Þjóðviljinn - 02.04.1955, Blaðsíða 5

Laugardagur 2. apríl 1955 — 1>JÓÐV1LJINN — (5
Sprengj uárásir og
íkveikjur á Kýpur
Uppreisnaralda að rísa gegn nýlendu-
sijórn Bretá á eynni
í fyrrinótt voru gerðar sprengju- og íkveikjuárásir
stj órnarbyggingar og herstöðvar á eynni Kýpur.
Árásir þessar áttu sér stað
samstundis í öllum helztu bæj-
um á eynni og litið vafamál að
þær hafa verið skipulagðar lil
að minna brezku nýlendustjórn-
ina á, að Kýpurbúar hafa ekki
gefið upp von um að hrista af
sér nýlenduokið.
Ráðizt á herbúðir
I höfuðborginni Nicosia var
ráðizt á margar stjórnarbygging-
ar. Sprengjum var varpað að
aðalbækistöðvum brezka land-
hersins í löndunum fyrir botni
Miðjarðarhafs og urðu allmikl-
ar skemmdir á þeim.
Árásir voru einnig gerðar á
Verkföll í sveitnm
Danmerkur
Samtök landbúnaðarverka-
manna í Danmörku boðuðu í gær
verkfall til að knýja fram kröfu
um styttingu vinnudagsins úr
8V2 stund í 8 stundir.
Stórbændur hafa harðneitað
að verða við þessari kröfu og
hafa haft í hótunum um að
hætta að senda afurðir sínár
til mjólkurbúa, ef verkamenn
verði ekki neyddir til að láta
af kröfu sinni.
herbúðir og lögreglustöðvar í
öðrum bæjum á eynni, 'þ. á m.
í Larnaca og Linassol á suður-
ströndinni. Sprengjum var varp-
að að herstöð Bretá við Fafnu-
gusta.
Fimm grímubúnir menn, vopn-
aðir skammbyssum og rýting-
um, réðust á næturverði í út-
varpsbyggingunni i Nieösia og
báru þá ofúriiði. Síðah kvéiktu
þeir í húsinu, en eldurinn var
fljótlega slökktur.
Réttarhöld.
Talið er að sprengjuárásir
þessar hafi m. a. verið gerðár í
mótmælaskyni við rétt'arhöld
fyrir herdómstól, sem hófust í
bænum Paphos í gær, gegn 13
mönnum, 7 Kýpurbúum og 6
Grikkjum, sem haridteknir voru
í janúar, sakaðir um að smygla
vopnum til eyjarinnar.

;;Á':
Fálr knsu
I Bretlandi
Kosningar fóru fram til 20
bæjarstjórna í Bretlandi í fyrra-
dag. Þátttakan í kosningunum
var mjög lítil, .aðeins um 30%
þeirra sem á kjörskrá voru
neyttu atkvæðisréttar síns.
Enn var ekki fullkunnugt um
úrslit í þessum 20 kjördæmum
í gærkvöld, en ljóst var, að í-
,haldsflokkurinn hafði unnið all-
mikið á, bætt við sig 40 full-
trúum, en Verkamannaflokkur-
inn hafði tapað 42. Engu að síð-
ur urðu engar breytingar á
stjórn þessara bæja. Verka-
mannaflokkurinn fer því enn
sem áður með völdin í London,
enda þótt íhaldsflokkurinn hafi
bætt við sig 14 fulltrúum þar.
Matarsfcortur
í Saigon
Ástandið í Saigon, höfuðborg
Suður-Vietnams, er enn ískyggi-
legt, þótt samningar hafi tekizt
milli stjórnar Diems og trú-
flokksins cao dai. Matarskortur
er faririn að gera vart víð Sig í
borginni og eru ekkí horfur á
að úr honum verði 'bætt, meðan
andstæðingar stjórnarinnar ráða
yfir héruðum i nágrenni borgár-
innar.
Skégrækt
1
Kína
Brezkir vísindamenn vinna nú aö’ því aö fullkomna
taeki, sem á aö geta komiö í staö radar í skipum sem eru
of lítil fyrir þaö alltsjáandi auga.
Það var rannsóknarráð Kan-
ada sem teiknaði tækið upphaf-
lega en nú vinna tveir ungir,
brezkir vísindamenn að því í
Fraserburgh I Skotlandi að
bæta það svo sem auðið verður.
Vísindæmennirnir kalla þetta
tæki örölduvitann. Það er lítill
200 fcsrast í jarð-
skjálfta á Mindanao
Þúsimdir mairna misstu heimili sín —
jörðin rifnaði — bæir iögðust í rúst
A.m.k. 200 manns fórust og 1500 slösuöust í jaröskjálfta
sem varö á eynni Mindanao í Filipseyjum í fyrrinótt.
: TJvi norðanvert Kína er •
j unnið að pví að fravi- [
; kvœma áœtlun um skóg-1
j rœkt í stórum stíl tiL að [
j hefta frekari uppblástur j
j frá eyðimörkum Mið-Asíu j í
j og auðvelda að græða j!
j landspföll sem þegar eru j
\orðin. Mennirnir sem\
[ sjást á myndinni taka j gg
[ pátt í pví a& gróðursetja \ j Verne er faðir þeirrar grein-
• skógbelti meöfram Kína- \ ar bókmennta sem nefnd er
■ múrnum mikla. Á það að \ vísindaskáldskapur og mjög
: verða 1500 kílómetra [ hefur dafnað á síðustu árum.
\langt. Austar, í Mansjúr-\ Hann leitaðist við að halda
j ÍU, eru skógrœktarfravi- \ ævintýrasögum sínum innan
j kvœvidirnar pó enn um-: ramma náttúrulögmálanna.
j fangsmeiri.
Samtímamenn hlógu
Skáldsögur Veme urðu fljótt
geypivinsælar og hafa verið
þýddar á flestar þjóðtungur.
Heldur var þó litið niður á hinn
hugmyndaríka höfund. Gerðu
margir óspart gys. að efni bóka
hans og kölluðu fjarstæður.
Nú er svo komið að af
þrettán meiriháttar spádómum
Verne um þróun tækninnar
hafa tíu rætzt. Hann ritaði bæk-
ur þar sem komu fyrir flug-
vélar, kafbátar, langdrægar
fallbyssur, talmyndir, helikopt-
erflugvélar, sjónvarp, fjarstjórn
tækja, plastefni, kjarnorku-
sprengjur og ferðalag í kring-
um hnöttinn á 80 dögum áður
en nokkurt þessara fyrirbæra
var orðið að veruleika. Þegar
Verne lézt eygðu framsýnustu
vísindamenn ekki einu sinni
möguleikaria á að gera mörg
þeirra að veruleika.
Tíii af þrettán spádómum
Jules Verae hafa i*setzl
Enn heíur samt enginn farið niður um
Snæfellsjökul til að kanna iður jarðar
í síöustu viku héldu Frakkar hátíðlega 50. ártíð skáld-
sagnahöfundarins Jules Verne.
Fyrsti jarðskjálftakippurinn
varð um eittleytið í fyrrinótt og
síðan hver kippurinn af öðrum
fram á morgun. Kippirnir voru
margir mjög snarpir, enda rifn-
aði jörðin og mynduðust aþt. að
30 sm sprungur. Hús hrundu og
heil þorp jöfnuðust við jörðu.
Mörg þúsund manns urðu heim-
ilislausir.
I gærkvöld var enn ekki vit-
að með vissu hve mikið tjón
hefði orðið, þar sem sambands-
laust er við-mörg hériiði'áímalín-
ur slitnuðu og vegir lökuðust.
Jarðskjálftinn 'er t’alínri hafa
haft upptök sín i Iligariílóá fyrir
norðan Mindanao, sem er næst-
stærst og syðst Filipseyja.
kassi og fær ráfmagn frá venju-
legum vasaljóssgeymi.
Örölduvitinn gæti ekki verið
einfaldari í notkun. Skipstjóri
sem hefur hann í skipi sínu á
ekki að þurfa að gera annað
en hleypa straum á lítið riiót-
tökutæki, sem fær rafmagn frá
geymi. Síðan er móttökutsekið
stillt á öröldugeisla frá sendi-
stöð í landi. Á þá tækið að sýna
nákvæmlega vegalengdina frá
skipi til strandár.
50 sinnum ódýrara
Búizt er við að hægt verði
að seljá móttökutækin fyrir nm
900 krónur þegar framleiðsla
á þeim hefst. Radartæki í skíp
kosta hinsvegar um 45.000
krónur.
Öröldutækin hafa verið sett í
tvo fiskibáta í Fraserburgh.
Vísindamennirnir og formenn-
irnir á bátunum eru ánægðir
með árangurinn til þessa.
Eldspýtnaverksmiðja í Larvik í
Noregi brann til kaldra kola i
síðustu viku. Sjö milljónir eld-
spýtna brunnú.
Geimför og fylgihnettir
Ýmsir færustu loftsiglinga-
fræðirigar heiinsins eru þess nú
fullvissir að tveir spádómar
Verne að auki muni rætast áður
en mjög langt um líður. I mörg-
um löndum starfa nú þegar
félög vísindamanna, sem hafa
það markmið að smíða geim-
för sem hægt sé að ferðast á
um hirriingeiminn milli hnatta.
Einnig eru uppi fyrirætlanir um
að smíða gervifylgihnetti, sem
gangá myndu kringum jörðina
eins og smátungl.
Hinsvegar er hætt við að bið
verði á því að þrettándi spá-
dómur Verne rætist, sem sé
sá að menn muni geta grafið
sig niður í iður jarðar allt að i fyrstu.
jarðmiðju. í einni skáldsögu
sinni skýrir hann frá slíku
ferðalagi og gerist sú saga að
nokkru Ieyti á Islandi. Ferða-
langarnir sem taka sér fyrir
hendur að kanna innviði hnatt-
ar okkar fara nefnilega niður
um op á Snæfellsjökli.
Þing í maí
Aðalhátíðahöldin til að minn-
ast Verne verða ekki haldin
fyrr en í maí. Þá- munu koma
saman í Frakklandi rithöfund-
ar og vísindamenn frá 82 lönd-
um, þar sem sögur Veme hafa
verið gefnar út. Sömuleiðis
verður þá opnuð sýning á hók-
um hans og hlutum sem koma
við sögu hans. Einnig verður
gefið út' frímérki með mynd
hins skeggjaða rithöfundar.
Viljsa slíta
vopnaiiléi
Þingið í Suður-Kóreu sam-
þykkti í fyrradag einróma að
skora á ríkisstjómina að lýsa
því yfir að vopnahléssamning-
urinn væri fallinn úr gildi. Suð-
ur-Kórea er ekki aðili að samn-
ingnum, þar sem stjórn lands-
ins neitaði að undirrita hann.
Jafnframt skoraði þingið á
Bandaríkjamenn að hverfa ekki.
á brott með her sinn úr land-
inu.
lotiplieskkaii-
ir í Svíþióð
Sænska ríkið hefur fallizt á
að veita 210.000 embættis- og
starfsmönnum kauphækkun.
Hækkunin nemur 8—10% og er
helmingi meiri en rikið bauð í