Þjóðviljinn - 19.04.1955, Qupperneq 6

W3) — ÞJÓÐVILJINN — Þriðjudagur 19. apríl 1955
þlÓOVIUINN
Ottrefandl: Sameinlngarflokkur alþýðu — Sósialistaflokkurinn.
Rltstjórar: Magnús Kjartansson, Sigurður Guðmundsson (áb.)
Fréttastjóri: Jón Bjarnason.
Blaðamenn: Ásmundur Sigurjónsson, Bjarni Benediktsson, Guð-
mundur Vigfússon, Ivar H. Jónsson, Magnús Torfi Ólafsson.
Auglýsingastjóri: Jónsteinn Haraldsson.
Ritatjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðusti*
19. — Sími 7500 (3 línur).
Áskriftarverð kr. 20 á mánuði I Reykjavík og nágrenni; lcr. 17
annars staðar á landinu. — Lausasöluverð 1 kr. eintakið.
Prentsmiðja Þjóðviljans h.f.
K_______________________________________________J
Flokkur arðræningjanna hefur kastað
grímunni
I verkfallsbaráttunni sem nú hefur verið háð á 5. viku hefur
það komið skýrt í ljós hver raunveruleg afstaða íhaldsins er þeg-
ar alþýðan berst fyrir því að rétta hlut sinn og á í stríði við
harðsvírað og ósvífið atvinnurekendavald.
I þessu verkfalli eigast við 7300 vinnandi karlar og konur
annarsvegar og tiltölulega fámennur hópur auðmanna og at-
vinnurekenda hins vegar. Láta mun nærri að um 25-30 þúsund
manns séu á einn eða annan hátt á framfæri verkfallsmanna og
e^gi því sameiginlega hagsmuni með þeim. Til viðbótar koma
svo þúsundir annarra launþega og verkamanna sem ekki eru enn
beinir þátttakendur í yfirstandandi vinnudeilu en munu siðar fá
kjör sín bætt í samræmi við niðurstöður hennar.
Það er því sízt of mælt að hér eigi öll verkalýðsstétt og allir
launþegar á íslandi raunverulega í höggi við fámenna en valda-
mikla og auðuga atvinnurekendastétt, sem neitar verkafólki um
rétt sinn til bættra lífskjara. Þessi fámenna auðklíka telur sig
þess umkomna að skipa verkafólki í landinu og launþegum öllum
að búa áfram við óbreytt kjör eða versandi á sama tíma og hún
sjálf safnar meirí gróða en nokkru sinni fyrr og lifir í þvílíku
bílífi að annað eins er óþekkt meðal auðmannastétta í nálægum
þjóðlöndum.
Tfl þess að koma þessari hugsjón sinni í framkvæmd hefur arð-
ræningjaklíkan stöðvað mest allt atvinnulíf Reykjavíkur á 5. viku
og sóað á annað hundrað milljónum króna í herkostnað gégn
venkalýðnum. Þessi hrokafulla klíka atvinnurekenda og arðráns-
afla þjóðfélagsins nýtur fyllsta stuðnings íhaldsins. Hræsnis-
flokkur auðvaldsins sem við hátíðleg tækifæri titlar sjálfan sig
sem „flokk allra stétta“ hefur í þessu langa og harða verkfalli
kastað svo rækilega grímunni að enginn á að þurfa að villast á
raunverulegu innræti hans.
Til þess að reyna að hindra kauphækkun til verkafólks sem
ekki hefur nema 2000-3000 krónur á mánuði, eins og Iðju-fólk
og Dagsbrúnarverkamenn verða að búa við, hefur íhaldið látið
ríkisstjóm sína veita atvinnurekendum fyllsta stuðning, ýmist
með blekkjandi skýrslugerðum sem eru orðnar að almennu at-
hlægi og enginn tekur mark á eða með því að gera. sáttanefnd
og sáttasemjara ókleift að gegna hlutverki sínu.
Á alþingi hefur íhaldið notað Bjama Benediktsson til þess að
beita verkafólk ögrunum og hótunum í svo ríkum mæli að slíks
eru fá eða engin dæmi. Hefur þessi íhaldsráðherra talað þar
í hlakkandi tón um fjárhagsvandræði verkamannaheimilanna og
gefið í skyn að verkamenn yrðu fljótlega sveltir til uppgjafar.
f bæjarstjórn Reykjavíkur hafa brúðuhendur íhaldsfulltrúanna
hindrað að bærinn semji við verkamenn á sama hátt og Hafnar-
fjarðarbær gerði að tilhlutan verkalýðsflokkanna. Bæjarstjómar-
íhaldið tekur þannig sinn fulla þátt í ofsóknum atvinnurekenda-
klíkunnar gegn verkamönnum og beitir bæjarfélaginu á hinn ó-
svífnasta hátt fyrir stríðsvagn auðmannaklíkunnar.
Loks skipuleggur svo íhaldið óróa- og slagsmálalið Heimdall-
ar gegn verkfallsvörðum verkalýðsfélaganna, sendir það út á
þjóðvegina undir forustu margdæmdra glæpamanna, í því skyni
að efna til uppþota og meiðinga á friðsömum verkamönnum sem
gegna skyldustörfum og gæta réttar samtakanna. Hér í bænum
er þetta sama lið látið standa fyrir rúðubrotum, innbrotum í hús
og íkveikjum og gera tilraunir til að trufla frið á fundum verka-
lýðssamtakanna.
Framkoma íhaldsins í þessari deilu er með slíkum endemum
að lengi mun munað af verkafólki Reykjavíkur og allri alþýðu.
Auðstéttarflokkurinn hefur sýnt hið rétta innræti sitt, sannað
hatur sitt á alþýðunni og samtökum hennar, en sýnt auðmjúka
þjónustu við atvinnurekendaklíkuna. Fyrir þetta mun allur al-
menningur draga íhaldið til ábyrgðar á sínum tíma og launa því
að verðleikum. Að því mun unnið einhuga af allri stéttvísri og
heilskyggnri alþýðu að einangra íhaldið og gera það áhrifalaust
á gang íslenzkra þjóðmála. Slík einangrun og stórfellt fylgishrun
íhaldsins eru ávextirnir sem það hefur unnið til að uppskera með
fjandskap sínum við verkafólk í núverandi vinnudeilu þess við
atvinnurekendur.
Leikritið á páskadaginn,
„Helgur maður og ræningi",
eftir Heinrich Böll, var mjög
gott, hákristilegt efni í nú-
timastíl, og féll blær leiksins
prýðilega við páskadag krist-
innar kirkju. Barnatíminn á
2. í páskum annaðist 11 ára
bekkur í Hafnarfirði að miklu
leyti, og leystu börnin sum at-
riðin vel af hendi, meðal ann-
ars var spurningaþættinum
„Já eða nei“ prýðilega stjórn-
að. f lok timans var flutt ævi-
ágrip Abrahams Lincolns við
unglingahæfi.
Fréttaaukar voru hver öðrum
betri liðna viku: Bólusetning
gegn mænusótt á þriðjudaginn,
á miðvikudaginn um ráðstefnu
Asíu- og Afríkuríkjanna og á
föstudaginn voru fréttirnar af
félagi jöklamanna nokkurs kon-
ar fréttaauki, þótt þær væru
fléttaðar inn í almennu frétt-
irnar. Fréttaaukinn um ráð-
stefnuna í Bandung, er bezti
fréttapistill, sem komið hefur
á vegum Fréttastofunnar. Hann
var með öllu ólitaður af áróðri,
og má fullyrða, að efni hans
hafi ekki fyrst og fremst verið
fengið hjá Lundúnaútvarpinu.
Annars hefur fréttaflutningur
útvarpsins verið miklu hófsam-
ari í öllu því, sem miður fer,
nú síðustu vikurnar, og mætti
svo fara með frekari þróun í
þá átt, að þetta yrði sæmileg
fréttastofnun, áður en langt um
líður.
Atvik höguðu því svo, að
maður missti af kvöldvöku
fimmtudagsins, en ýmsir hafa
látið mjög vel af henni. Af
samtíningi laugardagskvöldsins
missti maður líka, og verður
því ekki neinn dómur á hann
lagður. — En nokkur erindi
vikunnar eru sérlega minnis-
stæð. Ber þar fyrst að nefna
erindi Lúðvíks Kristjánssonar
um Jón Sigurðsson og Magnús
Einarsson bónda í Hvilft. Lúð-
vík er einn af okkar ágæt-
ustu fræðimönnum um sögu
fyrri hluta síðustu aldar, eink-
um að því er snertir þátt Vest-
firðinga í menningarbaráttu
þeirra tíma, og meðhöndlar
fræði sín af frábærum skiln-
ingi á samskiptum einstaklinga
við samtíð sína. Erindi hans
var ein skýr sönnun þess, hve
yfirlitssagnfræðinni getur sézt
yfir merkilega þætti í ekki ó-
merkilegra starfi en baráttu
Jóns Sigurðssonar fyrir sjálf-
stæði fslands og hve tilviljana-
kennt það getur verið, hvaða
nöfn það eru, sem í gleymsku
falla, þeirra er standa við hlið
foringjans. Gefur erindi þetta
fyrirheit um það, að eigi muni
hið síðara bindi Vestlendinga
standa að baki hinu fyrra, og
er þá gefið mikið fyrirheit.
Þá var sérlega gott erindi
síáiislu VÍkilj
það, sem Sig. Björnsson sál-
fræðingur flutti á þriðjudaginn
um unglingafræðslu. >að er
mikil menningarnauðsyn, að
sem oftast sé rætt um þessi
mál í Útvarpið af fræðimönn-
um á því sviði. Undirstöðuat-
riði þeirra mála verða ekki
skilin að fullu af öllum almenn-
ingi, nema endurtekið sé hið
sama sífelldlega frá nýjum og
nýjum sjónarmiðum, en meðan
almenningur hefur ekki áttað
sig á hinum breyttu viðhorfum
í uppeldismálunum í sambandi
við hraðstíga þjóðfélagsþróun,
þá vaða uppi hverskonar
hleypidómar, og fleiri og færri
verða fyrir áhrifum þeirra afla,
sem markvisst vinna gegn
hverskonar sókn á menningar-
sviði. — Jón Sigurðsson borg-
arlæknir komst inn á svið
þessara mála í fræðsluþætti
sínum um heilbrigðismál, og
ennfremur vék frú Elsa Guð-
jónsson að hinu sama í heim-
ilisþætti sinum.' Eiga allir þess-
ir aðilar beztu þakkir skilið
er um þetta mál fjalla af þekk-
ingu og skilningi og ábyrgðar-
tilfinningu.
Þá má geta erindis Ragnars
Jónssonar um tónlist. Ást hans
á listinni leyndi sér ekki, en
ekki laust við, að stöku sinn-
um yrðu ástarjátningar hans
hástemmdar um of frá listrænu
sjónarmiði. Sérstök ástæða er
til að þakka honum nokkur vel
valin fordæmingarorð yfir ó-
merkilegustu söngva- og laga-
flutningi Útvarpsins. Vonar
maður, að Útvarpsráð taki slík-
ar aðfinnslur til yfirvegunar, ef
nokkur leið væri til breytingar,
án þess að ganga þyrfti allt of
mikið í berhögg við einhvern
töluverðan fjölda yngri kyn-
slóðarinnar. — Frú Margrét
Jónsdóttir las úr dagbók Sam-
úels Pepys. Frúin hefur einn
hinn ágætasta málróm og fram-
burð, sem að hljóðnemanum
kemur, og mætti bar oft.ir
koma en hún gerir. Ekki vöktu
dagbókarslitrin i.eina sérstaka
eftirtekt.
Komin er ný útvarpssaga,
„Jómfrú Barbara“ eftir Aino
Kallas, saga, sem gerist fyrr á
öldum í Líflandi austur. Séra
Sigurjón í Saurbæ flytur ;óg-
una, og fellur lestur hans mjög
vel við blæ hennar, sem er
heilsteyptur blær rétttrúnaðar-
kirkju fyrri alda. Sagan tekur
aðeins þrjú kvöld, og v’erð-
ur sennilega nánar getið þegar
hún er öll.
Frú Elsa Guðjónsson flutti á
laugardaginn síðasta heimilis-
þátt sinn. Hefur frúin annast
þennan þátt með mikilli prýði
í vetur, og verður væntanlega
reynt a, semja við hana að
nýju, þegar hausta tékur. I
þáttum sínum hefur hún tekið
fyrir hagnýt efni og venjulega
fengið sérfræðinga hverju
sinni. Sjálf semur frúin vel cg
flytur skilmerkilega msð við-
felldinni röddu.
Kálfurinnvóg
47 kg
Sá atburður skeði nýlega hjá
bóndanum Jóhannesi Halldórs-
syni að Gröf á Rauðasandi, að
kýr sem er 13 vetra gömul
fæddi kálf sem vóg 47 kíló.
Skepnan þjáðist í fimm daga
áður en kálfurinn náðist, og
var hann þá dauður. Eftir það
stóð kýrin ekki á fætur, og
var henni lógað nokkrum dög-
um. eftir burðinn. Sama kýr
átti í fyrravetur tvo kálfa, báða
af vanalegri stærð. Til saman
burðar skal þess getið Bð
Búnðarfélag Islands telur að
nýfæddur kálfur geti orðið allt
að 30 kg þungur.
Gamall málsháttur segir:
„Þá er búið fullgrætt ef kýr
á kálfa tvo“. Sannast það hér
að bóndinn í Gröf mun hætta
búskap nú í vor. — r.
Enn einn bragga-
bruni i Reykjavik
í gærmorgun varð enu. ein
fjölskylda í Reykjavík fyrir
miklu tjóni í braggabruna.
Slökkviliðið fékk viðtneskju
um að eldur væri í bragga nr.
24A í Selby-kamp í Sogamýri
laust fyrir klukkan hálf ellefu í
gærmorgun, en braggi þessi er
tvískiptur og bjó sín fjölskyldan
í hvorum enda. Þegar inn eftir
kom var eystri hluti braggans al-
elda og tókst ekki að bjarga
neinu úr honum. Hinsvegar var
hinn hluti skálans varinn fyrir
eldi og urðu þar aðeins litlar
skemmdir af völdum vatns og
reyks.
í þeim hluta braggans, sem
brann, bjó kona með 2 eða 3
börn og misstu þau alla innan-
stokksmuni sína. Ókunnugt er
um eldsupptök.
í gær var tekið að óttast um
tvo smábáta. Báðir komu fram
• skömmu eftir að Slysavamafé-
• lagið hafði auglýst eftir þeim i
útvarpi.
Orðsending
til iönmeistara 09 iðnfyrirtækja
!
Að gefnu tilefni skal athygli iðnmeistara og iðn- [
fyrirtækja vakin á eftirfarandi ákvæðum í 22. gr.
laga nr. 46/1949 um iðnfræðslu: „Nú stendur yfir
verkfall eða verkbann á vinnustöð þeirri, er nem- [
andi stundar nám sitt á, og skal hann þá ekki
taka þátt í framleiðslustörfum á meðan. Aftur á
móti er nemanda skylt að mæta til æfinga og
meöferðar véla og verkfæra á vinnustöö, þar sem
því verður við komið“.
Reykjavík, 18. apríl 1955
Iðnfræðsluráð