Þjóðviljinn - 04.10.1960, Síða 4

'4) — ÞJÓÐVILJINN — Þriðjudagur 4, október 1960 - - ' —
Yeiting skólastjóra-
stöðunnar í Kópavogi
Kennarar gagnfræðaskólans svara Alþýðublaðinu
Fyrir nokkru birti Alþýðu-
blaðið ályktun fundar gagn-
íræðaskólakennara í Kópavogi.
Blaðið gerir athugasemd við
í'undarsamþykktina og reynir
að verja gerðir ráðherra. Full-
yrðingar . blaðsins verða nú
teknar til nánari athugunar.
Alþýðublaðið undirstrikar það,
að menntamálaráðherra hafi
veitingavaldið. Það er rétt,
enda hefur það aldrei verið
vefengt. Hins vegar hefur ver-
ið deilt fast og markvisst á
menntamálaráðherra fyrir að
misbeita þessu valdi freklega.
Það hefur ráðherra gert, og
skal það nú rökstutt nánar.
Menntamálaráðherra metur
einskis þessi atriði:
1) Meðmæli f jögurra fræðslu-
ráðsmanna af fimm.
2) Eindreginn stuðning allra
kennara skólans.
3) 10 ára starf við skólann.
4) Meðmæli fráfarandi skóla-
stjóra, svo og ágæt meðmæli
frá ýmsum öðrum skólum.
5) Háskólapróf.
6) Ágætan árangur í starfi.
En þau einu rök, sem færð
eru fyrir veitingu umræddrar
stöðu, eru starfsaldur Odds A.
Sigurjónssonar. Þetta væru
góð og gild rök, ef alltaf væri
farið eftir embættisaidrinum
einum, en því fer mjög fjarri.
Mörg dæmi sanna hið gagn-
stæða. Munum við taka hér
tvö nærtæk dæmi.
í fyrra sótti Oddur A. Sig-
urjónsson um skólastjórastöðu
við Héraðsskólann á Laugar-
vatni. Á móti honum sóttu 2
•ungir menn, Vilhjálmur Ein-
arsson og Benedikt Sigvalda-
son. Oddur fékk þá ekkert at-
kvæði í fræðsluráði eins og
reyndin varð einnig nú í Kópa-
vogi. Fræðsluráð mælti með
Benedikt svo og kennarar skól-
ans. En fráfarandi skólastjóri
studdi eindregið Vilhjálm Ein-
arsson. í fyrra sniðgengu
fræðslustjóri og ráðherra al-
gerlega embættisaldur, en fóru
eftir tiilögu fræðsluráðs og
kennara og starfsaldri við við-
komandi skóla. Hvað veldur
þessari hugarfarsbreytingu
fræðslumálastjóra og ráðherra?
Flvernig stendur á því, að ekki
er tekið „höfuðtillit til þess-
ara staðreynda“ (þ.e. embætt-
isaldurs Odds A. Sigurjónsson-
ar) í fyrra. Nú skorum við á
Alþýðublaðið að svara eftir-
farandi spurningu afdráttar-
laust:
Hefur starfsaldurinn meira
gildi 1960 en 1959?
Við viljum einnig vekja at-
hygli á því, að 1958 setti ráð-
herra skólastjóra við Smá-
bamaskóla Vesturbæiar. Á
móti honum sóttu m.a. yfir-
kennari við barnaskóla í
Reykjavík og fyrrverandi
skólastjóri við bamaskója úti
á landi. Þau hafa bæði lengri
starfsaldur en sá, sem settur
var.
Alþýðublaðið segir. „og fjöldi
fordæma er fyrir því frá mörg-
um ráðherrum, að ekki er far-
ið eftir útnefningu skóla-
nefnda“. Það er rétt. En hvern-
ig hefur Alþýðublaðið á stund-
um brugðizt við því? Hér skulu
rifjuð upp nokkur dæmi frá
1954, er Bjarni Benediktsson
setti skólastjóra við barnaskól-
ana í Hafnarfirði og á Akra-
nesi og við gagnfræðaskólann
á ísafirði. Þessir þrír skóla-
stjórar fengu tvö atkvæði af
fimm í fræðsluráðum viðkom-
andi kaupstaða.
Embættisveitingar Bjarna
Benediktssonar voru ræddar á
Alþingi 4. nóvember 1954. Þá
sagði Haraldur Guðmundsson,
er talaði af hálfu Alþýðu-
flokksins (ræða hans birtist í
Albýðublaðinu 17. og 18. nóv-
ember 1954), m.a. eftir að
hafa rætt veitingarnar nokk-
uð og deilt á ráðherra fyrir
að ganga fram hjá meirihluta
fræðsluráðanna: „Þegar alls
þessa er gætt, verður augljóst,
að hann (Bjarni Benediktsson)
hefur misbeitt valdi sínu, hann
hefur ekki valið hæfasta um-
sækjandann. Hann hefur látið
önnur sjónarmið ráða: flokks-
sjónarmiðin“. Og síðar segir
hann: „Hæstvirtur mennta-
málaráðherra, Bjarni Bene-
diktsson, hefur sýnt meiri ó-
fyrirleitni upp á síðkastið, fyr-
irgeíið . meiri framtakssemi,
skulum við segja, heldur en
hinir i þessu efni . . .“
Um veitingu skólastjórastöð-
unnar á ísafirði segir Alþýðu-
blaðið 21. september 1954 m.a.
að menntamálaráðherra vinni
markvisst að því „að troða
samflokksmönnum sínum í all-
ar skólastjóra- og kennarastöð-
ur, sem losna“ og ennfremur
segir blaðið í sömu grein:
„Menntamálaráðherra virti að
vettugi meirihlutaálit fræðslu-
ráðsins“. Þ. e. 1954 er það, að
dómi blaðsins, midbeiting á
valdi að virða að vettugi meiri-
hluta fræðsluráðsins (nauman
meirihluta, þr.jú atkvæði gegn
tveim) og setja mann í skóla-
stjórastöðu, sem fær tvö at-
kvæði af fimm. En 1960 er það
sjálfsagt og réttlætanlegt að
setja mann, sem ekkert at-
kvæði fær í íræðsluráði. Séu
þessar veitingar, nú og þá,
bornar saman, virðist Bjarni
Benediktsson réttiætið sjálft í
samanburði við Gylfa Þ. Gísla-
son.
Og þá er komið að hótun
blaðsins. Það segir: „En þegar
málið er afgert og þeir • (þ. e.
kennararnir) halda enn áfram
ýfingum, verður naumast hjá
því komizt að líta á það alvar-
legri augum“.
Það er ekki að undra þótt
blaðið líti gagnrýni alvarlegum
augum, þessi veiting þolir ekki
dagsins Ijós, blaðið beitir hót-
unum, þegar rök þrýtur. Blað-
inu skal sagt það afdráttar-
laust, að málið verður ekki
þaggað niður með hótunum. Ef
Alþýðublaðið telur, að við höf-
um aðhafzt eitthvað ólöglegt í
þessu máli, liggur beinast við
að lögsækja okkur.
Að síðustu birtir Alþbl. kafla
úr umsögn fræðslumálastjóra.
Þessari umsögn hafa verið gerð
rækileg skil í upphafi þessar-
ar greinar með því að vitna í
dæmið frá Laugarvatni i fyrra.
Fræðslumálastjóri er ekki sjálf-
um sér samkvæmur.
Ummæli hans um Ingólf
Þorkelsson eru þessi: „Um Ing-
ólf Þorkelsson skal það tekið
fram, að hann heíur sýnt rösk-
leika og dugnað við nám, þar
eð hann hefur lokið stúdents-
prófi í áföngum og síðan Ð.A.
prófi með fullu kennslustarfi.11
„Ingólfur Þorkelsson, sem fékk
meirihluta fræðsluráðs og hef-<
ur lagt fram meðmæli skóla-
stjóra og samkennara við
Kópavogsskóla, er án efa vel
hæfur til skólastjórastarfa11.
Síðan undirstrikar fræðslu-
málastjóri embættisaldur Odds
og telur hann standa nær því
að fá stöðuna. Niðurstaða
fræðslumálastjóra er í algjörri
andstöðu við gjörðir hans í
fyrra.
Nú víkjum við aftur að ræðu
þeirri, er Haraldur Guðmunds-
son ílutti á Alþingi í nóvem-
ber 1954. Ræðumaður segir m.
a.: „Alþýðui'Iokknum hefur
lengi verið Það Ijóst, hvílík
meinsemd hér er að grafa um
sig. Þess vegna flutti einn af
þingmönnum hans, Gylíi Þ.
Gíslason, fyrir nokkrum árum
frumvarp þess efnis, að við
embættaveitingar skyldu gilda
fastar, ákveðnar reglur, Emb-
ætti skyldi jafnan auglýst, en
á því hafði verið misbrestur.
Ákveðnir aðilar skyldu meta
hæfni umsækjenda og gera til-
lögur til veitingavaldsins. Ef
ráðherra ekki færi að tillögum
hlutaðeigandi aðila, þá skyldi
hann jafnan birta opinberlega
greinargerð með veitingunni
og rökstyðja, af hverjum á-
stæðum hann hefði ekki farið
að tillögunni. Eí þetta frum-
varp hefði orðið að lögum,
hefði það án efa skapað ráð-
herra nokkurt aðhald við emb-
ættaveitingar, þar sem almenn-
ingur þá fékk gögn í hendur
til þess að dæma um gerðir
hlutaðeigandi ráðherra, hvort
um misbeitingu valds væri að
ræða“.
Svo mörg voru þau orð. Við
leyfum okkur hér með að taka
undir þessi orð Gylfa Þ. Gísla-
sonar, sem ræðumaður vitnaði
í, og fara þess á leit við
menntamálaráðherra, að hann
birti opinberlega greinaðrerð um
veiting'u umræddrar stöðu.
í greinargerð frumvarpsins
segir m.a.: , Það er eitt af meg-
ineinkennum heilbrigðra þjóð-
félagshátta, að til séu fastar
reglur eða a.m.k. heí'ðbundnar
venjur um veitingu embætta
og opinberra starfa, en handa-
hófi og hlutdrægni markaður
sem þrengstur bás*. „Þegar
veitingarvaldið er í höndum
pólitískra ráðherra, sem gera
sér ljóst, að þeir kunna að
sitja skamma stund aðeins í
valdastóli, er óneitanlega sér-
stök hætta á, að hver þeirra
um sig fylgi sinni reglu eða
þeir freistist til að taka meira
tillit til stjórnmálaliagsmuna
og knnningsskapar en góðu hófi
gcgnir. Meðan fastar reglur
eða trausta hefð skortir, getur
ráðherra og oft og einatt átt
í vök að verjast gagnvart á-
sælni skjólstæðinga, þóit hanu
sé í sjálfu sér allur af vilja
gerður til þess að sýna fyllsta
hlutleysi og réttlæti“
Kennarar á þingi L.S.F.K.
gerðu þessi orð að sínum, er
þeir samþykktu eftirfarandi
tillögu:
„8. fulllrúaþing L.S.F.K,
haldið í Reykjavík dagana 16.
til 18. september 1960, telur
óhjákvæmilegt að settar verði
ákveðnar reglur um veitingu
skólastjóra- og kennaraemb-
ætta. Vekur þingið athygli á
þeirri staðreynd, að handahóf
og hlutdrægni hafa oft og ein-
att ráðið úrslitum í þessum
efnum og mun jafnan hætt við
slíku meðan veitingavaldið er
algerlega í höndum pólitískra.
ráðherra, sem freistast til að-
taka meira tillit til stjórnmála-
hagsmuna og kunningsskapar
en góðu hófi gegnir. Mörg
dæmi sanna þetta og er nær-
tæk ráðstöfun skólastjórastöð-
unnar við Gagnfræðaskóla
Kópavogs 'fyrir nokkrum dög-
um.
Þingið samþykkir að kjósa
þriggja manna nefnd til að
gera tillögur í þessum efnum
og skal hún legg'ja niðurstöður
sínar fyrir stjórn samtakanna
sem allra fyrst.
Að því sé stefnt, að reglur
þessar verði ungum og efnileg-
um kennurum hvatning til þess
að leggja sig fram í starfi og'
afla sér staðgóðrar menntunar
og þekkingar“.
Ekki einn einasti þingfull-
trúi greiddi atkvæði gegn til-
lögunni, ekki einu sinni sá
mæti maður, Sigurður Ingi-
mundarson, flokksbróðir ráð-
herra og þingmaður Alþýðu-
flokksins. Þeta sýnir betur en
nokkuð annað viðhorf k-ennara
til málsins. Engum gildum rök-
um verður komið við embætt-
isveitingunni til varnar eins og
sýnt hefur verið fram á í.þess-
ari grein.
Með þökk fyrir birting'una.
Kennarar
Gagnfræðaskóla Kópavogs,.
<£-
Trésmiðafélag
Reykjavíkur
AJlsherjaratkvæðagreiðsla um kjör fulltrúa á 27.
þing Alþýðusamband Islands fer fram laugaráaginn
8. okt. og sunnudaginn 9. okt. 1960.
Ajtkvæðagreiðslan fer fram á skrifstofu félagsins,
Laufásvegi 8 og stendur frá kl. 2 til 10 e.h., laug-
ardaginn 8. okt. og frá kl. 10 til 12 f.h. og frá
kl 1 til 10 e.h., sunnudaginn 9. okt.
Kjörstjórnin.
%
Trésmíðafélag Reykjavíkur
heldur félagsfund í Framsóknarhúsinu (uppi) -
vikudaginn 5. þ.m. og hefst kl. 21.
mið-
Fundarefni:
1. Kosningarnar
2. Önnur mál
Stjórnin.
Húsbyggjendur
Milliveg'gjaplötur úr vikurgjalli, —
7 cm. einnig 10 cm.
Holsteinn 20x40x20 cm.
og 20x45x25 cm.
Ávallt fyrirliggjandi:
Branasteypan sf.
Útskálum við Suðurlandsbraut. — Sími 35785.