Þjóðviljinn - 05.03.1955, Side 6

6) — ÞJÓÐVILJINN — Laugardagur 5. marz 1955
þlðOVIUINN 1
Útgefandl: Sameinlngarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokkurinn.
Rltatjórar: Magnús Kjartansson, Sigurður Guðmundsson (áb.)
Fréttastjóri: Jón Bjarnason.
Blaðamenn: Ásmundur Sigurjónsson, Bjarni Benediktsson, Guð-
mundur Vigfússon, Ivar H. Jónsson, Magnús Torfi ólafsson.
Auglýsingastjóri: Jónsteinn Haraldsson.
Bltstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustíg
19. — Simi 7600 (3 línur).
Áskriftarverð kr. 20 á mánuðl í Reykjavík Og nágrenni; kr. 17
annars staðar á landinu. — Lausasöluverð 1 kr. eintaklð.
Prentsmiðja Þjóðviljans h.f.
_________________________________________________ j
Hvers vegna ekki?
' Alfreð Gíslason læknir svaraði skilyrðum hægri klík-
unnar í verki í fyrradag, er haxm mætti á bæjarstjórnar-
fundi, en honum hafði sem kunnugt er veriö fyrirboðið
að mæta í þeirri stofnun í eitt ár! Mun þetta svar Alfreös
ekki koma neinum á óvart, enda hefði hann svikið kjós-
endur sína með því að hætta að gegna því starfi sem
honum var trúað fyrir af almenningi. Menn minnast
þess að þegar Alfreð Gíslasyni var boðið sæti Alþýðu-
flokksins var ætlunin sú að framkvæma andlitslyftingu á
flokknum frammi fyrir kjósendum, enda lýsti Alfreð yfir
því aö hann væri andstæður hægri klíkunni í ýmsum
meiri háttar stefnumálum, t.d. í hernámsmálunum. Og
nú hefur sannazt eftirminnilega hver var tilgangur hægri
mannanna. Alfreð Gíslason var ágætur til þess að safna
kjósendum fyrir Alþýðuflokkinn, en að því loknu átti
hann að draga sig í hlé og víkja fyrir hægri manni. Þetta
hefur um langt skeið verið starfsaðferð klíkunnar. Einu
sinni á fjögurra ára fresti hafa vinstri mennirnir verið
ágætir og sérstaklega tilvaldir í baráttusæti, en hafi þeir
viljað ráða einhverju þess á milli hafa þeir verið ofsótt-
jr og svívirtir leynt og ljóst.
! Þessi tíðindi í Alþýðuflokknum hafa aö vonum orðið
mörgum umhugsunarefni, og ekki sízt Alþýðuflokksfólki.
Og það setur dæmið upp á ákaflega einfaldan og skýran
hátt:
| Leiðtogar Alþýðuflokksins telja það stefnu flokksins að
ekki megi hafa samstarf við sósíalista. Þeir sem brjóta\
þetta stefnuatriði eru beittir refsingum, þeim eru settir
úrslitakostir, og þeir eru síðan réknir, ef þeir neita að
hlýðnast. En hvernig stendur á því að ekki eru nein viður-
lög við því að starfa með flokki atvinnurekenda, hvers
vegna er það ekki stefna forustunnar að hafna samstarfi
xið hann; hvers vegna eru þeim mönnum sem vinna með
zhaldinu ekki settir úrslitakostir og þeir síðan reknir ef
þeir neita að hlýðnast?
Skýringin á þessu athyglisveröa misræmi er augljós.
Enda þótt Alþýðuflokkurinn væri upphaflega stofnaður
til þess að vera vopn alþýðunnar í baráttunni við íhaldið,
hefur forustan fyrir löngu kastað því meginatriði fyrir
borð. í staðinn hafa Stefán Jóhann Stefánsson, Haraldur
Guðmundsson og félagar þeirra gerzt hjálparkokkar í-
haldsins og öll framkoma þeirra helgast af því. Það sem
íhaldið óttast mest um þessar mundir er eining alþýðunn-
ar, pólitísk samstaða þeirra flokka sem verkalýðurinn hef-
lir stutt við kosningar. Þess vegna er hægri klíku Alþýðu-
fiokksins falið að hamast sem mest hún má til þess að
koma í veg fyrir vinstra samstarf. Þetta og þetta eitt er
skýringin á afstöðu Alþyðuflokksforustunar til annarra
flokka; hún er aðeins útibú frá stjórnmálasamtökum
euðmannastéttarinnar.
Hvað er kaupið þar?
! Morgunblaðið — sem alltaf hefur verið á móti öllum
kjarabótum til verkafólks í 40 ár — grípur nú enn til
þeirrar gamalkunnu röksemdar að sanna að rússneskt
yerkafólk — sem raunar er búið að margdrepa úr hungri
■— hafi hvorki efni á að ganga í fötum né skóm, geti ekki
keypt sér handsápu eða reykt sígarettur. „Sönnunin" er
að þessu sinni tekin úr skýrslum frá bandaríska (!)
verkamálaráöuneytinu.
En fyrst blaðið er farið að vitna í þá stofnun ætti það
næst að birta tölur um kaup verkamanna í Bandaríkjun-
um sjálfum, en um þær ætti stofnunin að vera næsta
góð heimild. Það hefur verið sýnt fram á það hér í blaö-
inu að miðað við dollar hefur kaup íslenzkra verkamanna
lækkað um 40% síðan 1947. Það hefur einnig veriö rakið
Bð verkamenn fara nú aðeins fram á að kaupið hækki
upp 1 1.18 dollara um tímann. Ef þaö kæmi nú í Ijós að
rneð þessari kröfu næðu íslenzkir verkamenn aðeins hluta
af kaupi félaga sinna í Bandaríkjunum, hvernig verður
henni þá mótmælt? Er þaö nokkur goðgá fyrir íslenzka
Verkamenn að taka til fyrirmyndar sjálft dýrðarríki Morg-
imblaðsins?
Fjárhagsvandræði dynja yf-
ir lönd í Vestur-Evrópu
NeySarráSstafanir gerSar i Bretlandi,
Danmörku og Noregi
Um síðustu áramót voru límd
á girðingar og veggi um
allt Bretland stóreflis auglýs-
ingáspjöld frá íhaldsflokknum.
Mest bar á 2 spjöldum Ann-
að bar áletrunina: Áður end-
urreisn, nú velmegun! Á hinu
stóð: Frjálsræði íhaldsmanna
ber árangur! Þessi auglýsinga-
herferð þótti öruggt merki þess
að þingrof og kosningar væru
í vændum í vor eða sumar,
spjöldin miklu væru fyrsti
hljómurinn frá herlúðrum í-
haldsmanna í kosningabarátt-
unni og vígorðin á þeim ættu
að verða grunntónninn í kosn-
ingaáróðri flokksins. íhalds-
menn myndu stæra sig af því
að á fjögurra ára stjórnar-
ferli þeirra hefur atvinnuleysi
verið lítið hjá verkamönnum,
skömmtun verið afnumin á öll-
um sviðum og höftum aflétt,
framleiðsla aukizt og kjör yfir-
stéttarinnar og hærri miðstétt-
anna, sem eru kjarninn í I-
haldsflokknum, batnað tölu-
vert.
1’haldsmenn hafa ekki farið í
launkofa með að þeir telja
allt sem vel hefur gengið í
Bretlandi vera að þakka vitur-
legri fjármálastjórn Richards
Butlers, f jármálaráðherra í
stjórn Churchills. Hafa þeir
hugsað gott til glóðarinnar að
ganga til kosninga í miðju góð-
æri og fá umboð til þess að
stjórna landinu nýtt kjörtíma-
bil. Það kom þvi eins og' köld
gusa yfir þingflokk íhalds-
manna þegar Butler ráðherra
reis upp í byrjun þingfundar
á fimmtudaginn í síðustu viku
og tilkynnti þingheimi, að al-
varleg fjárhagsvandræði steðj-
uðu nú að Bretum og grípa
yrði til róttækra ráðstafana ef
ekki ætti illt af að hljótast.
Butler varð um leið að játa,
að góðærið undanfarið væri
ekki fjármálastjórn sinni að
þakka. Það stafaði af því að
viðskiptaárferði hefur verið
Bretum hagstætt undanfarin
tvö ár. Matvæli og hráefni sem
þeir flytja inn hafa lækkað
í verði á heimsmarkaðinum en
iðnaðarvörurnar sem þeir flytja
út hækkað í verði. Nú hefur
þetta snúizt við. Verðlag á inn-
Einar Gerhardsen
flutningsvörum Bretá hefur
hækkað um sex af hundraði á
einu ári en útflutningsverðlag-
ið staðið í stað. Afleiðingin er
sú að greiðsluhalli í utanríkis-
viðskiptunum hefur vaxið ört.
Gengi sterlingspundsins á
frjálsum markaði var farið að
lækka.
Richard Butler
iTjegar svona var komið greip
Butler til þess ráðs að
draga úr neyzlu og fjárfestingu
innanlands með því að tak-
marka lánsviðskipti og hækka
forvexti Englandsbanka úr
2,5% í 4% og hafa þeir ekki
verið svo háir síðan í krepp-
unni miklu 1931. Þessar ráð-
stafanir vonar Butler að verði
til að draga úr innflutningi og
eftirspurn eftir ýmiskonar var-
anlegum neyzluvörum sem
keyptar eru með afborgunar-
skilmálum. Yrðu þá brezkir
framleiðendur að reyna ' að
selja meira af slíkum varn-
ingi úr landi. Hvernig sem
þessari fyrirætlun Butlers
reiðir af er eitt víst, ráðstaf-
anir hans verða til að skerða
lífskjör alls þorra manna í
Bretlandi. Afnám niðun-
greiðslna á matvælum og
frjáls álagning á þær hefur
þegar komið óþægilega við al-
þýðu manna. Hækkun for-
vaxta er svo mikil að marga
grunar að Butler ætli af ráðn-
um hug að draga svo mikið úr
framkvæmdum að ,,hæfilegt“
atvinnuleysi myndist og verka-
lýðssamtökin hiki frekar við
að hefja baráttu fyrir hærra
kaupi til þess að vega upp á
móti kjaraskerðingunni. Loks
bitna hömlurnar á afborgunar-
kaupum á fjölda millistéttar-
fólks og hinum tekjuhærri með-
al verkamanna.
erkamannaflokksþingmenn
spöruðu Butler ekki hæðn-
isyrði þegar hann var að
flyija þinginu boðskap sinn.
„Frjálsræði íhaldsmanna ber
árangur!" og „Rífið niður
spjöldin!" kvað við af Verka-
mannaflokksbekkjunum. Butler
varð að æpa til þess að í hon-
um heyrðist og skora á forseta
að hasta á þingmenn. Ráðherr-
anum hitnaði í hamsi og hann
fullyrti að áróðursspjöld íhalds-
manna myndu reynast réttmæt
„þegar við erum búnir að vinna
kosningar og auka meirihluta
okkar“. Hæðnishlátrar kváðu
við Verkamannaflokksmegin í
þingsalnum og stjórnarand-
stæðingar hrópuðu til Butlérs:
„Lítið þér við“. Á bak við
hann sátu íhaldsmennimir
niðurdregnir og líkastir því að
þeir væru við jarðarför.
171113 og nú er komið er allt
•*-J í óvissu um það, hvenær
kosningar verða í Bretlandi.
Kjörtímabilið er ekki útrunnið
fyrr en á næsta ári og ýmsir
telja að rikisstjórnin muni
reyna að þrauká þangað til
í þeirri von að þá verði verstu
efnahagserfiðleikarnir afstaðn-
ir. Aðrir segja að þrátt fyrir
erfiðleikana í utanríkisverzlun-
inni . muni Butler geta sýnt
verulegan greiðsluafgang hjá
ríkissjóði í apríl þegar hann
flytur fjármálaræðu sína. Ekki
sé því útilokað að hann veiti
þá nokkra skattalækkun og
síðan verði þing rofið og í-
haldsmenn reyni að fleyta sér
til sigurs á henni.
Svipaðir efnahagsörðugleikar
og dunið hafa yfir Breta
gera einnig vart við sig í
Noregi og Danmörku. í Noregi
urðu stjórnarskipti í vetur,
Oscar Torp lét af forystu rík-
isstjórnar Verkamannaflokksins
H. C. Hansen
og Einar Gerhardsen tók við.
Torp lýsti því þá yfir,\ að hann
sleppti stjórnartaumunum
vegna þess að flokkurinn hefði
ekki veitt stjórn sinni þann
stuðning sem skyldi í viður-
eigninni við versnandi gjald-
eyrisjöfnuð. Dregið hefur verið
úr fjárfestingu í Noregi, þar á
meðal íbúðarhúsabyggingum
og opinberum framkvæmdum.
Astandið í Danmörku er enn
verra en í Noregi.
Greiðsluhalli á utanríkisverzl-
uninni fer sífellt vaxandi þrátt
fyrir neyðarráðstafanir sem
gerðar voru í fyrra. Þá var
dregið úr fjárfestingu til muna
Framhald á 10. síðu.