Þjóðviljinn - 08.05.1956, Blaðsíða 6

— ÞJŒ>VILJINN — Þriðjudagur 8 .maí 1956
,1
4
PIÓÐVILJINN
Útgefandi:
SaméiningarflokJcur alþýöu — Sósíalistaflokkurinn
í þrælabúðum Eysteins
fceir sem lesa Alþýðublaðið
um þessar mundir — en
1 þeim fer nú ört fækkandi —
verða varir við það að blaðið
fer sér hægt um gagnrýni á
Ætjórnmálaástandið eins og
það hefur verið á undanförn-
um árum. Einkanlega forðast
blaðið að minnast á þær 250
milljóna króna álögur sem
eamþykktar voru fyrir nokkr-
um mánuðum, og eru þær þó
ferskasta árás stjórnarvald-
anna og sú sem daglega bitn-
ar á almenningi í hækkuðu
vöruverði. I stað þess að ræða
þessi vandamál alþýðu manna
fer megine^ni Alþýðublaðsins
í árásir á Alþýðubandalagið
og einkanlega þá Alþýðu-
flokksmenn sem að því
etanda, ekki sízt fvrrverandi
formann Alþýðuflokksins og
fyrrverandi ritstjóra Alþýðu-
blaðsins.
I
|ögn Alþýðublaðsins um á-
rásir stjórnarvaldanna á
lífskjör almennings er auð-
1 skilin; það er ekki talið við-
eigandi að nefna snöru í
hengds manns húsi. Fram-
eóknarflokkurinn hefur staðið
að öllum þessum aðgerðum
og hann hefur ekld beðið af-
eökunar á einni einustu þeirra.
*Með því að ráðast í hús-
, anennskuna til Framsóknar
hefur Alþýðuflokkurinn einn-
ig tekið sína ábyrgð á þess-
um ráðstöfunum, og ef hann
reyndi að gagnrýna þær nú
væri hann að löðrunga sjálfan
sig. Þess vegna veit Alþýðu-
blaðið ekki lengur að vöru-
verð er sifellt að hækka vegna
skattanna miklu sem sam-
þykktir voru fyrir skemmstu
— og hver veit nema Helga
Sæmundssyni verði senn gert
að verja þá ráðstöfun.
k lþýðuflokkurinn er ekki
■**• lengur til sem sjálfstæð
samtök. Hann býður fram í
miklum minnihluta kjördæma
og ætlast til að 2000 kjósend-
ur sem greiddu honum at-
kvæði sfðast styðji nú Fram-
sókn! Vonir hans um að koma
nokkrum manni á þing eru
bundnar við það eitt að hon-
um áskotnist nægilega mörg
Framsóknaratkvæði í Reykja-
vík. f rauninni má segja að
forustumenn Alþýðuflokksins
hafi verið hnepptir í þræla-
búðir Eysteins og eigi þaðan
ekki afturkvæmt. Því geta
þeir ekki hlotið stuðning ann-
arra kjósenda en þeirra sem
treysta Eysteini til að hafa
forsjá mála sinna og eru á-
nægðir með þá stefnu sem
hann hefur mótað í landsmál-
unum undanfarin áratug.
Nýjar baráttuaðferðir
MORGUNBLADH) telur það
hárrétt hjá Steingrími
Steinþórssyni og Ólafi Bjöms-
eyni að verkföll séu með öllu
orðin úrelt baráttuaðferð.
Ekki er þó Morgunblaðið þess
'umkomið að benda verka-
omönnum á nýjar leiðir til að
bæta kjör og a.uka réttindi al-
. þýðufólks. Hins vegar bætti
Steingrímur því við, að hvað
~ eem öðrum liði mættu verka-
• lýðsfélögin ekki fara að skipta
- eér af stjómmálum!
SEENNILEGT er að ritstjór-
ar Morgunblaðsins hugsi
■ sér framtíðarhlutskipti verka-
lýðsfélaganna „samstarf að
• lausn efnahagsmálanna" við
. iþá Ólaf Thors, Eystein og
. ikumpána, í líkingu við það sem
. írúnaðarmaður Sjálfstæðis-
. flokksins, Ólafur prófessor
. Björnsson, lýsti í ræðu
. éinni 1. maí, og birt var með
. velþóknun í Morgunblaðinu.
. Jíann víkur þar að stefnuyfir-
. lýsingu Sjálfstæðisflokksins og
. Framsóknar um vilja til sam-
. Etarfs við alþýðusamtökin um
. lausn efna.hagsvandamálanna,
• en segir svo hvemig það sam-
• etarf muni hugsað:
/ „¥*AÐ er út af fyrir sig eng-
* in nýjung, að stjómar-
. völdin hafi leitað meira og
• minna samstarfs við stéttar-
. eamtökin um slík efni. Það
[ ibefur jafnvel verið stofnað til
fjölmennra stéttaráðstefna í
þessu skyni. En þá hefur það
að jafnaði verið þannig að
það sem rætt hefur verið á
þeim vettvangi, hefur ekki ver-
ið framkvæmd glæsilegra kosn
ingaloforða, heldur hitt, hverj-
ar hinna svonefndu óvinsælu
ráðstafana, er að dómi stjórn-
arvaldanna væri nauðsynlegt
að gera, svo sem gengislækk-
unar, kaupbindingar, tolla- og
skattahækkana, liafta, o.s.frv.
samtökin helzt gætu sætt sig
við“.
lyARNA er því lýst af manni
* sem gjörkunnugur er inn-
an dyra hjá Sjálfstæðisflokkn-
um, hvem hlut sá flokkur ætl-
ar verkalýðssamtökunum að
lausn efnahagsvandamála, og
er hér af óvenjulegri hrein-
skilni mælt.
YíORGUNiBLAÐINU mun
/•’■*• ekki takast að sannfæra
alþýðuna um að verkföll séu
úrelt. Hitt hafa stjómir í-
haldsins og Framsóknar
sannfært fjölda verkamapna
um, að verkfallsbaráttan sé
ekki einhlít, meðan andstæð-
ingar alþýðunnar hafa meiri-
hluta á Alþingi. Þess vegna
þjappa alþýðumenn sér saman
og hyggjast beita kjörseðils-
vopni í hagsmunabaráttu sinni
í sumar, og mun afturhaldið
verða áþreifanlega vart við á-
rangurinn.
Bréf tiS Ragnars Óiafssonar
HÆSTARÉTTARLÖGMANNS
frá Þórhergi ÞórSarsyrri
Reykjavík, 1. maí 1956.
Elskulegi kunningi!
Þegar ég gekk úr skugga
um það í gærkvöldi í Hver
er maðuriiitt, að þú ættir
fimmtugsafmæli næsta mið-
vikudag, þá var eins og talað
væri til min innan úr þögninni:
Skrifaðu honum nokkrar lín-
ur, og hafðu þær uppörvandi!
En ég hef átt í ýmsu að snú-
ast um þessar mundir, þar
meðal leit að Merkúríusi, svo
að afmælisdagurinn verður
runninn í vikunnar skaut, þeg-
ar seðillinnn berst þér í hend-
ur. En það finnst mér skipta
minnstu máli. Ég er vinur hins
eilífa nús.
Það er þá fyrst að ég vildi
skjóta því að þér, að fara þar
ekki að flestra dæmum að
íaka þetta aldursmark mjög
alvarlega. Því er sem sé þann
veg farið, að méð sjötta
tugnum, þessum umskiptinga-
aldri, þegar menn fara að
breytast úr náttúrumixtúru í
kynlausa upplausn, þá geraSt
á þeim ýms huggandi skyn-
skipti.
Um mig var það til dæmis
svo, að þegar ég varð fimm-
tugur, fannst mér ég vera
kominn fram á grafarbakkann.
Svo leið tíminn. Sól og tungl
og stjörnur gengu sinn gang
með sívaxandi hraða. Og ég
varð sextugur. Þá fannst mér
bilið milli mín og grafarinn-
ar hafa lengst að góðum mun,
og það hefur alltaí verið að
lengjast síðan.
Þetta er skxítið. En svona
geníalt hefur Hinn mikli blekk-
ingameistari gert sálir vorar
úr garði. Og hans geníalitet
stígur ekki þungt til jarðar og
hreykir sér ekki hátt.
Svo var annað, sem gerðist
á mér á sextugsaldrinum. Allt
fram á sextugt hafði mér
aldrei tekizt að realísera mitt
innra hylki laust við ytra
hylkið. Þegar ég hugsaði mig
dauðan, til dæmis, þá gat innra
hylkið einhvemveginn aldrei
komizt út úr líkkistunni eða
upp ur gröfinni. Svo eitt var
það með ytra hylkinu, þrátt
fyrir það, að ég var 100%
sannfærður um sjálfstæða til-
veru. innra hylkisins.
En þegar ég var 58' ára, þá
kom það yfir mig allt í einu,
að ég gat realíserað innra
hylkið fullkomlega frjálst og
laust við ytra hylkið og yfir
gröf og utan kistu. Á þeirri
stundu hætti dauðinn að vera
dauði. Þessi skynjun hefur
aldrei vikið frá mér síðan.
Bara hún bili mig nú ekki,
þegar mest á ríður. Þetta er
máski merkilegasti atburður-
inn i minu lítt merkilega lífi.
Ég ætti að skrifa doktor Ste-
fáni Einarssyni .þetta til við-
bótar við endurfæðingaroll-
una. Þó að þú sért í daufara
lagi upp á innra hylkið, þá
vona ég og óska, að þetta eigi
eftir að koma yfir þig, þegar
þú kemst á umskiptingaaldur-
inn. Það losar mann við óþægi-
lega tilfinningu.
Þó að þetta bréf eigi að vera
algerlega ópólitískt, þá get ég
ekki stillt mig um að drepa að-
eins á undrin úr austrinu.
„Glæpir Stalíns“ eru nú á
hvers manns vörum og hafa
innblásið marga anfetamins-
mælsku og tungutali, að ó-
gleymdri hefndarlyginni og
hefndargleðinni. Ekki veit ég,
hvemig þau tíðindi hafa kom-
ið við þig. En mörgum bræðr-
um vorum í kommó hefur
sigið óhugnanlega larður við
söguna. Jóhannes viknar í
sinni snjöllu grein og gerir
þá játningu, að hann hafi fall-
ið fram fyrir skökku goði.
Ekki hefur þessi saga valdið
neinni viknun og því um síð-
ur komið af stað játningum í
mínu hugskotsholi enn sem
komið er. Ég gekk þess aldrei
dulinn, að Stalín var maður,
þó að hann að vísu væri mesti
stjórnmálamaður sinnar tíðar,
eins og Churchill komst að
orði um hann á stríðsárunum.
Og það hefur legið opið fyr-
ir mér í nokkra áratugi, að
alla menn geta hent hrasanir,
meira að segja miklar hrasan-
ir, allt þar til þeir hafa komizt
gegnum þá miklu skynvillu,
sem ég hef kallað persónuleika
og Valtý virðist vera alveg
fyrirmunað að botna upp eða
niður í. Það er fyrst eftir þá
skynvíkkun, að hrasanir eru
eins óhugsanlegar eins og ef
menn tækju upp á því að gelta
eins og hundar, í staðinn fyr-
ir að mæia á manna tungum.
Hrasanir manna koma mér því
aldrei á óvaxt. Og mikla menn
henda stærri hrasanir en þá,
sem litlir eru í andanum.
Man nú enginn hrasanir post-
ulans Páls, áður en hann
brauzt gegnum sína skynvillu?
Og mikljr tímar hafa ævinlega
leitt af sér mikla glæpi. Það
er Veraldarsagan. Eða hafa
menn gleymt glæpum kristni-
boðsins, siðabótarinnar, frönsku
byltingarinnar? Og rússneska
byltingin mun þegar tímar
líða, vart rísa lægra í sögu
mannkynsins en þessir heims-
viðburðir.
Annars vitum við fátt og
flest óljóst að svo komnu um
„glæpi Stalíns". Rússar eru
ekki margorðir um þá í þeim
málgögnum, sem vér höfum
séð. Aðal söguberarnir eru
vestantjalds-fréttaritarar og
blaðamenn, einhver lægsta
manntegund jarðarinnar. Og
þeir hafa hvorki heyrt né séð
ræðu Krústjoffs, sem er meg-
inheimildin að „glæpafréttun-
um“ Þess vegna mundi hyggi-
legast að úthella sem minnstu
málæði um þessa atburði,
þangað til ræða Krústjoffs er
komin fyrir almenningssjónir
eða fengnar eru nánari skýrsl-
ur um, hvað í henni stendur.
Það er hægra að bæta við en
taka aftur.
En eitt stendur óhaggað,
hvort sem „glæpir Stalínsí1
reynast stórir eða smáir: Ef
það er rétt, sem andstæðing-
ar rússnesku byltingarinnar
hafa alltaf staðhæft, að Stalín
hafi verið einvaldur á sinni
stjórnartið, þá leiðir af því ó-
umdeilanlega, að þeir verða að
skrifa í hans reikning fyrst og
fremst framfarirnar sem urðu
i Ráðstjórnarríkjunum á með-
an hann sat að völdum. En
þær Hta þannig út á reikningn-
um í stuttu máli: Hann um-
breytti sínu frumstæða bænda-
landi á fáum áratugum í ann-
að háþróaðasta iðnaðarríki
veraldar, lyfti sínum ólæsa
lýð upp í hæðir fremstu menn-
ingarþjóða, og bætti svo lífs-
kjör síns fólks, að nú .eru
orðin sambærilegi við afkomu
manna í hinum betri löndum
í vestrinu. Og þetta gerði „ein-
valdurinn“ Stalín þrátt fyrir
margra ára styrjaldir við
glæpalýð, sem á land hans var
sigað úr öllum áttum.
Þetta er fyrir minni dóm-
greind meginatriði þeirra tíð-
inda, sem hafa verið að ger-
ast í Ráðstjómarríkjunum, en
ekki „glæpir Stalíns" Þegar
þetta verður skilið til hlítar og
virt sem vera ber, þá efast
ég um, að „glæpir Stalíns“
rísi hátt í sögunni við hliðina
á jafn einstæðu undri og með
yfirsýn yfir glæpi annarra
byltinga veraldarsögunnar.
Og að börnum hafi þótt gott
að hjúfra sig upp að Stalín,
eins og Davies sendiherra
Bandaríkjanna í Moskva segir
í bók sinni Mission to Moscow,
það verður mér skiljanlegt,
þegar ég lít á það, að senni-
lega hefur í engu landi heims
verið gert eins mikið fyrir
böm sem í Ráðstjórnarríkjun-
um í stjórnartíð „einvaSdans“
Stalíns.
Þetta eru staðreyndir, sem
enginn vegur er að skáganga
án þess að gera sig að sögu-
falsara og ómerkum manni.
En vel má vera þó, þrátt
fyrir þessi afrek, að einhverr-
ar bilunar hafi gætt í fari
Stalíns með aldrinum og hann
hafi gerzt tortrygginn úr hófi
á menn og kringumstæður, og
þar er honum manna dæmi.
Svo hefur fleirum farið, serri
lengi hafa átt í ströngu að
stríða. Og um fáa mun það
skiljanlegra, að eitthvað léti
undan. Á þeim manni hafði
mikið mætt um langa ævi. Á
keisaratímunum hafði hann
gengið gegnum miklar þreng-
ingar, ærnar til þess að hver
meðalmaður biði þeirra aldrei
bætur. Og lengi eftir bylting-
u.na, allt fram til síðustu
heimsstyrj aldar, var þjóðskipu-^
lagið, hans æðsta lífshugsjón,
umsetið af njósnurum,
skemmdarverkamönnum, morð-
ingjum og stríðsæsingahýcn-
um.
Á slíkum örlagatímum, þeg-
ar loft allt er lævi blandið,
hefur það margan hent að sjá
óvini sitja víðar á fleti fyrir
en rök voru til, og hafa látið
leiðast til aðgerða, sem betur
væru óframdar.
Og svo ætti mönnum ekkí
heldur að sjást yfir það, að
Rússar voru frá uppliafi tím-
Framhald á 10. síðu ;1