Þjóðviljinn - 13.07.1955, Qupperneq 12

unum breytt i
SlS hyrjar afhuganir á möguleikum
fyrir ný]a sfóriS]ugrein hér á landi
Svo getur farið að hin torfæru og eyðilegu hraun á Islandi
yerði brátt dýrinætt hráefni er úr verði unnið byggingarefni,
tíibæði til nota innaniands og til útflutnings. Hefur Samband ís-
lenzkra samvinnufélaga þegar hafið undirbúningsathuganir í
þessu skyni; og gefi þær þá raun, sem nú eru allar líkur á, er
sennilegt að innan tíðar verði hafizt handa um smíði stórverk-
smiðju til hrauminnslu hér á landi.
Erlendur Einarsson, for-
Stjóri SÍS, skýrði blaðamönn-
nm frá þessu í gær. Tildrög
knálsins eru þessi:
Fyrir nokkru var fundin upp
í Svíþjóð aðferð til að fram-
leiða nýtt byggingarefni úr úr-
gángsgjalli frá málmverk-
smiðjum þar í landi. Þetta
byggingarefni er svipað að út-
• liti þilplötum sem fluttar hafa
‘"Vérið hingað til lands frá Sví-
þjóð og Fijinlandi, en hafa þann
kost fram jTir þær að þær
brenna ekki; og að öðru leyti
hafa þær mikið einangrunar-
gildi.
Eitt sinn er Vilhjálmur Þór
ræddi við Albin Johanson,
forstjóra sænsku samvinnufé-
laganna, barst þessi nýja upp-
götvun í tal; og kom Vilhjálmi
þá til hugar hvort ekki mætti
nytja íslenzku hraunin með
svi-'uðum hætti og málmgjallið.
,Fyrir nokkru sendi svo SÍS til
Svíþjóðar
hrauni til
slatta af
vinnslu í
islenzku
tilrauna-
lítil, þannig að stefna yrði að
útflutningi á framleiðslunni
sökum hins þrönga markaðar
hér heima. Við höfum hráefnið
og orkulindimar, og virðist hér
sannast enn að margur er rík-
ari en hann hyggur sig.
Þilplötur þessar ættu fyrst
og fremst að geta komið í stað-
inn fyrir korkeinangrun og tré-
HlðÐVlUIN
Miðvikudagur 13. júlí 1955 — 20. árgangur — 154. tölublai
Vmnan og verkalýðurinn
Fliig — 10 ára af-
mæli millilanda-
flugsins
Á mánudaginn var 10 ára af-
mæli í'yrsta millilandaflugs ís-
lendinga og kom þann dag út
2. h. 6. árgangs tímaritsins
Flugs og er það að verulegu
Ieyti helgað afmælinu.
Njáll Símonarson skrifar þar
ítarlega grein um fyrsta milli-
landaflug Flugfélags Islands,
-— til Skotlands 11. júlí 1945 og
heim aftur daginn eftir. Birt
er viðtal við Jón Jóhannesson,
fyrsta farþegann í íslenzku
millilandaflugi. Sigurður Magn-
ússon skrifar Annál Loftleiða.
Jón N. Pálsson skrifar
Næsta verkefni. Greinar eru
um Lóðrétt flugtak, Comet 3
-— Boeing 707 „Stratoliner“,
Stærstu flugvél heims, Nýjung-
®r í gyrotækni, Cometslysin,
F'ivi/élar knúnar kjarnorku,
/ ’bjóðaflugmálasambandið 50
ára o. fl.
Vinnan ,3. hefti V. árg. er
nýkomin út. Þar er ritstjórn-
argrein: Nauðsynjamáli hreyft,
er fjallar um f járhagsiegan
samtakamátt verkalýðsins til
þess að halda út í átökum við
auðstéttina. Nýliðið er frá því
verkalýðnum lá þetta vandamál
þungt á hjarta — og engin veit
hvenær það ber næst að dyrum.
Allir launþegar ættu þ\í að
lesa fyrrnefnda grein og hugsa
málið.
Björn Bjarnason skrifar af
alþjóðavettvangi, en í þeim
þætti Vinnunnar eru reglulega
fréttir af störfum erlendra
verkalýðssamtaka. Skúli Norð-
dahl arkitekt skrifar um
Hvernig á að byggja hús.
Petrína Jakobsson ræðir Bar-
ónsborg og börnin þar. Birt er
frásögn Eggerts Lárussonar
um verkfall á sjó fyrir 50 ár-
um. Grein er um Taft-Hartley-
lögin bandarisku. Kvæði eni
eftir Jón Jóhannesson og Rune
Lindström (í þýðingu Ásgeirs
Ingvarssonar). Vísnabálkur er
eftir Sveinbjörn Beinteinsson.
Kaupskrár og ýmislegt fleira
er í heftinu, ásamt allmörgum
myndum.
Svíarnir keppa við
Akurnesinga
í kvöld
I kvöld keppa sænsku knatt-
spyrnumennirnir frá Gauta-
borg í þriðja sinn hér á íþrótta-
, , ... , . , . , .vellinum, að þessu sinni við
Unmð hraun og ounmð: DalitiII hrauntexplata hggur ofan a , , . , , . . ,
Islandsmeistarana fra Akra-
hrauninu sem hún hefur verið gerð úr.
nesi. Sviarnir hafa unnið báða
sína fyrri leiki gegn KR og
verksmiðju þeirri er sænsku tex, sem nú er flutt inn fyrir yai Gg sýnt góða knattspyrnu.
samvinnufélögin hafa komið tugi milljóna árlega; og ekki er Má því búast við skemmtileg-
upp til reynslu fyrir stóra verk- ósennilegt að hægt verði í fram- Um, jöfnum og f jörugum leik í
Framhald á 5. síðu. kvöld.
smiðju sem þau hafa nú í
smíðum. Hefur þessi verk-
smiðja gert tilraunir með
hraunið; og hafa þær gefið þá
raun að hér er sýnilega um
dýrmætt byggingarefni að
ræða. Sýndi forstjórinn blaða-
mönnum ofurlitla þilplötu er
sænska tilraunaverksmiðjan
hefur gert úr hrauninu. Er hún
mjög áþekk trétexi, nema þétt-
ari í sér og nokkru sléttari á-
ferðar; mun slík plata hafa
meira burðarþol en venjuleg
texplata. I plötu þessari er
ekkert annað efni en hraun, að
undanskildu límefni er nemur
ca. 2—3% af efnismagni plöt-
unnar.
Á næstunni mun hraunfarm-
ur verða sendur til Svíþjóðar
um j til framhaldsrannsókna; verði
árangur jafnjákvæður og nú
má vænta, mun að öllum lík-
um hafinn undirbúningur að
smíði verksmiðju til stórfram-
leiðslu þessa efnis, en ekki er
enn hægt að greina nánar frá
því. Stór verksmiðja hlýtur að
verða hlutfallslega ódýrari en
Kanp hækkar
hjá ræstmgakoirain
bæjarstoínaua
Bæjarráð Reykjavíkur hefur
samþykkt að greiða við ræst-
ingu bæjarstofnana í samræmi
við samning Verkakvennafé-
lagsins Framsóknar og Vinnu-
veitendasambands Islands, og
gildir það kaup frá og með 1.
júní s.l. að telja.
Samkvæmt þessum samn-
ingi er ræstingakonum greitt í
dagvinnu kr. 8.31 í grunn (kr.
13.51 með vísitölu).
Landskeppni Hollands 09 Islands í
frjálsum íþróttum háð í næstu viku
Keppnin fer fram i Reyk}avík og er
I 1 • 1 •'A' 1 1 • • •• r 1 1 t
buizf yio 00 hun veroi /orn og fvisyn
Á miðvikudag og fimmtudag í næstu viku heyja Hollendingar
og Islendingar landskeppni í írjálsum íþróttum á íþróttavellinum
hér í Reykjavík. Verður þetta íimmta landskeppni íslenzkra
frjálsíþróttamanna og sú þriðja á islenzkri grund : Islendingar
töpuðu fyrir Norðmönnum hér heima 1948, en uimu Dani 1950.
1951 unnu þeir síðan báðar þessar þjóðir, Dani og Norömenn,
í Osló.
rlaskréfstsísn' efnir til isargra og
illreyttra snnrleyfisfsria
Um næstu helgi og framvegis í sumar efnir Ferða-
skrifstofa ríkisins.til margra og fjölbreyttra sumarleyf-
isferða. Verður ferðazt jöfnum höndum með bifreiðum,
skiþum og flugvélum og farið víðsvegar um landið.
Um næstu helgi, 16.—17. júlí
■verður farin ferð um Borgar-
fjörð. Gist verður að Hreða-
vatni. Komið við i Reykholti
og á Húsafelli og þaðan farið
í Surtshellí. Ekíð til Reykja-
ví-cur um Kaldadal og komið
he'm á sunnudagskvöld.
Miðvikudaginn 20. júlí hefst
10 daga ferð austur í Skafta-
fellssýslu. Verður flogið frá
Reykjavík til Hornafjarðar.
Þaðan verður ekið að Skapta-
felli í Öræfum. Síðan verður
farið á hestum í Bæjarstaða-
skóg og með bifreið að Fag-
urhólsmýri. Frá Fagurhólsmýri
verður flogið til Kirkjubæjar-
klausturs. Þar verður dvalið í
Framhald á 3. síðu.
Á miðvikudag og fimmtudag
verður keppt í öllum venjuleg-
um greinum frjálsra íþrótta,
18 einstaklingsgreinum og 2
boðhlaupum. Tveir menn
keppa frá hvoru landi í hverri
grein (nema boðhlaupunum)
og eru úrslit reiknuð eftir stig-
um þannig að fyrsti maður í
hverri grein fær 5 stig, annar
maður 3 stig, sá þriðji 2 og
fjórði 1. I boðhlaupunum reikn-
ast stigin 5 á móti 3.
30 Hollendingar
Hollendingarnir, 30 að tölu,
koma hingað með flugvél á
þriðjudagskvöldið. Meðal þeirra
eru ýmsir ágætir og kunnir í-
þróttamenn, eins og t. d. sprett
hlauparinn Hardeveld, milli-
vegalengdahlauparinn de
Kroon, fyrirliði Hollending-
anna, og Visser, einn af beztu
langstökkvurum Evrópu. Sá
síðastnefndi hefur stokkið
lengst í sumar 7.47.
Ungir og efnilegir landar
Islenzka landsliðið var valið
í fyrrakvöld. I því eru um 30
beztu frjálsíþróttamenn lands-
ins og hafa langflestir þeirra,
um 20, ekki keppt í landsliðinu
áður. Það er athyglisvert að
meðalaldur íslenzku keppend-
anna er 23—24 ár. Elzti mað-
ur liðsins er Þorsteinn Löve
og sá yngsti Sigurður Lárus-
son. Tveir keppendanna hafa
tekið þátt í öllum fjórum fyrri
landskeppnum Islendinga, þeir
Ásmundur Bjarnason og Jóel
Sigurðsson.
Jöfn og tvísýn keppni
Á öðrum stað í blaðinu er
birt skrá um bæði landsliðin
og árangur sá, sem einstakir
keppendur hafa náð beztum á
þessu sumri. Ef afrek 'Hollend-
inga og Islendinga eru borin
sama er ljóst að keppnin í
næstu viku getur orðið mjög
tvísýn og skal engit spáð um
úrslitin.
íþróttagreinunum verður
þannig skipt á keppnisdagana:
Á miðvikudag verður keppt í
A. van Hardeveld
Hollenzkur meistari 1954 í 200
m hlaupi. Beztu tímar: 100 m
10.5 sek. (1954); 200 m 21.4
sek. (1954).
100 m, 400 m, 1500 m og 1000Ö
m hlaupum, 110 m grinda-
hlaupi, langstökki, stangai'-
stökki, sleggjukasti, kringlu-
kasti og 4x100 m boðhlaupi. Á
fimmtudag verður keppt í þess-
um greinum: 200 m, 800 m, og
5000 m hlaupum, 3 km hindr-
unarhlaupi, 400 m grinda-
hlaupi, hástökki, þrístökki,
kúluvarpi, spjótkasti og 4x400
m boðhlaupi.