Þjóðviljinn - 23.05.1958, Blaðsíða 10

XO) — WÓÐVTLJINN — Ffetuda^ur 23.maí 1958
w
w
Heildarstjórn á þjóðarbúskapnum
Framhald af 7. síðu.
ina, til framleiðslunnar, þar
sem það gerir mest gagn.
Afleiðingar efna-
hagsráðstafananna
Ráðstafanir þær, sem í þessu
frumvarpi felast, hafa þær af-
leiðingar, að verðgildi pening-
anna rýrnar og um leið trú
manna á gildi þess að spara
fé. Þessar ráðstafanir verða
því til að ýta undir ýmis kon-
ar fljótraeðiskennda „fjárfest-
ingu“ einstaklinga i öllu mögu-
iegu til þess að „bjarga“ fé
sínu.
Af þessum ráðstöfunum leið-
ir verðhækkanir á flestum
sviðum, og með þeim er því
brotið í bága við þá verðstöðv-
unarstefnu, sem verkalýðs-
hreyfingín hafði fylkt'AÓr um
og fagnað, er ríkisstjórnin var
mynduð.
Alþýðubandalagið og ráðherr-
ar þess höfðu barizt fyrir þess-
ari verðstöðvunarstefnu meðan
mátti
Það, sem hefur brotið hana
niður, er gegndarlaus áróður
annars vegar hinna stjórnar-
flokkanna og svo hins vegar
Sjáifstæðisflokksins fyrir nauð-
syn gengislækkunar. Jafnvel
einnig þeir menn í höfuðbönk-
um iandsins, sem frekast hefðu
átt að skoða það sem verkefni
sitt að vemda gengi krónunn-
ar, hafa látlaust grafið undan
möguleikanum til þess að við-
halda vei'ðstöðvunarstefnunni,
sumpart með áróðri fyrir geng-
isiækkun, sumpart með rangri
fjárfestingar- og útiánapólitík.
Það er að visu vitað mál, að
hefðu a'lir þessir aðilar fengið
að ráða, þá stæði þjóðin nú
ekki frammi fyrir þessu frum-
varpi, sem gerir þó ráð fyrir
5% launahækkun til að taka
sárasta broddinn úr verðhækk-
ununum og bæta þær upp
fyrstu mánuðina, heldur væri
þá hér á ferðinni frumvarp um
gengisiækkun, er hækkaði er-
lent gengi yfir 100% og lög-
skipaði kaupbindingu, er þýddi
a.m.k. 17% launalækkun.
En það er þjóð vorri og sízt
alþýðu íslands ekki nóg, að
gert sé það, sem er skárra en
hið versta.
Alþýða íslands hefur nú
möguleika meiri en alþýðu-
stéttir nágrannalandánna til
þess að tryggja lífskjör sín og
bæta þau, meðan kreppa herj-
ar í kringum okkur. Og alþýð-
an vill, að þeir möguleikar séu
notaðir: framleiðslan og út-
flutningurinn aukin með stór-
stígri öflun nýrra framleiðslu-
tækja og rétt fjárfesting tryggð
með heildarstjórn á þjóðarbú-
skapnum
Þess végna samþykkti Al-
þýðusamband íslands á 25.
þingi sínu svohljóðandi ákvörð-
un einróma:
„Til þess að tryggja, að fjár-
festingu þjóðarinnar verði fyrst
og fremst varið til þess, sem
þjóðhagsíega séð er nauðsyn-
legast, og til þess að hægt verði
að bæta kjör alþýðunnar, telur
þingið, að eftirfarandi sé nauð-
synlegt:
1. Tekin verði upp heildar-
stjórn á þjóðarbúskapnum,
þannig að gerðar verði heildar-
áætlanir um þróun þjóðarbú-.
skaparins, bæði fyrir eitt ár
í senn og 5—10 ára timabil.
2. Tekin verði stór ián er-
lendis, enda fáist þau án ó-
eðlilegra skilmála með hag-
stæðum vaxtakjörum til langs
tíma og helzt með tryggingu
fyrir að hægt verði að greiða
þau í íslenzkum afurðum. Þess
sé vandlega gæt.t, að slíkum
lánum verði fyrst og fremst
varið þannig, að þau verði til
að auka hagnýta framleiðslu
þjóðarinnar og þó einkum
gjaldeyrisframleiðslu hennar“.
Og þess vegna lýsti 25. þing
Alþýðusambands íslands því
líka yfir, að það væri „algert
lágmarksskilyrði verkalýðs-
hreyfingarinnar, að ekkert
<?erði gert, er hafi í för með
sér skerðingu á kaupmætti
vinnulauna, og að ekki komi
til mála, að auknum kröfum
útflutningsframleiðslunnar
verði mætt með nýjum álög-
um á- alþýðuna, svo sem með
gengislækkun eða hliðstæð-
um ráðstöfunum“.
Afstaða verkalýðs-
hreyfingarinnar
Það er greinilegt, að ráðstaf-
anir þær, sem i þessu frum-
varpi felast, mundu, ef að lög-
um yrðu, á mörgum sviðum
hafa áhrif hliðstæð gengis-
lækkun. Afstaða verkalýðs-
hreyfingarinnar, einkum i
Reykjavík, gagnvart slíkum
ráðstöfunum er því ljós. For-
ustumen verkalýðsfélaganna í
Reykjavík mörkuðu afstöðu
sína með því að bera fram svo-
hljóðandi tillögu á fundi efna-
hagsmálanefndar og miðstjórn-
ar Alþýðusambandsins nýlega:
„Efnahagsmálanefnd og mið-
stjórn A. S. í. hafa á fundum
sínum að uridanfömu kynnt
sér og rætt tillögur þær í
efnahagsmálum, sem ríkis-
stjórnin nú hyggst leggja fyrir
Alþingi. Áður hafði sérstakiega
verið rætt við stjóm A. S. í.
um það atriði tillagnanna, er
varðar 5% grunnkaupshækkun-
ina. Að loknum þessum athug-
unum • ályktar efnahagsmála-
nefndiii og rtiiðstjómiii eftir-
farandi:
25. þing A. S. f. lýsti því
yfir, að gengislækkun eða aðrar
Jiliðstæðar ráðstafanir kæmu
ekki til mála sem úrlausn efna-
hagsmálanna. Þær ráðstafanir,
sem nú' er hugsað að gera, hafa
á ým£an hátt hliðstæð áhrif
og gengislsékkun. Hins vegar
virðist tryggt, að þær hafi ekki
í för með sér almenna skerð-
ingu á kaupmætti vinnulauna
næstu mánuði.
Greinilegt er, að þessar ráð-
stafanir í efnahagsmálunum
muni leiða til frekari verð-
bóiguþróunar og eru því frá-
hvarf frá þeiri stefnu, er 25.
þing A. S. í. fagnaði og lýsti
fylgi sinu við og efnahagsmála-
nefnd og miðstjórn A. S. í
síðair* . hafa ítrekað, þ.e. að
stöðvá1 verðþensluna. Ráðstaf-
anirnar brjóta því í bága við
þá stöðvunarstefnu, er verka-
lýðssamtökin og ríkisstjómin
þá tóku höndum saman um.
Efnahágsmálanefnd og mið-
stjórn A.S.Í vísa því frá sér
þeim tillögum um ráðstafanir
í efnahagsmálunum, er nú
liggja fyrir, þar sem þær eru
ekki í samræmi við það, er
síðasta Alþýðusambandsþing
heimila þessum aðilum að
semja um.“
Þá er það og greinilegl, að
ráðstafanir þessar munu
hækka allan byggingarkostnað
og gera þanmg íbúðarhús dýr-
ari. Hins vegar eru ekki sam-
tímis gerðar ráðstafanir til þess
að tryggja áfram fjármagn til
íbúðahúsabygginga, a.m.k jafn-
mikið og síðasta ár, né heldur
gerðar ráðstafanir til þess
að lækka vexti af lánum til
íbúðarhúsa til þess að vinna
þannig gegn hinni háu húsa-
leigu. Þó hafa verið möguleik-
ar að fá Ián með 2V6 vöxtum
til slíks, en ekki fengizt not-
aðir.
Þá hefur það og úrslitagildi
fyrir sjávarútveginn og aðrar
atvinnugreinar, sem efla þarf,
hvort gerðar yrðu ráðstafanir
af hálfu Seðlabankans til aukn-
ingar á rekstrarlánum til sjáv-
arútvegsins og slíkra atvinnu-
greina i réttu hlutfqlji við
verðhækkun á rekstrarvörum
og öðrum útgjöldum. Fjárhags-
nefndir beggja deilda áttu tal
við stjórn Seðlabankans, en
fjarri 'fór því, að nokkur vissa
fengist fyrir þvi, að slík hlut-
fallsleg aukning myndi eiga
sér stað. Hins vegar kom það
ótvírætt fram af hálfu Lands-
sambands ísl. útvegsmanna, að
hætta væri á, að vélbátaútveg-
urinn stöðvaðist, ef slík rekstr-
arfjáraukning ætti sér ekki
stað. — Það er því veruleg
hætta á, verði ekki betur sam-
ræmd stjórnin á lánsfjármál-
unum og atvinnumálum þjóðar-
Innar en hingað til, a5 ráð-
stafanir þær, sem ríkisstjóminl
ætlast til að efli atvinnulífið,
verði til að draga úr því og
skapa kreppu, af því að meiri-
hluti stjórnar Seðlabankans
geri annað en það sem nauð-
synlegt er til að tryggja eflingu:
sjávarútvegsins — Er þetta
enn eitt dæmi um, hve óhjá-
kvæmileg heildarstjóm á þjóð-
arbúskap íslendinga er orðin.
Ég hef hér fyrst og fremst
rætt um frumvarp þetta í sam-
bandi við efnahagslíf þjóðax'-
innar og ráðstafanir til að efla.
það og bæta, sökum þess að
ég álít það aðalatriðið. Um ein-
stakar greinar þess mun rætt
í framsögu, og þyki sýnt, að
frumvax-pið nái fram að ganga,
mun ég flytja breytingatillög-
ur við einstakar greinar þess.
Með tilliti til þeirra rök-
semda, sem ég hér hef sett
fi'am, er það tillaga mín, að
frumvarpið verði afgreitt með
svohljóðandi Rökstuddri dag-
1 ’sftt'á'. ..... '
í trausti þéss, að rí'kisstjórn-
in leggi hið bráðasta fyrir
þingið frumvarp til laga um
heildarstjóm á þjóðarbúskapn-
um, er tryggi eflingu atvinnu-
lífsins samkv. fyrirfram gerð-
um áætlunum — og leggi fram
tekjuöflunartillögur, er geri
ráð fyrir að halda vei'ðstöðv-
unai'stefnunni, eftir þvi sem
unnt er, og valdi sem minnstri
almennri verðhækkun, — tekur
deildin fyrir næsta mál á dag-
skrá.
Alþingi, 20. maí 1958.
Einar OIgeirsson“.
Stassen komst
ekki í framboð
Harold Stassen, fyrrverandi
ráðunautur Eisenliowers Banda-
ríkjaforseta um afvopnunarmál,
sem ætlaði að komast í framboð
fyrir repúblikana í kosningum.
til fylkisstjóraembættis í Pen-
silvania, tapaði í prófkjöri fyr-
ir flokksbróður sínum.
sjoari
Þórður
„Þú varst skipstjóri á Hudson?“ spurði forseti réttar-
ins. „Já, herra“, anzaði Jack Brighton. Forsetinn
blaðaði í skipsskjölunum og athugaði einstök atriði
í þeim, síðan leit hann á Jack. „Eg sé, að Hudson
hefur verið í ágætu ásigkomulagi, þótt það væri
gamalt skip.“ Jaek kinkaðí kolli. „11. febrúar kom
það til hafnar í Djedda hlaðið ýmis konar varningi.
Þaðan hafði það verið leigt til fei’ðar til Madagaskar,
en þú vissir þá ekkert um, hvaða farm það ætti að
flytja?“ „Nei, herra sagði Jack hörkulega, „ég
hafði ekki hugmynd um það.“