Þjóðviljinn - 06.03.1958, Blaðsíða 3

Fimmtudagur 6. marz 1958 — ÞJÓÐVILJINN
(3
¥mð sem VUhjálmur M»ér minmíist ehhi á:
Meginnauásyn í efnahagsmálunum
er að auka ú
Fiskibátur aflar á ©inni verfi3 eins mikils g]aídeyns og
þaB kosfar aS smiBa hann
1 rærSu sinni í íyrradag minntist Vilhiáimur hór
ekki einu orði á sjálfa undirstöðu eHahagslífsins,
útflutningsframleiðsluna. Hann vék ekkert að heirri
stefnu að bæta úr gjaldeyrisskortinum með því að
auka framleiðsluna, heldur heimtaði hömlulausan
gróðarekstur á íslandi og stóríellda gengislækkun löndunum umhverfis okkur, sjálfa framleiðsluna, Hann tal-
í þágu skuldakónga og braskara.
beru eftirbti og opinberri
stjórn, jafnvel í því lauslega
og mjög takmarkaða formi
sem nú tíðkast.
Alstaðar
uppbótakerfi
Þessar kenningar Vilhjáims
Þórs eru einnig í fyllstu and-
stöðu við þáð sem tíðkast í
hjálmur Þór telur að taka
beri upp hér á landi.
Minnist ekkert á
framleiðsluna
Vilhjálmur Þór einblínir í
boðskap sínum aðeins á form
peningaviðsk ptanna í landinu
en segir eltki orð um umiirstöð-
una sem öllu máli skiptir þ6,
Hin ofsalega bölmóðsraeða
Vilhjálms Þórs í fyrrad'ag LHef-
ur að vonum vak ð mik’a at-
hygli. Með henni gengur þessi
valdamaður Framsóknarflokks-
ins beint í þjónustu íhaldsins,
lýsir efnahagsástandinu með
sama orðalagi og Morgunblað-
ið hefur gert og reyn r að
skapa hjá almenningi ótrú á
fjármálaástandið og verðgildi
krónunnar. Með ræðu sinni er
Vilhjálmur Þór að reyna að
grafa undan því sem hann á
sérstaklega að vernda, sam-
kvæmt embættisskyldum sín-
um.
Hverniff er
ástandið ?
Þetta atferl, Vilhjálms Þórs
er þeim mun kynlegra sem ekk-
ert það hefur gerzt í efnahags-
málum þjóðarinnar sem rétt-
lætti neinar nauðungarráðstaf-
anir. Lúðvík Jösepsson dró þær
staðreyndir saman á þennan
hátt í hinni merku grein um
efnahagsmál.n sem hann birti
hér í blaðinu um fyrri he'gi:
„I efiiahagsmálum okkar
er ekki ríkjandi neitt „öng-
þveitisástand“. Því fer víðs
fjarri. Iíér er ekkert at-
vinnuleysi, þvert á móti er
hér næg atvinna og mjög
víða á Iandinu er unninn
Iangur og mikill vimuidag-
ur. Framleiðslutæki þjóðar-
innar eru vel nýtt og þó bet-
ur á s.l. ári en nokkru sinni
fyrr. Þá stunduðu fleiri
bátar þorskveiðar en áður
og lcngri tima á árinu. Og
þá tóku um 30% fleiri skip
þátt í síldveiðunum. Fisk-
viimslan fer sífellt vaxandi
og aðstaðan í landi batnar
jafn.t og þétt. Þjóðartekjur
okkar eru mjög miklar hlut-
fallslega og hærri á íbúa en
í flostum öðrum löndum.
Eignamyndun í landinu hef-
ur verið mjög mikil og allt
bendir til, að hún hafi ver-
ið meiri á s.I. ári en nokkru
sinni áður. Það er því hin
mesta fjarstæða, að halda
því fram, að „öngþvaitr"
ríki I efnahagsmálum Iands-
ins, eða eitthvað það ástand,
sem gefi t’iefni til gígur-
yrða um „voðalegar11 ráð-
stafanir“.
Við þetta má bæta því, að
samkvæmt skýrslu Seðlabank-
ans er hagur hans góður og
ágóði hans hefur verið mikill
á árinu. Staða ríkis og rík.s-
stofnana gagnvart bankanum
er einnig mjög góð, sku’dir
þeirra aðila hafa aðeins auk-
izt um 6 m lljónir þrátt fyrir
mikil umsvif. Og staða annarra
banka og lánastofnana gagn-
vart seðlabankanum er einn-
ig góð, skuldir þeirra hafa
aukizt m klu minna en aukn-
um útlánum nemur.
Heimtar hömlu-
lausan kapítal-
isma
Þrátt fyrir al’t þetta og fjöl-
margar aðrar hliðstæðar stað-
reyndir heimtar Vilhjálmur
Þór með háværu orðalagi
hreinar nauðungarráðstafanir
og á þar fyrst og fremst v ð
gengislækkun, og hann ræðst
með ofstopa á núverandi efna-
hagskerfi þjóðarinnar, upp-
bótakerfið. Nú fer því að vísu
mjög fjarri að Þjóðviljinn
telji það kerf, einhverja ein-
staka fyrirmynd, en staðreynd-
in er sú að það verður ekki
bætt nema með víðtækum
sósíalistískum ráðstöfuuum, og
þær munu varla eiga byr nema
að takmörkuðu leyti eins og
nú stánda sakir. V.lhjálmur
Þór vill hins vegar fara í þver-
öfuga á!t, taka upp hömlu-
jafnvel þe. m sem 'hrifnust eru
af kapítalisma. Oft er reynt
að halda því fram að uppbóta-
kerfi okkar fslendinga sé eitt-
hvert einsdæmi, en því fer
víðs fjarri að svo sé. Alstaðar
umhverfis okkur er uppbóta-
kerfi notað til þess að ti-yggja
áhrif stjórnarvaldanna á þró-
un efnaliagsmála. í sjálfum
Bandaríkjunum fá sumar teg-
undir landbúnaðar uppbætur í
langtum ríkara mæli en jafn-
vel hér á íslandi, í Bretlandi
er t.d. talið að 90% af fram-
leiðsluverði eggja sé styrktur
frá rík.nu, í Noregi er hið víð-
tækasta uppbótakerfi notað í
sjávarútvegi, og þannig mætti
lengi telja. Það auðvaldsríki
mun vandfundið í heiminum
sem fylgir þe.'rri stefnu hins
hömlulausa gróða, sem Vil-
ar um gjaldeyrisskort og telur
•að vegna hans sé nauðsynlegt
að almenn ngur spari við sig,
en hann kfeYhur ‘ekki 'auga á
hina leiðina, þá e.nu réttu og
jákvæðu, að anka framleiðsl-
una til þess að uppfylla sem
fyrst eftirspurnina eftir gjald-
eyri. Þegar seðiabankastjórinn
þykist vera að gefa skýrslu
minnist hamv ekki einu orði
á fiskiðjuverin sem ríkisstjórn-
in hefur látið fullgera, á bátana
og litlu togarana sem eru að
koma til landsins, á stóru tog-
arana sem ákveðið hefur verið
að láta smíða. Öllu herfilegri
skammsýni er ekki hægt að
hugsa sér. Einn austurþýzkur
bátur, sem liingað kom á sl.
ári, skilaði á fyrstu vertíðinni
sem hann tók þátt í eins mikl-
um gjaldeyii og hann liafði
kostað. Þetta er sjálft megin-
atriðið í efnahagsmálum okk-
ar, við verðum að auka fram-
leiðsluna; maður sem sér ekki
þá aug’jósu staðreynd á ekki
að ætla sér þá dul að gerast
spámaður í efnahagsmálum.
Þá þagði
hann
Enda þótt Vilhjálmur Þór
flytji hrunsöng um efnahagsá-
standið og mæli með gengis-
lækkun, forðaðist hann það
vandlega í ræðu sinni að skýra
út hvernig hann hygðist fram-
kvæma gengislækkun og hver
áhrif hennar yrðu fyrir al-
menning. Honum lrefur ekki
þótt árennilegt að skýra það
út fyr.'r fólki, sem hefur trú-
að bönkunum fyrir sparifé.
sínu, að ætlunin væri að ræna
það og rupla. Honum hefur
ekki litizt á að skj'ra út að
gengiislækkun, sem tryggði eft-
irl'tslausan gróðarekstur, yrði
að vera svo stórfelld að al-
gengustu neyzluvörur myndu
tvöfaldast og þrefaldast í
verði og lífskjörin skerðast að
sama skapi. Honum hefur ekki
litizt á að samræma þær að-
gevðir lýsingum sínum á því
hver meinsenid verðbólgan er!
Hann hefur ekk.i kunnað við
að lýsa því hvernig skulda-
kóngarnir (SÍS, olíufélögin, H.
Ben. & CO, Sigurður Ágústs-
son og aðrir slíkir) myndu
hirða hundraða milljóna gróða
af slikum ráðstöfunum. Hann
þagði um allt slíkt, og þá hlé-
drægni ætt; hann að temja
, , **
ser i ollum atriðum.

119 iilir í verkiannalósiiui
Framhald af 1. síðu þegar félagsmaður kaupir íbúð-
bústaði hefur frá öndverðu Allir voru sem sé sammála
verið ákvæði um, að samkvæmt um, að þeir, sem ekki hefðu
þeim væri aðeins heimilt að útt íbúð s.l. 2 ár, yrðu að sitja
byggja hús með tveggja til fyrir Þeim- sem íbúð ættu um
þriggja herbergja íbúðum.ja« feta +fan^ð lán með 3%%
1 1 voxtum til 42ja ara. En þetta
Þetta hefði verið margbrotið, j
og vildu sumir telja, að félags-l
málaráðuneytið hefði ekki nægi- ^^^ium
lega skyr lagaakvæði að styðj-
ast við, til þess að geta gefið
fyrirmæli um hámarksstærð
lausan kapítalisma; hann seg-1 verkamannabústaða.
ir: „óuinflýjanlegt er að taka Ein af breytingunum, sem
skjótlega upp nýja lifnaðar- samkomulag varð um í fyrra
háttu, sem byggðir séu á því, , var þvi sú, að inn í lögin
að hver og einn beri ábyrgð kæmi að félagsmálaráðuneytið
á sér og sínum rekstr'“. vil- skvldi leggja samþykki á fyr-
hjálmur leggur þannig til að irkomulag verkamannabústaða
— Þar á meðal stærð íbúðanna.
Til þess að veita aðhald um
bvggingarkostnað verkamanna-
bústaða, var í fvrra einnig
samþvkkt sú brevting á lögun-
ríkisafskiptum verði algerlega
hæ’t en gróðinn einn móti
þróur.ina í íslenzku efnaliags-
líf'. Hann heimtar svo stór-
fel’da gengislækkun að kapí-
talisminn geti þróazt eftirlits-
laust á íslandi, og síðan á
stjórnl-ysi hinnar cskertu
gróðahyggju að skera úr um
lífskjör alineim'ngs og það
hverjar leiðir1' íslenzkt þjóð-
féiag fer, Eru þetta vægast
sagt einkennilegar kenningar
hjá manni sem hefur um langt
skeið verið æðsti maðnr sam-
v'nnusamtakanna á fslandi.
(En því má ekki gleyma að
þessi sami maður hefur seít
kapítalistískan svip á sam-
vinnuhreyfinguna auk þess
sem hann er kunnur fyrir
einkabrask s'tt). Og ótrúlegt
má það teljast að Framsóknar-
er hin mesta aðstoð, sem veitt
er í þjóðfélaginu til úrbóta í
einstaklings-
ins.
Óhæí aðíerð við
úthlutun
Það verður því miður að
segjast, því að það er satt, að
sú venja hafði skapast víðast
hvar hjá byggingarfélögum, að
láta félagsmenn fá íbúðir í
þeirri röð, sem þeir höfðu
gengið í félögin. Kom þá fyrir,
að margra ára biðlisti myndað- meðal tekjur sl. ö
ist. En þeir, sem lengst höfðu 75000 kr. tek.jur.
'talizt hæfilegt, til þess að
menn yrðu aðnjótandi liinnar
mestu aðstoðar ríkisins til úr-
lausnar húsnæðisvandamálum
einstaklingsins. Hér varð sam-
komulag að miða við 50 þús-
und króna tekjur sem meðal-
tal sl. 3 ár. Það jafngildir
■— og þó vel það — samfelldri
vinnu 8 st. á dag alla virka
daga ársins og tveggja stunda
eftirvinnu hvern virkan dag.
Árstekjur slíks manns nú
eru um 54000 krónur, en með-
altal 3ja seinustu ára rétt um
50.000. Hjón mega þó sam-
kvæmt hámarksákvæði laganna
hafa 5000 kr. hærri tekjur,
þ.e. 55000 krónur
Þeir, sem útilokast, hafa því
eitthvað meira en venjulegar
verkamannatekjur.
L-itum svo á mann með með-
al fjölskyldu eða svo. Hann
má hafa 50000 + 25000 króna
ár, eða
beðið, urðu aðnjótandi þessara j Er þetta of lágt tekjuhá-
um um verkamannabústaði, að vildarkjara, þegar röðin kom mark ? Mundu ekki ærið margir
bv^ging slíkra íbúða skyldi að þeim, þvernig sem efnahags- vera undir þessu tekjumarki,
iafnan boðin út. ástæður þeirra höfðu breytzt, og hver.iir ættu fremur en þeir
jafnvel þótt þeir væru órðnir • að fá hina mestu og beztu
þjóðfélagsaðstoð, sem veitt er
í húsnæðismáhxm ? Það mundi
sannarlega gleðia mig, ef svo
fáir revnduat vera með meðal
Nýít tekiuhámark
efnamenn og húseigendur. Ungt
fólk gat enga von gert sér um
Þá var það ein meginbreyt- 8Ú komast að fyrr en eftir rúm-
ingin, sem samkomulag varð an áratug eða svo. Og hús-
um í fyrra, að þeir einir gætu næðisleysmginn, sem kom í
verið félagsmenn í byggingar- hyggingarfélag á eftir þeim,
félögum verltamanna með full-1 sem átti tvær íbúðir, komst
um réttindum, sem væru fjár- heldur éklti að, samkvæmt
ráða, heimilisfastir innan kaup- þeirri afgreiðsluvenju, sem
staðarins eða kauptúnsins skapast hafði.
og hefðu ekkj átt viðun-1
andi íbúð fyrir sig og fjöi- LágtekjufÓlk Og íjÖl-
slíjddu sína s.l. 2 ár og eigi . ' , .... , .
haft yfir 50.000 króna árs- skylduiolk Sltjl íyriT
tekjur iniðað við meðaltal Var þetta rétt? Átti þetta
þriggja síðustu ára að viðbætt- svona að vera? Nei, auðvitað
um 5000 krónuin til viðbótar v|r rétt að miða við tekjur
menn almennt vilji a .ast a j fyrfr hvern ómaga á framfæri, og ástæður þegar félagsmað-
þau sjónarmið að óskert gróða-l^ yfjr 75000 króna skuldlausa ur ætti kost á að kaupa íbúð.
hyggja skuli taka við af opin- eigu, allt miða við þann tima, — En hvaða tekjumark gat þá
«*•*'’ > • I •+"■+' xí » ' +
tekiur s.I. 3 ár, neðan við 55—-
75000 krónnr, að geta bvgging-
arsjóðs gerðí betur en að levsa
húsnæðisvanda bess fólks á
sómasamiegan hátt.
Því míður þarf ekki að gera
þvi skóna. — Og á meðan er
ekki rétt að láta tekiuhærra
fólk sæta forgangi að vi'dar-
kjörum niðurgreiddra vaxta.
Endurskoðun laganna
I athugasemdum með frum-
varpinu um Húsnæðismála-
Framhald á 11. síðu,
___ . s._