Þjóðviljinn - 15.02.1955, Page 5

Þriðjudagur 15. febrúar 1955 — ÞJÓÐVILJINN — (5
Hafið - matarkisla mannkyns
Landgrunnið, landhelgin, verndun fiskimiSa
Margir eru þeirrar skoöunar, að í náinni framtíð muni
íbúar jarðar sækja fæðu sína í síauknum mæli í hafsins
skaut. Sjór hylur % hluta yfirborðs jarðar, en úr honum
kemur nú aðeins sem svarar 1% af matvælaþörf mann-
kynsins árlega. En til þess að hafið geti orðið raunveru-
leg matarkista mannanna verður að koma 1 veg fyrir
rányrkju á auðlindum þess.
Um nokkurra ára skeið hafa
þessi mál verið ofarlega á baugi
meðal Sameinuðu þjóðanna og
sérstofnana þeirra. Matvæla- og
landbúnaðarstofnunin (FAO)
telur t. d. að hægt sé að tvö-
falda aðdrætti úr hafinu, miðað
við það sem nú er, án þess að
gengið sé á fiskstofninn til tjóns.
FAO hefur í hyggju að láta
rannsaka auðlindir hafsins á
vísindalegan hátt til að ganga
úr skugga um hverjar þær eru
í raun og veru og hvað þær
geta gefið af sér. Er þetta mikið
verk, sem áætlað er að taki
mörg ár.
A meðan auðlindir hafsins'eru
ónotaðar á einum stað er hætta
á ofveiði á öðrum. Og það eru
fleiri auðlindir, sem hafið býr
yfir en fiskur og dýr svo sem
hvalur og selur. Úr sjónum má
vinna margskonar þarfleg efni,
t. d. salt og talið er að land-
grunnið búi yfir olíu-lindum og
jafnvel úraníum.
Hættan á ofveiði
Alþjóða laganefndin og laga-
nefnd Allsherjarþings Samein-
uðu þjóðanna hafa nú um
nokkurt skeið rætt um hvaða
Væru bezi
bmnir á botni
Kyrrabafs
í ræðu á Verkamannaflokks-
fundi í Bretlandi nýlega komst
þingmaðurinn Arthur Green-
wood, einn af miðstjórnar-
mönnum flokksins, svo að orði
um utanríkisráðherra Banda-
ríkjanna og framkomu hans
gagnvart Kína:
„Hr. John Foster Dulles hef-
ur til að bera næstum því jafn
mikla greind og samningalipurð
og meðal uxi . . . Hann er eins
og mylnusteinn um háls Vest-
urveldanna. — Honum væri
sæmst að fara til mikilmennsku
hrjálæðingsins Sjang Kaiséks
og steypa sér ásamt honum í
Kyrrahafið. í rauninni eru
stríðshættan og vetnissprengj-
an hreinasti barnaleikur í sam-
anburði við hið bölvaða banda-
lag hr. Dullcsar og Sjangs
hershöfðingja“.
Raffiverð
lækkar 15%
Verð á kaffi fer ört lækk-
andi á heimsmarkaðinum. í
síðustu viku lækkaði (út-
flutningsverðið frá Brasilíu
um 15%. Þessi lækkun hef-
ur orðið til þess víða um
heim að verð á eldri birgð-
um hefur verið lækkað. Til
dæmis lækkaði útsöluverð á
kaffi í Svíþjóð um tvær
krónur kílóið.
ráðstafanir beri að gera til að
tryggja nýtingu auðlinda hafs-
ins og fyrirbyggja misnotkun
þeirra. í skýrslu frá Alþjóða
laganefndinni, sem nýlega var
birt segir t. d. að í alþjóðalög-
um séu engin ákvæði er „verndi
fiska- og dýralíf sjávarins frá
gereyðingu“. Um leið er bent á,
„að af þessu geti leitt stórhættu
fyrir matvælabirgðir mannkyns-
ins í framtíðinni.
Fulltrúi einnar fremstu fisk-
veiðiþjóðar heimsins, íslending-
urinn Hans G. Andersen, ræddi
þessa hættu í vetur í laganefnd
Allsherjarþingsins og tók glöggt
dæmi. Hann benti á þá stað-
reynd, að s. 1. 30 ár hefði fisk-
aflinn í Norðursjónum farið
minnkandi þrátt fyrir bættar
veiðiaðferðir. T. d. sagði Hans,
að brezkir togarar, sem öfluðu,
að meðaltali 30.6 cwt. á dag
árið 1919 á Norðursjávarmiðum, j
hefðu aðeins haft 13.3 cwt. með-
alafla daglega árið 1937.
Auðlindir landgrunnsins
Það er tiltölulega skammt síð-
an menn gerðu sér ljóst, að
landgrunnið svonefnda býr yfir
miklum og ónotuðum auðlindum.
Fyrir 10 árum síðan, ér Har-
old Ickes var innanríkisráðherra
Bandaríkjanna, gaf hann Harry
S. Truman forseta skýrslu um
landgrunnið, sem vakti mikla at-
hygli víða um heim. í skýrsl-
unni segir meðal annars á þessa
leið:
„Það mundi ekki koma jarð-
fræðingum, sem sérfræðingar
eru í olíumálum, á óvart, að
vinna mætti 22 milljarða tunna
af olíu úr landgrunninu á til-
tölulega litlu svæði í Mexíkó-
flóa einum, — en það er meira
olíumagn en við erum vissir
um að vinna megi úr olíulind-
um á landi. Jarðfræðingar eru
einnig þeirrar skoðunar, að í
landgrunninu séu fjölda mörg
nytsamleg efni“.
Þremur árum síðar, 1948,
bætti Alþjóða laganefndin því
við, að gera mætti ráð fyrir að
hægt væri að vinna úraníum
úr landgrunninu.
Eftir að Ickes hafði samið
skýrslu sína, sem fyrr er getið,
gaf Truman forseti út reglugerð
um eignarrétt Bandarikjanna á
auðlindum landgrunnsins. Síðar
fylgdu fleiri þjóðir fordæmi
Bandaríkjastjórnar með því að
slá eignarrétti á auðlindir land-
grunnsins og sumar þjóðir gengu
jafnyel það langt að slá eign
sinni á sjávarbotninn og það
sem í honum kann að felast,
lengra en sjálft landgrunnið nær.
t
Alþjóða laganefndin kenuir
til skjalanna
Árið 1952 kom út bók eftir
kunnan, hollenzkan lÖgfræðing,
Dr. M. W. Mouton, er nefnist
„Landgrunnið“. Bókin vakti þeg-
ar mikla athygli og höfundur
þennar var sæmdur Grotius
verðlaununum, sem Alþjóða
lagastofnunin veitir. í bók sinni
talar dr. Mouton um „þetta
mjög svo þýðingarmikla mál“ og
bætir við: „Mönnum verður að
skiljast, að mannkynið þarf á
auðlindum hafsins að halda og
að það verður að finna leiðir til
Framhald á 9. síðu.
Dýragarði KaupmannaJiafnar bœttist um daginn sjald-
gœft rándýr, snjóhlébarðinn sem sést hérna á myndinni.
Þetta er fjögurra ára gömul lœða. Heimkynni snjó-
hlébarðans eru Síbería og Mið-Asía allt suður í Himalaja.
Maó Isefing aóvarar

Maó Tsetúng, forseti Kína, varaði í gær stjórnendur
Bandaríkjanna við að halda að Kínverjar myndu glúpna
fyrir ofbeldishótunum.
Loftsteinn oili
sprengingu
Það mun hafa verið loft-
steinn sem olli sprengingunni
miklu á Nýja Sjálandi, sem
skýrt var frá hér í blaðinu
fyrir nokkrum dögum. Vísinda-
menn segja að lýsingar sjónar-
og heyrnarvotta bendi eindreg-
ið til að- um hafi verið að
ræða loftstein, sem hafi sprung-
ið þegar hann kom inn í hin
þéttari lög lofthjúpsins um-
hverfis jörðina.
Maó hélt ræðu í veizlu sem
sendifulltrúi Sovétríkjanna í
Peking hélt til að minnast þess
að fimm ár eru liðin síðan vin-
áttu- og bandalagssáttmáli
Sovétríkjanna og Kína var und-
irritaður.
Munu verja land sitt.
Kínverska þjóðin, sem á
trausta bandamenn þar sem eru
Sovétríkin og alþýðurikin, er
staðráðin í að verja land sitt,
þar á rneðal Taivan, fyrir er-
lendri ásælni, sagði Maó. Ef
Bandaríkjastjórn lætur herafla
sinn ráðast á Kína verður gold-
ið í sömu mynt.
Sjú Enlæ, forsætis- og utan-
ríkisráðherra Kína, tók einnig
til máls i veizlunni. Kvað hann
ljóst vera, að stjómendur
Bandaríkjanna væru sem óðast
að undirbúa kjarnorkustyrjöld.
Þyrfti þar ekki frekar vitnanna
við en að gefa gaum ásælni
þeirra í árásarstöðvar allt í
Nærrl 100 mólefni á dagskrá
kjarnorkuþlngsins í Genf
Fjallar um friSsamlega nýtingu kjarnorku
kringum Kína, Sovétríkin og al-
þýðuríkin. Gengju Bandaríkja-
menn nú svo langt að þeir
væru að reyna að koma sér upp
árásarstöð gegn Kína á kín-
versku landi, eynni Taivan.
Sjang boðar innrás.
Sjang Kaisék ræddi við
fréttamenn á Taivan í gær.
Komst hann svo að orði, að her
sinn myndi aldrei yfirgefa eyj-
arnar Kvimoj og Matsú uppi í
landsteinum Kína. Itrekaði
Sjang fyrri yfirlýsingar um að
her hans myndi ganga á land á
meginlandi Kína áður en langt
um liði.
Öryggisráðið frestaði í gær
að tillögu fulltrúa Breta umræð-
um um ástandið við Taivan um
óákveðinn tíma til þess að-
trufla ekki viðræður um málið
milli einstakra ríkja.
Nehru, forsætisráðherra Ind-
lands, sagði í gær að tillaga
Sovétríkjanna um ráðstefnu til
að ræða ástandið við Taivan
væri eina leiðin sem gæfi von
um lausn deilunnar en ekki
mætti útiloka neinn aðila frá
þátttöku.
Ákveðið er að Kjamorkumálaráðstefna Sameinuðu
þjóðanna komi saman í Genf þann 8. ágúst n.k. Ráð-
stefna þessi á að fjalla um nýtingu kjamorkunnar í
friðsamlegum tilgangi og hefur rúmlega 80 þjóðum ver-
íð boðin þátttaka í þinginu.
Það er upphaf þessa máls, að
Eisenhower forseti Bandaríkj-
anna lýsti því yfir í ræðu, sem
hann flutti á Allsherjarþingi
Sameinuðu þjóðanna í desem-
bermánuði 1953 að Bandaríkin
væru reiðubúin til að stuðla að
nýtingu kjarnorkunnar í heim-
inum á friðsamlegan hátt og
leggja af mörkum það sem þau
vissu um þessi vísindi í þessum
tilgangi. Á siðasta Allsherjar-
þingi fluttu Bandaríkjamenn til-
lögu um nýtingu kjarnorkunnar
í friðsamlegum tilgangi og buð-
ust til að gera ýmsar ráðstafan-
ir til að útbreiða þekkingu á
þessum málum á alþjóðlegum
grundvelli. Allsherjarþingið sam-
þykkti síðan að kalla saman
kjarnorkuþing, „ekki síðar en
í ágústmánuði n. k.“. Þingið fól
Dag Hammarskjöld aðalforstjóra
SÞ að boða til ráðstefnunnar og
annast undirbúning hennar.
Aðalforstjórinn fékk sér til að-
stoðar vísindamenn frá sjö þjóð-
um, Bretlandi, Bandaríkjunum,
Brasilíu, Frakklandi, Indlandi,
Kanada og Sovétríkjunum. Þess-
ir sérfræðingar komu saman til
funda í New York í janúarmán-
uði undir forsæti Hammar-
skjölds og gengu frá dagskrá
Kjarnorkuráðstefnunnar og fyr-
irkomulagi hennar.
Dagskrá ráðstefnunnar
Dagskrá ráðstefnunnar nær
yfir svo að segja öll hugsanleg
kjarnorkumál, sem vitað er um,
allt frá einföldustu fræðisetning-
um upp í aðferðir til að vinna
raforku úr úraníum, thoríum og
öðrum kjarnorkuaflgjöfum. Hér
fer á eftir listi yfir nokkra af
helztu dagskrárliðum ráðstefn-
unnar:
Áætlun um raforkuþörf mann-
kynsins næstu 50 ár; raforku-
þörf einstakra þjóða; hagræn
nýting kjarnorkunnár; öryggi við
uppsetningu kjarnorkuaflstöðv-
ar; framleiðslu isotopa, geisla-
verkun og vandamál í því sam-
Framh. á 10. síðu.
Drap ástleitna
konu af græðgi
Franskur loftfimleikamaður
skýrði dómstóli í Versölum frá
því á dögunum, að hann hefði
drepið enska kennslukonu
vegna þess að hann hafði ekki
matfrið fyrir ástaratlotum henn
ar. „Hún vildi fá mig til að
haga mér eins og skepna“,
sagði fimleikamaðurinn Jean
Liger, sem er 29 ára gamall.
Þetta gerðist rétt hjá Ásta-
musterinu, sem Loðvík XV. lét
reisa á 18. öld handa frillu
sinni madame du Barry.
Skógarverðir fundu lík stúlk-
unnar, Jaqueline Richardson,
25 ára gamallar, sex mánuð-
um eftir morðið. Liger hafði
hulið það moldu. Hann hlaut
sjö ára fangelsisvist fyrir glæp-
inm ^