Þjóðviljinn - 14.11.1957, Blaðsíða 11

Fimmtudagur 14. nóv. 1957 — ÞJÓÐVTLJINN — (11
*
Leck Fischer

33
Ihaldið og togararnir
enn nefgleraugu til a'ð hafa eitthvað í höndunum þeg-
ar þeir þurfa að hlusta á hvað fáfrótt fólk hefur að
segja þeim. Ég talaöi og talaði og lauk loks máli mínu
án þess að hann svaraði aukateknu orði. Hann kinkaði
kolli öðru hverju og strauk yfir þunnt hárið með fallegri
læknishendi. Gegnum hvít, þétt gluggatjöldin sá ég
yfir torgiö í bænum. Þaö truflaði mig talsvert að ég var
svo nærri verzlun Hálfdáns.
__Tjamm, hvenær er Elísa blessuð ekki í vandræðum.
Hún er ker Danaosar, sem ekki er nokkur leið að fylla.
Hann setti loks á sig nefgleraugun; — Ég skil mæta-
vel að bróðir minn er óánægður. Það væri ég líka í hans
sporum. Og ef þér, sem vitið dálítið um Elísu en þó ekki
allt vissuð hversu mikið við höfum orðið að láta af
hendi í öll þessi ár, þá mynduð þér skilja okkur líka.
Ég veit hvað bróðir minn skrifaöi og ég býst við að erfitt
sé að fá hann til að skipta um skoðun. Elísa getur hald-
ið áfram í sumar, en þá er þessu líka lokið.
— Já, en getum við ekki gert eitthvað. Leigan er víst
líka óeðlilega há. Ég reyndi að verja vinkonu mína. Ég
hafði lofað því og til þess var ég hingað komin.
Meldal brosti. Hann brosti eins og ég býst við að
hann brosi þegar sjúklingur vill endilega fá lyf við sjúk-
dómi sem engin lyf geta læknað.
— Það hefur ekki verið borguð leiga í mörg ár, svo að
ef til vill mætti segja að leigan sé sanngjörn. Við get-
um aðeins gert eitt. Þaö er ekki hægt að neita því aö
Elísa hefur hæfileika á vissu sviði. Hún kann aö vera
matmóðir kvenna af vissu tagi, en hana skortir alger-
lega skipulagshæfileika. Hún ætti til dæmis aö hafa
kvenmann eins og yöur sér til hjálpar. Það væri ómet-
anlegt. Þér gætuð það.
Eg verð að viðurkenna að ég fór að hlæja, en það
fór svo vel um mig að hláturinn var ekki illgirnislegur.
Maður verður að mega hlæja, þegar viðfelldinn maður
segir eitthvaö skemmtilegt.
— Er þaö svo mikil fjarstæða? Hann hallaði sér aftur
á bak og tók leikfangið sitt af nefinu: — Friðsældin
er snoturt lítið gistiheimili fyrir konur, en það eru mikl-
ir möguleikar til stækkunar. Friðsældin ætti að vera
landsþekkt. Ef smekkvís kvenmaöur tæki þátt í leikn-
um, þá skylduð þér bara sjá.
— Eg hef meira en nóg að gera á öðrum vettvangi.
Eg svaraði með því öryggi sem góð atvinna veitir, en
innst inni var ég í vafa. Þarna var þá framtíð mín.
Þegar Tómas sparkaöi mér út, gæti ég haldiö áfram
sem forstöðukona á gistihúsi.
En þá hefði ég átt aö byrja vitund fyrr. Þegar ég var
í skóla átti ég vinkonu, sem hafði alltaf dásamlegt nesti
með sér í skólann á hverjum degi, vegna þess aö foreldr-
ar hennar höfðu matstofu í hliðargötu. ÞaÖ var móðirin
sem bókstaflega talað bar starfsemina uppi á holdugum
heröunum. Þegar hún stóð ljómandi bakvið afgreiðslu-
borðið fengu soltnir múrararnir vatn í munninn. Þessi
kona geröi manninn sinn ríkan á tíu árum.
Framhald af 1. síðu.
heuta, og verð þeirra í sam-
ræmi við það, sem almennt
gerist um skip sömu tegamd-
ar“.
Hik á ihaldinu —Efast
um rétt Reykjavíkur!
Fulltrúar íhaldsins í útgerðar-
ráði, Kjartan Thors, Sve.'nn
Benediktsson og Ingvar Vil-
hjólmsson lögðu fram frestunar-
tillögu. Voru höfuðatriði hennar
þau, að ekkert lægi fyrir um
verð skipanna, stærð þeirra eða
gerð, hvar þau yrðu smíðuð o.
s.frv. Teldu þeir því rétt að
fela framkvæmdarstjórunum að
afla upplýsinga um þessi atriði
áður en ákvörðun væri tekin.
Enn settu þeir í frestunartillögu
sína, að það væri allsendis ó-
víst að Reykjavík ætti nokkur-n
lagalegan rétt til nokkurs tog-
ara af þessum 15, þar sem í
heildartillögum Alþingis væri
á það drepið að kaup þeirra
væru hugsuð til að stuðla að.
„jafnvægi í byggð landsins". En
rétt er að geta þess að síðan
lögin voru samþykkt á þingi
hefur verið tekin ákvörðun um
að láta smíða í Austurþýzka-
landi 12 stóra fiskibáta í stað
6, og munu þeir flestir eða all-
ir fara til staða úti á landi og
möguleikar Reykjavíkur og
annarra staða við Faxaflóa því
stórlega aukizt tU að fá veru-
legan hluta togaranna, að sjálf-
sögðu þó að því tilskildu að
vilji sé fyrir hendi og eftir því
gengið af bæjarfélögunum og'
öðrum útgerðaraðilum.
Ekki samkvæmninni
fyrir að fara
Það er þannig þungt fyrir
fæti að fá íhaldið til að gegna
þeirri sjálfsögðu skyldu að r-eyna
að tryggja rétt og möguleika
Reykjavíkur til nýju togaranna
og þá .ekki sizt Bæjarútgerðax-
innar. Er það og kaldhæðið í
meira lagi, að einn ihaldsfull-
trúinn í útgerðarráði hefur sem
meðeigandi og forráðamaðiir í
einkaútgerð taljð rétt að það
fyrirtæki óskaði eftir 2 skipum
i sinn hlut af þeim I5 sem nú
steudur til að smíða. Þá þui'fti
ekki allt að liggja fyrjr um
verð, stærð, gerð eða smíðastað
skipanna og engin efasemd um
rétt útgerðaraðila í Reykjavík,
eins og þegar um það er að
ræða að efla Bæjarútgerðina og
tryggja möguleika á aukningu
hennar. Enda mun það sannast
mála, að ihaldið grípur aðeins
til þessara vafnjnga til þess að
gera tilraun til að skýla a’geru
áhugaleysi síjiu fyrir því að
réttmætur hlutj fyrirhugaðrar
aukningar togaraflotans komi i
hlut Reykjavíkur. Er hér og
aðeins um vjljayfirlýsingu að
ræða og að setja fram óskir sín-
ar í tíma en á engan hátt verið
að bínda bæinn éða aðra aðila,
þótt farið væri að tillögu Guð-
mundar Vjgfússonar.
Úrslit málsins á fundinum í
gær urðu þau að frestunartillaga
íhaldsins vár sáfnþykkt með 3
aíkvæðum geen 2. Með voru
fulllrúar íhaldsins eri móti full-
trúar Sósíalistaflokksins og Al-
þý’ðufiokksins.
Zapotocký
Framhald af 1. síðu.
helgaði hann sig störfum fyrir
verkalýðsfélög'n, þangað til
nazislar handtóku hann og vörp-
uðu í fangabúðirnar Buchen-
wald, þar sem hann sat í sex
ár.
Eftir Zapotoeký liggja fimm
rjt um starfsemi verkaiýðsfélaga
og þrjár skáldsögur úr lifi al-
þýðu í fæðingarborg hans.
Leikdómur
Að hann tapaði öllu saman á baðhóteli var ekki henni
aö kenna. Baðhótel ætti fólk a'ö forðast, og ég forðast
öll afskipti af gistiheimilinu Friðsældinni. Nú er nóg
komið. Eg vil fúslega hjálpa Elísu við að flokka reikn-
ingana og skrifa bréf og hjálpa dóttur hennar til að
koma barni sínu sómasamlega í heiminn, en þar dreg
ég líka takmörkin.
— Eg veit aö sjálfsögöu að þér hætti'ð ekki við starf
yöar, nema yöur bjóðist eitthvaö betra. Eg segi aðeins
að Elísu verður ekki bjargað með öðru móti. Reyndar
. kom hin sameiginlega vinkona okkar í heimsókn fyrir
skemmstu og þá geröi ég það sem ég gat. Hann horfði
á mig yfir nefgleraugun og ég skildi hann.
: Svo að nú veit ég hver gaf okkur góÖRn kvöldverö
' og hnossgæti þegar við höföum lifaff á blómkálsgratíni
í tvo daga.
Og ég fór út og endurtók með sjálfri mér: Maðurinn
hefur alveg rétt fyrir sér. Ef Elísa blessuð heföi skyn-
sama manneskju sér til aðstoðar til aö segja henni
aff varlega þurfi að fara með peninga, þá væri hugsan-
legt aff regla gæti komizt á í Friðsældinni. En þaö
ræður niðurlögum sjálfs sjúk-
dómsins, en vinnur ekki að-
eins á bólgn og þjáðu vefj-
unum. Höfð hafa verið 125
liðagiglartilfelli undir höndum
um 4ra ára skeið og betri ár-
angur hefur ekki náðst með
verður aff vera manneskja sem vill fórna sér algerlega. ‘neinni anharri aðferð og með
'Sýít lyl við liöagigf?
Til þessa hefur reynzt erfitt
að ráða niðurlögum liðagigtar.
Aðalh’f sem notuð hafa verið
eru gull og cortison en árang-
ur hefur reynzt misjafn. Á
byrjunarstigi er henni oft hald-
ið niðri með salicyllyfjum.
En nú hafa borizt fregnir
um nýjar aðferðir við liðagigl
frá. Kanada, Bandarikjunum og
Rúmeníu. Lyfið sem notað er
hefur hingað til verið þekkt
sem lyf gegn malaríu. Það
nefnist chloroquin eða aralen
og er framleitt á Winthros
rannsóknarstofunum. Lyf þetta
jafnlítilli áhættu fyrir heilsu
sjúklingsins að öðru leyti. Efn-
ið vinnur á sjúkdómfium: og
heldur honum niðri, gagnstætt
cortison sem verkar aðeiris
meðan því er dælt inn í sjúk-
linginn. Af þessum 125 tilfell-
um er sagt að um góðan ár-
angur sé að ræða hjá 70% og
hjá helmingnum eru öll sjúk-
dómseinkenni horfin. Önnur til-
kjmning frá Kanada hermir að
af 24 sjúklingum sem fengu
chloroquin hafi 58% batnaö
að mun á fyrsta mánuðinum,
á öðrum mánuði náði hinn góði
er gefið í inntökum og það j árangur til 63% og menn
auðveldar meðhöndlunina að ! vænta enn betri tíðinda af þess-
miklum mun. Eftir fréttunum! um tilraunum.
frá Kanada að dæma eru engin Fréttir frá Búkarest herma
brögð að fylgikvillum, eins og að chloroquin sé „áhrifaríkt.og
talsvert bar á við notkun gulls 1 því nær óskaðlegt". Þar fékkst
og cortisons. Chloroquin virðist j „góður eða j>rýðilegur“ árang-
vera eina þekkta efnið sem ur í 32 tilfellum af 36. Ef
Framhald af 6. síðu.,
trúlegt fyrirbrigðj eíns. og títt
er í grínleikjum, en verður
furðulega sannfærandi í hönd-
urn Áina — Bobby er það sem
kallað er svalur náungi, en í
raun ng veru bezta sál /og
hvers. manns hugljúíi. Og grát-
söngva hans syngur og túlkar
Árni syo lystilega og kostulega
að telja má nýtt landnám hiris
vinsæl.a skopleikara. Kristinu
Önnu Þórar:nsdóttur er það á
herðar lagt að lýsa þeirri
blindu 03 barnalegu ást sem
unga stúlkan ber tii .söngvar-
ans, op tekst það sq-m a;tlast er
til; hún virðist ekkí, deginum
eldri en sextán ára, og bams-
leg tilbeiðsla og hrfning hinn-
ar óþroskuðu ungiingsstúlku
lýsir af svip hennar og fram-
komu.
Steindór Hjörleiísson er
hæfilega stórkostlegnr ásýnd-
um sem . hinn forherti og
skeggjaði exístensía'iistj ög
mesta. fuelahræða við. fyrstu
sýn, en ber um leið með sér
þá góðmennsku og hógværð
hjartans sem þessum unga
manni er þrátt fyrir allt í blóð
borin 03 síðar. kemur á daginn.
Margrét Ólafsdóttir var líka
qins kaldranaleg og glæfraleg
í fyrstu og efni standa til og
tókst vel að fleygia álagahamn-
um. Að mínu vit; verður sál-
fræðingurinn þýzki öllu fom-
fáiegri og lítílmótlegri í með-
ferð Knúts Magnússonar en
vænta mætti af svo ráðsnjöll-
um manni og veldur því gervi
hans framar öðru; maður trú-
ir honum ekki almenn.Tega.
fyrir bragðið. Knúti er falið
það vandasama hlutskipti að
tala mjög bjagað mál, og
kemst vel frá því eítir at-
vikum, Hólmfríður Pálsdóttir'
kann sannarlega að láta líða
yfir s:g, en það er helzta starf'
hennar í leiknum — s.tofustúlk-_
an er nefnilega svo úskaplega
hrifin af söngvaranum að hún.
linígur niður meðvitunáarlaus í
hvert sinn sem hún lííur hann
augum. Margrét Magnúsdóttir
gerir skyldu sína i gervi frem-
ur sakleysislegrar gieðjkonu og
Einar Ingi Sigurðsson er við-
felldinn sem blaðamaðurinn sí-
brosandi, en virðist reyndar
nokkuð einhæfur leikari. Loks
bregður kúrekahjónunum. fyrir
í lokin, þeim Kristínu Nikulás-
dóttur og Theódór Halldórssyni
og urn leið skiljum við að þrátt
fyrir allt sé ekkj öilum. vand-
kvæðum lokið á hinu storma-
saina og hressilega heimili.
Á. Hj.
Opið bréf
meðhöndlun var hætt, lá sjúk-
dómurinn niðri i 25 daga, en
einkennin komu þá aftur í ljós
smám saman, en í minna mæli
en fjTir meðhöndlunina, og
aldrei hefur þorið á því að ein-
kennin blossuðu upþ með
avtknum krafti.
Framhald af 4. síðu.
Aðeins með þessu móti er
unnt að tryggja þennan óska-
draum verkalýðshreyfingarinn-
ar, alþjóðlega einingu hennar.
Með trú á framtíð rnann-
kynsins, með bróðúrkveðjum.
Le'þeig 15. október 1957
liggur leiðin