Þjóðviljinn - 12.12.1954, Blaðsíða 12

Hafnarfjarðarlœkur og leifar af elztu stöð Reykdals. Endi
vatnspípunnar sézt til hœgri og ein hliðin úr hœðarjöfn-
unarþró úr tré, lengst til hægri.
íslenzk nútlma
//óð á Itölsku
Safn íslenzkra nútímaljóða í
ítalskri þýðingu er nýkomið út i
Milanó og nefnist Poeti islandesi
moderai. Þýðingarnar hefur gert
ítalski bókmenntafræðingurinn
Giacomo Prampolini, en hann hef-
ur m a. samið heimsbókmennta-
sögu i mörgum bindum og ritað
ýtarlega urn íslenzkar bólcmenntir.
Kvæðin sem þarna eru þýdd eru
þessi: — Jóhann Sigurjónsson:
Heimþrá; Sigurður Sigurðsson:
Sól stattu kyrr; Hulda: 1 fjar-
lægum skógi; Jóhann Gunnar
Sigurðsson: 1 dýflissu; Öm Arn-
arson: Sesam; Jónas Guðlaugs-
son: Ég veit; Stefán frá Hvíta-
dal: Haustið nálgast; Jakob Jóh.
Smári: Hin viða himinheiði; Þór-
bergur Þórðarson: Aldrei flýgur
hún aftur; Davíð Stefánsson: 1
Brennerskarði; Sigurður Grims-
son: Syngdu góði; Jóhann Jóns-
son: Vögguvísa; Jón Magnússon:
Fjáreignin; Jón Thoroddsen: Lit-
ill fugl; Jóhannes úr Kötlum:
Fyrsta jurt vorsins, Mosasæng;
Jón Helgason: 1 vorþeynum;
Tómas Guðmundsson: Haustnótt,
Feður vorir; Halldór Kiljan Lax-
ness: Landið; Guðmundur Böð-
varsson: Vor borg, Veðurljóð;
Snorri Hjartarson: Vef hlýjum
heiðum örmum, Sumarnótt; Steinn
Steinarr: Sjálfsmynd, Utan hrings-
ins, 1 sólhvítu ljósi, Passíusálmur
nr. 51; Jón úr Vör: Þurrkur;
Jón Óskar: Plágan.
Bókin er ótrúlega lítil en falleg.
Hún fæst i Bókabúð Máls og
menningar, Skólavörðustig 21.
4*
I deg eru 50 ár síðan Jóhannes Reyk-
dal kveikfi fyrstu rafljós á Islandi
/ dag kl. 3 verSur opnuS sýning I Hafnar-
firSi helguS fyrstu rafstóSvum landsins
DJÓÐVIUINN
3unnudagur 12. desember 1954 — 19. árgangur — 284. tölublad
Smákaupmenn cetla að reisa
sgáðfsöluverzlun í Rvík.
Eitt til tvö hundruö smáksjupmenn í Reykjavík hafa
stofnað hlutafélag um margháttuö verkefni, en það'
fyrsta er bygging verzlunarhúss fyrir deildaverzlun meö
sjálfsafgreiðslusniöi. Hefur félagið fengiö fjárfestingar-
leyfi og sótt um lóð.
Félag þetta, sem heitir Veggur,
var stofnað 14. sept. s.l. og er
„tilgangur þess að hafa með
14 vinningar
sóttir
Nú hafa verið sóttir 14
■vinningar í happdrætti Þjóð-
liljans, samtals að verðmæti
um 10.000 kr. Vinningar
þessir ern: Hrærivél, ryk-
suga, hraðsuðuketill, strau-
járn, kuldaútpa, 2 ritvélar,
6 pör nælonsokkar og 6
bókavinningar.
Enn eru ósóttir 86 vinn-
ingar, þ.á.m. allir hinir
stærstu: húsgögnin, ísskáp-
urinn og þvottavélarnar.
Ættu þeir heppnu að vitja
vinninga sinna sem fyrst í
skrifstofu Þjóðvi'ájaus Skóla-
vörðustíg 19 — Skrá yfir
ónningsnúmeriu verður
væntanlega birt aftur hér í
htaðinu einhvern næstu
daga.
höndum byggingarstarfsemi,
leigu á verzlunarhúsnæði, verzl-
unarrekstur, lánastarfsemi, veit-
ingarekstur og annan skyldan at-
vinnurekstur." Hlutafé er hálf
önnur millj. kr. og heimilt að
auka það. Formaður félagsins er
Axel Sigurgeirsson en fram-
kvæmdastjóri Jón Helgason
kaupmaður.
ðfiokkunnnS
Deildafundir
verða í eftirtöldum deildum ann-
að kvöld kl. 8,30. Dagskrá: Venju-
leg aðalfundarstörf og önnur
mál.
Vesturdeild á venjulegum fund-
arstað.
Valladeitd á Hringbraut 88.
Skóladeild á Þórsgötu 1.
Bolladeild á venjulegum fundar-
stað.
Hliðardeild í Reykjahlíð 12, kj.
Múladeild á venjulegum fundar-
stað.
Félagar fjölmennið. Stjórnirnar
Flokksgjöld.
Flokksfélagar greiðið flokks-
Árið 1904 byggði Jóhannes Reykdal í Hafnarfirði fyrstu
rafstöðina á íslandi og lagði rafleiðslur í 16 hús, og fyrir
50 árum í dag kveikti hann fyrstu rafljósin á íslandi.
Fyrsta stöð Reykdals var 9 kw en nú er afl rafstöðva á
landinu samtals 87 200 kw og talið aö 85% tandsmanna
hctfi afnot af rafmagni.
Hafnfirðingar opna afmœlissýningu í dag kl. 3 í góð-
templarahúsinu.
Á sýningunni í dag talar
Stefán Gunnlaugsson bæjar-
atjóri o.fl., en frú Reykdal,
ekkja Jóhannesar Reykdals,
setur rafal fyrstu verksmiðju
hans í gang.
Syningin.
Þegar komið er inn á sýn-
inguna verður fyrst fyrir sýn-
ishorn af elztu ljóstækjum
tandsmanna; steinkolunni, lýs-
islam-ranum og mót til að
steypa í kerti. fííðan kemur
olíulampi, en olíuíjcs fluttust
fyrst til landsins um 1870, og
þóttu þá mikil framför.
Þá er skrá um uppgötvanir
þær er leiddu til rafvirkjunar,
en fyrir gafli, er rafallinn úr
Jóhannes Reykdal
fyrstu rafstöð Reykdals og er
hann enn í gangfæru lagi.
Þróunin í Hafnarfirði.
Sé haldið áfram að hinum
veggnum og með honum til
dyra eru innst myndir af Jó-
hannesi Reykdal og fyrstu raf-
stöðinni er hann reisti við læk-
inn í Hafnarfirði. Þá koma
myndir frá Hörðuvallastöðinni,
er hann reisti síðar, svo og
myndir af starfsmönnunum við
stöðvar þessar báðar. Utar eru
svo myndir frá disilrafstöðinni
í Hafnarfirði er notuð var þar
til Hafnarfjörður fékk rafmagn
frá Soginu.. — Þeir Hörður
Ágústsson listmálari og Hjálm-
ar R. Bárðarson skipaverkfræð-
ingur hafa séð um uppsetningu
sýningarinnai', sem er hin
smekklegasta.
Fríinann Arngrímsson.
Það var Frimann Arngríms-
son sem fyrstur talaði um raf-
virkjun á íslandi og barðist
fyrir því og flutti tillögur um
það í blöðunum. Það var árið
1894. en framfarahugur hinnar
komandi aldar hafði enn ekki
sigrað og Frímanni tókst ekki
að telja landa sína á að leggja
niður lýsislampann og olíuljós-
in og taka upp raflýsingu.
Jóhannes Reykdal.
Jóhannes Reykdal er fæddur
í Reykjadal í S-Þingeyjarsýslu
1874, árið sem menn héldu há-
tíðlegt þúsund ára afmæli Is-
landsbyggðar. Hann lagði
stund á trésmíði á Akureyri og
rétt fyrir aldamótin fór hann
til Kaupmannahafnar til náms
í trésmíði. Atvikin höguðu því
þannig að systir Reykdals
giftist Norðmanni og bjuggu
þau í Stavangri. Þar mun
Reykdal fyrst hafa kynnzt raf-
magni, en Norðmenn voru i
Framhald á 3. síðu. <^-
Eiiii llóð
í fi'laiidi
Hellirigningar eru enn í Ir-
landi og sumstaðar í Englandi
og hafa valdið flóðum. I Athl-
one-héraði í írlandi hafa.hundr-
uð fjölskyldna orðið að yfir-
gefa heimili sín. Brottflutning-
ur fólks úr sumum héruðum
á norðausturströnd Englands
hefur verið undirbúinn.
StíflGfn í lœknum í Hafnarfirði og vatnsrennan sem
Reykdal byggði fyrir fyrstu rafstöðina.
gjöld ykkar skilvíslega. Komið í
skrifstofun þ>órsg. 1, opin 10—12
og 1—7. Fjórði ársfjórðungur er
fallínn í gjalddaga.
Stjórnin
Rússnesku barna-
myndirnar sýndar
aftur í dag
Þrátt fyrir slæmt veður í
gærdag var aðsókn að sýning-
unni á rússnesku barnakvik-
myndunum í Gamla bíói mjög
mikil og hefur því verið ákveð-
ið að sýna myndirnar enn í dag
á sama tíma kl. 3. Kvikmynd-
irnar eru þrjár og allar mjög
skemmtilegar. Ein myndanna
lýsir ferð tveggja Moskvu-
drengja, Gúk og Gek, og raóður
þeirra austur i skóga Síberíu
í jólaheimsókn til pabba.. Hinar
myndirnar t.vær eru teikni-
myndir.
j Kvenfélag (
í sósíaIista j
■ ■
■ ■
: lieldur skemmtifund annað;
[ kvöld ki. 8.30 í IÐNÓ (uppi)j
DAGSKRA:
| 1. Sagt frá aðaifiindi líandaj
: lags kvenna.
j 2. XJpplestur.
j 3. Fjöldasöngur með undir-:
j leik.
j 4. Gestur Þorgrímsson
■ skemmtir.
• 5. Sameiginleg kaffidrykkjal
• Kaffið kostar kr. 11,50). ■
■ Félagskonur fjölinennið og;
! takið með ykkur gesti. |
i STJÓRNIN :