Þjóðviljinn - 08.01.1956, Blaðsíða 5

Sunnudagur 8. janúar 1956 — ÞJÖÐVILJINN — (5
Gífurleg vetnissprenging á
Eniwetok síðar á árinu
þelrra í bandarkku efnahags-
Ráðgert að sprengja vetnissprengju sem
jafngildir a.m.k. 30 millj. 1 af TNT
Síöustu fimm ár, eöa sí'öan í janúar 1951, ha?a rtietra
en 3000. iönfyrirtæki í Bandarikjuntmi verið gleypt af
auöhiingxmum sem stoöugt öölast meiri og meiri ítök
í banaarísku atvinnulífi.
Frá þessu er sagt í skýrslu1
sem ein af nefndum fulltrúa-
deildar Bandaríkjaþings hefur.
nýlega gefið út. Skýrslan er
samín af meirihluta nefndarinn-
ar, fulltrúum demókrata, sem
benda á að kér sé urn óheilla-
þróun að ræða, sem þurfi að
spoma við. Minnihluti nefndar-
innar, fulltrúar repúblikana,
skiluðu séráliti og lýstu yfir
að afstaða meirililutans mark-
aðist af því einu að kosning-
ar yrðu í haust og því teldu
demókratar heppilegt að látast
berjast gegn ofríki auðhring-
anna.
Einokun í stað samkeppni
í skýrshi nefndarinnar er
staðhæft að sívaxandi itök auð-
hringanna, sem koma fram í að
mörg hundruð iðnfyrirtæki og
bankar eru sameinuð á hverju
ári og að slíkar sameiningar
færast stöðugt í vöxt, "séu að
binda endi á frjálsa samkeppni
og skapa hættulega einokun á
öllum sviðum. Minnihluti repú-
blikana bar ekki á móti því að
síðustu 25 ár hefðu aldrei ver-
ið meiri brögo að því en nú
að auðhringarnir legðu undir
sig minni fyrirtæki, en kvað
hins vegar enga ástæðu til að
gera sérstakar ráðstafanir þess
vegna.
ILög ekbi framkvæmd
Meirihluti nefnaarinnar sak-
aði stjórn Eisenhowers um að
hafa látið undír höfuð leggjast
að framkvæma lög sem sam-
þykkt voni á þingi árið 1950
og kennd eru við þingmennina
Kefauver og Celler. Lögum
þessum var ætlað að vinna á
móti sameiningu fyrirtækja og
einokun sem af henni leiðir. j
Nefnd sem falið var að sjá um
framkvæmd laganna hafði að-
eins tekið fyrir eitt mál af
þessu tagi og þá hafði hún
úrskurðaö að sameining fyrir-
Bandsríkin ssnia
Moskva reikning
Bandaríska utanríkisráðuneyt-
ið lét sendiráð sitt í Moskva
afhenda sovétstjórninni reikning
í fyrradag, að fjárhæð 724.947
dollarar, um 12 millj. ísl. kr.
Reikningur þessi er fyrir helm-
ing þess tjóns sem hlauzt þegar
bandarísk flotaflugvél var skot-
in niður yfir Beringshafi í júlí
í fyrra af sovézkri orustuflug-
vél.
Molotoff, utanríkisráðherra
Sovétríkjanna, bauðst þá þegar
til þess fyrir hönd sovétstjórn-
arinnar að greiða Bandaríkjun-
um skaðabætur sem næmu
helmingi tjónsins, og var það
boð byggt á þeim rökum, að
stjórnendur faeggja flugvélanna
hefðu sennilega misreiknað stöðu
síaa.
tækjanna bryti ekki í bá.ga vif
lögin.
Verksmiðjöna lokaft,
verkamönnum sagt upp
I nefndarálitimi segir ai'
slíkur samrani fvrirtækja s<
ekki eðlilegur og í samræm
við þróun iðnaðarins, heldux
leiði hann af „óseðjandi græðg
nokkurra risavaxinna hlutafé
laga“. Ennfremur segir: „Ofl
er það svo að verksmiðjum
þeirra félaga sem truðfélögin
hafa komizt yfir e.r lokað og
þanneð er ekki einungis komið
í veg fyrir samkeppni heldur
er fólki einnig varpað út í at-
Á miðnætti í iyrrinótt hófst
hvalveiðivei-tsðin í Sitðurhöfum.
Að þessu sinni taka níu leið-
angrar þátt í veiðunum og er
það spá manna að samkeppnin
verði harðari en nokkru sinni
fyrr. Ástaeðan er sú að alþjóða-
nefndin sem hefur eftiríit með
hvalveiðunum hefur ákveðið að
fækka dýrum sem veiða má
á vertíðinní um 3c7c.
Norðmenn eru að vanda fjöl-
mennastir á hvalveiðunum, eiga
þar 9 leiðangra, Bretar 3, en
auk þess eru þar leiðangrar írá
Japan, Suður-Afriku, Ástralíu og
Sovétríkjunum. Griski útgerðar-
maðurinn Onassis gerir út 3 Ieið-
angra.
: Konrad Adenawer, forsæt- ■
j isráð-henra Vestur-I>ýzka- »
j lands, varð áttræður í fyrra- ■
j dag. Meðal afmælisgjafanna :
: sem hairn t'ébk var milljón j
j marha ávísran. Var hún frá j
: auðjöfrnm Vestur-Þýzha- j
• lands, sömra mönnunnm og j
■ hjálpuðu Mítier til valda með j
■ takmarkaiausiun fjá.raxxstri á j
■ sínum tfma. :
Frosti fræni hús-
béndi í ECremi
f fyrrakvöld bergmáluðu hin-
ir virðulegu og skrautbúxiu sal-
ir í hinum fomu höllum Kreml
af fótataki og hlátrasköllum
þúsunda bama. Næstu tíu daga
munu bömin og Frosti frændí,
jólasveinninn í Sovétríkjunum,
ráða húsum í Kreml.
Þessar barnasamkomur í sal-
arkynnum æðstu stjórnarvalda í
Sovétríkjunum hófust fyrir
nokkrum árum og eiga sér eng-
ar líkar í öðrum löndum.
eaglstl-tsurln
vinnuleysi og rýrður efnahagur
þess sveitarfélags sem verk-
smiðjan er í“.
Síöar á árinu munu Bandaríkjamenn sprengja nýja
vetmssprengju á Eniwetok 1 Marshalleyjaklasanum á
Kyrrahafi og veröur hún sú langöflugasta sem hingaö til
hefur verið' sprengd.
Fyrir ekki alllöngu var sagt frá pví liér í blaöinu að all-
stórt íbúðarlvús í Frankfurt í Vestur-Þýzkalandi hefði
hrunið til grunna eftir sprengingu og 25 íbúar farist. Enn
hefur ekki vitnazt hvaö olli sprengingunni. Myndin er
tekin skörnmu eftir sprenginguna, veriö er að bjarga
líkum úr rústunum.
Jérdan
Framhald af 1. síðu.
réttur íandsins að þingrofið
hefði verið ólöglegt og í gær
sagði bráðabirgðastjórnin af
sér.
Allsherjarverkfall í Amman.
Verkalýðsfélögin boðuðu þeg-
ar í stað til allsherjarverkfalls
í höfuðborginní og útifunda til
að mótmæla. úrskurði hæstarétt-
| ar og kref jast þess að fyrirhug-
aðar kosningar yrðu haldnar.
Sveitir úr Arabahersveitinni,
sem Bretar vopna og stjórna,
skutu á múginn en ekki er get-
íð um manntjóii.
Stúdentar fóru fylktu liði um
göturaar og hi-ópuðu níð um
.vestui’veldin og þó einkum
Bandaríkin. Öllum verzlunum
var lokað í borginni.
Ráðizt á bandarísliar ræðis-
mannsskrifstofur.
í Amman réðst mannfjöld-
inn á hús þar sem nefnd er
annast úthlutun bandarisks
gjafafjár hefur aðalbækistöðv-
ar. Voru rúður brotnar, lagðar
hendur á starfsfólkið og kveikt
í skjöium. í jórdanska lrluta
Jei-úsalemsborgar réðst múgur
á skrifstofu bandaríska ræðis-
mannsins, braut þar allt og
bramlaði og tætti í sundur
bandaríska fánann.
Þokunni í Evrópu
léttir upp
Þokunni sem hefur grúft sig
yfir mikinn hluta Norðurálfu
undanfarna daga og truflað all-
ar samgöngur er nú að . létta
upp, Flestir flugvellir sem lok-
aðir voru vegna þokunnar hafa
nú verið opnaðir aftur, t. d.
flugvöllurinn í London og Forne-
bu-flugvöllur við Osló.
Enn er þó þoka sumstaðar í
Bretlandi, t. d. í Liverpool. Þar
hefur komíð upp lungnabólga
í börnum og kannast læknar
ekki við veikina, hun er frá-
brugðin venjulegri lungnabólgu
og kenna læknar hana þokunni
sem hefur að geyma ýms eitruð
efni úr kolareyk og sóti. Um 200
börn hafa veikzt, að vísu ekki
hættulega, en foreldrar hafa ver-
ið varaðir við að láta börn sín
vera úti við meðan þokan er,
og skólum hefur verið lokað
Barizt á 3 víg-
stöðvum í llsír
Harðir bardagar geisa enn í
Alsír og berjast Frakkar við
skæruliða á þrem vígstöðvum.
Hörðust eru átökin í Aures-
fjöllum. A.m.k. 76 menn hafa
fallið
Fréttamenn í Wasliington
skýrðu frá þessu í gær og sögð-
ust hafa • góðar heimildir fyrir
því að sprengjan myndi vera-
2—3 sinnum öflugri en sú sem
sprengd var á Eniwetok 1. marz
1954, þegar helryk frá sprenging-
unni barst langt frá sprengju-
staðnum. Sú sprengja er talin
hafa verið um 15 megaton, en
eitt megaton er sá sprengimáttur
sem • er i milljón lestum af
sprengiefninu TNT. Samkvæmt
þessu ætti hin nýja sprengja að
jafngilda 30—45 milljónurn lesta
af TNT og eyðileggingarmáttur
hennar að vera miklu ægilegri
en-nokkur getui'gert sér í hugar-
lund.
Lcítari sprengia
Fréttamenn segjast einnig
hafa góðar heimildir fyrir því að
þessi nýja bandaríska vetnis-
sprengja sé svo l.étt að flugvél
geti borið hana, Sprengjan sem
sprengd var 1954 var þyngri en
svo og stafaði það af því að hún
var svonefnd klofningar-sam-
runa-klofningar-sprengja, þ. e. i
henni skiptust á úransprengjur
og vetnissprengjur. Þessi nýja
sprengja er sögð aðeins hafa eina
úransprengju sem kemur vetnis-
sprengingunni af stað.
Talið er víst að vetnissprengja
sú sem nýlega var sprengd í
Sovétríkjunum hafi verið af þess-
ari nýju léttari gerð. Mátti m. a.
sjá það á því að hún var
sprengd í mjög mikilli liæð og
henni hlaut því að hafa verið
varpað úr flugvél eða skotið upp
í geiminn með eldflaug. Hefur
það verið mönnum áhyggjuefni í
Bandaríkjunum að Sovétríkin
virtust vera komin feti framar
en Bandaríkin í framleiðslu á
ve t n is spr en g j u m.
Frakkar eignasf
kjarnerkurafstöö
Fyrsta kjarnorkurafstöð
Frakklands tók til stai’fa í gær,
Er hún 5000 kílóvött, eða jafn-
stór og sovézka kjarnorkustöð-
in, sem tók til starfa á miðjrx
sumri 1954. 1 fyrrasumar eign-
uðuht Bandaríkjamenn fyrstu
kjarnorkurafstöð sína, tvær
minniháttar stöðvar eru þegar
teknar til starfa í Bretlandi og’
90.000 kílóvatta stöð verður
opnuð þar í haust.
Sendiherra frá
Benn samþykktur
Zorin, hinn nýskipaði sendi-
herra svétstjórnarinnar í Vestur-
Þýzkalandi, afhenti Heuss for-
seta embættisskilríki sín í Bonn
í gær. Samtímis var tilkynnt í
Bonn og skömmu síðar í Moskva
að sovétstjórnin hefði fallizt á
að veita viðtöku hinum nýskip-
aða sendiherra Vestur-Þýzka-
lands í Moskva, Wilhelm Haas,
Hann hefur undanfarin 3 ár ver*
tvo síðustu sólarhringa ið sendiherra í Tyrklandi.