ekki viðunandi, það svari
elcki til framleiðslukostnaðar-
ins. Af J:eim sökum sé þátt-
taka í sqltuninni mjög lítil.
Þessi iitla þátttaka í söltuninni
leiðir til þess að bátarnir verða
að láta hluta af aflanum í
bræðsiu og við bað rýrnar af-
koma útgerðarmanna og sjó-
manna vé’gna hins lága verðs á '
bræSslusíldinni.
I gær mun hafa verið búið
að salt í 20 þús. tunnur síldar
hér við Faxaflóa,' en aðeins
40% af því magni mun upp-
fylla skilyrði Sovétsamning-
anna um stærð síidarinnar..
Bankarnir neita um lán
Bankarnir lána aðeins 260
krónur út á hverja uppsaltaða
tunnu, sem fellur inní samning-
ana við Sóvétríkin og Pólland,
en sama og ekkert er lánað
út á aðra síld. Þetta verður
til þess, að saltendur fá ekki
lán út á talsverðan hluta af
uppsöltuðu síldinni og það enda
þótt síldarútvegsnefnd telji að
verulegar horfur séu á að öll
síldin seljist, m.a. vegna þess
að sumarsíldveiðarnar ..hafa al-
gerlega brugðizt í norðanverðu
Atlanzhafi.