Þjóðviljinn - 20.04.1960, Blaðsíða 5

Miðvikudagur 20. apríl 1S60 — ÞJÓÐVILJINN — (5
í formála sínum fyrír árs-
skýrslu All’jóðalieiibrigðismála-
stofnun&rinnar (WHO), sem
nýlega var birt, segir fram-
kvœnulastjórinn, dr. M.G.
Casidau, að árið 1059 hafi ver-
ið gott ár í starfi st)afnunar-
innar. Heíur margt stuðlað að
j ví, m.a minnkandi viðsjár í
aiþjóðamálum og bætí efna-
bagsástand, einlium í Evrópu.
I árslok var sú skoðun al-
menn meðal aðildarríkja WHO
og annarra stofnana sem
starfa á svipuðum vettvangi,
að Alþjóðaheilbrigðismálastofn-
unin hefði ekki aðeir.s bolmagn
til að leysa þau verkefni sem
henni voru á hendur falin, held-
ur gæti hún einnig glímt við
ýmis þau vandamál sem skap-
a.zt hafa í seinni tíð og geta
orðið afdrifarík fyrir félags-
máiaþróun og efna-hags um
heim allan.
Ársskýrs’an, sem lögð verð-
ur fyrir 13. þing stofnunar-
innar í maí, flytur m.a. þær
upplýsingar, að WHO hafi
starfað í 144 löndum og land-
svæðum árið 1859 og haft til
meðferðar 532 verkefni. Stór
hluti þiessara verkefna var bar-
áttan við smitandi sjúkdóma,
en þeir eru enn alvarlegasta
heilbrigðisvandamál heimsins.
Stofnunin hcfur m.a. skipu-
lagt alþjóðlega herferð til að
uppræta mýrarköldu. Árangur-
inn í desember var þessi: 568
milljónir manna á svæðum, sem
áður voru gróðrarstíur þessa
SSr, ííasfefs Banda nú f London
líreúar hafa nú loks neyðzt til að Iáta leiðtoga Njasalendinga,
dr. Hastings Banda, úr fangelsi, en þar Iiafði hann setið i
rúmt ár. Hann er nú koniinn til London þar sem hann starfaði
árum saman sem læknir, j þetúa sinn í einkaerindum, en von
hráðar er búizt við að liann setjist þar \ið samningaborðið
ásamt fulltrúuin brezku s*íjórnarinnar um framtíð lands síns.
sjúbióms, hafa verið vernd-
aðar gegn honum, en unnið er
að því að útrýma honum á
svæðum þar sem 168 milljónir
manna búa. Á árinu sem leið
náði herferðin gegn mýrar-
köldu yfir Inlland allt, en það
er víðáttumesta mýrarköldu-
svæði heimsins. Næst kemur
Indónesía, og er nú verið að
undirbúa herferðina þar. Á
þriðja stærsta mýrarköldu-
svæði heimsins, Pakistan, er
einnig verið að undirbúa víð-
tæka herferð, og í Brasilíu, sem
er fjórða stærsta svæðið, er
herferðin í fullum gangi.
Alþjóðaheilbrigðisdagurinn,
7. apríl, var helgaður barátt-
unni gegn mýrarköldu.
I ársskýrslu WHO er einnig
gerð grein fyrir baráttunni við
aðra smitandi sjúkdóma. Eft-
irfarandi atriði eru m.a. nefnd.
Berldar: Bólusetning gegn
berklum hefur á síðustu 15 ár-
um borið mjög gcðan árangur
um heim allan, þannig að þessi
sjúkdómur má nú heita hættu-
laus, en þó er enn eftir að
leysa ýmis vandamál í sam-
bandi við framkvæmd barátt-
unnar gegn berklum.
Mænusótt: Ný og jákvæð
reynsla hefur fengizt af notk-
un bóluefnis sem hefur að
geyma lifandi mænusóttar-vcir-
ur í mildu formi og er tekið
I inn um munninn. Á síðasta ári
ítóku 17 ríki þátt í ráðstefnu
um þetta nýja bóluefni í
Wasliington. í árslok 1959 var
búið að bólusetja rúmlega 12
milljónir manna með þessu efni
í Sovétríkjunum, og er árang-
urinn enn sem komið er sagð-
ur góður. (Frá SÞ).
HlébarSi skotinn
við Eystrasalt
Lettneskur veiðimaður skaut
um daginn hlébarða í skógi ein-
um á landamærum Lettlands
og Eistlands. Hann ætlaði
varla að trúa sínum eigin aug-
um þegar hann sá hvað hann
hafði lagt að velli, en síðar
fékkst sú skýring að þarna
myndi ihafa verið um að ræða
hlébarða sem slapp úr dýra-
garði í borginni Grodno í
Hvíta-Rússlandi í fyrrasumar.
Hér er mynd af frönsku telpunni Anne-Marie, sem við sögðum
frá á öögunum. Hún hafði gleypt eitur, lijarta hennar hæt'li
að slá, en læknum tókst að nudda líf í það atóur, en það
stöðvaðist enn og fór ekki að slá al'tur fyrr en dæ't hafði
verið í það adrenalíni, Og í þriðja sinn var lífi liennar bjargað
þegar henni var forðað frá köfnun með uppskurði á barkanum.
Þrettáiida og íjórtánda skáldn
Þrettánda skákin í einvígi Bot-
vinniks og Tals var teíld á skír-
dag. Báðir keppendurnir sýndu
nokkur þreytumerki og áhori-
endum til mikilla vonbrigða
sömdu þeir jafntefli eftir aðeins
16 leiki og höfðu þá ekki teflt
nema í klukkustund. Tal lék
hvítu mönnunum og fer skákin
hér á eftir með skýringum
Stáhlbergs:
1. c4 c5, 2. Rf3 Rf6. 3. g3 b6,
4. Bg2 Bb7, 5. 0—0 .g6, 6. d4
cxd4, 7. Dxd4 Bg7, 8. Rc3 Rc6,
9. Dh4. — Tal hefur ekki sýnt
hugmyndaauðgi sína í opnuninni
og Botvinnik hefur nú þægilega
stöðu.
9. — h6! Hótar g5. 10. Rd5 e6,
Leiðir til jafnteflislegrar stöðu.
Meiri tækifæri gaf 10. — Ra5 og
10. — g5 kom einnig til greinn.
11. Rxf6t Dxf6, 12. DxfS Bxf",
13. Ilbl Ra5, 14. b3 Be4, 15. Bt:l
Bxb2. 16. Hxb2 jaftefli.
Á laugardag. ótti að tefla 14.
skákina í einvíginu en henni var
þá frestað vegna veikinda Tals
og ekki tefld fyrr en í gæ".
Tefld var óregluleg byriun og í
10. leik urðu uppskipti á drottn-
ingum og síðan á fleiri mönnum.
í- 20. leik bauð Tal jafntefli, en
Botvinnik hafnaði. En fimm
leikjum síðar bauð hann sjálfur
jafntefli, sem Tal þáði. Staðan
eftir 14 skákir af 24 er þá Tal 8
vinninga, Botvinnik 6.
Tólfta skákin verður væntan-
lega birt í blaðinu á morgun.
mmimiiiiiimimiiiimiimimmiiiimmMiiimiiiiimiiiiiiHiiiiiii]imiiiiiMiiiiiiiimmiiiiiiiiiimmiiimiiimiiimiiiimmmiiimiE:iiiimimiiimiii!iiiiiiifiEiimiiiiimiiiiiiiimmiiiimim;mi!m[i!
Hlustað eftir merkjum frá
vitsmunaverum úti í geimnum
Rétt fyrir páska var tekinn í notkun í Green Bank
í Vestur-Virginíu í Bandaríkjunum risastór radíókíkir. |
Honum verður beint að tveim stjörnum í Vetrarbraut-1
inni sem báðum svipar til sólarinnar okkar. Þær heita |
Tau Ceti og Epsilon Eridani, og eru 11 ljósár frá jörðinni. j
Tilgangurinn er sá að komast að því hvort vitsmuna-
verur búi á reikistjörnum sem séu umhverfis þessar
sólir.
Allar líkur eru taldar á því
að sólkerfi okkar sé ekkert ein.
stakt fyrirbæri 'i alheiminum,
heldur séu bara 'í dkkar eigin
Vetrarbraut óhemju fjöldi
slíkra kerfa og því meira en
sennilegt að í mörgum þeirra
séu plánetur þar sem öll skil-
yrði séu fyrir iþróun lífs sem
að einhverju leyti svipar til
lífsins á jörðinni. Það má því
búast við að víða út í geimn-
um séu vitSmunaverur sem
sumar hverjar kunna að vera
komnar eins langt og lengra
,en við í þróun vísinda og tækni
I og því ekki óhugsanlegt að þær
hafi fyrir löngu uppgötvað að
jhér á jörðinni kunni að vera
lifandi verur sem þær vildu
komast í samband við.
Bandarísku vísindamennimir
sem stjórna þessum athugun-
um, dr. Drake og prófessor
Morrison við Cornell-háskóla,
eru sannfærðir um að fyrr eða
síðar muni þeir komast í sam-
band við vitsmunaverur á öðr-
um hnöttum.
— Við getum að sjálfsögðu
ekki hafið neinar viðræður við
þær svona þegar í stað, sagði
prófessor Morrison í viðtali
við brezka blaðamenn ekki alls
fyrir löngu þegar hann var
staddur í London til viðræðna
við hrezka starfsbræður sína.
Það er sennilegt að radíó-
merkjunum verði breytt í
myndir með matematískum að-
ferðum, og úr myndunum verði
svo smám saman búið til mál
sem báðir skilja. Þetta ætti
ekki að reynast sérlega erfitt.
Það má senda radíómerki eftir
vissum stærðfræðilegum reglum
og með þeim búa til myndir
og hugtök. Sjónvarp er sem
önnur fjarskipti í raun réttri
ekki annað en stærðfræði sem
breytt hefur verið í myndir.
Radíókíkirinn í Green Bank
er um 25 metrar í þvermál og
merlci sem send eru frá hon-
um geta náð 8,5 Ijósár út I
geiminn. Hins vegar getur
hann tekið við merkjum sem
komin eru lengra að, eins og
t.d. þeim tveim sólum, eða sól-
kerfum, sem honum er nú beint
að. En þegar á þessu ári verð-
ur miklu stærri radíó'kíkir tek-
inn í notkun í Vestur-Virgin-
íu, en hann verður um 200
metrar í þvermál. Aðrir sb'kir
radíókíkjar eru í smíðum í Sov.
étríkjunum, og ekki er ósenni-
legt að þeim verði falin svip-
uð verkefni.
Með 200 metra kíkinum verð-
ur hægt að hlera eftir radíó-
merkjum sem 'komin eru 60
ljósára fjarlægð utan úr geimn-
um. Það gefur að skilja að
eftir því sem vegalengdin verð-
Ur meiri því erfiðara verður
að koma á sambandi við þæv
vitsmunaverur sem kunna pð
búa í geimnum, því að rad’ó-
merkin fara með ljóshraða. Ef
þannig mætti takast að finna
vitsmunaverur í nágrenri
þeirra tveggja sólna sem nú
er hlustað á, en þær ern til-
tölulega mjög nærri okkur,
myndi h'ða upp undir aldar-
fiórðunaur þar til þær hefðu
tekið við svarskeyti frá jöro-
inni.
Vísindamenmrnir setia þá
ekki þessa erfiðleika f,,rrir sT,
enda nægnr tími að brióta hei’-
ann um bá. Hitt er meira a+-
riði að rannsóknir þeirre sýna
betur en flest annað hversu
gersamlega öllum fyrri hug-
myndum manna um heiminn.
tilveruna og lífið hefur verið
kollvarpað.