Þjóðviljinn - 04.10.1960, Side 6

6) — ÞJÓÐVILJINN — Þriðjudagur 4. október 1960 —
iffiffiEiSSKæ
þlOÐVlLJINN
Ótuefandl: Samelnlngarflokicur alþýðu — Sósíallstaflokkurtnn. —
RltstJ^ar: Magnús KJartansson (&b.), Magnús Torfl Ólafsson. Bl«-
arBur QuBmundsson. — PréttarltstJórar: Ivar H. Jónsson. Jón
ðlainasor. - Auglýslngastjórl: Guögelr Magnússon. - Rltstjórn.
aígrelösla auglýsingar, prentsmlÖJa: Skólavöröustlg 19. — Bíml
x7-600 (6 llnur). • ÁskrlftarverÖ kr. 45 & mán. - Lausasöluv. kr. 3.00.
PrentsmlÖJa ÞJóövllJana.
Lýð ræðissky I d a
Atburðirnir á Akranesi eru mjög lærdómsríkir
og varpa skæru ljósi á lýðréttindi almennings
um þessar mundir. í seinustu bæjarstjórnar-
kosningum buðu vinstriflokkarnir svokölluðu
fram sameiginlegan lista og háðu kosningabar-
áttu sína á þeirri forsendu að þeir ætluðu að
starfa saman þetta ikjörtímabil og hrinda í
framkvæmd tilteknum verkefnum. Myndarlegur
meirihluti Akurnesinga tryggði þessum lista
sigur, enda hafði samstarf þessara þriggja flokka
gefið hina beztu raun. Kjósendurnir, sem veittu
listanum brautargengi, voru aðeins að lýsa yfir
fylgi við samvinnu þessara þriggja flokka og
málefni þeirra, en um hitt er engin vitneskja
hversu mikið af fylginu her að eigna Alþýðu-
flokknum eða Framsóknarflokknum eða Alþýðu-
bandalaginu; kosningarnar vorú'ekki þannig háð-
ar- Þessir flokkar höfðu aðeins hlotið umboð
kjósenda til þess að vinna saman.

l?yrir nokkru riðlaðist þessi samvinna, vegna
þess að flokiksleiðtogar í Reykjavík gátu ekki
unað því að það væri vinstrisamvinna á Akra-
nesi á sama tíma og hægrisamvinna drottnaði í
stjórnarráðinu. En hvað sem ástæðunum líður
.er það staðreynd að samvinnan riðlaðist, eins
og oft getur gerzt þegar ólíkir flokkár výina
saman. En þegar svo var komið var það óhjá-
kvæmileg lýðræðisleg skylda að efna til nýrra
kosninga. Fulltrúar vinstriflokkanna svonefndu
höfðu aðeins fengið umboð til að vinna saman;
enginn þeirra gat sannað að hann hefði umboð
eins einasta kjósanda til samvinnu við íhaldið.
Og fyrst hinn löglega kjörni meirihluti gat ekki
rækt skyldur sínar og efnt loforð sín við kjós-
endur bar honum að leita til þeirra á nýjan leik
og efna til nýrra kosninga ef fullnægja átti
einföldustu lýðræðisreglum.
'T’n bæjarfulltrúar Alþýðuflokksins töldu sig
ekki þurfa að rækja neinar skyldur við
kjósendur, heldur hlupu þeir beint í náðarfaðm
íhaldsins og þóttust hafa myndað nýjan meiri-
hluta — meirihluta sem enginn kjósandi á Akra-
nesi hafði greitt atkvœði um eða veitt heimild
til. Þeir báru fyrir sig form lýðræðisins en
skeyttu eklkert um innihald þess. En þá var það
að kjósendur á Akranesi gripu til sinna ráða af
eftirminnilegum myndarskap. Þeir hófu al-
menna undirskriftasöfnun og fyrr en varði var
meirihluti kjósenda fcúinn að undirrita hina
sjálfsögðu kröfu um nýjar kosningar í bænum.
Undir þá kröfu skrifuðu ekki aðeins kjósenda-
fjöldi vinstrilistans frá síðustu bæjarstjórnar-
kosningum heldur mun fleiri kjósendur. Bæjar-
fulltrúar Alþýðuflokksins höfðu þannig ekki að-
eins hrundið frá sér öllum fyrri kjósendum sín-
um, heldur tóku mun fleiri bæjarbúar þátt í
fordæmingunni á atferli þeirra.
L'n hvað gerist nú? Þjóðin hefur séð með undr-
un og ógeði hvernig bæjarfulltrúar íhalds
og Alþýðuflokks reyna að halda því fram með
hlálegum og langsóttum lagakrókum að þeir
geti ekki látið nýjar kosningar fara fram! Því
verður þó ekki trúað, að þeir haldi þeirri af-
stöðu til streitu þegar þeir hafa jafnað sig eftir
fyrsta fátið. Ekkert getur verið sjálfsagðari lýð-
rœðisskylda en að meirihluti kjósenda ráði því
sjálfur hverjir fara með stjórn í bœnum. Sé
gengið gegn þeim frumrétti er verið að fremja
valdarán og ofbeldi sem getur haft hinar alvar-
legustu afleiðingar. m.

are
tm
irj
;uk
/?œðo Karls Sigurbergssonar skipstjóra
á útifundinum um landhelgismáliS
Góðir fundarmenn.
I september 1958 var gam-
an að geta sagt: ég er ís’end-
ingur! Þá vorum við allir sam-
mála. Einnig forkólfar hinna
pólitisku flokka hér*á landi.
Þá sá til sólar á íslenzkum
st jórnmálahim 'ii.
Við vorum einhuga þjcð!
Orsökin var útfærsla fiskveiði-
landhelginnar við strendur
lands, sem nú er almennt
nefnd hinu skoplega nafni:
Fiskveiðistyrjöld Brezka
heimsveldisins!
Er Bretar höfðu sýnt við-
brögð sín gegn útfærslunni
og hafið ofbeldis aðgerðir á
fiskimiðum okkar í krafti her-
valds, var boðað til útifund-
ar hér á Lækjartorgi. Fundur-
inn, sem var fjölmennur og
með miklum glæsibrag, sýndi
vel einlhug þjóðarinnar (enda
var ihann boðaður til að sýna
þáverandi ríkisstjórn, hvern
hakhjarl, 'hún hefði, ef hún
stæði vel á verði, og hvikaði
hvergi frá vilja þjóðarinnar í
landhelgismálinu) og skoraði
fundurinn j einu hijóði á rík-
isstjórnina að setjast aldrei
að samningaborði með Bret-
um um það mál, jafnframt
iþví, sem hann móitmælti hern-
aðaraðgerðum þeirra hér við
land. —
1 dag, röskum tveim árum

|p!!

síðar, erum við samankomin
hér aftur á Lækjartorgi og
enn er fundur um landhelgis-
málið.
Það mætti ætla að við vær-
um hér mæft til þess að und-
irstrika með því þakkarávarp
eða til að heiðra ríkisstjórn-
ina fyrir vel unnin störf henn-
ar í þágu lands og þjóðar i
fiskveiðideilunni. Öðru nær!
Nú eru önnur viðhorf! Við
erum rú á tímamótum kosn-
ingaloforða og fagurgala: þá
er von á efndum þeirra. Enda
er nú að þeim efndum komið
á loforðunum um landhelgis-
málið. —
Ófti allra hugsandi manna
er þv! mikill fyrir því sem nú
kann að gerast í því máli á
næstu dögum. —
Reynslan hefur sýnt okkur
og ekki sízt okkur fiskimönn-
unum. á þessum stutta tíma
frá iþví að útvíkkun landhelg-
innar átti sér stað, hvílíkum
áfanga við höfðum jtegar náð
í baráftunni fyrir friðun iand-
grunnsins alls. — Það er
staðreynd, sem ekki verður
hrakin, að þann tíma sem
brezkir útgerðarmenn urðu að
hervemda sína fiskimenn hér
við land við ránskap og grip-
deildir. vorum við íslenzkir
fiskimenn að mestu í friði að
okkar störfum á miðunum
kringum landið, og landhelg-
in var að góðra manna yfir-
sýn 95—£8% friðuð fyrir
brezka flotanum og 190% frið-
uð fyrir öðrum fiskveiðiþjcð-
um.
Þá hefur einnig landgrunn-
ið al’.it og úthafið kringum
landið notið sömu friðunar. —
Brezkir togarar voru ekki á
þeim tíma að veiðum hér,
nema á tiltölulega litlum og
afmörkuðum svæðum og mikl-
um mun færri en þeir annars
'hafa allitaf verið, vegna þess
að arðurirn af einskap þeirra
var ekki eins drjúgur og von-
ir þeirra stóðu til. Brezkum
fiskimcnnum féll einnig illa,
að stunda veiðar sínar í her-
kví og hræddust alltaf þann
möguleika, að þeim yrði komið
í íslenzka höfn, svo þeir þyrftu
að svara til saka fyrir íslend-
ingum. Þeir vildu heldur hef ja
rá 'skapinn á öðrum slóðum
svo sem við Noreg og viðar.
Reynslan hefur einr-'g sýnt
okkur fram á aukin rflabrögð
ihinna smærri fiskiskipa okkar
á grunnmiðum, og hleypt lifi
í útgerð hér á landi, þannig
að fleifi og fleiri hafa laðazit
að þeirri atvinnugrein og hún
ihefur kernt okkur að við þurf-
um ekki að binda okkar aðal-
atvinnuveg eingcngu við tog-
araútgerð og síldveiðar, held-
ur getum við nú lagt okkur
að íjölibreyttari störfum, sem
eru arðvænlegri og frjálslegri
fyrir þjóðina og þá ekki sízt
æskuna, heldur en liernáms-
vinna og svaríamarkaðsprang,.
sem aðeins getur leitt hana.
áleiCis til hernámEbrasks,
glingurslifnaðar og hverskon-
ar di' i’.i’.mennsku, sem nöfn-
um tjáir ei að rjefna.
Brefar sáu hvað hér var að'
gerast og raunverulega höfðu
þe’r þá þegar ta-að sinu.
þorskstríði v’ð okkur ís’end-
inga; þeir voru að gefast upp;
þegar hjálpin barst þsim sem
engill af himn.i sendur, það
voru misvitrir s'jórnmála-
menn, og óprúttrir mangarar,
sem ekkí geta talizt sveitfast-
ir á íslenzkri grund lengur,
srm réttu þeim hjálparhönd,
með því c.ð gefa brezkum tog-
araskipsijórum upp allar sak-
ir vegna laodhelgisbrota
þeirra hér við land.
Þá fyrst eftir landhelgis-
víkkunina urðum við íslenzkir
sjómenn varir við ágengni
brszkra togara á fiskimiðun-
um. Þá bárust fréttirnar
hvaðanæfa að, að norðan og
sunnan, að austan og vestan
allsstaðar voru brezkir togarar
að veiðum hvar sem var á.
hinu áður friðaða landgrunni
og mér er ekki grunlaust um
að landhelgisbrotin hafi einn-
ig aukizt vegna vissu þeirra.
um, að við íslendingar vorum
illa undir það búnir að verja
allt landhelgissvæðið. —
Framhald á 10. s:ðu