Þjóðviljinn - 01.05.1960, Blaðsíða 6

e>
ÞJÓÐVILJINN —- Sunnudagur 1. maí 1960

mnrnoTtnri
¥ILJINN
Útgeíandl: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíallstaflokkurinn. —
Ritstjórar: Magnús Kjartansson (áb.), Magnús Torfi Ólafsson, Sig-
urður Guðmundsson. — Fréttaritstjórar: ívar H. Jónsson, Jón
Bjarnason. — Auglýsingastjóri: Guðgeir Magnússon. — Ritstjórn,
afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustíg 19. — Síml
17-500 (5 línur). - Áskriftarverð kr. 45 á mán. - Lausasöluv. kr. 3.00.
Prentsmiðja Þjóðviljans.
rra
r.c:
næ

llii
r.if
2ís;
m
«««•
iir.
r**\
ilij
£5]
íHw
3%
i
tiS
ZIK
TTí’
CÁt
&
Dagur er upp kominn
Tj'ngum mun koma það á óvart að íslenzkir
verkamenn minnist í dag 1. maí með ein-
beittum mótmælum gegn þeirri árás sem ríkis-
valdið hefur gert á samninga verkalýðsfélag-
anna og lífskjör allrar alþýðu nú síðustu mánuð-
ina. Allt annað hefði verið andstætt sjálfum
tilgangi og hlutverki verkalýðssamtakanna. Tveir
stjórnmálaflokkanna í landinu, Sjálfstæðisflokk-
urinn og Alþýðuflokkurinn, hafa misnotað
knappan meirihluta á Alþingi og vald ríkis-
stjórnar sinnar til ósvifinnar og svívirðilegrar
árásar á alþýðulífskjörin í þágu auðburgeisa
landsins. Þeim hefur verið ljóst, stjórnarflokk-
unum, að verkalýðshreyfingin hlyti að snúast til
varnar, en látið samt afturhaldið etja sér til
árásarinnar, í þeirri von að tækizt að hræða
verkalýðsfélögin eða blekkja þau eða lama þau
svo þau létu undir höfuð leggjast að gegna helg-
ustu skyldu sinni, að vernda rétt og lífskjör al-
þýðufólks í þessu landi, vera brjóstvörn þess og
sóknarsveit í baráttunni um betra líf, meiri rétt,
fulla hlutdeild í gæðum nútímans. Jafn eðli-
legt og sjálfsagt og að verkalýðshreyfingin jnót-
mæli kjaraskerðingunni mun öllum þorra ís-
lenzku þjóðarinnar finnast að verkalýðshreyf-
ingin flytji þá kröfu 1. maí að endurteknu of-
beldi Breta í íslenzkri landhelgi verði svarað með
því, að lokið verði hinum smánarlega skrípaleik
að ísland sé í hernaðarbandalagi við árásarrík-
ið. Það er vegna þessara mála að ríkisstjórnar-
flokkarnir reyna að sundra verkalýðshreyfing-
unni í dag. En reykvískir verkamenn og verka-
menn hvarvetna á landinu munu einmitt í dag
mótmæla kjaraskerðingunni og taka undir kröf-
una um að láta hart mæta hörðu í landhelgis-
málunum, og fjölmenna í kröfugöngur verka-
lýðssamtakanna.
](j|ugsjónir þær sem tengdar eru hátíðisdegi og
baráttudegi verkamanna 1. maí hgfa unnið
hugi verkamanna og alþýðufólks um allan heim,
og þær hafa aldrei fyrr átt jafnmáttugan hljóm.
í þjóðlöndum sem byggð eru um 1000 milljónum
manna hefur alþýðan tekið völdin, þar vinnur
hver þjóðin af annarri að byggingu sósíalistísks
þjóðfélags frá grunni menningareríðar sinnar og
landshátta, nýtt bræðralagsþjóðfélag vinnandi
manna. Og heimur sósíalismans hefur haft sí-
vaxandi áhrif á þróun heimsmálanna. Allt frá
lokum fyrri heimsstyrjaldarinnar hafa hinar búg-
uðu nýlenduþjóðir náð sívaxandi árangri í bar-
áttu fyrir sjálfstæði sínu. .Ný sjálfstæð ríki í
Asíu og Afríku rísa nú hvert af öðru úr rústum
nýlendukúgunar evrópsku ránsveldanna. Nú get-
ur það gerzt sem óhugsandi hefði verið bara
fyrir nokkrum árum að þjóð Kúbu steypir í
byltingu fasistanum sem um langt árabil hafði
kúgað þjóð sína sem leppur Bandaríkjanna, án
þess að húsbændur hans í Washington hafi enn
þorað að reyna beina hernaðarinnrás.
einnig í hinum grónu auðvaldslöndum
^ treysta verkamenn nú fylkingar sínar og losa
sig óðum undan drottinvaldi úrelts hugsunar-
háttar og blekkingarkenninga auðvaldsins og
þjóna þeirra í verkalýðshreyfingunni. Þennan
dag, 1. maí 1960- mun milljónum manna í auð-
valdsheiminum ljósara en áður hvar öfl friðar
og framfara er að finna, og mörgum skilst nú
betur að alþýða allra landa á ekki nema eina
farsæla og færa leið til framtíðarinnar — sigur-
braut sósíalismans. — s-

ftii
ua
ii
Þeir eru oftast ræstir úi kl. 3 á næturuar og jj?S má te
miklu síSar, jafnvel ekki fyrr en eftir miðnætti. Ogj h
stíminu. Önnur er hvíldin í
Gatan er myrlc og h'jcð.
Allvíða eru þó uppljómaðir
gluggar i húsum. Hinir sið-
búnari Reykvikingar eru nú
um það bil að fara í háttinn.
Fólkið bak v'ð uppljómuðu
gluggana hér í Vestmannar
eyjum er að fara á fætur.
Þegar niður kemur í bæ'nn
heyrist fótatak í mörgum átt-
Aim. Staldrirðu við færist það
nær og rrær, stefuir allt að
einu marki: höfninni. Við
fótatakið blandast cmur af
röddum sem hækka. Léttur
snöggur konuhlátur kveður
við frá dimmu hús’. Niður
fótataksins í umhverfmu
hækkar og þynglst. Bryggjah
sem ég fer eftir er þó mann-
laus, en mönnum bregður fyr-
ir úti í einstak-i báti. Með
fálmandi landkrabbahreyfing-
um fer ég niður á bátadekkið
og stend þar í hálfdimmunni.
Vafalaust eru skipsmenn hér
flestir komnir u:n borð, vit-
anlega eru þeir nú í e’dliús-
inu. Það koma menn niðui’
bryggjuna og hverfa til hinna
og annarra báta.. Tveir komá
í sama bát og ég, horfa spyrj-
andi á mig þar sem ég steni
í skugganum, eflaust hafa
þeir talið að nú loksins hafi
þeir séð skipsdrauginn! svo
hverfa þeir til eldhúss. Skip-
stjórinn kemur. „Ertu búinn
að fá þér kaffi? ‘ spyr hann.
„Bl.essaður fáðu þér kaff’,
það er heitt kaffi í eldhús-
inu“. Ég læt ekki segja mér
það tvisvar. Landfestar eru
leystar. Báturinn er dálítið
óþjáll í snúningum, en brátt
er hann laus við land og ná-
granna og stefnið snýr til
hafs. Hafnarljósin eru að
baki, myrkur og álda fyrir
utan. Það svífur e'tthvað
hvítf í myrkrinu til beggja
handa. Skyldu mér nú loks
hafa vitrazt hvitvængjaðir
englar guðs almáttugs? Ænei,
þetta er bara það sem alda-
mótaskáldin nefndu Ægisdæt-
ur: atlot þeirra köld og glett-
ur gráar. Eng'avængirnir
stækka því utar sem kemu’r,
dýfurnar þyngjast.
—- Viltu ekki leggja þ:g?
Það er ónotuð koja niðri, seg-
ir skipstjórinn og fer með
mig niður úr, ldefa sínum í
brúnni. Niðri er ágætur bekk-
ur cg koja — hví’.urúm skip-
stjórans. „Nei, ég nota liana
ekki, legg mig bara á bekk-
inn uppi, þá er ég fljótari
fram í brúna“ segir hann og
brbsir að aulalegum mótbár-
um mínum. Það eru glugg-
ar fram á þdfarið og rúm-
gott hér inni. Það verfmr
ekki annað betra gert næstu
stundirnar en reyna að sofa.
Hér er allf miög rúmgott,
hvar sem er á bátnum, enda
er þetta stærsti bátur flot-
ans: Helgi Helgason, um 200
lestir. Eigandi hans er He’gi
Benediktsson. Hann var svo
elskulegur áð bjóða mér að
fljóta með, eitt kvöldið þegar
ég var að sniglast við höfn-
ina. Helgi Benediktsson hef-
ur verið mikill athafnamaður
um dagana. Hann gerir nú úf
6 báta og hefur söltunarstöð,
:— auk þess sem hann starf-
rækir e'na hótelið í bænum
og rekur bú og verzlanir.
Hann er nú að byrja að reskj-
ast en á mjög ötula syni.
Báturinn Helgi Helgason
mun vera stærsti bátur smíð-
aður hsrlend's og k m hann
við sögu eftir nýsköpunarár-
in því þá fékkst víst ekki
stofnlán út á hann aí því
hann var smíðaður hér
heima! B.íturinn er nýkominn
úr gagngerðri viðgerð í Sví-
þjcð þar sem flest var sett
nýtt í hann, m.a. ný gangvél,
600 hö, 54ra ha vél fyrir spil
og síldarblökk og 20 ha vél
fyrir ljós. Þær drifa allar
dynamóa og þarf því ekki að
hafa nema eina í gangi í einu
frekar en vill. Báturinn geng-
ur mjög vel, það tók ekki nema
2 stundir að fara rúmar 24
mílur út á netamiðin. I Helga
er ratsjá, sjálfleitandi asdic-
fæki af Simrri J-gerð, leitar
allan hringinn á 15C0 m svæði
og er dýptarmælir um leið.
Annar Simrad-dýptaBmælir er
emnig, af minni gerð. Þá er
japönsk ljósmiðunarstöð af
nýjustu gerð og munu ekki
margar slíkar vera í íslenzk-
um fiskibátum enn, sýnir hún
stefnuna með ljósi. Þá er 80
watta talstöð og sendLstöð —
til samanburðar má geta
þess að bátastöðvarnar sem
Landsíminn fram’eiölr munu
flestar vera 24 wött. Bóm-
unni á framdekkinu er '-.tjórn-
að þaðan með léttum hand-
tökum og hægt að s.H henni
út án þsss nokkuð þurfi að
toga í „gerta“. Aftur á er
frystiklefi þar sem íiægt mun
vera að' geyma um 3ja vikna
vist'r. Skipshöfnin er hin
ánægðasta með aðbúnaðinn.
Þeir segja að Helgi Ben. leggi
áherzlu á að hafa sín skip í
fullkomnu lagi.
Klukkan er nú liðlega 3 og
þvi bezt að reyna að sofa.
Það er enn ekki fu’lbjart
þegar ferðin er minnkuð.
Öðru hvru heyrist fossa yf-
ir þ'lfarið framan gluggans
og báturinn tekur cþyrmileg-
ar dýfur, auðfund'ð að það
er ekki logn og blíða í dag.
Þann’gv er lónað um hríð. En
svo fara að glymja högg á
dekkinu — það eru skellirn-
ir i netasteinunum: þeir eru
byrjaðir að draga. Ég skreið-
ist upp.
Þeir standa beggja vegna
netarennunnar og draga net-
in án afláts. Það er á talr
Aftur í gangi hafa tveir hraðlientir menn .greitt netin og staflafi
fley.gja þeim í hafið á ný.