Þjóðviljinn - 16.01.1955, Blaðsíða 10

10) *— ÞJÓÐVILJINN — Sunnudagur 16. janúar 1955
Erich Maria REMARQUE:
Að elsha...
... og dei§fa
30. dagur
settu ráði. Bakveggur næsta húss haföi fallið þvert yfir
garðinn og hlaðizt ofan á rústirnar sem fyrir voru. Eitt-
hvað þaut í áttina þangað. Gráber hélt að það væri
gamli maðurinn sem hann hafði átt við rétt áður, en
svo sá hann að það var köttur. Án þess að hugsa tók
hann upp stein og fleygði á eftir kettinum. Honum
hafði allt í einu dottið í hug að skepnan væri að naga
lík. Hann klifraði í flýti yfir garðinn. Nú vissi hann að
þetta var rétta húsið; örlítill hluti af garöinum haföi
varðveitzt óskemmdur og þar var hluti af timburgirð-
ingu, bekkur fyrir innan hana og að baki hans stúfur
af linditré. Hann strauk fingrunum varlega um börkinn
og fann stafi sem hann hafði grafið þar barn. Hann
sneri sér við. Tunglið var að koma upp yfir rústimar og
lýsti nú umhverfið upp. Þetta var annarlegt og ójarð-
neskt landslag, rústir og gígir; umhverfi sem maður
sá í draumi en gat ekki verið raunvemlegt. Gráber var
búinn að gleyma því, að undanfarin ár hafði hann varla
’ séð nokkuð annað.
Bakdyrnar virtust algerlega grafnar undir steinhrúgu
Gráber hlustaði. Hann barði á eina jámpípuna og stóð
kyrr og hlustaði. Allt í einu þóttist hann heyra væl. Þaö
hlýtur að vera vindurinn, hugsaði hann. Það getur ekki
verið annað en vindurinn. Svo heyrði hann það aftur.
Hann þaut í áttina til stigans. Kötturinn þaut burtu
undan þrepunum sem hann hafði leitað hælis undir.
Hann hélt áfram að hlusta. Hann varð þess var að hann
skalf. Og allt í einu var hann þess fullviss, að foreldrar
hans lægju undir rústunum, væru enn lifandi og inni-
' iokuð í myrkri, klórandi í steininn máttvana, skinnlaus-
um fingrum, vælandi á hann.
Hann fór að rífa burt steinana og brakið, áttaði sig
svo og fór til baka sömu leið og hann hafði komið.
Hann datt, reif sig á hnénu, valt ofan hrúguna og nið-
ur á götuna og þaut síðan að húsinu, þar sem hann
hafði verið að vinna með hinum mönnunum.
„Komiö þið. Þetta er ekki átján. Átján er hérna.
Hjálpiö mér að grafa þau upp.“
„Ha?“ spurði verkstjórinn og rétti úr sér.
' „Þetta er ekki átján. Foreldrar mínir — þama yfir
fi*á —“
„Hvar?“
* „Þama, fljótt!“
Maðurinn leit þangað. „Þetta em gamlar rústir“,
sagði hann svo, þýðlega og milt. „Það er alltof seint,
dáti/'*Við verðum að halda áfram aö vinna hér.“
Gráber fleygði frá sér bakpokanum. ,,Það eru foreldr-
ar mínir! Hérna! Ég er með ýmislegt, mat, peninga —“
Maðurinn leit á hann rauðum, votum augum. „Er það
næg ástæða til að láta fólkið hérna deyja?“
* „Nei — en —“
„Jæja þá — fólkið hérna er lifandi enn.“
„Ef til vill gætuð þið seinna —“
„Seinna. Sérðu ekki að mennimir hérna eru að niður-
lotum komnir?“ *
„Ég er búinn að vinna með ykkur alla nóttina. Þið
gætuð að minnsta kosti —“
„Góði maður,“ sagði verkstjórinn og var allt í einu
orðinn reiður. „Reyndu að vem sanngjarn. Það er til-
gangslaust að grafa þama yfir frá. Skilurðu það ekki?
Þú veizt ekki einu sinni hvort nokkurt fólk er þarna
undir. Sennilega er enginn þar, annars hefðum við
heyrt um það. Og láttu okkur nú í friði.“
Hann teygði sig eftir haka sínum. Gráber stóð eftir.
Hann horfði aftan á verkamennina. Hann hoi’fði á bör-
umar. Hann horfði á sjúkraflutningsmennina tvo sem
komnir voru á vettvang. Vatnið úr biluðu leiðslunni
flæddi um götuna. Honum fannst sem allur máttur
væri horfinn úr líkama sínum. Honum datt í hug að
halda áfram aö grafa. En hann gat það ekki lengur.
Þreyttur og örmagna dróst hann aftur að rústunum
sem einu sinni höfðu verið hús númer átján.
Hann rannsakaði rústimar. Aftur fór hann að róta
til steinum, en gafst bráðlega upp. Það var óvinnandi
verk. Þegar búið var aö hreinsa burt steinana, tóku við
Mymd sessi vert er sad s|á
Austurríkismenn hafa verið
þekktir fyrir að gera góðar
kvikmyndir skemmti'.egar. En ís-
lenzkir kvikmyndahúsgestir eru
líka ásakaðir fyrir að hirða ekki
um að sjá góðar myndir þegar
þær bjóðast. Þetta mun vera
með of miklum sannindum mælt,
og því flaug mér í hug að vekja
athygli á austurrískri mynd, 1.
apríl árið 2000, sem nú er sýnd
í Stjörnubíói.
Porm og fi-amsetning myndar-
innar eru næsta nýstárleg, eins
og nafnið bendir til, því að
hún er látin gerast í lok þessar-
ar aidar. 1 sjálfu sér er myndin
hörð ádeila, satíra, því ,að Aust-
urriki hefur síðan í stríðslok
verið hersetið af fjórum stór-
veldum, þegar öðrum þykir meir
en nóg að burðast með eitt.
1 stuttu máli mætti segja þannig
frá efni myndarinnar: Hún ger-
ir ráð fyrir að allt hjakki í
sama farinu þessi 45 ár sem eft-
ir eru til aldamóta, hvað al-
þjóðamál snertir, stórve'din fjög-
ur sitji með heri sína í Austur-
rxki enn árið 2000, þó að þau
hafi fyrir. löngu lofað að fara
brott. — Fulltrúar stórvéldanna,
Frakklands, Bret'ands, Banda-
ríkjanna og Sovétríkjanna, koma
a'.Ioft fram í myndinni og venju-
lega á heldur skoplegan hátt.
En hernámsliðið allt er hætt að
bera venjulegar byssur árið 2000,
heldur hafa þeir einhver dauða-
geislavopn, en þurfa a'.drei að
beita þeim í myndinni, enda er
ekki trútt um að hermenn
þessir hræðrít blóð. Búningur
þeirra gerir þá einna líkasta út-
blásnum gúmmblöðrum.
Allt þetta setur sinn sérstaka
gamansvip á myndina og jafn-
vel nöpru háði á kalda stríðið
og erjur þjóðanna er beitt á
hinn hugvitsamlegasta hátt, svo
sem það hvernig gæzlumennirn-
ir kasta vopnum og verjum þeg-
ar þeir kynnast austurrískum
stúlkum og það er flutt út á
við sem fregn um það að kven-
-fólkið hafi afvopnað gæzluliðið.
Þegar Austurríkismenn heimta
jafnrótti við aðrar þjóðir rök-
styðja þeir það með þvi að þeir
•eigi sama rétt og aðrar þjóðir
á því að stórveldin rífist um þá
— það er sem sé kunnugt að
stórveldin koma sér hvergi eins
vel saman og í Austurríki.
Sjálfir stríðsmennirnir sem koma
frá einhverju al'sherjarbandalagi
til gæzlu eru — eins og stund-
um hendir stailbræður þeirra nú
— veikir fyrir töfrum Vínar-
kvenna og veigum Austurríkis
Árásir þeirra stenzt ekkert,
hvorki geislaheld klæði gúmm-
karlanna né hjörtu þeirra For-
seti ra.nnsóknanefndar þessa
a’lsherjarbandalags er kona sem
hef-ur gert sér að reglu að láta
tilfinningar aldrei stjórna gerð-
um sínum. En við gleðskap Vin-
ardætra og -sona bráðna jafnvel
hin hörðustu steinhjörtu.
Myndin 1. apríl áríð 2000 hefur j
hvarvetna hlotið hina beztu
dóma og verið talin með beztu
og frumlegustu myndum. Það
væri því mikil skömm Reyk-
vikingum ef þeir létu það ásann-
ast að kvikmyndahúsum sé það
minni gróðavegur að f’ytja inn
og sýna góðar myndir en ónýtt
og afsiðandi rusl. — Á. B.
Til
! i k f I & i $ I m
Otsala — Otsala
AIls konar barnafatnaður
AIls konar nærfatnaður.
Andlitspúður frá 2 kr.
Varalitur frá 8 kr.
Þvottaefni kr. 2.75
Dömuskór kr. 75.00
Afsláttur af öllum vörum.
Vörumarkaðuimn
Hverfisgötu 74 og
Framnesveg 5.
JölamarkaðurÉstn
Ingólfsstrœti 6.
NIÐURSUÐU
VÖRUR
Q(i)iaao»iíaa

Hatturinn úr tweedi líka
elmllisþáttiir
Iltla, létta haust eg
vetrardragtin
Létta dragtin er éinhver
hentugasti búningur sem hugs-
ast getur. Það er misskilning-
ur að halda að léttu dragt-
irnar henti aðeins yfir sumar-
tímann, því að þœr eru ekki
síður nothæfar á haustin og
veturna, sem innibúningur.
Ef vetrarkápan er ekki mjög
hlý er tilvalið að nota dragt-
ina innanundir hana. Nú eru
axlastopplausar dragtir í tízku,
svo að þær fara vel undir
kápu.
Hvað snertir sniðin eru þau
mjög margbreytileg. Þess verð-
ur þó að gæta að sauma dragt-
ina ekki úr of stinnu efni og
það rná gjaman vera talsverð-
ur kjólsvipur á henni.
Hvort valið er þröngt eða
slétt pils, fellt eða rykkt er
komið undir kápunni sem nota
á utanyfir. Þröng kápa fer
ekki vel utanyfir vítt pils. Ef
Litli tweedhatturinn á mynd-
inni er eitt atriðið úr nýju
hattatízkunni sem ber að fagna,
vegna þess að hægt er að koma
sér upp svona hatti fyrir til-
tiltölulega lítinn pening. Fallegt
er að nota hatt úr sama efni
og kápa eða kjóll, og margar
handlagnar konur geta sjálfar
saumað sér svona hatta. Þessi
tweedhattur sem er úr sama
efni og tilheyrandi dragt er
gerður af Jean Patou.
kápan er hinsvegar víð er
hægt að velja sér dragt eins
og brúnu dragtina á myndinni
með sólplíseraða pilsinu og
þröngum jakka. Þetta er indæl
dragt, bæði við þykkar ullar-
peysur og léttar blússur.
Þær sem velja sér þröng pils
ættu að líta á bólerójakka-
sniðið á myndinni. Þessi jakki
er mjög nýtízkulegur, moð
síðu berustykki, lágum vasa-
lokum og ermasaum neðarlega
á handleggnum. Þrír hnappar
og hnappagöt eru á jakkanum
og það er hægt að hneppa
hann, þótt hann sé fallegri
óhnepptur.