Þjóðviljinn - 06.03.1958, Blaðsíða 11

ERNEST GANN:
««9&osoo«ðo«9ii)ð9«®9ii«e««e«§«««0ee(&
Sýð ur á keipum
55. dagur.
kvörðun, veour, hvernig væri í sjóinn, hve mikið væri
af laxinum og hve stór hann væri. Þeir lýstu því fúslega
yfir að sjórinn væri sléttur og liturinn væri rauðbrúnn •—
afbragð fyrir lax. Þeir ,:-ögðu að mikið væri af fugli og
hvalatorfa á næsta leyti. Allt benti til þess að mikið væri af
átu í sjónum. Þegar Harnil Linder náði sambandi við Fred
Holmes, svaraði maður &em hann kallaði Pabló.
„Fred Holmes svarar Taage. Jæja þá, Harnil, við höfum
ekki sczt lengi. Gaman að heyra í þér röddina aftur. Ert
þú allaf á þorskveiðum? Komdu aftur.“
„Nei .... nei, ví erum á hælunum á þér, Pabló. Ví
erum tilbúnir í laxinn núna. Kannski kemur Taage ti!
að hjálpa ykkur dálítið. Það er afleitt fyrir tvo litla báta að
fá svona mikinn fisk. Þið verðið kannski alltof ríkir.“
Hamil hló inn í tækið og eftir stutta þögn kom hlátur til
baka.
„Fred Holmes svarar Taage. Jamm, Hamil. Þú vilt
kannski komast í hrotuua meðan hún endist. Við náðum
um þrjátiu um borð á síðustu tveimur tímum — stórum
hlunkum innan um — eru svo sem tuttugu og fimm og
þrjátíu pund. En mikið af marglittum líka. Það er víst ekki
allt tekið út með sældinni. Hvar ert þú, Hamil?“
„Taage svarar Fred Holmes. Já, ví lögðum nú nokkru
eftir miðnætti og höfum siglt í áttina til Faralloneya, tínt
upp smávegis á leiðinni. Rétt í pottinn, engan almennilegan
sölufisk. Eg tror við komum í áttina til þín núna, ef þú
vilt gefa mér upptalningu. skipti.“
„Fred Holmes svarar. Gott og vel, Hamil. Hér kemur
það. Einn .... tveir .... þrír .... fjórir ....“? Meðan
röddin þuldi tölurnar sneri Hamil hægt skífunni á miðunar-
tækinu. Um eitt skeið var röddin óskýr þegar Hamil
sneri framhjá þeim stað, varð hún aftur sterkari. Hamil
leitaði á kortínu að staðnum, þar sem röddin var veikust.
Þagnarsvæðið gaf til kynna nákvæma stefnu raddarinnar
og Hamil gæti fært það inn á kortið sitt.
....tuttugu og einn .... tuttugu og tveir .... tuttugu
og þrír. Náðirðu talningunni vel, Hamil? Skipti.“
Hamil rannsakaði kortið nokkra stund og tók síðan upp
hljóðnemann.
„Já, Pabló. Mér skilst þú sért fyrir suð-austan okkur,
svo sem fjórðung austur. Við höldum í þá átt og hóum
í þig öðru hverju. Þakka þér kærlega fyrir, Pabló og góða
veiði.“
„Fred Holmes til Taage. Allt í lagi, Hamil. Við sjáumst
bráðum.“ Hamil slökkti á. talstöðinni og sneri sér að Brúnó
sem hafði fylgzt með honum. Hann brosti.
„Jæja, nú förum við kannski bráðum að láta hendur
standa fram úr ermum. Loks varð einhver til að finna fisk-
inn. Kannski vinnum ví oss inn dal í dag.“ Brúnó hristi
höfuðið.
„Eg skil þetta ekki?“, sagöi hann. „Eg botna ekkert í
þessu. Þessi náungi finnur fiskigöngu, er það ekki? Hann
er á grænni grein. Hvers vegna gerir hann öðrum aðvart?
Það er ekkert vit í því. Það hljóta að vera að minnsta kosti
fimmtíu bátar að hhista á hann.“
„Já, einmitt, Brúnó. Og þeir koma allir þjótandi og
sundra torfunni áður en varir. En í þessu starfi verðum
við að hjálpast að. Kannski finnur Taage fisk fyrr eða síð-
ar, og þá segjum ví líka öllum frá því. Annað hvort vinna
menn saman, eða beir eru útlagar. Og þá verða þeir kannski
að svelta. Svona er þetta. Maður verður að deila lijörum
við aðra. En segðu mér eitt, Brúnó. Kanntu eitthvað á
byssu?“ Tiamil varð hissa þegar hann sá svipinn á andliti
Brúnós. Hann sneri höfðinu svo snöggt til, og spýtti næst-
um sígarettunni út úr sér.
„Byssu?“ Hörkusvipurinn hvarf af munni hans eins
og fær sem sýndu okkur samúð og vinarhug við frá-
fall og jarðarför elsku drengsins okkar,
GUÐJÓNS ELI
Guð blessi ykkur öll.
Bcbekka Stígsdóttir, Sturla Halldórsson
og börn. . |
Fimmtudagur 6. marz 1958 — ÞJÓÐVILJINN —1 (11
110 íbnðir í verk;
Framhald af 3. síðu
stofnun ríkisins o.fl. var svo- i
hljóðandi málsgrein um breyt-
ingarnar á lögunum um verka-
mannabústaði:
Nauðsyn þykir til bera, vegna
þess aðhalds sem gert er ráð
fyrir um lánveitingar skv. frv.
þessu, að gera nokkrar breyt-
ingar á lögum um verkamanna-
bústaði. Miða þessar breytingar
einkum að því að tryggja, að
þeir einir hljóti stuðning sam-
'kvæmt lögr*n um verkamanna-
bústaði, sem hans hafa mesta
þörf. Ennfremur, að tryggt sé,
að byggingar verkamannabú-
'staða verði sem ódýrastar (út-
boð).
Eftir þessari - athugasemd
stendur svo þessi málsgrein:
„Gert er ráð fyrir, að heild-
arendurskoðun lagaákvæða um
verkamannabústaði og bygg-
ingarsamvinnufélög fari fram
fyrir næsta reglulegt Alþingi og
þau lagaákvæði verði síðan felld
inn í þessi lög“
Þetta er það einasta, sem
ég veit til, að gefið hafi verið
undir fótinn um endurskoðun
laganna um verkamannabú-
staði. Og er það skoðun mín,
að ástæða sé til að láta slíka
endurskoðun fara fram, — ekki
sízt á lögunum um byggingar-
samvinnufélögin.
En hver er þá ástæðan til
þess, að þetta hefur ekki ver-
ið gert? Hún er einkum sú,
að ég taldi rétt, að lögin um
verkamannabústaði fengju að
reyna sig í framkvæmd a.m.k.
eitt ár með þeim breytingum,
sem gerðar voru í fyrra.. —
Surnar þeirra breytinga tóku
ekki gildi fyrr en nú í ársbyrj-
un 1958 (tvöföldunin á fram-
lagi sveitarfélaganna), og er
því lítil sem engin reynsla kom-
<s>—■— ---—- ----------------
in á hinn nýja fjárhagsgrund-
vÖll, sem löggjöíinni var skap-
aður með þessari breytingu.
Þó er svo að sjá, að bygging
verkamannabústaða víðsvegar
um landið hafi tekið mikinn
fjörkipp á árinu 1957 og að
framkvæmdir á þessu sviði
verði miklar á yfirstandandi
ári. — Á árinu 1956 var eng-
in hreyfing á byggingu verka-
mannabústaða á 4 stöðum, þ.e.
Rvík, Hafnarfirði, Vestmanna-
1 eyium og Sevðisfirði. Víðasf
hvar hafði bvgging verka-
| mannabústaða legið niðri ár-
| ura saman og ýmis dauðamerki
; voru á kerfinu. Sum bæiarfé-
lög höfðu t.d. ekki greitt fram-
löq- sín tii Byggingarsjóðs s.l.
10 ár.
Fiörkipmir í bvaaingu
ve rka fnannöb” staða
En á árrau 1957 hefur stjórn
Bvggingarsióðsins veitt vilyrði
fvrir lánum til verkamannahú-;
staða á ?0 stððum á landinu —
samtals 110 íbúðir. Þessir stað-
ir eru:
Akureyri 10 íbúðir
Borgamesi 4 _
Búðareyri 2 —
Búðir v/F.fj. 3 —
Dalvík 3 —
Djúpivogur 2 —
Haínarfjörður • 10 —
Hnífsdalur 2 —
Hólmavík 2 —
Húsavík 4 _
Kópavogur 10 —■
Neskaupstaður 5 —
Njarðvíkur 4
3 —
Ólafsfjörður
Reykjavík 32 —
Sauðárkrókur 3 —
Sandgerði 2
Siglufjörður 5 —
Stokkseyri 2 —-
Stykkishólmur 2 —
Samtals 110 íbúðir
Lágmarksupphæðin miðast
við kr. 130.000 á íbúð nema í
Reykjavík, Akureyri, Kópavogi
og Siglufirði miðast lánsupp-
hæðin við 150.000 kr. á íbúð.
Þetta leiðir til þess, að allir
þessir staðir borga nú þær
skuldir, sem safnazt höfðu á
undanf'mum árum hjá þeim.
Nam hin vangreidda upphæð
sveitafélaganna í árslok 1957
4.8 milljónum króna.
Þessi hreyfing, sem nú er
aftur komin á byggingu verka-
mannabústaða eftir margra ára
dauðamók víðast hvar, leiðir
aftur til þess, að ríkið verður
að greiða sitt framlag að jöfnu
á móti og veitir þó ekki af, að
nú eru 4 milljónir króna á.
fjárlögum í þessu skyni í stað
1.9 milljóna króna, sem áður
var. Auk þess hafa Byggingar-
sjóði verkamanna verið útveg-
aðar 8 milljónir króna að láni,
sem munu verða notaðar auk
framlags ríkis og sveitarfélaga.
Nokkur reynsla Iieppileg
Eins og ljóst má vera af því,
sem ég nú hef sagt, hefi ég
talið heppilegra að nokkur
reynsla fengtst af lögum um
verkamannabústaði, eins og
þeim var breytt fyrir tæpu ári
áður en hafin væri endurskoð-
un á þeim.
Og er ég fús til að láta
hefja slíka end.urskoðun bæði
á þeim lögum og lögunum um
byggingasamvinnufélög ef þess
er óskað, og teldi ég þá eðli-
legast, að haft væri samráð um
þá endurskoðun við þá menn,
sem gþ'rkunnugastir eru þess-
um lögum í framkvæmd.
eimili » p.í&« i *«.r
Vandamál kvenna er stunda atvinnu utan
heimilis til umræðu hjá Samein. þjóðunum.
Finnskir eiginmenn eru taldir
sérstaklega hjálpsamir á heim-
ilum sínum, segir í skýrslu,
sem Fgð hefur verið fyrir
kvenréttindanefnd Sameinuðu
þjóðanna, sem næst kemur
saman til fundar í Genf 17.
marz n.k. 1 skýrslunni segir, að
76% þeirra finnskra eigin-
manna, sem spurðir voru,
hjálpi til að einhverju leyti
við lieimilisstörfin, en 24%
sögðust hjálpa til við „öll hús-
verk“. Algengast er að eigin-
menn hjálpi konum sínum við
hreingerningar á íbúðinni, þar
næst kemur barnagæzla, þá
uppþvottur á matarílátum, mat- j
artilbúningur og loks tau-þvott-
ur.
Efnahags- og félagsmálaráð
Sameinuðu þjóðanna, en kven-
réttindanefndin heyrir undir
það, hefur látið gera ítarieva
skýrslu um stöðu og störf
kvenna, sem vinna utan heimil- |
isins. Er skvrslan bvggð á
rannsóknum í 38 löndum. Eng-
ar endanlegar ályktanir eru
gerðar í skýrslunni, enda bent
á, að það sé erfitt, ]car sem
sinn sé siður í hverju landi
og aðstæður allar ólíkar frá
einu landi til annars.
Skýrslan slær því þó föstu,
að margar konur sem hafa
st/'rf utan he:milisins vinni
raunveruiega tveggja manna
verk, en einnig þetta er mis-
jafnt eftir stærð íbúða, fjölda
bama og annars heimiíisfólks
o. s. frv.
1 Fvrfrrulöndum er það al-
gensrt. eð konur, sem vinna úti
nori +;i Less 8-10 klst. á dag
og 4-6 'r1ukkust.unöir heima-.
Höfnndar skvrslunnar - vildu
bó e’-1'1 'e.vgia t.ú. eð bess yrði
kraf’zt. að hii^mæður, sem
v;nT'r’ heim’1’=! fái styttan
vi-T-.n+í—Var tnbn hætta á,
að rf f’íkar kröfnr vrðu bnm-
ar f””— ravndi re’raast erfið-
«ð c-í yíðnrke-raf. að gre’ðn
beri c-ö~m laun f”rir sömn
vínra’ ’-er'a, og kvenna. í
sk'érH’->rani er !övð áherzla á
t’rirv15HSaf/-rfin séu fullt
eras fvWð’np'arm’k’l oa: hver önn-
úr rfnnn r>fr Bað sé ekki hæsrt
að fot’a-e Ht bess. að húsméðir-
in e’p keri h.ita o«r biraga dasrs-
in<? pf be’milisftörfunum þegar
bðð;r ma.kar vinna úti.
um 1 yorn
wina vX? <
vzrc: mcoii]
.í -idii < i uþpí
skrat:

air-öl . í £
talið. að þ
Athuganir í Banmörku.
Af rannsóknum, sem geröar
voru í Danmörku sést, að 9%
þeirra húsmæðra er unnu utan.
heimilisins komu ekki nálægt
uppþvotti á mataríiátum á heim-
ilum sínum og að næstum 25%
eiginmanna hjálpuðu konum
sínum er úti vinna við matar-
gerðina.
í skýrslunni er einnig rætt
um börn þcirra mæðra, sem
og hvaða áhrif frá-
mdðurinnar frá heimilimi
þeirra. Það voru
;koðanir um þetta
í suru:m löndum var
hofði ill áhrif á
upne’di barnr. cf móðirin ynni
úti, ci í "önm löndum var tal-
ið böruummi til blessunar, að
móðiriiin .'.stunáaði vinnu utan
heimilisins, því slík böm
fengju betri tækifæri til að
þroskast, bæði andlega og lík-
amlega en hin, sem alast upp
undir verndarvæng móðurinnar
sem alltaf er heima.
Skýrslan segir t. d., í Eng-
landi hafi fengizt sú reynsla,
að það beri síður en svo meira
í afbrotahneigð hjá börnum
foreldra, sem vinna úti en
hinna, sem heima sitja.
Frá he’lsufræðilegu sjónar-
miði, segir, ,.að rannsóknir,
sem farið hafi fram í Dan-
mörku hafi leitt í ljós, að kon-
nr, sem viíma utan heimila
lýist fljótar én kynsystur
beirra, sem eingöngu hugsa unt
heimili sín. Hinsvegar verði
,,heimasætumar“ oftar veikar,
en þær húsmæður, sem vinna
utan heimila sinna.
(Frá SÞ).