Þjóðviljinn - 19.10.1954, Page 7

Þriðjudagur 19. október 1954 — ÞJÓÐVILJINN — (7

Fjármagn ríkisinsáað þjéna þjóðinni en
ekki gera hana að þræli sínum
Fjármálaspekingar ríkisstjórnarinnar telja aðalatvinnuvegina
„émaga“ á þjóðinni en tolla og skatta hinar einn og sönnu tekjulindir!
Þegar íslenzka ríkisstjóm-
in gerir áætlanir um fram-
kvæmdir og fjárreiður fram
í tímann skeður það augsjá-
anlega með þeim hætti að fjár-
málaráðherrann dregur frani
gamalt blað og rykfallið úr
skáp sínum eða hillu, veltir
því fyrir sér, strikar ofan í
einhverja tölustafi, gætir þess
þó að láta ekki muna miklu á
einstökum liðum og síðan em
fjárlögin frá fyrra ári end-
urprentuð með ofaníkroti
ráðherrans og heita nú fmm-
varp til fjárlaga.
Þetta plagg liggur nú hér
fyrir Alþingi og hefur fjár-
málaráðherrann fylgt því úr
hlaði með ræðu.
Þjóðin og
ríkfsst|érniii
Bæði ræðan og frumvarp-
ið eru á sinn hátt athyglis-
verð, því þau sýna það betur
en flest annað, hve lítill skyld-
leiki er með þjóðinni í land-
inu og ríkisstjórninni og hve
litla athygli hið lifandi starf
þjóðarinnar vekur á hærri
stöðum.
I lífi þjóðarinnar eru sí-
fellt að skapast ný vandamál,
sem þjóðin glímir við í sínu
ólgandi starfi.
Afli þverr á einum stað og
ný fiskimið finnast á öðrum.
Til þess að mæta breyting-
unni af fullri einurð og hag-
nýta hina nýju möguleika og
láta það sem tapaðist ekki á
sig fá, þarf mörgu að breyta,
margt að byggja og flytja.
Verktækni gjörbreytist og
krefst þess að með allt öðmm
hætti sé unnið en áður var.
Og fólkið í landinu skilur
hvaða þýðingu aukin tækni
hefur í för með sér og leggur
sig fram um að brjóta niður
þá þröskulda, sem í vegi eru
og byggja það sem á vantar
til þess að það úrelta víki
fvrir því sem fullkomnara er
Þannig starfar þjóðin eftir
því sem ástæður hennar frek-
ast leyfa á ótal sviðum að
viðhaldi þess sem unnizt hef-
ur og að framförum í fullri
vitund þess, að framvinda
tímanna treður hvern þann
undir í lífsbaráttunni sem
ekki fylgist með þróuninni,
hvort heldur þar á hlut að
máli einstaklingur, hreppur
eða þjóðfélag. Alveg sérstak-
lega er það þó áríðandi að
þjóðfélagið geri allt, sem í
þess valdi valdi stendur til
þess að fylgjast með högum
atvinnuveganna og undir-
byggja þá sem bezt má verða
til að skapa þjóðinni velmeg-
un. Slíkt verður auðvitað
ekki gert án þess að móta
fjármálastefnuna eftir þörf-
um þjóðarinnar.
En ríkisstjórnin kýs sem
sagt að rýna í gömul blöð og
endurprenta þau frá ári til
árs sem sínar tillögur um
fjármálastefnu ríkisins, hvað
sem líður lífi og starfi þjóð-
arinnar. <-
Gódæri
skattameist-
araiEs
Af ræðu þeirri, sem fjár-
málaráðherra flutti svo til á-
réttingar þessu frumvarpi
sínu og ríkisstjórnarinnar
rifjast það upp að á fjárlög-
um fyrir yfirstandandi ár eru
tekjur ríkisins áætlaðar
443!/2 millj. — Fjármálaráð-
herrann taldi sig við setningu
þeirra laga sýna hina ítrustu
bjartsýni og taldi alla þá
sýna gáleysi er töldu tekj-
urnar þar vanreiknaðar.
Nú upplýsir þessi sami ráð-
herra að tekjumar muni fara
á annað hundrað millj. krón-
ur fram úr áætluninni og
væntanlega verða 550 millj.
og telur hann þetta stafa af
alveg einstöku góðæri. —
Jafnframt byrjar hann sinn
sama gamla söng um, að fá-
víslegt væri að áætla tekjum-
ar í samræmi við það sem
veruleikinn sannar að þær
em.
I ýmsu hefur verið góðæri
í okkar landi á yfirstandandi
ári en ekki öllu. Síldveiðarn-
ar hafa t.d. gengið með allra
lakasta móti og togaraflot-
inn hefur legið í höfn um
margra mánaða skeið. Það
hefur því alls ekki verið góð-
æri í þeim skilningi, að þjóð-
inni hafi notazt möguleikar
sínir til hlítar.
Það einstaka góðæri sem
ráðherrann talar um er því
ekki nema að nokkm góðæri
íslenzku þjóðarinnar og at-
vinnuvega hennar, heldur góð-
æri skattameistarans í stjórn-
arráðinu, sem tókst að pressa
rúmlega 100 millj. kr. út úr
landsmönnum umfram það
sem fjárlög fyrir yfirstand-
andi ár gerðu ráð fyrir.
Það varð augljóst af ræð-
unni að ráðherrann er ánægð-
ur. Að vísu er ánægja hans
eitthvað blandin várðandi
suma þætti fjármálanna og
framtiðarhorfurnar em allt
annað en glæsilegar í
hans hugskoti — þar era ó-
tal blikur á lofti. Þegar nán-
ar er aðgætt hvað það í raun-
inni sé, sem ráðherrann er á-
nægður með þá er það fátt
annað en stjórnvizka þess
manns, sem getur fengið
talnadálka til að skila hærri
útkomu tekna megin en á
gjaldahliðinni og í framhaldi
af því hringlað aurakistlinum
sínum og látið glamra í. Með
öðrum orðum: ráðherrann er
ánægður með sjálfan sig og
fjármálaspeki sína, hann tel-
ur sig hafa bjargað öllum
vandanum með því að koma
með ríflega afgangsaura í
rikiskassanum út úr öllum
þeim voða, sem sigla þurfti
fram hjá, og þótt hann fyrir
látleysissakir segi það ekki
bemm orðum, mátti vel af
máli hans ráða, að hinn eini
vonarneisti, sem þjóðin ætti
á sínum uggvænlegu framtíð-
arbrautum væri hans frábæra
Ræða Karls Guð-
jónssonar við 1.
umr. fjárlaga fyrir
1955. (Fyrri hluti).
—.—>
fj ármálastj órn.
Þeir sem ekki vilja rengja
ráðherrann eða draga ágæti
hans í efa hljóta því að sitja
uppi með þá hugmynd að all-
ir aðalatvinnuvegir þjóðarinn-
ar: sjávarútvegur, landbúnað-
ur og iðnaður séu í eðli sínu
níðþungir ómagar, sem í raun
réttri séu ekki á vetur setj-
andi og öllu ætli að ríða á
slig, einkum þó sjávarútveg-
urinn, en fyrir frábæran dugn-
að og búhyggindi Eysteins
Jónssonar bjargist þetta allt
af, lífinu sé haldið í ómögun-
um og gróði á búskapnum
þrátt fyrir allt. I framhaldi
af þessu má telja víst að ráð-
herrann og hans skoðanabræð
ur teldu þjóðarhag þá fyrst
vel borgið ef þessir ómagar
væru úr sögunni svo miklu
angri sem þeir valda ráðherr-
anum og svo þungir sem þeir
eru honum í skauti.
JEinkeimiIeg-
ar kenniiigar
Við íslendingar höfum á
síðustu árum fengið allmikla
undirbúningsþjálfun í því að
meðtaka einkennilegar kenn-
ingar úr hugmyndaheimi
hinnar ráðandi stéttar.
Lengi höfum við verið
frædd á því til dæmis að
Kóreumenn hafi gert inn-
rás í Kóreu, en þangað
hafi til allrar hamingju kom-
ið Bandaríkjaher til varnar.
—- Þótt mér og öðrum fávís-
um finnist eitthvað bogið við
þetta munu þeir þó ófáir sem
taka þennan boðskap sem
góðan og gildan varning.
Þá höfum við einnig fengið
að heyra þá kenningu að það
sé þjóðinni lífsnauðsyn að
landið sé hersetið og vígbún-
aður hafður uppi og ógnanir
gegn þeirri þjóð sem bezt hef-
ur reynst okkur í viðskiptum
til þessa, þeirri þjóð sem
reynslan sannar, áð jafn-
skjótt og viðskiptasambönd
okkar við hana rofna, er hér
skollin á fjárhagskreppa. —
Við erum líka margir, sem
ekki föllumst á réttmæti
þeirra ráðstafana ríkisvalds-
ins að halda landinu í her-
námsástandi, þótt ef til vill
finnist einhverjir sem ekki
telja sig menn að minni, þótt
þeir jánki kenningum ríkis-
stjórnarinnar í hermálum
En þrátt fyrir marg-endur-
teknar tilraunir valdaklíkur.n-
ar á Islandi til þess að fá
lirekklaust fólk til að fallast
á fjarstæður, og þrátt fyrir
nokkurn árangur í þeim efn-
um, þegar um fjarlæga at-
burði er að ræða, þá hygg ég,
að hæstv. f jármálaráðhci ra
gangi skrefi of langt, þegar
hann opinberar þá skoðun
sína, að atviiuiuvegirnir og þá
fyrst og fremst sjávarútveg-
urinn sé ómagi á þjóðfélaginu,
en skattarnir hins vegar Jiinn
raunverulegi bústofn, enda er
líklegast að það verði að vera
einkaálit hans cg taismanna
ríkisstjórnarinnai’, og flestir
aðrir afsali sér þeim heiðri að
taka undir þá kenningu.
Eeynslan er
ólygsmst
Við höfum nú orðið nokk-
urra ára reynslu af þeirri
fjármálastjórn sem að setn-
ingu fjárlaga mun standa á
þessu þingi og vinnur með
þeim hætti að fjárlagafrum-
varpi sínu sem áður er lýst.
Árangurinn af tillitsleysi
hennar í vandamálum at-
vinnulifsins er sá sem allir
þekkja að 2-4 mánuði ár
hvert er togaraflotin bundinn
við landfestar og þannig glat-
að stærstu möguleikum sem
þjóðin á þessum tímum á til
verulegrar fi-amleiðsluaukn-
ingar og þar með til bættra
lifskjara.
Vélbátaflotinn hefur einnig
á undanfarandi ámm verið
látinn liggja í mánuð eða
stundum á annan mán. í ver-
tíðarbyrjun í hálfopinberu
stríði við ríkisstjórnina um
það, hvort ríkisvaldið, sem
einokar alla afurðasöluna
undir gæðinga sína, skapar
þessum útvegi nokkra rekstr-
armöguleika eða enga.
Það em aldrei mál ríkis-
stjórnarinnar hvort sjór er
sóttur af hálfu landsmanna
eða ekki fyrr en hún er tog-
uð og neydd til að gera ein-
hverjar ráðstafanir. Hún hef-
ur þegar fyrir alllöngu gert
þær einu ráðstafanir útgerð-
inni til handa, sem hún hefur
nokkurn raunverulegan á-
huga fyrir, en það er að veita
gæðingum sínum aðstöðu til
að okra á útgerðinni og flbkk-
ar hv. ríkisstjórnar þurfa um
það eitt að semja, hversu
skipta skuli milli Framsókn-
ar og Sjálfstæðisgæðinganna
gróðamöguleikunum. Sam-
band ísl. samvinnufélaga og
Sölusamband ísl. fiskframleið-
enda hafa t.d. einkarétt á
saltfiskútflutningnum, en
Esso og Shell fá að okra á
olíu þeirri er ríkið kaupir
sjálft til landsins.
Um nokkurra ára skeið hef-
ur ríkisvaldið með fjármála-
stjórn sinni stöðvað að mestu
eða öllu smíði nýrra fiskibáta
í landinu og jafnframt synjað
að miklu leyti um leyfi til
innflutnings á fiskibátum.
Þetta er auðvitað skiljanleg
ráðstöfun út frá því sjónar-
miði að útvegurinn sé ómagi
á þjóðinni, enda margþekkt
fordæmi um það að oddvitar,
eða hreppstjórar sem ábyrgð
báru á sveitarsjóðum fyrr á
árum gerðu allt sem í þeirra
valdi stóð tii þess að hrepps-
ómagar ykju ekki kyn sitt.
Hins vegar keppa stjórnar-
flokkernir um það að greiða
fyrir því að þeir sem hirða
milliliðagróða af sjávarútvegi
landsmanna fái að flytja inn
allt, sem þeir girnast, þar á
meðal skip og leggja þeim
meira að segja til ábyrgð rík-
isins fyrir greiðslu skipanna
1 fjárlagafrumvarpinu er
hvergi gert ráð fyrir því að
ríkið ráði í einu eða neinu bót
á þeim vandkvæðum, sem út-
gerðin á við að stríða og eru
þó vandkvæðin til komin fyr-
ir beinar aðgerðir ríkisvalds-
ins eins og ég hef áður rakið.
Það væri því enganveginn
óhugsandi að enn á næsta
ári mætti þjóðin eiga von á
að saga síðustu ára endurtæki
sig, þannig að stöðvun yrði á
einhverjum þætti framleiðslu-
starfanna, þjóðin tanaði nið-
ur svo og svo stórum hluta
af I framleiðslumöguleikum
sínum og ríkisstjórnin yrði
um síðir dregin til að hafa
afskipti af málinu og þau af-
skipti mundu auðvitað verða
á sama hátt og svo oft áður.
nýir skattar á þjóðina, hvort
þeir yrðu nú nefndir, bíla-
skattur, bátagjaldeyrir, geng-
isbreyting eins og hingað til
hefur verið eða eittlivað enn
nýtt uppfundið.
Islendingar eru orðnir
ýmsu vanir í þessum efnum,
en þó má fullyrða, að tak-
mörk eru fyrir því, hvað hægt
er að leggja af sköttum og
tollum á þegnana í okkar
þjóðfélagi.