Þjóðviljinn - 22.11.1958, Blaðsíða 10

t- **
ri *{+A
2)' — ÓSKASTUNDiN
ÓSKASTUNDIN — X3
HEYANNIR
OG GESTRISNI
(Brot úr dagbók sumarið 1958)
27. júní.
í morgun vaknaði ég
við það að sólin skein
inn um gluggann. Rétt
eins og hún vildi segja:
•Jæja, svo þú ert ekki
vöknuð.
Eg kiæddi mig í skyndi
og fór fram í eldhús. Þar
var nærri þvi allt heim-
ílisfólkið samankomið og
Hann byggði kirkjuna al-
geriega á eigin kostnað.
Hún var i smíðum í 13
ár, eða frá 1763 til 1776.
Hún er hlaðin úr grjóti,
sem hann flutti yfir Hóp-
ið, þegar það var ísi lagt.
Vandaði hann mjög til
kirkjunnar, þó sérstak-
lega að innan.
Svo fór ég með mann-
inum upp í kirkju. Hann
tók myndir af kirkjunni,
meira að segja tvær.
Þegar þau ætluðu að fara
að stíga upp i bílinn aftur
kemur húsfreyjan í dyrn-
ar og spurði hvort þau
hafi ekki iyst á kaffi og
nýbökuðum pönnukökutn.
Framhald á 2. síðu.
H EIM B O ÐI Ð
var að borða morgunmat-
inn.
Eg gleypti í mig nokkr-
ar brauðsneiðar og mjóik-
urglas. Síðan var haldið
út á tún. Og nú byrjaði
vinnan. Léttadrengurin.n
settist á dráttarvélina og
fcyrjaði að snúa öllurn
.,flekkjunum“. Eg „ók
mér hrífu í hönd og fót
að raka smáslæðing, sem
var hér og þar á túninu.
Aður en varði var komið
hádegi. Og ég varð að
fara heim og hjálpa hús-
freyjunni að búa til mat-
inn. Klukkan hálf eitt
var maturinn tilbúinn.
Allir flýttu sér að borða
til þess að geta komist út
aftur til vinnun’nar. En
ég mátti gera svo vel að
vera inni við að þvo upp
og ganga frá! Loks þegar
ég var búin að ganga frá
öllu veit ég ekki fyrri til
en bankað er á útihurð-
ína. Það var reykvískur
maður ásamt fjölskyldu
sinni, og hann bað mig
eð sýna sér kirkjuna.
Þessa kirkju fcyggði
Ásgeir Einarsson, sem
var bóndi á staðnum.
Framhald af 4 síðu
gerði mikinn byl, svo
ég varð að haida í
skottið á hundinum
svo ég týndi honum
ekki. En hann skilaði
mér líka heim, bless-
aður. (Síminn hringir,
ITanna fer út).
E: Eigum við að koma
að fela hlut?
B: Jú, við skuium gera
það, við getum falið
fingurbjörgina hennar
frænku, hérna er hún.
S: Má ég .fela fyrst?
B: Já, hérna er fingur-
björgin (Edda og Birna
fara).
S: (lítur í kringum sig,
sér hiliu hjá gluggan-
um, ætlar að láta
fingurbjörgina þar en
rekur hendina í blóma-
pott sem dettur á g'ólf-
ið og brotnar).
H: (kemur inn) Hvað er
þetta, ertu búin að
brjóta blómapottinn?
(Edda og Birna koma
inn).
S: (snöktandi) Ó ég ætl-
aði ekki að brjóta
hann, ég rak bara
hendina óvart í hann.
H: Birna, farðu fram
í eldhús og náðu í sóp
og skúffu.
S: Fyr'irgefðu, ég ætlaði
alls ekki að gera þetta,
mér þykir þetta svo
leiðinlegt.
H: Eg á annan blóma-
pott svo þetta gerir
ekki svo mikið til.
B: (kemur inn með sóp
og skúffu fer að sópa
uþp bfotuntilhr
E: Jæja, Stína, nú verð-
um við að fara heim,
við máttum ekki vera
iengi og við verðum
nokkuð lengi á leið-
inni heim.
B: Viljið þið ekki vera
. pínulítið lengur?
E: Nei, nú verðum við að
fara, mamma sagði að
við mættum ekki vera
lengi.
B: Jæja þá.
H: Verið þið sælar stúlk-
ur mínar, komið þið
einhverntíma seinna.
S: Þakka þér fyrir.
E og S: Verið-þið sælar.
B: Bless, ég hitti ykkur
bráðum aftur.
Pétur Sumarliðason;
Stolizt í róður •
Annar dagur.
í huganum fylgdi dreng-
urinn föður sinum i.il
skips. Hann hreiðraði um
sig undir sænginni, lokaði
augunum og sá fyrir sér
föður sinn, þar sem hann
fór suður götuna. Faðir
hans var vélamaður á
bátnum. Hann var líka
langfljótasti beitninga-
maðurinn í þorpinu.
Drengurinn gat staðið
tímunum saman og horft
á föður sinn — þegar
hann var að beita —
hann stóð og fylgdist
með og lærði hverja
hreyfingu — mat hraða
hennar við það, hvað
hann myndi geta, ef hann
reyndi. — Einhverntíma
ætlaði hann að verða
fijp)tásti beitningamaður-.
inn í þorpinu.
Nú var faðir hans kom-
inn um borð og farinn að
hita upp vélina. Stamp-
arnir skullu á dekkinu og
karlarnir voru hávaða-
samir og ráku á eftir
hver öðrum. Drengurinn
þekkti þetta allt. Því
einu sinni hafði hann
laumast á eftir föður sín-
um, er hann fór í róður.
Augu drengsins ljómuðu
er hann minntist þessa
atburðar. Hann hreiðraði
um sig sængurfiðunni og
lifði upp aftur hið
skelfilega augnablik þeg-
ar upp um hann komst.
— Það var í vor. Björt
nótt og blíðviðri. Þegar
faðir hans var farinn út
hentist drengurinn í föt-
in og þaut eins og ör af
boga styztu leið til
bryggjunnar. Hann nam
ekki staðar fyrr en hjá
beituskúrnum hans Kobba
gamla, þay gægðist hann
fyrir hornið til þess að
sjá hvort nokkur væri á
bryggjunni. Nokkrirmenn
stóðu fremst á bryggj-
unni. — Þar lá Njörð-
ur gamli. — Það voru
sjálfsagt hásetarnir af
honum. Kubbur, báturinn
hans pabba hans lá efst
við bryggjuna ekki nema
kippkorn frá skúrnum.
drengurinn yrði ekki
lengi að skjótast það,
bara að enginn væri um
borð. Svo rannsakaði
drertgurjnn hvort nokkur
væri að koma ofan ■ á
bryggju, — nei, það sást
enginn nema karlarnir
á Nirði gamla — Dreng-
urinn greip sprettinn,
hentist niður bryggjuna
— gaf sér ekki tíma vil
að kíkja hvort nokkur
væri um borð, heldur
hentist í stökki fram af
bryggjunni og niður á
vélarkappann , — leit
snöggt fram eftir dekk-
inu — þar var enginn,
svo skaust hann nn í rór-
húsið, gægðist niður í
vélarrúmið — nei, pabbi
hans var ekki kominn.
Sagan af ljóta. .
Framhald ,af 1. síðu.
regluþjóninn að hún var
nærri dottin. Hann sagði
henni að fyrir svona
hálftíma síðan hefði ver-
ið framinn stórþjófnaður
og hefðu þeir rakið spor
þjófsins hingað. Hann
gekk inn og fann Óla og
fór með hann niður á
lögreglustöð og þar var
hann yfirheyrður.
Óli fór að gráta, en
seinna sagðist hann hafa
tekið peningana, af því
að hann hélt að kaup-
maðurinn ætti nóga pen-
inga. Hann sagði hvar
hann geymdi þá.
Óli var settur á vand-
ræðaheimili.
★------
Guðmundur Jóhann hef-
ur áður sent okkur sögu
og vísur, sem hafa birzt
í blaðinu. Þá var hann 9
ára. Það má segja að
honum hefur farið fram
og við væntum þess að
honum fari betur fram.
Dagbókarbrot
Framhald af 3. síðu.
Þau þáðu það með þökk-
um.
Þegar fólkið var farið
fórum við aftur út á tún
að rhka. En þegar komið
var fram að kaffitíma,
nutu allir góðs af pönnu-
kökunum, sem höfðu orð-
ið eftir þá um daginn.
Þetta hefur verið
skemmtilegur dagur,
sagði ég um kvöldið, og
fór að hugsa til þess að
koma mér í rúmið.
H. Á., 11 ára,
Reykjavík.
70) — ÞJÖÐVILJINN — Laugardagur 22. nóvember 1958

\
l
f-
læSa Alfreðs Gíslasonar
Framhald af 6. síðu.
ætlað í frumvarpinu. En slíkt
er útilokað, enda munurinn á
verkefnum svipaður þeim, sem
er á dómsvaldi og fram-
kvæmdavaldi.
Lagabreytingin, sem í frum-
varpinu felst, er tímabær nú
að því leyti, að innan skamms
mun núverandi Jandlæknir láta
af störfum íyrir aldurs sakir.
Virðist mér ekki illa til faliið,
að breytingartillagan komi fram
áður en eftirmaður hans verð-
ur skipaður og að lög, byggð
á henni, öðlist fyrst gildi er nú-
verandi landlæknir hættir
störfum. Annars má þetta
kannski einu giida. Breyting
sem þessi er aldrei gerð land-
lækni til vanza. Þvert á móti
er hún hugsuð honum og emb-
ætti hans til fulltingis og
sæmdar.
Hr. forseti. Eg sagði áðan. að
síðustu 40—50 árin hefði ekki
orðið nein teljanleg breyting á
verksviði landlæknis og að í
því efni hefði ríkt nokkur kyrr-
staða. Með þessu á ég auðvitað
við kyrrstöðu í skipuiagi, en
ekki í störfum landlæknis,
enda væri fjarstæða að halda
slíku fram. Á þessu tímabiJi
hafa tveir menn gegnt embætt-
inu, þeir Guðmundur Björns-
son og Vilmundur Jónsson, báð-
ír afburðamenn og báðir þjóð-
kunnir fyrir störf sín í þágu
heilbrigðismála. Þessa þykir
mér rétt að láta getið til að
girða fyrir misskilning. Læt
ég svo útrætt um þetta mál að
sinni, en legg til að frumvarp-
Kðsnisigaraar
Framhald af 7. síðu.
ábyrgir fyrir þeim pólitísku
gjörðum, sem síðan hafa verið
framdar. Er þetta ekki eðli-
leg ályktun hjá Soustelle og
hans líkum: Allir hljóta þeir
að kjósa U. N. ít., framvarðs-
sveit fasismans, sem nú er að
þróast í Frakklandi. Þegar
þeir sameinast svo að auki í
kommúnistahatrinu, hvað er
þá eftir, sem aðskilur þá
nema gagnsæ gríma af kristi-
legheitum og demókratíi ?
Félli hún, ætti maður vænt-
cnlega auðveldara með að
rekja straumana í franskri
pólitík.
Þrjú eru aðalbaráttumál
Kommúnistaflokksins.
1) Hann krefst tafarlauss
friða.r í Alsír með því að við-
urkenndur verði réttur Alsír-
búa til sjálfáforræðis og frið-
arsamningar hafnir á þeim
grundvelli eins og þjóðfrelsis-
hreyfingin F. L. N. gerir
kröfu til. Alsírstríðið er mál
málanna hér í- Frakklandi,
hvílir bæði andlega og efna-
hagslega eins og mara á þjóð-
inni. Þetta „friðunarstríð“,
eins og afturhaldið kallar það,
hefur kostað hátt í 100 þús.
manns lífið. Vonir manna hér
um frið hafa dofnað eftir síð-
asta svar de Gaulle við samn-
ingstilboði F. L. N., þar sem
hann setti ökilyrði, sem jafn-
giltu hreinni uppgjöf af þeirra
inu verði að lokinni þessari
umræðu vísað til hv. heilbrigð-
is- og félagsmálanefndar.
í Frakklandi
hálfu. Það er þvi ekki fyr--
irsjáanlegt, að tekið verði fyr-
ir blóðbaðið á næstunni.
2) Hann krefst stofnunnar
atvinnuleysistryggingasjóðs,
sem atvinnurekendur leggi fé
til. Þetta er reyndar ekki
nýtt baráttumál, en ástandið
í efnahagalífi landsins gerir
það nú sérstaklega brýnt. I
vissum greinum iðnaðar hefur
vinnuvika verkamanna verið
,færð niður í 32—24 stundir
og kaupið lækkað að sama
skapi. Töluverð brögð hafa
einnig verið að beinum upp-
sögnum. Um ein milljón
verkamanna er nú að hálfu
leyti atvinnulaus af völdum
þessarar kreppu.
3) Hann krefst friðsamlegr-
ar utanríkisstefnu með því
móti m.a., að Frakkar láti af
undirlægjuhættinum við auð-
vald Bandaríkjanna, sem
miklu hefur ráðið um stefnu
landsins út á við undanfarinn
áratug eins og annarra NATO-
ríkja yfirleitt.
Á vegum bandalagsins hef-
ur Bandaríkjaher hér nokkr-
ar flugstöðvar. Bandaríkin
eru líka riðin við það áform
de Gaulle að gera Frakkland
að 4. kjarnorkuveldinu. Hann
hefur í því sambandi lýst það
óbundið þeim samningum sem
kjarnortkuveldin þrjú kynnu
að gera um stöðvun kjarn-
orkusprengjutilrauna. Þessi á-
kvörðun er vitanlega skaðleg
öllum samkomulagstilraunum
í þá átt, auk þess sem hún
er ekki til þess fallin að bæta
bágborinn efnahag landsins.
Hingað til hafa blöðin að
mestu leitt hjá sér allar bolla-
leggingar um úrslit kosning-
anna, enda mundu flestir slík-
ir spádómar vera marklitlir.
þar sem ekki er um nein víð-
tækari kosningasambönd að
ræða í fyrri umferð, er ólík-
legt að nokkur flokkur fái
hreinan meirihluta í mörgum
kjördæmum. Urslitin velta því
mest á því, liver verða við-
brögð flokkanna við úrslit-
um úr fyrri umferðinni.
Sum borgarablöðin, eins og
Francp Soir, hafa gert sér
far um að flíka þeirri sundr-
ung, sem ríkir milli aftur-
haldsflokkanna. Minnugir
gamallrar reynslu hefðu menn
samt ástæðu til að halda, að
missætti það yrði skjótlega
útkljáð í kjördæmum, þar sem
líkur væru á að frambjóðend-
ur lcommúnista næðu kosn-
ingu. Þótt enn hafi ekki
tekizt neitt formlegt sam-
komulag þeirra á milli, styðja
íhaldsflokkarnir og U. N. R.
hvorir aðra í fjölmörgum
kjördæmum. Enda eru þær
raddir háværar, sem hvetja
til einingar afturhaldsaflanna
gegn kommúnistum og jafn-
vel sósíaldemókrötum líka.
Þannig skrifaði ritstjóri í-
haldsblaðsins 1’ Aurore fyrir
nolckru: „Ekkert er að óttast,
ef þeir (þ.e.: frambjóðendur
hægriflókkanna) hafa hugfast
að í hverju kjördæmi, þar sem
ekki fást úrslit eftir fyrri um-
ferð, hefur hinn atkvæðaflesti
þeirra á meðal það hlutverk
að sigra þ. 30. frambjóðend-
ur kommúnista. Hinir fram-
bjóðendurnir eiga ekki ann-
arra kosta völ en draga sig
til baka fyrir honum (þ.e.: at-
kvæðahæsta).
Kommúnistaflokkurinn lýsti
því yfir í upphafi kosninga-
baráttunnar, að hann myndi
ekki styðja neinn þann fram-
bjóðanda sem fylgjandi væri
stjórnarskrá de Gaulle. Hann
muni því bjóða fram óstudd-
ur í flestum kjördæmum en
ekki er útilokað, að hann og
U. F, D. styðji hvor annan í
nokkrum kjördæmum í síðari
umferð. Þar sem sósíaldemó-
kratar eru ekki sigurstrang-
legir og draga sig í hlé í síð-
ari umferð, munu þeir senni-
lega halla sér að miðflokltun-
um.
Hvernig sem þjóðþingið
kann að verða saman sett, er
gefið, að réttindi þess og
völd verða minni en áður. Á
blaðamannafundi seint í októ-
ber lét de Gaulle svo ummælt,
að „stjórnarskráin setti þing-
inu nýjar skorður og veiga-
mikil takmörk". Hann lét sig
jafnvel ekki muna um að
gefa í skyn, að sýndi þingið
ekki nægilega auðsveipni, ætti
það á hættu að verða „afnum-
ið um langt skeið“. Hinn ’al-
máttugi guð afturhaldsins
hefur sem sé á bak við eyrað,
svo ekki sé minna sagt, að
gefa fulltrúum þjóðarinnar
varanlegt frí, ef. . . . . Við
skulum sjá hvað setur.
Loftur Guttormsson.