Þjóðviljinn - 08.05.1956, Blaðsíða 5

Þriðjudagur 8. maí 1956 — ÞJÖÐVILJINN — (5
Bandarískur prestur, grískur
rithöfundur, kínverskur málari
fengu Heimsfriðarverðlaunin
Minning Irene Joliot-Curie heiðruð
Dómnefndin sem úthlutar Heimsfriöarverölaununum
kom saman í Stokkhólmi í síöasta mánuði þegar ráð
Heimsfriöarhreyfing'arinnar sat þar á fundi. Úthlutaöi
nefndin ver'ölaununum fyrir árið 1955.
BandMríshur prestur rið messn í Meskra
Verðlaunin voru að þessu
sinni veitt þrem mönnura. Að
auki ákvað dómnefndin að
heiðra minningu vísindakonunn-
ar Irene Joliot-Curie, sem lézt
í vetur, en hún átti sæti í Heims-
f riðarráðinu.
Þeir sem verðlaunin hlutu að
þessu sinni eru gríski rithöfund-
urinn Nikos Kazantzakis, kín-
verski málarinn Sjí Paisjí og
bandaríski presturinn William
Howard Melish. Heimsfriðar-
verðlaunin eru veitt til að verð-
launa frábært starf .í þágu friðar
og vináttu þjóða á meðal. Verð-
launin eru heiðursskjal, heiðurs-
peningur úr gulli og fimm miiij-
ón franskir frankar.
Nefndur til Nóbels-
verðlauna
Skáldsögur gríska rithöfundar-
ins Nikos Kazantzakis hafa síð-
ustu árin fárið sigurför um
Evrópu og Ameríku.
Hann fæddist árið 1885 í Her-
akleion á Krít. Hann nam lög
í Aþenu og heimspeki í París.
Eftir hann liggja bæði lýrísk
kvæði og söguljóð, leikrit í
búndnu máii, skáldsögur, heim-
spekirit, ferðabækur og þýðing-
ar sígildra verka heimsbók-
menntanna á grísku.
Frarn á siðustu ár var Kaz-
antzakis mikill ferðalangur.
Hann hefur komið til fiestra
■landa í Evrópu og Asíu. Nú býr
hann í Antibes í Frakklandi.
Yrkisefni sín hefur Kazantzak-
is sótt í grískar fornbókmenntir,
Biblíuna, sögu miðalda, frelsis-
baráttu Grikkja og nútímann í
Evrópu.
Heimsfrægur varð Kazantzak-
is fyrir skáldsöguna Grikkinn
Zorba, sem kom út 1946 og þýdd
hefur verið á fjölda mála.
Zorba er grískt náttúrubarn,
gæddur heiðnum frumkrafti og
haldinn óseðjandi lífsþorsta.
Hann ræðst í þjónústu brezks
fornminjafræðings og hefur þau
| áhrif á hann að sá brezki er áð-
iur en hann veit af skriðinn úr
| skel offágunar vesturevrópskrar
i borgamenningar. Micliales höf-
i uðsmaður og Gríska píslar-
sagan nefnast nýrri skáldsöguri
sem hafa aukið hróður Kazant-
zakis víða ' um lönd. Sú fyrri
; fjallar um frelsisbaráttu Grikkja
i gegn- Tyrkjum, sú síðari um á-
; tök látækrar alþýðu í grísku
! II1i.ee iioðar
• .
!' -
|ný|a lierfCTÍI
! Her Suður-Kóreu mun áður en
j langt um liður hefja lierferð
I norður á ■ bóginn til að sam
; eina Jandið, sagði Syngman Rliee
; forseti í fyrstu frantboðsræðu
i sinni fyrir forsetakosningarnar
I; 5. nmí.
Hann kvaðst hafa komizt að
i þegjandi samkomulagi við
' Bandarík.iastjórn um lierferðina
gegn Norður-Kóreu.
þorpi og höfðingjanna sem hafa
hana að féþúfu. Frakkinn Lou-
is Daquin er að gera kvikmynd
eftir þeirri sögu.
„Rithöfundum má skipta í
þrjá flokka“, sagði Kazantzakis
nýlega í viðtali. „Sumir iýsa
grotnandi heimi, skrifa um
skelfilega hluti, blóðskömm,
nauðganir og því um líkt. . . .
Þá eru lífsflóttamennirnir, sem
þrá iiðna tfma. Loks eru rithöf-
undar, sem ieitast við að greina
svipmót siðmenningar framtíðar-
innar og reyna að skynja bygg-
ingu komandi þjóðfélags. Þessi
síðasti flokkur vekur áhuga
minn“
Þeir sem grísku lesa telja
Kazantzakis einn mesta stílsnill-
ing sem nú ritar á því máli. Síð-
ustu árin hefur hann verið í
hópi þeirra sem tilnefndir hafa
verið verðugir að hljóta bók-
menntaverðlaun Nóbéls. Má því
vera að eins fari með hann og
Laxness, sem hlaut fyrst Heims-
friðarverðlaunin og síðan Nó-
belsverðlaunin.
Starfandi máíari á
tíræðisaídri
Aldursforseti kínverskra
myndlistarmanna, málarinn Sjí
Paísjí, fæddist árið 1861. Hann
er kominn af bændaættum, Átta
ára gamall gekk hann í skóla
einn vetur en varð að hætta
námi vegna fátæktar. Hann var
kúasmali og tók að nema Wé-
smíði, en allar tómstundir not-
aði hann til að mála. Þá og til
þessa dags hefur hann að hætti
hinna miklu kínversku meist-
ara málað náttúruna í kringum
sig, iandslag, dýr, fiska, skor-
kvikindí og blóm. Um tvítugt
fór hann að verða kunnur fyr-
ir málverk sin og tréskurðar-
myndir, hann kynntist öðrum
listamönnum og nam af þeim
aðai kínverskrar málaralistar, að
túlka innri anda hlutánna í |
myndum sínum. Árið 1901 lagðí
Sjí Paísjí af stað í átta ára
ferðalag um Kína. Hann var sí-
teiknandi og málandi og ferða-
lagið þroskaði mjög list hans.
Eftir að hafa ferðazt um hálft
Kína settist Sjí Paísjí að í fæð-
ingarbæ sínum. Hann ræktaði
tré og blóm og fyllti hús sitt
af fuglum og skordýrum til þess
'að geta skynjað betur anda
þessara margvíslegu lífsfon'na.
Um 1920 flutti hann til Peking
og úr því fór frægð hans að
berast til annarra Asíulanda,
Evrópu og Ameríku. Þótt hann
sé orðinn hálftíræður málar
hann enn og er forseti sanibands
kínverskra myndlistarmanna.
Harðskeyttur prestur
Séra William Howard Melish
fæddist 1910 i hverfinu Brook-
lyn í New York. Hann er prests-
sonur og stundaði nám í Harv-
ard og enska háskólanura Cam-
bridge.
Melish var vígður til prests-
Sendinefnd frá Þjóðaráði kirlcjufélaga í B andaríkjunum var nýlega á ferð í Moskva.
Rœddu bandarísku prestarnir við forustumenn kristinna trúarfélaga í Sovétríkjunum
og kynntu sér kirkjulífið. Á myndinni sjást Bandaríkjamennirnir við guðspjónustu í
kirkju í Moskva.
skapar í biskupakirkjunni og
þjónaði fyrst prestakalli i Cin-
cinnati. Síðar gerðist hann að-
stoðarprestur hjá föður sínum
í Brooklyn og tók síðan við kalli
hans.
Árið 1943 tók hann þátt í
að stofna félagsskap til að efla
vináttutengsl milli Bandarikj-
ánna og Sovétríkjanna og hefur
setið í stjórn hans til þessa
dags. Eftir að kalda stríðið hófst
varð séra Melish fyrir miklu
aðkasti fyrir starf sitt i þágu
sovézKs- bandarísks vinfengis.
Hann var kallaður fyrir óame-
í'ísku nefndina og reynt var að
æsa söfnuð lians gegn honum.
Á safnaðamefndarfundi var
samþykkt að afsegja séra Mel-
ish. Biskupinn sem yfir hann
var settur tók þá samþykkt til
gréina og skipaði annan prest
til að þjóna kirkju hans. Sá
prestur átti að messa í fyrsta
skipti í janúar í vetur. Fjand-
menn séra Melish skiptu um
lása á öllum . kirkjudyrum en
fylgismenn hans brutu upp
dymar og Melish var fyrir i
kirkjunni þegar hinn presturimi
séra Robert Thomas, kom. Mess-
uðu báðir samtímis sinn frá
hvoru altari og var stórum fjöl-
mennari söfnuður umhverfis
séra Melish,- Báðir tóku fólk til
altaris, Um hádegið hófu báðir
prestarnir að messa að nýju,
en þegar hvor söfnuður tók að
sjmgja sinn sálm, gafst séra
Thomas upp og hætti. Síðan hef-
ur séra Melish messað í kirkju
sinni þrátt fyrir forboð biskups.
í síðasta mánuði vann séra
Melish og stuðningsmenn hans
mikinn sigur, því dómstóll úr-
skurðaði að safnaðarnefndar-
fundurinn sem afsagði séra Mel-
ish hefði verið ólöglegur, Nú
standa fyrir dyrum kosningar
í safnaðarnefnd og er stuðnings-
mönnum séra Melish talinn sig-
ur vis.
Fyrra sunnudag lýsti séra
Melish þvi yíir úr prédikunar-
stólnum, að hann myndi veita
viðtöku verðlaunum Heimsfrið-
arhreyfingarinnar.
¥ið krýningu Nepa
SraurSur skarni úr hesthúsi ©g húsi
vændiskonu
Fréttamemi og ljósmyndarar hafa í fyrsta sinn fylgzt
meó' elztu helgisiðum sem við lýði era í heiminum og-
viöhafðir voru við krýningu Nepalskonungs í síðustu viku.
Mahendra konungur í Nepal
er síðasti konungur sem situr
að völdum í hindúaríki.
Áflog meðan. á krýn-
ingu stóð
Krýningin fór fram í forgarði
musteris þess í Katmandu, höf-
uðborg Nepals, sem helgað er
apaguðinum Iliinuman. Sam-
kvæmt fornum átrúnaði er
Mahendra guðinn Vishnu holdi
klæddur.
Þegar krýningarathöfnin stóð
sem hæst urðu hershöfðingjar
konungs, klæddir skarlatsskikkj-
um og prýddir tignarmerkjum,
að. snúa sér að þvi að skilja
fréttaritara og blaðaljósmynd-
ara, sem flugust á nokki-a metra
frá hásætinu.
Eftir forsögn stjiirnu-
spámanna
Áður en kóróna. feðra Mah-
endra, sett eðalsteinum og marg-
litum fjöðrum, var sett á höfuð
honum var á hann roðið leir
og skarni af fimmtán stöðum,
meðal annars af fjallstindi, úr
hesthúsi, fílabyrgi og húsi vænd-
iskonu. Að viðhöfðum flóknum
helgisiðum var stökkt á hann
vatni úr öllum hinum helgu
fljótum Indlands.
Þegar krýningarskikkjan hafðí
verið lögð á herðar konungi
smurði hann fulltrúa fjögurra
æðstu stétta hindúa með smjöri
úr gullskál, mjólk úr silfurskál,
ólekju úr koparskál og hun-
angi úx . m.essingskál. Á þeirri
stundu sem stjörnuspámenn
höfðu reiknað út að væri
heillarikust settist hann í há-
sæti, sem stóð á feldum hlé-
barða, Ijóns, tigrisdýrs, uxa og
kattar.
Fulltrúar fjórtán erlendre.
ríkja voru viðstaddir krýni.ig-
una.
Fundur ráÉerra
veldur von-
riglum
Blaðaummæli bera með ;-éi.
að lítið þykir koma til áraag-
ursins af fundi utanríkisráð-
herra A-bandalagsins í París í
síðustu viku. Einkum gætir ] sss
í blöðum í Frakklandi og Vest-
ur-Þýzkalandi að ráðherrai nip
þykja hafa efnt illa fyrirheitiiK
sem þeir gáfu um að blé.sið
skyldi nýju lífi í bandalagið á'
þessum fundi. Franska blaðiðí
Cambat segir til dæmis, aö 1 jósíc
sé að ráðherrarnir hafi ekki get-
að komið sér saman um nei'ia r
jákvæðar ráðstafanir. Die Welt,
útbreiddasta blað Vestur«
Þýzkalands, segir að ráðherr-
arnir hafi brugðist öllum þeirré
vonum sem þeir höfðu vakið hjá
stuðningsmönnum bandalr gs-
ins. Þeir hafi látið sér nægja
að skipa nefnd og slá öllum á-
kvörðunum á frest. Brcz.ka
blaðið Maivchestev Guardais
tekur mjög í sama streng.