Þjóðviljinn - 07.04.1960, Blaðsíða 6

"6) — ÞJÓÐVILJINN — Fimmtudagur 7. apríl 1960
• f «
nttramiúTTmr:
t mf •4
Utgef£ndi: Sameiningarflokkur alþýðu — SósíalistaUokkurinn. —
Ritstjórar: Magnús Kjartansson (áb.), Magnús Torfi Ólafsson, Sig-
urður Guð'mundsson. — Fréttaritstjórar: ívar H. Jónsson, Jón
Bjarnason. — Auglýsingastjóri: Guðgeir Magnússon. — Ritstjórn,
afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustíg 19. — Sími
17-500 (5 línur). - Áskriftarverð kr. 45 á mán. - Lausasöluv. kr. 3.00.
Prentsmiðja Þjóðviljans.
1 Ræða utanríkisráðherra
Se3 Ðæða sú sem Guðmundur I Guðmundsson ut-
anríkisráðherra flutti á sjóréttarráðstefnunni
ípa 1 Genf fyrir viku er nú loks komin til landsins
llg (og eru það innan sviga sagt herfileg vinnu-
brögð hjá ríkisstjórninni að skýra íslendingum
ekki fyrr frá því hvað ráðherrann sagði). Ræð-
an er sem vænta mátti mjög illa samin og ger-
jEg ir málstað okkar og lífshagsmunum engan veg-
in þau skil sem vert væri. Auk þess eru í ræð-
unni nökkur furðuleg atriði sem vert er að
Hg vekju sérstaklega athygli á.
pá |^uðmundur kemst svo að orði í ræðu sinn.i að
uEi það sé stefna íslenzíku ríkisstjórnarinnar að
Salmenn stjórnmálalandhelgi „verði takmörkuð
við tiltölulega mjótt svæði“. Hér er boðuð al-
gerlega ný stefna af íslands hálfu og það án
þess að stefnubreytingin sé einu sinni borin
undir Alþingi íslendinga. í baráttu sinni fyrir
Éj£ fiskveiðilandhelgi hafa íslendingar látið almennu
^ Landhelgina liggja milli hluta, þar sem hún var
Btalin skipta miklu minna máli fyrir okkur.' En
í því hefur ekki falizt sú afstaða að íslending-
52: ar vildu þrönga almenna landhelgi; þannig
r~r; greiddi íslenzka sendinefndin á síðustu Genfar-
ráðstefnu 1958 — þegar Guðmundur var einn-
m ig utanríkisráðherra — atkvæði með tillögu
Sovétríkjanna um 12 mílna almenna landhelgi,
fgs þar sem sú tillaga fól í sér réttarkröfur sem við
vildum sérstaklega fá framgengt. Afstaða okkar
hefur alltaf verið að fylgjia hverri þeirri tillögu
355 sem fæli í sér kröfur okkar, Þess vegna er
ric: stefnubreyting sú sem fram kemur í ummæl-
um utanrikisráðherra mjög alvarleg, og tilgang-
§j| urinn með þenni getur ekki verið annar en sá
SjS að reyna að geðjast fjandmönnum okkar í land-
helgismálinu, Bandaríkjamönnum og Bretum.
Ijað vekur einnig sérstaka athygli að í hinni
löngu ræðu sinni vék Guðmundur ekki einu
orði að tveimur þeirra fjögurra tillagna sem
fram eru komnar í Genf, tillögum Sovétríkjanna
og Mexíkó. Þetta er þeim mun furðulegra sem
báðar þessar tillögur fela í sér meginkröfur
okikar um 12 mílna óskoraða fiskveiðilandhelgi,
og tillaga Mexíkó er okkur langsamlega hag-
stæðust, þar sem hún gerir ráð fyrir að þjóð
hafi rétt til allt að 18 mílna fiskveiðilögsögu ef
hún sættir sig við þrönga almenna landhelgi.
tSi

UÍT
ITmtal hans um bandarísku tillöguna var mjög
^ linkulegt og hann forðaðist algerlega að færa
röik að því hvers vegna íslendingar hlytu að líta
á slíka tillögu sem ótvíræðan fjandskap við sig.
Hins vegar gat hann þess sérstaklega að hann
hefði „tekið eftir“ þeim ummælum Deans að ein-
staka þjóðir gætu fengið einhver sérfríðindi,
þótt ulmenna reglan um raunverulega fiskveiði-
landhelgi yrði aðeins sex mílur. Þessi yfirlýs
ing ráðherrans um eftirtekt sína hlýtur að verða
. túllkuð af andstæðingum okkar sem vísbending
-um það að ríkisstjórn Íslands sé til viðtals um
einhver slík málalok, einhver aukaréttindi handa
íslendingum á svœði milli sex og tólf mílna!
• Reynslan mun fljótlega leiða í ljós hvort í þess-
um orðum felst aðeins hin óumbreytanlega hvöt
utanríkisráðherrans til að þóknast ofstækis-
fyllstu fjendum okkar, eða hvort þau merkja
að ríkisstjórnin sé raunverulega reiðubúin til
að semja við önnur ríki um þann rétt sem við
'höfum þegar tryggt okkur í framikvæmd. — m.

l!!!!iS
Mig langar að ræða hér lít-
ilsháttar um upþeldi.sskilyrði
barna í Reykjávík. Það . er
staðreynd sem a’lir vita að
börnin eru sú kynslóð sem
framtíðin byggist á. Því er
það fyrst og fremst skj'Ma
ráðamanna þjóðfélagsins s
hverjum stað að búa börnum
eínum sem bezt uppeldisskJ-
yrði, enda er það svo að allar
menningarþjóðir hafa sett
metnað sinn í að rækja þessa
skyldu sina sem hezt. Þessa
skyldu finnst mér bæjar-
stjórn Reykjavíkur liafa van-
rækt, sjálfri sér til smánar
og þjóðinni til stórtjóns.
Við skulum athuga þetta
svolítið nánar, þessari full-
yrðingu minni til sönnunar.
I Reykjavík fæðast árlega
kringum 2000 börn af mæðr-
um búsettum í Reykjavík. Af
þeim er 4. hvert barn óskil-
get:ð. Það vita allir, að ein-
stæðar mæður verða að vinna
fyrir framfærslu barna sinna
að meira en hálfu leyti, þótt
þær fái barnalífeyri, því það
gjald, sem föðurnum er gert
að greiða, er hvergi nærri
helmingur þess, sem það
raunverulega kostar að ala
upp barn. Til þess að afla
þeirra tekna, sem móðirin
þarf til framfærslu sér og
barni sínu, verður hún að
komast frá barninu. Nú er
það svo að hver heilbrigð
móðir þráir að hafa barn sitt
hjá sér að svo miklu leyti
sem unnt er, enda viðurkennt
bezt fyrir andlega og líkam-
lega velferð beggja. Ef við
höfum þessa staðreynd í
huga, vaknar spurningin:
hvað gera bæjaryfirvöldin til
þess að konan geti innt þessi
tvíþættu störf af hendi svo
vel fari.
Reykjavíkurbær starfrækir
aðeins 3 lítil barnaheimili,
sem skiptast þannig: Vöggu-
stofan Hlíðarendi, sem rúmar
22 börn á aldrinum 0-18 mán-
aða. Silungapollur, sem er
fyrir 30 bcrn á aldrinum 3-7
ára, svo er Reykjalilíð, þar
er lieimi’.i fyrir 20 börn á
skólaaldri.
Einstæðar mæður, sem ekki
vilja slíta sambandið milli
móður og barns, geta ekki
notfært sér neitt þeirra heim-
ila sem bærinn rekur, því allt
eru þetta vistheimili, sem
móðirin fær ekki nema mjög
takmarkaðan aðgang að. Tök-
um dæmi: Móðir lætur barn
sitt nýfætt að Hlíðarenda og
hefur það þar fyrstu 18 mán-
uðina. Hún fær aðeins að sjá
það í gegnum gler tvisvar í
viku, aldrei að hampa því
eða leika við það. Móðir sem
verður að sæta slíkum afar-
kostum úr hendi þeirra, sem
eiga að styðja hana til upp-
eldis á barni sínu, gerir ann-
að tveggja, gefast upp við
að heimsækja barnið, þar sem
hver heimsókn hlýtur að
valda sálarkvöl, eða tekur
barnið til sín, þrátt fyrir alla
örðugleika, sem fylgja. Þessi
tilhögun á relcstri heimilisins
er með miðaldra sniði, sem
ábyggilega sviftir margt
barnið móður sinni. Sé móð-
irin góð, hefur þjóðfélagið
gert barni og móður óbæt-
anlegt tjón. Ég veit og við-
urkenni, að heimili þetta er
vel starfrækt og á fullan rétt
á sér, sérstaklega í þarfir
Barnaverndarnefndar. Því
miður eim ekki allar mæður
færar um að annast eða um-
gangast börn sín. En þetta
heimili getur aMrei létt þeirri
siðferðisskyldu af ráðamönn-
um bæjarins, að koma á
mannúðlegan hátt á móti
þörf góðra og heilbrigðra
mæðra.
Bærinn sjálfur starfrækir
ekkert heimili fyrir börn á
aldrinum lyfe-& ára. Þarna er
algjört gat á góðverkinu.
Þörfin á góðu vistheimili fyr-
ir þennan aldursflokk er mik-
il. Undanfarin ár hefur sá
hópur far'ð ört vaxandi með
stórborgarlífinu, sem Reykja-
víkurbær verður algjör’ega að
annast uppeldi á og tel ég
ekki vansa’aust að bæjar-
stjórnin skuli hafa g'.eymt,
eða ekki skeytt, þörf þess-
ara smælingja.
Þá eiv.m við kom'n að þeim
aldursflokki, sem á Silunga-
polli dvelur. He’milið er gott
og vel rekið, eftir því sem
hægt er við þær aíritæður,
sem þar eru. Oddfellowreglan
leigir Reykjavíkurbæ staðinn,
en böggull fylgir skammrifi,
Rauði Krossinn hefur rétt til
að bæta inn á heimilið stórum
hópi barna til sumardvaliar 2
mánuði af sumrinu. Þettá eru
að mínum dómi óviöunandi
skilmálar. Börnin sem koma,
eru alin upp við allt aðrar
Niðurlag ræðu Inga R. Helgasonar á kapp-
ræðufundi Æskulýðsfylkingarinnar og
Heimdallar í síðustu viku.
3. Lítum á þriðja þátt árásar-
innar.
Ég tel hann síðastan, af því
hann er óhugnanlegastur. Að-
gerðum ji'íkisstjómarinnar er
ætlað að skapa samdrátt í at-
vinnulífinu, draga úr verkleg-
um framkvæmdum, skapa hér
stöðugt en ,,hóflegt“ atvinnu-
leysi, svona 5% eins og í
Bandaríkjunum. Með öðrum
orðum: Gera skortinn að hús-
bónda alþýðuheimilanna og
stöðva allar framkvæmdir í
landinu. 31. grein laganna end-
ar á þennan hátt:
„Með lög'urn þessum eru úr
gildi numin iög nr. 75/1952 um
breyting á lögum um bann við
okri dráttarvexti o.fi. nr.
73/1933“.
í>að er táknrænt fyrir efna-
hagsaðgerðir ríkisstjórnar, sem
studd er af íhaldi og krötum.
að afnema okurlögin, — og
Árás
finnst Heimdeilingum það ekki
glæsilegt að fá að styðja ríkis-
stjórn, sem fer í kapphlaup við
okrarana í þjóðfélaginu? Ég
er stjórnarmaður peningamála-
stofnunar sem krefst — að boði
ríkisstjórnarinnar — 16% árs-
vaxta af viðskiptabönkum sín-
um.
Ríkisstjórnin hefur látið
hækka almenna útlánsvexti
upp í 12%.
Hún boðar takmörkun á út-
lánum bankakerfisins.
Hún boðar stórfellda minnk-
un fjárfestingar.
Þessi boðskapur þýðir, að til
viðbótar minnkun kaupmáttar-
ins með verðlagshækkunum, á
að skerða lífskjörin enn meir
með minnkandi brúttótekjum
launþega. Það er ekki hæfet
nema með samdrætti í atvinnu-
lífinu.
Það á að neita þér úm lán
til kaupa á íiskibát eða verk-
smiðjuvélum eða til húsbygg-
inga. En ef þú ert byrjaður á
einhverju af þessu, færðu ekki
rekstrarlán nema með okur-
vöxtum.
Ríkisstjórnin einblínir aðeins
á eina meinsemd í efnahagslíí-
inu: of mikil kaupgeta almenn-
ings. Kaupgetan veldur jafn- „
vægisleysi og verðbólgu, segja
hagfræðingarnir, og það er yf-
irlýst stefna rikisstjórnarinnar,
að draga úr kaupgetunni. Þess
vegna eru aðgerðirnar í heild
árás á lífskjörin. Og það er
ekki farið dult með það.
Það er því hlægilegt og
íurðulegt, að blöð rikisstjórhar-
innar segja og þið munuð
heyra Pétur. alþingismann
halda því einnig íram hér, að
jafnframt séu gerðar ráðstafan-
ir til að bæta upp þá lífskjara-
skerðingu, sem af gengislækk-
uninni leiðir.
Ef svo væri gert — sem alls
ekki er raunin — væru þessar
rikisstjórnarinnar á