Þjóðviljinn - 21.03.1959, Blaðsíða 5

Laugardagur 21. marz 1959 — ÞJÓÐVIUINN — (5
Fastir fyndiræðsty manna
æskilegir hvert misseri
Fulhnghf álifur horfur bafnandi á
málamiÖlun i deilunni um Berlin
Býðui aosloS tii að leysa vaudann í
Bhodesíu*' ©g Nyasaiandi
Kwame Nkrumah, forsætisráðherra Ghana, fordæmdi
á þingi í Accra í gær framferði Breta í Nyasalandi og
Rhodesíu.
Wiliam Fullbright, formaffur utanríkismálanefndar
öldungadeildar Bandaríkjaþings, hefur látiff þá skoffun
í ljós að Eisenliower forseta beri aff fallast umyrða-
laust á uppástungu Krústjoffs um fund æðstu manna.
I sjónvarpsviðtali sagði Ful- Þýzkaland, ef Sovétríkin rýma
bright, að Bandaríkjastjórn í staðinn Austur-Þýzkaland,
ætti að hætta að rígbinda sig Pólland, Ungverjaland og
við kröfu um utanríkisráð-
herrafund og faliast f staðinn
á fund æðstu manna, einn eða
fieiri, um Berlín og ömiur
vandamál.
Tínmsóun
— Við verðum að gera okkur
grein fyrir, að í Sovétríkjun-
um er einn maður æðstur,
sagði Fulbright. I augum
Rússa er fundur utanríkis-
ráðherra hreinasta tímasóun,
því að Krústjof f. kemur fram
fyrir allra hönd. Við eigum
að hætta að streitast á móti
öllum tillögum um fund æðstu
manna, og í staðinn venja okk-
ur við að líta á að slí'kir
fundir séu eðlilegir og máske
taka þátt í þeim einu sinni
á hverju misseri.
Fulbright kvaðst álfta að
Bandaríkjamenn ættu að
styðja þá afstöðu Eisenhow-
ers að hopa etóki um þumlung
Eystrasaitslöndin.
Ekki krafizt árangurs
Fréttamenn í Washington
segja, að Bandaríkjastjórn hafi
sent stjómum Bretlands,
Frakklands og Vestur-Þýzka-
lands uppkast að svari við síð-
ustu tillögu Sovétríkjamia um
fund æðstu manna. Þar sagði
sovétstjómin, að hún gæti fall-
izt á að utanríkisráðherrar
kæmu . fyrst saman til undir-
búnings, ef. Vesturveldin gætu
ekki sætt sig við að undir-
búa fund æðstu manna með
öðrum hætti.
Fréttamennirnir segja, að
L’Express hannað
í Alsír af Debré
Debré, forsætisráðh. Frakk-
í Berlín, en bætti við að hann ^ant^s' Saf fyrir skömmu út
teldi að með því ætti forset-t fyrirskipun um að franska
inn við að hann myndi ekki j vikublaðið L’Express skyldi
víkja frá afstöðu sinni nema bannað 1 Alsír vegna viðtals
gagnaðilinn gerði samsvarandi sem birti við einn af leið- tij séð verður fyrir endann á
uppkast Bandaríkjastjómar að
svari bendi til að hún sé til-
leiðanlegri en áður til að fall-
ast á fund æðstu manna, án
þess að setja það að skilyrði
að fundur utanríkisráðherra
verði fyrst að hafa sýnt að
fundur forseta og forsætisráð-
herra verði árangursríkur.
Þessi hreyting á afstöðu
Bándarfkjastjórnar er í sam-
ræmi við skoðanir Maemillans,
forsætisráðherra Bretlands, eft-
ir för hans til Moskva.
Dulles kemur aftur
Fréttaritari Reuters í Wash-
ington hefur eftir embættis-
mönnum í utanríkisráðuneytinu
og sendiráðum þar, að nú sé
næstum fullvíst að Dulles muni
aftur taka við embætti utan-
ríkisráðherra þegar hann kem-
ur úr
Þegar Nkrumah tók til máls,
bað hann þingmenn að gera
einnar mínútu þögn í virðingar-
skyni við Afríkumenn, sem fallið
hafa undanfarið í Rhodesíu og
Nyasalandi.
Nkrumah sagði, að aðfarir
sambandstjórnar Rhodesíu og
Nyasalands gerðu Ghana erfitt
fyrir að vera aðiíi að Samveld-
inu. Ghanastjórn gæti ekki lát-
ið það afskiptalaust, þegar ráð-
izt væri á "varnarlausa Afríku-
menn. Ghana stefnir ekki að því
að reka Evrópumenn frá Afríku,
en méirihlutinn verður að fá að
ráða st.iórn allra Afríkulanda,
sagði hann.
Stjóm Ghana er 1-eiðubúin til
að gera það sem í hennar valdi
stendur til að leysa vandann í
Rhodesíu og Nyasalandi, sagði
Nkrumah. Kvað hann reynandi
hressingardvöl eftir kalla saman stjórnlagaráð-
sjú’krahússvist síua. Hann hef-
ur unds.nfait.iar vikur notið
geisialækninga, sem miða að
því að tefja útbreiðslu ólækn-'
andi krabbameins í innyflun-
um.
Samstarfsmenn Dullesar segj-
ast búast við honum í skrif-
stofu slna í utanríkismálaráðu-
neytinu um miðjan næsta mán-
uð. Það fylgir sögunni að hann.
sé staðráðiiin í að gegna
embætti utanríkisráðh., þangað
tiislakanir.
Undir alþjóðaeftirliti
MíosningabrcfjtÍHg í Katmandu
togum Serkja. Eftir það var Berlínardeilunni. Eisenhower
endurskoðuð og breytt útgáfa hefur sagzt muni láta Dulles
blaðsins' send til Alsír, en blað gegna embætti utanríkisráð-
Ef unnt reyndist að koma ^ var e11#11 síður gert upp- herra meðan hann treystir sér
á opinni samgönguleið við tækt öðru sinni. til þess.
Berlín undir fullu eftirliti og
með frjálsum samgöngum, og
tengja þetta einhverskonar al-
þjóðaeftirliti í borginni sjáifri,
álít ég að slíka tillögu yrði að
taka til mjög gaumgæfilegrar
athugunar, sagði öldungadeild-
armaðurínn.
) Fulbright, ræddi einnig
möguleika á víðtækara sam-
komulagi milli Bandaríkjanna
og Sovétríkjanna um skipun
mála 'í Mið-Evróuu. Hann
kvaðst telja að þar kæmi vel
til greina að semja á grund-
velli gagnkvæmra tilslakana.
— Það er til dæmis hugsan-
legt að Bandaríkin fallist á að
ýfirgefa Berlín og Vestur-
stefnu.
Josuah Nkomo, forseti Þjóð-
þingsflokks Suður-Rhodesíu. er
kominn til London. Flokkurinn
hefur verið bannaður oe forustu-
menn hans sem til náðist hand-
teknir. Nkomo sagði, að lofórð
sem Afríkumönnum hefði verið
gefin við stofnun sambandsrík-
isins um hlutdeild í stjórn þess
hefðu reynzt einskis virði.
Kvaðst hann myndi leitast við
að koma málstað Afríkumanna á
framfæri við brezku stjórnina.
Sir Edgar Whitehead, forsæt-
isráðherra Suður-Rhodesíu, fékk
í gær þingheimild til að fram-
lengja neyðarástand í mánuð.
Kvað hann þess þörf til að gefa
Símavændi hús-
mæðra í New York
Siðgæðisdeild lögreglunnar í
New York hefur afhjúpað
símavændisfyrirtæki, sem velti
tveim og hálfri milljón króna
á viku. í því störfuðu allmarg-
ar giftar konur, fiestar í góð-
um efnum.
Þessar vændishúsmæður
sinntu allt að fimm viðskipta
vinum á dag meðan eiginmenn
þeirra, sem ekkert grunaði,
störfuðu fjarri heimilunum.
Ein hafði tvær rfnnukonur og
var aðalstarf annarrar að taka
á móti pöntunum frá aðal-
stöðvum fyrirtækisins.
Fyrir mánuði hófust fyrstu kosningar sem fram hafa farið í ríkinu Nepal í Himalajafjöllum,
og þær standa yfir enn, Jýkur ekki fyrr en þrið^a apríl. Svo torfært og strjálbýlt er þetta
land að mönnum nægir ekki kjördagur til að velja sér fulltrúa, þeir þurfa kjörmánnði og
ríflega það. Þótt kosningar standi enn yfir eru úrslit kunn í mörguin kjördæmum í þétt-
býlustu lilutum landsins. Virðist þjóðþingsflokkurinn, sem dregur dám af samnefndum stjórn-
arflokki í Indlandi, ætt’a að verða hlutskarpastur. Myndin sýnir eina af þröngum götum
Katinantu, höfuðborgar Nepals, þar sem kosningaspjöld og borðar blakta yfir höfðum
burðarkarla og dráttarusja.
stjórninnj tíma til að fá af-
greidd lög sem heimiluðu að
halda mönnum í fangavist fyrir
pólitískar sakir. Ef neyðar-
ástandi væri aflétt án þess að
slík lög hefðu verið sett, yrði
að sleppa hundruðum handtek-
ínna foringja Afríkumanna.
í gær fóru fram þingkosning-
ar i Norður-Rhodesíu. Fréttn-
menn seg'ja að vopnuð lögregla
hafi verið fjölmenn á götum höf-
uðborgarinnar Lusaka. Kjósa á
14 þingmenn fyrir 71.000
evrópska landnema og átta fyr-
ir 2.100.000 Afríkumenn.
Iíópavogur
Framhald af 12. siðu
kvikmyndavélarnar eru af nýj-
ustu og fullkomnustu gerð og
á ýmsan hátt betri einkum
1 hvað öryggisútbúnað gegn elds-
voða snertir og kosta sýningar-
vélarnar einar 1 milljón kr.
Félagsheimilasjóður hefur lagt
fram 375 þús. af kostnaðinum
'og féiög i Kópavogi um 300
þús. Kópavogsbær rekur kvik-
myndahúsið og veitingasalinn
og 'hefur ákveðið að ágóðinn
renni til menningar- og mann-
úðarstarfsemi, eflingar félags-
starfs, íþróttaleikvallar, sund-
laugar, dvalarheimilis fyrir
aldrað fólk o.s.frv.
Þjóðviljinn óskar Kópavogs-
búum til hamingju með'felags-
heimili þeirra.
Hyggst óiftýta
atóiftftsaftsiniftftg
Anderson öldungadeildarmað-
ur, formaður kjarnorkumála-
nefndar Bandaríkjaþings,
skýrði frá því í gær að hann
hefði mótmælt samningi, sem
kjarnorkune.fnd Bandaríkja-
stjórnar hefði gert við brezku
| kjarnorkumálastjóriiina. Sam-
j kvæmt samningnum eiga
j Bandarikin að selja Bretlandi
'úran til ’kjarnorkuvop 'iasmiði
og fá í staðinn plútóníum úr
kjarnorkurafstöðvum ' Breta.
j Anderson segir, að verðið á
; plútóníum frá Bretlandi sé of-
reiknað sem nemi 62 milljón-
um sterlingspunda.
Vörubíllinn sem flytur
i þriggja lesta jaka úr skrið-
j jölklinum Svartisen í Nor-
i egi suður í hitabeltislönd
Afríku, var í síðustu viku
kominn suður tii Sahara.
Voru þá 18 dagar liðnir
síðan ferðin hófst í Mo i
Rana. Glerullareinangrunin
utan um ísinn hefur dugað
svo vel, að ekki ihafði nema
131 lítri vatns runnið af
ísnum á leiðinni. Ferðinni
er heitið til Libreville í
Kongó.