Þjóðviljinn - 13.01.1955, Blaðsíða 6

$>- ÞJÓÐVILJINN — Fimmtudagur 13. janúar 1955
plÓOVIUINN
Útgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokkurinn.
Ritstjórar: Magnús Kjartansson, Sigurður Guðmundsson (áb.)
Fréttastjóri: Jón Bjarnason.
B’aðamenn: Ásmundur Sigurjónsson, Bjarni Benediktsson, Guð-
niundur Vigfússon, Ivar H. Jónsson, Magnús Torfi Ólafsson.
Auglýsingastjóri: Jónsteinn Haraldsson.
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustlg
19. — Sími 7500 (3 línur).
Askriftarverð kr. 20 á mánuði i Reykjavík og nágrenni; kr. 17
annars staðar á landinu. — Lausasöluverð 1 kr. eintakið.
Prentsmiðja Þjóðviljans h.f.
Stjórnarkjörið í fnlltrúaráðinu
Afturhaldsliðið sem samfylkti í kosningunum til Alþýðusam-
•'ljaticlsþings haustið 1948 óg fór síðan með stjóm sambandsins
«m sex ára skeið unz það beið ósigur í Alþýðusambandskosn-
Shgunum á s.l. hausti lagði tveim árum síðar undir sig stjórn
fu'ltrúaráðs verkalýðsfélaganna í Reykjavík. Höfðu hægri-
mcnn meirihlutaaðstöðu í -fulltrúaráðinu i fjögur ár og tókst
á þeim tíma að lama mjög starfsemi þess og gera það gagns-
minna en skyldi fyrir verkalýðsfélögin. Meirihlutann missti aft-
urhaldið í fulltrúakosningunum á sambandsþingið í haust. Að-
alfundur fulltrúaráðsins sem haldinn var s.l. mánudag kaus ein-
Jngarstjóm með miklum meirihluta atkvæða. Verkalýðurinn í
Re' kjavík hafur endurheimt meirihlutavaldið í þessum þýðing-
arru;kiu samtökum sinum. Traustir og ömggir fulltrúar verka-
lýðr- ins sitja þar nú við stjómvölinn en umboðsmenn aftur-
Jialdsins komnir í vonlausan minnihluta.
Þrátt fyrir traustan meirihluta sinn töldu einingarmenn rétt
og skylt að gefa stærstu félögunum sem stjómað er af hægri-
mönnum kost á aðild að stjóm fulltrúaráðsins. Einingarmenn
tóki: fyrir tveim árum sæti í stjórninni sem fulltrúar þáverandi
i „minnihluta". Mátti því segja að hér væri um vissa hefð að
ræða og á allan hátt æskilegt að sem víðtækast samstarf tækist
■um stjórnina. Á þessu gáfu þó hægrimenn engan kost þegar eft-
ir var leitað. Svar þeirra var algert nei, jafnt i fulltrúaráðinu
Ben: stjórnum Sjómannafélagsins og Pramsóknar, og staðfest
með þögninni af fulltrúum þessara félaga þegar úrslitatilraun
til namkomulags var reynd af hálfu einingarmanna á aðalfund-
inr.ru sjálfum. Lokasvarið birtist svo í einhliða framboði aftur-
halclsins, sem fyrirfram var dæmt til algjörs ósigurs.
Það liggur því svo ljóst fyrir sem verða má, að af hálfu ein-
ingarmánna voru gerðar allar hugsanlegar tilraunir til að koma
á sarnvinnu beggja arma fulltrúaráðsins um stjórn þess. Að
J>að ekki varð er ekki þeirra sök. Sökin liggur hjá hægrimönn-
linum sem höfnuðu allri samvinnu vegna ofurástar sinnar á
íhaldinu. Þeir vildu ekki styggja bandamenn sína í atvinnurelc-
endaflokknum m.eð því að taka upp samvinnu við-einingarmenn
I fvl’trúaráðinu.
‘ Klögumál og eymdarvæl Alþýðublaðsins í fyrradag um að þar
feem einingarmenn hafi meirihluta, eins og í fulltrúaráðinu,
„telji þeir einingu óþarfa“ er því alveg út í hött og tilefnislaust
■með öllu. Enda virðist höfundur fréttarinnar ekki hafa reynst
i liiíu liægriklíkunnar ef dæma má af yfirlýsingu sama blaðs
í gær. En þar segir orðrétt svo:
„Að gefnu tilefni vill Alþýðublaðið taka fram að fyrir því
Jékkst enginn grundvöllur meðal Alþýðuflokksmanna, sem eru
J fuiltrúaráði verkalýðsfélaganna í Reykjavík, að taka upp
nokicra samvinnu við kommúnista um stjórn fulltrúaráðsins.“
Þar með er staðfestingin fengin. Það voru ekki „kommúnist-
'ar“ ,sem töldu „einingu óþarfa“ af því þeir voru í öruggum
ineir!hluta. Þeir sem enga samvinnu vildu voru hægrimennirnir
Bjá!f:r. „Fyrir því fékkst enginn grundvöllur meðal Alþýðu-
flokI:smanna‘* segir Alþýðublaðið sjálft, og er hið hreyknasta.
Ænda er ihaldið ánægt með þjónustuna. Morgunblaðið krefst í
gær „nánari samvinnu en nokkru sinni fyrr“ milli íhaldsins og
hægrimanna Alþýðuflokksins og segir að „án slíkrar samvinnu
>verði áhrifum kommúnista ekki hrundið". Það er húsbóndinn
■seri talar og ef að líkum lætur stendur ekki á þjónunum í
liægriklíku Alþýðuflokksins að hlýða kalli nú frekar en endranær.
—*
I'r. verkalýðurinn í Reykjavík er við því búinn að mæta sendi-
mc num atvinnurekenda og íhalds, studdum af hægrimönnum
Al’ vðuflokksins, á hvaða vettvangi sem er. Hann mun standa
far' saman um samtök sín og hagsmuni og hrinda hverri árás
afturhaldsins. Alþýðan hræðist ekki hótanir en er viðbúin að
me a þeim með margefldu starfi í þágu stéttarsamtaka sinna
og ’-.ienningarbaráttu. Og hún fagnar því að eiga nú aftur vís-
an 'iakhjarl og ótrauða forustu í fulltrúaráði verkalýðsfélag-
anr\ eftir að einingarmenn hafa leyst afturhaldið af hólmi og
leki j við stjóminni að nýju.
Bnræðisherra §1 ateðhringur æffs m
leika Costa Rica eins og Guatemala
Fylgsspekt viS Bandaríkin bjargar ekki
sfjórninni undan reiði Unifed Fruit Co.
Okyrrasti bletturinn í heim-
inum sem stendur er áreið-
anlega Mið-Ameríka. Síðast-
liðið sumar var þjóðkjörinni
stjórn Guatemala steypt af
stóli með ínnrás frá nágranna-
ríkjunum Honduras og Nicara-
gua. Fyrir rúmri viku var Re-
mon, forseti Panama, skotinn
til bana. í fyrradag hófst svo
innrás í Costa Rica frá Nicara-
gua. Sú árás hefur verið kærð
fyrir sambandi Amerikjurikj-
anna og rannsóknamefnd frá
því er á leið á vettvang. Ríkis-
stjórn José Figueres í Costa
Rica hefur heitið á Bandaríkja-
stjórn að veita sér aðstoð en
þeirri beiðni hefur ekki enn
verið svarað. Til verulegra bar-
daga hefur ekki komið en
stjórn Costa Rica er sem óðast
að draga saman lið til þess
að mæta innrásinni.
¥?ftir ósigur stjórnarinnar í
" Guatemala er Costa Rica
eina ríkið í Mið-Ameríku, sem
stjórnað með með nokkurnveg-
inn lýðræðislegum hætti. Milli
stjórnarinnar þar og einræðis-
herrans Anastasio Somoza í Ni-
caragua hefur verið fullur
fjandskapur síðan árið 1948.
Þá fóru fram forsetakosningar
í Costa Rica og vann Otilio U-
late þær með naumum meiri-
hiuta. Stjórn fráfarandi forseta
sem studdi andstæðing hans í
kosningunum, lét fylgismenn
sína á þingi ógilda kosníngaúr-
slitin á þeirri forsendu að
kosningasvikum hefði verið
beitt. Þá tók stórbóndinn José
Figueres sig til og safnaði liði
gegn ríkisstjórninni, Eftir sex
vikna borgarastyrjöld vann
hann sigur og setti Ulate inn
í forsetaembættið.
fTleodoro Picado fráfarandi for-
seti og Calderon Guardia
forsetaefni hans flýðu land
eftir sigur Figueresar og leit-
uðu á náðir vinar síns Somoza.
Hann hafði stutt þá með ráð-
um og dáð í borgarastyrjöldinni
en kom fyrir ekki. Hinsvegar
naut Figueres stuðnings frá
Guatemala, þar sem umbóta-
mennirnir sem steypt var af
stóli í sumar voru nýlega búnir
að reka einræðisherrann Ubico
frá völdum. Þau ár, sem liðin
eru síðan þetta gerðist, hefur
hvað eftir annað komið til ýf-
, > ■ ■ -- =??
E p 1 e n d
tíðindi
inga milli Somoza og Figuer-
esar, sem réði mestu í stjórn
Ulate og var sjálfur kjörinn
forseti eftir hann árið 1953.
Figueres barðist á sínum tíma
José Figueres
í her lýðveldissinna á Spáni
gegn Franco og hann hefur
veitt flóttamönnum undan ein-
ræðisstjórnum rómönsku Ame-
ríku hæli í Costa Rica. And-
stæðingar Somoza í Nicaragua,
Caríasar í Honduras, Trujillo í
San Domingo og Jiménezar í
Venezuela eru fjölmennir í San
José, höfuðborg Costa Rica,
og hafa ráðið þar ráðum sínum
um hvernig lönd þeirra verði
losuð úr greipum þessara harð-
stjóra. Síðastliðið sumar til-
kynnti Somoza að leiðangur
hefði verið gerður út frá Costa
Rica til þess að ráða sig af
dögum. Um sama leyti réðst
fámennur flokkur frá Nicara-
gua inn í Costa Rica en hörf-
aði fljótt til baka yfir landa-
mærin.
Fferaumur Anastasio Somoza er-
” að verða voldugasti maður
Mið-Ameríku. Hann hefur
stjórnað Nicaragua með ein-
ræðisvaldi í rúm tuttugu ár.
Völd sín á hann að þakka
stuðningi Bandaríkjanna. Frá
því 1912 til 1925 og aftur frá
1927 til 1933 var Nicaragua
hernumið af Bandaríkjaher,
sem sendur var á vettvang til
þess að vernda hagsmuni auð-
félagsins United Fruit Co.
sem áratugum saman hefur
jafnan haft fleiri eða færri
ríkisstjórnir i Mið-Ameríku í
vasanum. Þegar Bandaríkja-
her fór alfarinn hafði hann
þjálfað og vopnað all fjölmenn-
an her, Guardia Nacional, og
sett Somoza yfir hann. Síðan
hefur Somoza farið með land-
ið sem sína eign og barið
niður alla andstæðinga með
harðri hendi. í grein sem birt-
ist 15. nóv. 1948 lýsir banda-
ríska fréttatímaritið Tirne
starfsaðferðum hans á þessa
leið: „Hann er ólíkur Trujillo
í San Domingo að því leyti,
að hann drepur menn ekki fyrr
en í síðustu lög. Fangelsisvist
nægir venjulega til að beygjá.'
óvini hans. Ef fangelsið hefur
ekki tilætluð áhrif er gripið til
lítils raftækis sem gengur und-
ir nafninu la maquinita, litla
vélin, í Nicaragua. Vír er vafið
utan um kynfærin á fangan-
um og ef hann þrjóskast enn
við er straumnum hleypt á.
Litla vélin hefur leikið marga
útlaga frá Nicaragua svo að
þeir æpa upp úr svefninum á
hverri nóttu. „Helvíti kornið",
segir Somoza, „þetta bölvað
apparat er ekki sem verst. Eg
hef reynt það sjálfur — á hend-
inni á mér“ “.
|7igueres, forseti Costa Rica,.
er menntaður í Bandaríkj-
unum eins og Somoza og báð-
ir tilheyra þeir hinni fámennu
yfirstétt í löndum Mið-Ame-
ríku. Átökin milli þeirra spretta
þó ekki eingöngu af persónu-
legri óvináttu. Somoza er bófi
og böðull af gamla skólanum,.
staðráðinn í að féfletta alþýðu
manna sem rnest hann má að
dæmi fyrirrennara sinna í Mið-
Ameríku. Figueres er hinsveg-
ar ljóst að þeir dagar eru liðn-
ir þegar fámenn yfirstétt gat
óáreitt setið svo yfir hlut al-
þýðu manna í einhverjum
frjósömustu löndum jarðar, að
hún hafði með naumindum til
hnífs og skeiðar. Hann vill að
yfirstéttin slaki á íorréttinda-
aðstöðu sinni í stað þess að
heyja fyrir henni baráttu, sem
hlýtur að vera vonlaus þegar
til lengdar lætur. Á búskapar-
árum sínum varð Figueres
frægur fyrir, hve vel hann
gerði við verkamenn sína. Síð-
an hann kom til valda í Costa
Framhald á 11. síðu.