Þjóðviljinn - 19.10.1958, Blaðsíða 11

PETER CURTIS:
málngjold
15. dagur.
fvrir svo sem tíu mánuðum, þegar ég hafði kysst Ant-
oníu í fyrsta skipti, hafði himnaríki mitt verið í nánd
viö hana, og ég var ákafur að komast heim og finna
einhverja möguleika til þess að við gætum hitzt í fram-
tíðinni. Á einhvern kynlegan hátt, varö gerviástúðin
og uppgerðarástríðurnar sem ég varö að sýna Eloise,
til þess að auka þrá mína eftir því eina sambandi sem
mér var hugleikið. Og það var útilokað að „vfirfærsla“
kæmi til greina, eins og sálfræðingarnir tala um, þann-
ig að ég ímyndaði mér að Eloise væri Antonía. Ef
til vill höfðu þær líka andlitsdrætti og sams konar
hár. En þær elskuðu á jafnólíkan hátt og þær lifðu
lífinu.
Einu sinni eða tvisvar flaug mér það í hug að við
Antonia, hún með gamla, feita eiginmanninum sinum
og ég með barnalegu, óreyndu eiginkonunni, hefðum
selt frumburðan-étt okkar fyrir málsverð. í rauninni er
það sárasjaldan að fólk eigi eins algera samstöðu og við
Antonía, og slíka náðargjöf ætti ekki að meðhöndla
með léttúð. En það var tilgangslaust að hugsa á þann
hátt. Við Antonía höfðum fengið okkar tertusneið, við
höfðum bæði fullar hendur fiár, og nú yrðum við að
komast að því hvort ekki væri einhver vegur til að fá
viðbótar köku og jafnvel hluta af frumburðarréttinum.
Eg flýtti mér heim í Reykháfshúsið í Copham, eins
og það væri forsalur Paradísar.
Og nokkra stund leit út fyrir að við Antonía vænim
eftirlæti guðanna, óbundin af siðalögmálum. Joshua
Meekin, eiginmaður hennar og fyrrverandi vinnuveit-
andi minn, hafði horfið frá kauphallarviðskiptum með
fullár hendur fjár og miklar hugsjónir. Hann hafði
reynt að breyta Leet Hall í sveitarsetur, og í þeim
tilgangi hafði Antonía verið fengin til hjálpar og ég
ráðinn til að koma reglu á bókasafn hans. Sú stað-
reynd að hann hafði gengið að eiga ráðskonu sína —
sem svo mörgum hafði orðið hálft á •— varð léttvæg
hjá því að Antonía var af „góðum ættum.“ „Frændi
hennar var barón og faðir hennar hefði fengið titilinn,
ef hann hefði ekki farizt með Clarataníu11. Það var
alveg látið liggja milli hluta að baróninn hafði gersam-
lega afneitað frænku sinni og látið hana alast upp
sem. úrhrak; og einnig það að faðir hennar hafði verið
eyðsluseggur. Sveitaaðallinn gat með engu móti virt^
kröfur Antoníu að vettugi, þegar þær voru studdar
af fjármagni, örlæti og geðprýði Joshua. Fljótlega var
Jöshua farinn aö stunda veiðar af kappi og stóð ým-
ist sjálfur fyrir veiðum eða var boðinn til annan*a.
Antonía var engin veiðimanneskia og hún tók að
stunda heimsóknir af miklu kappi. Hún átti eigin bíl,
rjómalitan Lagonda, og hann flaug með Antoníu í heim-
sóknir um sveitina. Tíu mínútur eða svo við að horfa á
ungbörn eða spjalla um daginn og veginn, dugðu sem
fjarverusönnun, og síðan þaut hún á áður tiltekinn
stefnumótsstað, þar sem ég beið hennar og sælan var
okkar bað sem eftir var dagsins.
Og ég? Eg var frjáls vegna þess að fliótlega eftir
heimkomu okkar frá Caprí, komst Eloise að raun um
að hún var barnshafandi. Og um leið varð Emma
Plume einx'áð yfir tíma hennar. Hún stjómaði henni
sitjandi og standandi og ein af reglum hennar var
sú, að á hverium degi yrði ungfrú Eloise að afklæðast
og leggjast milli rekkjuvoða, eins og hún orðaði það.
Eg hafði ekkert við hetta að athuga. Það gaf mér
meira frelsi en ég hafði gert mér vonir um. Og ég
heW lfka að hett.a hafi átt vel við Eloise. Hún var
stöðughmdari og hraustari betta tímabiT en hún hafði
nokkurn tíman verið oe varð nokkni sinni.
Svo sem fimmtán kílómetrum aust.an við Cupham
var svæði sem nefndist Breckland. Það var villt og
óræktað, furutré og barr, runnar og kiarr. Nokkru
árum áður hafði rikisstjómin revnt ?ð skapa þarna
verkefni fyrir at.vinnulevsingja, þar sem þeir gæt-u
haft svin og hænsni. Mennimir sem komu bemt úr
fátækrahverfunum, höfðu vmist strokið. gert uppreisn
eða lagzt x þunglvndi. og hætt hafði verið við tilraun-
ina. Fáeinir hrörlegir kofar og nokkrlr metrar af vír-
netd voru allt sem eftir var af misheppnai'ri hjálpar-
Sunnudagur 19. október 1958 — ÞJÓÐVILJINN — (11
starfsemi stjórnarinnar. Þai'na, í grasi og lyngi milli
ninna í góðu veðri, eða í einhverjum kofanum ef veð-
ur var slæmt/ hittumst • við Antöriiá og inutúm réttái'
okkai'. Það virðist hafa verið áhættusamlegt, en í i*aun-
inni var ekki svo. Staðurinn var: ótrúlega afskekktur.
Við skildum bílana okkar eftir á fáförnum vegum, og
sitt á hvorum stað. Við ruddum okkur braut gegnum
runna og kræklur, sem enginn hefði lagt í nema í svip-
uðum erindagerðum og við eða með njósnir fyrir aug-
um; og framkoma okkar út í frá var óaðfinnanleg.
Því að við hittumst innanum annað fólk, heima. hjá
okkur siálfum og öðru fólki. Hundrað sinnum hef ég
horft yfir upplýst matboi’Ö og séð Antoníu geislandi og
glettnislega og hugsað með mér: „Já, vina rnín. Fyrir
fimm tímum átti ég þig einn.“
Þetta var eins og að eiga leyndan fjársjóð. Ég kom
heim aftur styi’kur og endumærður, gat lagt það á mig
að skemmta og stiana við Eloise, sætt núg við að þola
kuldalegt augnai’áð Emmu Plume, þolað þau smávægi-
legu óbæqinid og leiða, sem hljóta alltaf að segja til
sín hiá fátækum manni sem kvænzt hefur konu sinni
til fjár.
Já, í'evndar, við Antonía höfðum bæði gifzt til fjár
og haldið samt ástum okkar.
Þennan vetur voru líka haldnir dansleikir. Almennir
dansleikir til stvrktar góðgei'ðai'stofnunum og einka-
dansleikir haldnir í heimahúsum. Framanaf sótti Eloise
þá, veikburða og falleg, dansaði aðeins örsjaldan en
vantaði aldi’ei neinn til aö sijta hjá. Gamlir menn höfðu
mætur á henni og hún hafði öðlazt nýtt ömggi og
traust, og gat oi'ðið næstum ræðin og brosmild þegar
þeir snerust kringum hana. Joshua var lítill dansmað-
ur og hann var vanur að di'aga Antoníu tvisvar eða
þrisvar um gólfið og afhenda hana síðan duglegri dans-
mönnum. meðan hann stóð álengdar og hoi'fði á eins og
geðgóð möi’gæs. Okkur tókst ævinlega að dansa nokkra
dansa saman og oft gátum við laumazt burt og veitt
hvort öðm atlot, bótt við fæiTtm mjög varlega. Já,
fói'um mjög vai’Iega.
Þetta var góður tími. En auðvitað tók hann enda eins
og allir góðir tímar. Eloise fæddi dóttur okkar í lok
október. Hún kom mjög hart rxiður og barnið var veik-
buxða. og vælandi kríli. Emma Plume tók aftur við
stjórn og nú var ekki lengur hlálegt aö kalla hana
Fóstru.
Þegar Eloise var aftur komin á fætur, varð ég var
við breytingu á henni. Það var eins og eðlileg móður-
tilfinning bætti henni upp tómu og inrxihaldslausu ái'in.
Hún haföi unun af að gera ýmislegt fyrir bamið, haföi
mikinn áhuga á umönnun þess og aðlilynningu og virt-
ist finna sjálfa sig að nokkru leyti. Hún fékk meira
sjálfsöryggi og varð um leið ki'öfuhai'ðari. Enn var
pí HKfq ijt íjtít j fíi E í Ml 11S K ÁTTII 1 ll
E n sk a r hugmyndir
Einkenni á velldæddum kon-
um er alltaf það að kjólar
þeirra, dragtir eða kápur eru
yfirleitt mjög látlaus í grunn-
sniði, en það sem við það er
notað hugmyndaríkt og smekk-
legt.
Þótt f járráðin séu okki mikil
er hægt að Tera ysí tfi ftura,
ef þesw er gætt að xraija
með smekkvísi, með einföldu og
góðu sniði og láta sér nægja
að láta gamminn geysa í smá-
hlutunum.
Teikningarnar eru af ensk-
um tízkuhugmyndum.
1) Herðasjal úr ullarjersey
með kögri að neðan, er hlýtt
og fallegt við peysu eða kvöld-
kjól.
2) Þær sem fara mikið í
gönguferðir eða skíðaferðir
hafa sjálfsagt áhuga á þessum
geysiþykka trefli og samsvar-
ar.di vettlingum og við þetta
er notuð snotur lítil jersey-
húfa.
3) „Munkahúfan“ úr ullar-
jersey er dregin niður xrfir h"f-
uðið og hylur hálsmálið á káp-
unni, sem farið er að slitna.
Snotra, ítalska taskan er með
prjónuðum hliðum í sama lit
og húfan.
4) Margar nýtízku dragtir
og kápur eru flegnar í háls-
inn. Rúllukragl með áföstu
herðastyWd er hlýr og góður
ÍMMUimn&r slikum flíkum.
Virkir dagar
y
Framhald af 7. síðu.
legum vangaveltum og skáld-
legri mærð. Sögumaður og
skrásetjari standa báðir föst-
um fótum á jörðinni; og þeim
hefur báðum verið mest í mun
að fræða lesendur sína. Frá-
sögnin er öll klárlega stíluð,
en verkið er of þyngslalegt til
að mega kallast bókmennta-
afrek í fremstu röð. Það er
meira vert um þann fróðleik,
sem þáð heldur til haga. Eg
nefni sem dæmi hina geisiýt-
arlegu lýsingu á því, hvernig
hákarl var veiddur; sú lýsing
á varla sinn líka um ná-
kvæmni, og þarf ekki að gera
því efni önnur skil. Bókin er
sömuleiðis alveg einstakur
sjór af orðum úr sjómennsku-
máli — það er stundum eins
og maður sé að lesa latneska
orðabók: hann skilur kannski
eitt orð af tíu. Sumstaðar
skýrir Hagalin merkingu orð-
anna, og er það mikill dreng-
skapur. Virkir dagar eru
náma af fróðleik um týnd
vinnubrögð og það mál sem
þeim var tengt. Þeir eru ekki
einstakt listaverk; en þeir eru
sérstæð sagnfræði og mikil
orðabók.
Bókin er gefin út öðru sinni
í tilefni af sextugsafmæli
Hagalíns og ardláti Sæmund-
ar. I bókarlok segir skrásetj-
arinn Söguna af virkum dög-
um, og er fengur að henni.
Þá hefur Halldór Pétursson
teiknað nokkrar myndir í út-
gáfuna. Hann er einhver
versti teiknari á byggðu bóli,
eins og alkunnugt er; en að
þessu sinni hefur hann gert
skaplegar og jafnvel geðfelld-
ar myndir. Þá fylgir sögunni
tímatal og nafnaskrá, „eins
og tíðkazt hefur í útgáfum
íslendingasagna“, segir Haga-
lin af dálítið tvísýnu lítillæti.
Það er aðeins eitt sem vant-
ar: útgáfuártalið. En ég fann
það með einfaldri þríliðu. Það
er 1958.
B. B.
t&méiGCiv&
Minningarspjöld eru seld í
Sósíalistafélags Reykjavik-
ur. Tjarnargötu 20.
Bókabúð Máls og menning-
ar, Skólavörðustig 21, af-
greiðslu Þjóðviljans, Skóla-
vörðustíg 19, og skrifstofu
I sumar er Æ.F.R.-saluriim
opinn á þriðjudögum, föstu-
dögum og sunnudögum frá
klukkan 20.30 tfl 23.30.
Framhald a£ 4. eíðu