Þjóðviljinn - 05.05.1957, Blaðsíða 7

Sunnudagur 5. mai 1&57 — ÞJÓÐVILJINN — (7
Við borgai-lilið á Innri múmum í
Peking; t-eikning eftir Bidstrup.
lííshætta.
Kínverska móttökunefndin
setur okkur upp í bandarísk-
ar og rússneskar bifreiðir og
við rennum af stað eftir egg-
sléttum vegi á marflatri sléttu,
einni af lífæðum kínverska
jötunsins. Ósköp lilýtur þetta
að vera rólyndur risi. í
Evrópu þeytast alls konar vél-
knúin farartæki eftir slíkum
æðum af ofsahraða eins og
þjóðfélagið sé haldið svæsinni
hitasótt, og ökuþórar tútna
út aá ákafa. Hér siluðust hins
vegar áfram óralangar vagna-
lestir, bændur á leið að eða frá
borginni með varning sinn á
kerrum sennilega frá tímum
Han-keisaranna og Ágústus-
ar, stéttarbróður þeirra í
Eómaborg; gúmbarðar á
kerruhjólum virtust hafa bor-
izt með halastjörnum utan úr
g'eimnum undir þessi fomald-
artæki. Og ækið dró grann-
holda hestur eða. múldýr og
asnatetur, sem togar og tosar
í kaðaltaugar, og það er
taðpoki við taglið, tákn ýtr-
nstu nýtni. 1 Þýzkalandi lief
■ég séð hest og kú fyrir sama
aæki; möimum dettur margt
furðulegt i hug í útlöndum.
Með allri trossunni gengu
smávaxnir bændur, margir
litt kiæddir og skæddir með
■ferlega barðastóra stráhatta
•á höfði, veðurbarðir og sól-
hakaðir. Sumir voru svo dökk-
ír á skrokk, að hörund þeirra
iminnti Jón Helgason á velkt-
ustu blöðin í Möðruvallabók.
En iengra náði ekki líkingin;
við vorum ólæsir á þær lífs-
ins rúnir, sem þar voru mark-
aðar, og enginn kvartslampi
liefði hjálpað okkur. Þeir
báru löng ke^-ri með dúsk í
endarai, en við sáum Kínverja
aldi'eí beita þeim og þótti
merkilegt.
Bílstjórar okkar virtust
smitaðir af hraðasótt Vestur-
íanöa.
Þeír knúðu farartukin á-
fram á hágírum innan um
yagna- og fólksþvögu, farþeg-
: um sínum til mikillar skelf-
ingar. Sá, sem trúað var fyr-
ir minni háttvirtri persónu,
lenti utan í iiestvagni og
skemmdi bifreiðina talsvert,
en. vagniun sakaði ekki. Jón
í Helgason skoi-ðaði sig hins
vegar svo rækilega í sætinu,
til þess að vera við öllu bú-
inn, að hann ýtti vindlakveikj
aranum iim úr mælaborðinu,
®n þar kveikti iimn í leiðsl-
um, og bíllinn stóð von bráð-
ar í björtu báli, En þetta gerð-
Bjöm Þorsteinsson:
'Pehínq, Jzden oq
peMlappan
ist víst síðar á ökuferðum
okkar um Kínaveldi.
Þegar við nálgumst borg-
ina, fjölgaði bifreiðiun á veg-

f 1 1
n « 0 -'« • í > \

Fekingmaður. Þannig hugsa
vísindamenn sér hann, en
talið er, að hann hafl ver-
ið á dögum fyrlr 500 þús.
árum. Hann er talinn for-
faðir Kínverja.
inum, einkum vörubílum og
strætisvögnum, sem margir
voru gasknúðir. Einkabílar
eru víst að mestu óþekktir í
Kina eins og sakir standa.
Við hittum síðar einn af sýn-
ingarmilljónurum stjórnar-
innar, en hann sagði, að Jap-
anir hefðu rænt sig síðastá
bílnum, sem hann átti. Kín-
verjar eru teknir að fram-
leiða vörubíla, því að flutn-
ingaþörf er geysimikil, en
samgöngur hafa verið í lamað-
sessi óralengi. Okkur var
sagt,að Kínverja skorti mjög
olíu og benzín. Olíulindir eru
þó stöðugt að finnast í land-
inu, en framleiðslan fullnægir
ekki þörf þjóðarinnar.
Enduríundir.
Það getur verið undariega
heillandi í<ð finna það, sem
maður leitar að. Flestir Is-
lendingar hafa lesið mai'gs
konar fróðleik um Kaup-
mannahöfn og séð þaðan
fjölda mynda, og ofboð var ég
feginn, þegar mig bar þang-
að fyrst og sá að borgin var
eins og ég hifði gert mér
hana í hugarlund. Sívalitum
stendur við Strj-kið alveg eins
og þegar Nonni gekk þar
í gamla daga. Og það fæst
enn tóbak og vín í húsinu
hans Jónasar Hallgrímssonar
við þrönga strætið í latínu-
hverfinu, og dönsk kona hef-
ur fest á það minningar-
töflu um skáldið. Skelfing
hafa danskar stúlkur oft ver-
ið góðar við íslendinga. Ráð-
ihústorgið, liáskólinn og Haf-
meyjan litla var allt á sínum
stað. Eg varð dáleiddur af
regluseminni í heiminum. Nú
hafði ég séð Múrinn mikla
sperrna sig eins og veraldar-
men um gnípur Norðurfjalla
og Peking gamla rís framund-
an á síéttunni, og það gróa
puntstrá við vegbrúnina,
eins og heima á íslandi. Mér
sýnast þrestir hoppa í trján-
um, en stélprúðir fasanar og
akurhænsn eru að tína lengra
undan. Hvemig skyldu menn
fara að því að veiða fasana
hér? Eitt sinn lenti ég á fas-
anaveiðum i Englandi; við
vorum 10 með byssur, en
höfðum 20 þræla til þess að
ekki skjóta hann nema á
flugi; í því felst enskur
drengskapur; en stundum
bjargaði hann sér með því að
nenna ekki að fljúga heldur
hljóp á milli fóta okkar. Þetta
var mjög gaman.
Örneíni í Eden.
Túlkur kynnir fyrir mér
fjöllin í norðri: Hundrað-
blómafjöll, Langlífstinda og
Jaðlindarhæðir. Kinverkst
landslag er þrungið skáld-
skap. Hvað skyldu fjöllin liafa
heitað í Eden, og hvað heita
þau á astralplaninu ?
Það væri skemmtilegt, ef
Þórbergur og Bjöm Fransson
vildu safna þar ömefnum;
mér dettur í hug að spyrja
félaga ’BrynjóIf, en hann er
enn að glíma við Gátima
miklu. Sennilega em nöfn
þar um slóðir eitthvað skyld
staðarheitum í Kína, þeim
frumstöðvum mannkynsins.
Einmitt á þessum slóðxun
fundust árið 1918 steingerðar
minjar fornlegustu mannveru,
sem uppi hefur verið á jörð-
inni. Þennan forföður vom
nefndu vísindamenn Sinan-
thropus Pekinensis eða Pek-
ingmann og telja hann 500
þús. ára gamlan, en forn-
fræðingar halda því fram, að
mannkynið sem slíkt geti ekki
verið öllu eldra. Bn þessi Ad-
am reisti ekki borg í Paradís.
Götur án húsa.
Úthverfi Pekingborgar
koma æðandi á móti okkur
ósköp jarðbundin og kunnug-
leg. Raðir af múrsteinshús-
um þjóta fram hjá og gætu
staðið hvar í heimi sem er.
Furðulegar fleygrúnir á hús-
veggjum, marglitum borðum
og fánum em það eina, sem
gefur horginni í fyrstu ævin-
týrablæ. Hér geta læsir séð,
hvað verzlanir hafa á boðstól-
um, hvernig verjast skuli
sjúkdómum, draga úr smit-
hættu og hvað stjórnin hefur
gert fyrir fólkið. En brátt
lokast breiðstrætið og við
okkur blasir gríðarhár og
gildur múr, og það er kast-
ali upp á honum. Þar bjuggu
1- "irmenn keisarans áður og
iieilsuðu óvelkomnum gesti
með örvadrífu. Við ókum um
borgarhliðið, og umhverfið
breytist að mun. Gamla Pek-
ing er lágreist horg; hallir
keisarans em aðeins ein hæð,
og aðrir máttu ekki hreykja
sér hærra. Óslitin röð af
dálítið skrýtnum smáhýsum
hmnar fram hjá okkur til
Peðkappl í Feking; telkning eítir Bidstrup.
beggja handa og umferð vex
geysilega. Torfur hjólreiða-
manna umlykja okkur öðrii
hverju eins og síldarvöður,
og mér verður liiið við til
þess að sjá, hvort þeir kastí
ekki sporðum um leið og þá
ber fram hjá. Og þáð er þrot-
laus straumur af gangandi
fólki eins og á troðningsstund-
um í Oxford Street í Lund-
únum. Og þó, það er enginn
troðningur. Fólkið er ekkert
að fara; það á heima þama-
Við emm vön þvi heima í
Reykjavík, að götur séu til
þess að .aka um þær og flýta
sér eftir þeim eitthvað burt.
En það er öldungis misskiln-
ingur, að götur í Kína séu tií
þeirra hluta. Þar lifif fóllc
lífinu á götunni. 1 Peking;
em hús í rauninni eins konar
yfirbyggð viðbót við götúnaj
þau em yfirleitt forskálálauð
með opnum veggjúm í stað
dyra, svo að hvarvetna séf
inn á heimili manna, þar: sem
konur standa við búverk,
fjölskyldan matast eða sólar
sig. Hér sér inn í verkstæði
og vinnustofur, menn sitja,
álútir við sauma, lýsla' eir,
skera tré og fílabein, og eitti •
sinn stóð ég inni á miðjií
gólfi í hárgreiðslustofu, þai?
sem hispursmeyjar vorit
skrýddar eftir nýjustu týzk iu
Eg hélt þetta væri ganýurl
yfir í næstu götu.
Kínverjar eru nýtin lúóð
og nota götur miklu ræk; eg-
ar en við gemm; þar rlilla,
konur börnum sínum og ' ’faí
þeim að sjúga, menn sl:. gg-
ræða og spóka sig mak: da-
lega, en þó má ekki l úka' #
]iær til þess að leiðast á ' nm
og það er ekki heldur kið
mjög um þær á vélknú um
farartækjum. En þrátt i rir
allt era þær hreinar; ég hef
óvíða séð jafnþokkalegar 5t-
ur og í Peking. Athygli o. ::ar
beinist mjög að mönnu: i á
heljarmiklum þríhjólum ý 'st
með farþegaskýli eða v: n-
ingsgrind að aftan. M ui
þessir tróðu marvaða oft h f-
strípaðir með fjallháa hlaða afi
kössum og skrani fyrir aftan
sig, makindalega farþega i
aftursætinu eða fjölda smá-
bama í húri. Þetta eru leigu-
bifreiðar hins Nýja Kíná, og
nefnast farartækin pedicábs á'
kínvei'skri enskú, en: relð-
mennirnir peðkappar k ía-
lenzku. Fyrir byltinguna e'ia;
frelsunina eins og Kínverjatf
orða það, beittu menn náung-
anum fyrir vagna í Miðríkimt
og þeystú á þeim uiú strætí
borga. Slík manneyki nefnd-
ust jin-riki-sha eða rick-<
shaw, sém mun tákna mann-
knúinn vagn. Þau fárártækí
komust í tízku í Japan ura
1870, en urðu mjög fræg i
Kína, því að Kínverjar þóttu
eiga það sammerkt við asn-
ann að vera bæði fótl-vöt og
þolin dráttardýr miðað viði
stærð. Nýja stjórnin lagði
lögbann við því, að msna •:
ækju um á slíkum hk upa-
gikkjum, og breytti manneýkj-
um í peðkappa. Nú hofúr hún
einnig bannað að framleiða
þríhjól handa þeim; þeir eiga
að hverfa að arðbærari vinnu,
en strætisvaguar og leigúbif-
reiðir að leysa þá af hólmi.
Hjólin þeirra margra em orð-
in býsna lasburða, spengd og
reyrð saman og munu hrátt
breytast í brotajárn.
Framhald á 11. siðtt