Þjóðviljinn - 22.05.1955, Blaðsíða 1

VILIIN
Suimudagur 22. maí 1955 — 20. árgangur — 114. tölublað
GlundroSi og ósijórn ihaldsmeirihluians:
Algjör stöðvun á úthlutun
lóða tíl íbúðabygginga
Um 4000 umsóknir um lóðir liggja óafgreiddar og engin byggingasvæði
undirbúin,—Bæjarstjórnaríhaldið hefur nú tekið við því hlutverki
Fjárhagsráðs að koma í veg fyrir íbúðabyggingar í Reykjavík
Um þessar mundir munu liggja óaíreiddar hjá bæj-
aryfirvöldunum í Reykjavík um eða yfir 4000 um-
sóknir um lóðir undir íbúðabyggingar. Eru umsókn-
’ir þessar ýmisf um lóðir fyrir einbýlishús, tveggja
hæða hús með risi og kjallara, 3—4 hæða fjölbýlis-
hús eða svokölluð „raðhús”. Ýmsar þessara um-
sókna hafa legið óafgreiddar í nokkur ár en lang-
mestur fjöldi umsóknanna hefur borizt síðan bygg-
inabannið var brotið á bak aftur. og Fjárhagsráð
lagt niður.
Ástandið varðandi skipulagninu og undirbúning
nýrra byggingasvæða og úthlutun og aíhendingu
lóða er hins vegar þannig að um algjöra stöðvun er að
ræða. Heíur nú bærinn svo til engar lóðir tii úthlut-
unar í vor eða sumar undir íbúðarhús, hvorhi smærri
hús eða samhyggingar.
í þessu efni tekur því óstjórn för með sér að aldrei er nægjan-
og fyrirhyggjuleysi íhaldsmeiri-
hlutans í bæjarstjórn við því
hlutverki sem byggingabannið og
höft Fjárhagsráðs gegndu áður:
að koma í veg fyrir íbúðabygg-
ingar í Reykjavík.
\
Ostjórn og glundroði
höfuðorsökin
Til þessa ófremdarástands
liggja margvísiegar orsakir. Ó-
stjórnin og glundroðinn í stjórn
bæjarmálanna undir forustu
Sjálfstæðisflokksins er þó höf-
uðorsökin. Fé bæjarsjóðs er í
sífellt vaxandi mæli sóað í skrif-
finnskubákn íhaldsins, bílaakstur
og hverskonar ónauðsynlega
eyðslu. Skipulagsleysi, glundroði
og spilling eru einkenni íhalds-
stjórnarinnar á Reykjavík.
Hinn gegndarlausi fjáraustur
i skrifstofubáknið hefur það í
legt fjármagn handbært til bráð-
nauðsynlegra framkvæmda, eins
og nýrra gatna og holræsagerðar
í sambandi við ný bygginga-
svæði. Hefur íhaldið þá ófrá-
vikjanlegu reglu við afgreiðslu
fjárhagsáætlunar ár hvert að
kolfella allar tillögur minnihluta-
flokkanna sem míða að sparnaði
í skrifstofuhaldinu og bitlinga-
kerfinu en auknum framlögum
til hinna aðkallandi verklegu
framkvæmda,
Neitað að semja við
verkfræðingana
En öngþveitið sem nú hefur
skapast ó sér enn fleiri ástæður.
í fyrrasumar neitaði íhaldið að
ganga til samninga við. verk-
fræðinga bæjarins sem höfðu
sett fram kröfur um nokkrar
launabætur og svifti bæinn
starfskröftum þeirra blómann úr
sumrinu. Við það féllu niður und
irbúningsstörf er vinna þurfti í
sambandi við undirbúning ný-
bygginga. Kom þessi afstaða
bæjarstjórnarmeirihlutans hart
niður á mörgum sem við bygg-
ingar fengust í fyrra en aðalaf-
leiðingarnar segja þó til sín í ár.
Stöðvaði bæjarvinnu
í sex vikur
Ofan á verkfræðingadeiluna í
fyrra varð svo sex vikna stöðv-
un á vinnu verkamanna í bæj-
arvinnunni, er íhaldið neitaði að
semja við Dagsbrún í vor og
skipaði bæjarfélaginu algjörlega
við hlið stóratvinnurekenda.
Framhald á 12. síðu.
inæðradaginn
I dag verða mæðrablómin seld
á götum Reykjavíkur. Heimili
mæðrastyrksnefndar er nú x
smíðum uppi í Mosfellssveit. —•
Vilt þú leggja fram lítinn skerf
til að tryggja illa stöddum mæðr-
um og börnum þeirra nokkra
hvíld og sumardvöl í sveit? Þú
svarar því í dag þegar þér vcrð-
ur boðið mæðrablómið.
Þsgja urn Ingimar
Morgunblaðið, Tíininn, Vísir
— og Alþýðubiaðið — stein-
Jægja öll um fjársvikamál séra
Ingimars Jónssonar — eitt
stórfelldasta hneykslismál sem
upp hefur komizt hérlendis. —
Þótt þessi blöð Iáti aldrei á sér
standa að birta stórfregnir um
smáþjófa, gengur Jxeim oft erf-
iðlega að birta J>ó ekki séu
nema smáfregnir um stórþjófa.
Miðstjóra Sésíalistaflokksi^s:
Undirritið ávarp heims-
irioarraðsms
Miðstjórn Sameiningarflokks_ alþýðu — Sósíal-
istaflokksins lýsir eindregnum stuðningi við á-
varp heimsfriðarráðsins, sem gefið var út í Vínar-
borg 19. jan. 1955.
Jafnframt skorar miðstjórnin á alla flokksmenn
að styðja í orði og verki þá undirskriftasöfnun
að þessu ávarpi sem samtök íslenzkra friðarsinna
gangast nú fyrir hér á hmdi.
Miðstjórn Sameiningarflokks alþýðu —
Sósíalistaflokksins
Hél isfláxicistarfsemi til þess að
koma skáldverkum síxtum í verð
Riihöfundur finnur upp frumlega nýjung
i úigáfusiarfsemi á Islandi
Efnilegur lærisveinn dýrtíðarólanna:
Hækkaði verðið um 40%
Hugvitssemi milliliða, prangara sem skreyta sig stund-
um með nafninu verzlunarmenn eða jafnvel atvinnu-
rekendur, er furðulega mikil, þegar um það er að ræða
að féfletta náungann.
Þjóðviljanum hefur verið sagt af einum slíkum „verzl-
unarmanni" og „atvinnurekenda“ er hækkaði verð á til-
teknum hlut um 40% að afloknu verkfallinu. Vinnan
sem „atvinnurekandi'1 þessi lætur framkvæma við hlut-
inn er unninn í ákvæðisvinnu, svo þar er ekki um kaup-
hækkun að ræða. Engu að síður mun „atvinnurekand-
inn“ hafa það svar ólanna tveggja, Thors og BSRB-
formannsins, á reiðum höndum að þetta stafi af 10%
kauphækkun verkamanna!
Undanfarið hefur mikið verið rætt og ritað um okur,
enda hefur það veriö mjög ríkur þáttur í fjármálastarf-
semi peningamanna hér í höfuöborginni um alllahgt skeiö.
Hefur þaö birzt í ýmsum myndum og verið rekið á hug-
vitssamlegasta hátt; en þó mun enginn hafa verið jafn
frumlegur og snjall og rithöfundur einn sem tók upp út-
lánastarfsemi til þess að koma skáldritum sínum í verð!
Rithöfundur þessi gerðist
allmikilvirkur fyrir nokkrum
árum, en hafði þá ekki sent
frá sér neina bók í eina tvo
áratugi. Gaf hann út bók á ári
og virtist jafnvígur á allar
greinar skáldskapar. Allar bæk-
urnar gaf hann út á eigin
kostnað, enda munu útgefendur
hafa verið tregir til að greiða
fyrir þær hæfilegt verð. Ekki
nutu bækurnar almenningshylli,
þótt hlaðið væri á þær miklu
lofi í flokksblaði rithöfundar-
ins, Alþýðublaðinu, og þótt
starfsbræður hans í Hagalíns-
félaginu hlypu undir bagga á
sama hátt í öðrum blöðum.
Engu að síður hélt hann á-
fram útgáfu sinni og upplögin
virtust hverfa, þótt þau væru
sjaldnast rétt yfir búðarborð,
og rithöfundurinn kvaðst hafa
ágætar tekjur af bókmennta-
starfsemi sinni.
3A í peningum,
V4 í bókum
Skýringin er sú að rithöf-
undurinn hafði uppgötvað
mikla nýjung í bókmenntastarf-
semi á Islandi. Samhliða bóka-
útgáfu sinni fór hann að lána
út fé. Var þeim útlánum þann-
ig háttað að lánþiggjendur
fengu % hluta upphæðarinnar
í peningum en Vi í hinum ó-
seldu bókum höfundarins. Lán-
ið var til skamms tíma og
varð auðvitað að greiðast upp
að fullu í peningum, en tækist
það ekki leikur grunur á að
okurvextir hafi hætzt við. Oft
mun það hafa komið fyrir að
lántakendur báðust undan því
að hirða bækurnar og vildu
aðeins taka peningaskammtinn,
en ekki var nærri því komandi.
Mun rithöfundurinn hafa talið
að hann héldi sig innan tak-
marka landslaga með því móti
— enginn bannar lesendum að
taka bækur að láni af listræn-
um áhuga og sízt er hægt að
sakfella höfunda fyrir að vilja
fullnægja ánægjulegri fýsn!
í næsteísta ílokki.
Eins og áður er sagt hlaut
rithöfundurinn hina lofsamleg-
ustu dóma í flokksblaði sinu
og meðal sumra starfsbræðra
sinna fyrir listræn afrek, og
þóttu dómarnir í furðu litlu
samræmi við gildi verkanna.
Hafa sumir haldið því fram
að ritdómarar þessir muni
sjálfir hafa fengið hin sér-
kennilegu lán lijá rithöfundin-
um og eignazt þannig myndar-
lega bókahlaða sem þurfti að
koma í verð með því að skapa
eftirspurn hjá almenningi. Hitt
er þó sennilegra að ritdómar-
arnir hafi kunnið að meta að
verðleikum þessa athyglisverðu
uppfinningu í íslenzkri bókaút-
gáfu og viljað láta höfundinn
njóta hennar. Og þar er ef-
laust einnig fundin skýringiti
á því að þessi mikilvirki rit-
höfundur og athafnasami lán-
veitandi hefur nú um tveggja
ára skeið haft sess í næstefsta
Framhald á 3. síðu.