Þjóðviljinn - 21.01.1956, Blaðsíða 6

Þjóðviljinn - 21.01.1956, Blaðsíða 6
6) — ÞJÓÐVILJINN — Laugardagur 21. 'jáhuar 1956 (BIÖOVIUINN Útgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokkurinn — Löndunarbannið Það þaif -ekki að fara vand- iega yfir Morgunblaðið seinustu árin til þess að sjá að í það blað iaefur verið skiifáð míklu meira mál um löndunarbannið í Bret- tendi en um landhelgismál ís- lendinga, og fer það ekki á milli rnála að aðstandendum blaðsins og yfirboðurum hefur verið fyiTgreinda málið miklum mun hjartfólgnara. Nægir í því sam- foandi að minna á hamfarimar í kringum Dawson, en sá nýríki braskari og fjárglæframaður var í einu vetfangi gerður að merkisbera íslands í Bretlandi — þar til allt í einu komst upp að hann var búinn að svíkja af vinum sínum stórfé. Og Morgunblaðið hefur ekki aðeins skrifað meira um lönd- unarbannið en landhelgisréttindi íslendinga, heldur hefur það neytt. allra bragða til þess að tengja þessi tvö mál saman — enda þótt ekkert e&lilegt sam- band sé á milli þeirra. Áður en felendingar tóku upþ hina nýju friðunarlínu, var það ein megin- krafa brezkra útgerðarmanna að hætt yrði við fiskinnflutning frá íslandi til þess að halda verð inu uppi, og tók brezki íhalds flokkurinn þá kröfu upp i stefnu skrá sína. Er hann vann síðan kosningasigur var kröfunni framfylgt, og það hefði gerzt á nákvæmlega sama hátt enda þótt íslendingar hefðu ekki hreyft við landhelginni. Hins vegar var ákjósanlegt að geta .lotíið nýju friðunarlínuna sem átyllu, og hér hefur Morg- unblaðið hamrað á þeirri skýr- ingu — í því skyni að undirbúa viðskipti þau með landsréttindi annarsvegar og verzlunarað stöðu hins vegar sem nú eru á döfinni. Áhugi Morgunblaðsins á lönd- unarbanninu er þeim mun kyn- iegri sem Lsfisksölurnar í Bret- iandi eru einhver versti við- skipti sem íslendingar hafa stundað, Við keyptum frá Bret- um vörur á föstu- verði en urð um að sæta lotteríi með verð lagið á fiskinum. Við seldum ó- verkaðan fisk, hráefni, í stað þess að fuiinýta hann sjálfir. Hvers konar fjárplógsmenn fengu aðstöðu til að stela und- an . gjaldevri í sambandi við þessi viðski ti, enda sýnir reynslán að gjaldeyristekjur þjóðarinnar af þessum viðskipt- um voru mjög rýrar. Allt hefur þetta gerbreytzt til batnaðar síðan löndunarbannið var sett á. óg má vissulega telja það til ánægiulegra tíðinda i hagsögu ísléndinga. Afstaða Morgunblaðsmamia er ]>ví sprottin ar annarlegum hvötum. Og í stað þess að f jafgviðrast, um löndunarbannið í Bretlandi ætti það að ræða um afgreiðslubann það sem sett hefur verið á tillögur alþing ismanna um stækkun landhelg- mnar. rúletta leikin í Washington Lífsleiðanum sem gagntók mikinn hluta rússneska há- aðalsins á hnignunartímabili keisaradæmisins hefur löngum verið við brugðið. Stórfurstar, greifar og barónar og hispurs- meyjar þeirra máttu ekki virð- ingar sinnar vegna gera ærlegt handtak; veiðiferðir, veizlur og og hverskonar skemmtanir var það eina sem þetta fólk mátti hafa fyrir stafni. En þar kom, oft á unga .aldri, að allar á- stríður voru kulnaðar, glysið og glaumurinn veittu ekki leng- ur nautn heldur fylgdi þeim óbærileg þjáning, allt lífið hafði misst bragð og lit. Þeg- ar svo var komið var fangaráð margra að varpa sér út í tryllta fjárhættuspilamennsku, en jafnvel hún varð með tím- anum tilbreytingarlaus. Þá var það að einhver í þessum lífs- leiða hópi fann upp leik, sem megnaði að gefa lífinu inni- hald þegar allt annað þraut. Sá leikur heitjr rússnesk rúletta, og í honum leika menn sér að lífi sínu. Maður lætur eitt skot í sex hólffí skammbyssu, snýr hjólinu rösklega, ber byssuhlaupið upp að gagnaug- anu og hleypir af þegar hjól- ið stöðvast. Ef skotið hleypur af hrfur leikmaðurinn að vísu tapað, en hann er jafnframt laus við lífsleiðann í eitt skipti fyrir öll. Ef hinsvegar hjólið hefur stöðvazt með eitt- hvert af tómu hólfunum fimm í skotstöðu, hefur hann unnið, sloppið heill á húfi úr sjálf- skapaðri lífshættu. Kenndin sem því fylgdi þótti bægja lífsleiðanum frá, að minnsta kosti um stund. Nu á tímum nýtur rússnesk rúletta lítilla vinsælda í landi því sem hún er kennd við,, enda iðjulaus yfirstétt þar úr sögunni. Ekki er þó sjálfsmorðsleikur þessi al- dauða, hann virðist hafa fest rætur í Bandaríkjunum. Þess sést öftru hvoru getið í frétt- um þaðan, að ungir menn, oft- ast milljónarasynir, hafi látið lífið fyrir aldur fram, vegna þess að þeir hafi tapað í rússneskri rúlettu. Svo kunnur er leikurinn orðinn þama vestra að stjórnmálamenn, sem allra manna sízt mega við því að haga orðum sínum svo að þau fljúgi fyrir ofan skilning þorra háttvirtra kjósenda, eru famir að sækja í hann líkingar þeg- ar þeir vilja bauna rækilega á andstæðinga sína. Laug- ardaginn í síðustu viku lýsti foringi stjómarandstöðuflokks- ins bandaríska yfir þeirri skoð- un, að utanríkisráðherrann í núverandi ríkisstjóni hefði gert sig sekan um háttalag sem til ein'skis svipaði meir en rúss- neskrar rúlettu, ef trúa mætti orðum hans sjálfs, npilefni þesara uramæla var grein, sém ■ birtist í síðasta hefti tímaritsins Life. Greinar- höfundur hefur þar eftir Dull- es ut "*nríkisráðherra ýmis um- mæli um utanríkisstefnu Bandaríkjanna þau þrjú ár sem Eisenhower forseti hefur setið að völdum. Dulles hefur lýst yfir að hann hafi ekkert við það að athuga sem Life hefur eftir honum, en þar á meðal er þetta: „Auðvitað römbuðum við á barmi styrj- aldar. Sá hæfileiki að fara fram á yztu nöf án Þess að eki.i styrjöld eða fram á barm siyrjaldar". Skyssuniar sem Dulles hefur gert síðan hann varð utan- ríkisráðherra Bandaríkjanna nægja vafalaust til að halda minningu hans á lofti um lang- an aldur. Hann hóf feril sinn með því að heita því að „frelsa hinar undirokuðu þjóðir“ í Austur-Evrópu og hóta „end- John Foster Dulles lenda í styrjöldinni sem við blasir, er lífsnauðsjmleg list, Ef maður hefur hann ekki á valdi sínu lendir maður ó- hjákvæmilega í styrjöld". Þessi ummæli, ásamt fullyrðingum um að ’ Bandaríkjastjórn hefði þrisvar á þrem árum hótað að hefja kjamorkustríð gegn Kína, vöktu að vonutn mikla athygli og kröftug mótmæli. Ein harðasta ádrepan sem Dulles fékk var frá Adlai Stev- enson, sem demó.kratar buðu, fram gegn Eisenhower 1952 og mestar líkur þykja á að verði aítur í kjöri fyrir flokk sinn í forsetakosningunum í haust. „Mér lirýs hugur við því“, sagði Stevenson, ,,að utanrík- isráðherrann skuli vera þess albúinn að leika rússneska rúlettu með tilveru þjóðar vorrar. Ég er ekki sammála því að list hinnar æðstu stjóm- kænsku sé í því fólgin að teyma oss hvað eftir annað fram á brún styrjaldar. Sér- stakiega nú á kjamorkuöldinni er list stjómkænskunnar fólg- in í því að stefna að friði, en urgjaldsárásum með hinum stórfelldustu vopnum hvar og hvenær sem okkur sjálfum sýnist", en varð að éta það allt ofaní sig aftur til að lægja óttann sem stóryrði þessi höfðu vakið meðal bandamanna Bandaríkjanna. Hann hótaði „þjáningaríullu endurmati" á afstöðu Bandaríkjanna til Frakklands ef franska þingið hafnaði Vestur-Evrópuhernum, en lét sitja við orðin ein þeg- ar frumvarpið um herinn var fellt. Hann móðgaði Indverja með því að lýsa yfir að Banda- ríkjastjóm teldi nýlenduna Goa hluta af Portúgal einmitt þegar æðstu menn Sovétríkj- anna voru staddir í Indlandi og höfðu heitið landsmönnum íulltingi í baráttu þeirra fyrir endurheimt Goa. En greinin í Life er þó mesta reginskyssa sem Dulles hefur orðið á. Vand- séð er, hvernig hann hefði get- að spillt öllu rækilegar fyrir sér en þar er gert. N ú fara i hönd forsetakosn- ingar í Bandaríkjunum, og • með greininni í,Life hefur.Dull- es tryggt það að utanrikismálin verði eitt helzta deilumálið í kosningabaráttunni. Upþá síð- kastið hafði Eisenhower haö nána samvinr i við demókrat- ann Walter George, hinn á- hrifamikla formann utanrikis- málanefndar öldungadelldar- innar, um mótun utanríkis- stefnunnar. Þeir höfðu komíð því til leiðar að utanríkismálin virtust ætla að verða fyrir utan Erlend tíðindi flokkadeilumar. Það hefur allt breytzt við gréin Dullesar, eins og sjá má af orðum Stevensons sem áðan voru tilfærð. Hubert Humphrey, einn af fulltrúpm demókrata í utanrikismála- nefnd öldungadeildarinnar, hef- ur lýst yfir að Dulles hafi gert sig beran að sögufölsunum, vitnisburður hans sjálfs um Indó Kína á lokuðum fundum nefndarinnar afsanni fullyrð- ingar hans í Life um að það hafi verið bandarískar bótanir um kjamorkuárásir á kín- verskar borgir sem orðið feafi til þess að vopnahlé var samið í Indó Kína. Humphrey hefur við orð að krefjast þess að vitnisburður Dullesar verði birtur. Slikra sönnunargagna er ekki þörf til að reka *fan í Dulles það sem hann segir um Indó Kína. Nú þakkar hann sér að friður komst þar á, en öll- um sem fylgjast með fréttum er í fersku minni að hann för í fússi af vopnahlésráðstefn- unni í Genf þegar stjómír Bretlands ■ og Frakklands höfn- uðu kröfu hans um að halda stríðinu áfram. Fréttamenn í Washington benda á að svip- uðu máli gegnir um staðhæf- ingu Dullesar um að hótanir um kjamorkuárásir á Kína hafi hindrað styrjöld útaf smá- eyjunum við Kínaströnd. Það er nefnilega búið að vera opin- bert leyndarmál’ í Washington síðan í fyrravor, að krafa Dull- esar og þriggja af fjórum fulltrúum í yfirherráði Banda- ríkjanna , um að bandrískum flota og flugher yrði beitt til hjálpar Sjang Kaisék að verja aðstöðu hers hans á Tatséneyj- um strandaði á andstöðu Ei- senhowers. Það er nokkurnveginn sám- dóma álit fréttamanna í Washington að markmið Dull- esar með greininni í víðlesn- asta tímariti Bandarílcjanna hafi verið að hnekkja þeirri skoðun að Eisenhower haíi upp á síðkastið tekið af honum ráðin og mótað sáttfúsari utan- ríkisstefnu, þá sem hæst bar á fundi æðstu manna fjórveld- anna í Genf. Dulles t’ókst að koma Eisenhower í þá aðstöðu að hann átti um það að velja að setja hann af, og valda með því klofningi í RepUblikana- flokknum, eða lýsa óbeint yfir samþykki við það sem sagt er í greininni í Life. Forsetinn valdi síðari kostiiin. En vafasamt er að það nægi- til að bjarga á- liti Ðullesar. Flest mikilsyirt- ustu blöð Bandaríkjánna hafa kveðið upp þunga áfellisdóma yfir málflutningi hans. New • Framh. á LO.

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.