Þjóðviljinn - 18.03.1961, Qupperneq 7

Laugardagur 18. marz 1961 —■ ÞJÓÐVlLjíNN' — (?'
sambands Islands hafa sam-
eiginlega snúið sér til ríkis-
stjórnarinnar og óskað eftir
svörum um það, livort nokk-
urs sé að vænta ú>' þeirri átt
til verðiækkana, er hægt væri
að meta sem kjarabætur til
jafns við beinar kauphækkan-
ir. — Undirtektirna1' hafa
vægast sagt verið daufar
fram til þessa. I morgun var
þó boðaður fundur, en þa1'
kom ek-kart jákvætt fram.
Og svc þykjast þessir herrar
vilja komast. hjá verkföllum!!
Þegar stofnað var til lands-
samninga sl. haust, um kjara-
samninga sjómanna, var sú
siaðreynd kunri, að fram-
leiðslutekjur þjéðarinnar hefðu
á seinustu 5 árum (1955—
1959) a'ukizt um 6,3% að
meðaltali á ári, eða um 31,5%
— nálega um þriðjung — á
fimm ára tímabili.
Hvað lá riú beinna við, með
þessa staðreynd í huga, en að
útgeröarmenn hefðu sagt sem.
svo: Sjémenn verða að fá
kjarabælur vegna hinnar gíf-
urlegu dýrtíða1’, sem á þeim
og þeirra fólki bitnar eins og
á öðrum. Þeir eiga líka rétt á
miklum kjara.bótum vsgna
hinnar miklu aukningar fram-
leiðsluteknanna. Úr henni
verða sjómennirnir að fá sinn
hhu. . Þegar þcir bera fram
irssonar i um-
tjórnina
kröfur sínar, skulum viðverða
við þeim án verlcfalla. Þetta
er svo sanngjarnt og sjálf-
sagt, og með því sleppur út-
gerðin líka við tjón af völdum
verkfallsbaráttunnar. Sá her-
kostnaður er betur kominn í
bættum kjörum sjómannanna.
Þetta hefði verið ákaflega
eðlilegt og æskilegt.
En hvað gerðist nú, þegar
sjómenn báru fram kjarabóta-
kröfúr sínar? — Urðu undir-
teklirnar þær, sem að framan
greinir? — Nei, því miður.

Fyrstu boð útgerðarmanna
voru um óliaglrvæmari kjör
en áður. Og lengi stóðu þeir
á því, sem ,,principatriði“, að
ekki yrði samið um neinar
kjarabætur miðað við s. 1. ár.
Það var ekki fyrr en verk-
fallsvopnið stóð á þeim og
verkfall hafði staðið í 10 daga,
að samningar tókust, um 15—
20% kjarabætur. — Leið þó
miklu lengri tími, þar til sjó-
menn á einstökum stöðum
höfðu fengið þá samninga,
sem þeir sjálfir vildu sætta
sig við.
Og hvað gerðist í Vest-
mannaeyjum ?
Áttu verkamenn og konur
'í Eyjum kcst á svipuðum
kjarabótum án verltfalls og
þeim, sem sjómenn höfðu
fengið með sínum nýju samn-
ingum? Nei, aftur stóðu at-
vinnurekendur fastir á sama
principinu: Enga kauphækk-
un frá því í fyrra. Það var
fyrst eftir mikið samninga-
þóf og 5 vikna verkfall, sem
• þeir sömdu við verkafólkið
um 15% kauphækkun verka-
manna og 19—32% kaup-
liækkun til verkakvenna.
Þessi dæmi og öll fyrri
reynsla virðist benda til þess,
að Vinnuveitendasambandið
og alvinnurekendur hafi alltaf
þá cskynsamlegu afstöðu að
semja aldrei um neinar kjara-
bætur til verkafólks, fyrr en
atvinnurekendur eru til neydd-
ir með hörðum og langvinn-
um verkföUum.
Við spyrjum: Hvaða kjara-
bætur vilja atvinnurekendur
semja um án verkfall.a? Þær
þurfa a.m.k. að bæta það upp,
að kaupmáttur tímakaupsins
hefur hrapað úr 109 í árs-
byrjun 1959 í 84 eða um 25
af hundraði — auk rýrnandi
atvinnu. Minnumst þess lika,
að framleiðslutekjur þjóðar-
innar hafa eins og ég áðan
sagði vaxiff um þriðjung. Skil-
yrði eiga því að vera fyrir
hendi til varulegra kaunhækk-
ana án þess, að*. verðbólga
skapist. En fæst slík réttlát
kauphækkun án verkfalla ?
Engir mundu fagna þvi meir
en verkafólkið sjálft og for-
ráðamenn verkalýðssamtak-
anna, ef svo væri. — Væri t.
' d. hægt að fá viðurkennt
launajafnréttl kvenna og =
karla, án verkfalls? 5
Blaðamaður, sem starfað E
hefur við Alþýðublaðið um =
áratugi og mótaðist á bar- =
áttudögum Alþýðuflokksins, =
sem ekki gat orða bumiizt á =
dögunum, þegar Alþýðublaðið =
gekk jafnvel lengra en Morg- =
unblaðið í að ófrægja og níða =
verkafólkið í Vestmannaeyj- =
um, meðan það stóð í hinni E
hörðu og tvísýnu baráttu E
sinni fyrir bættum kjörum. =
Hann sagði þá: =
,,Ég hef oft gerl kröfur til =
Alþýðuflokksins. Og nú geri =
ég enn eina. Eg krefst þess, E
að liann gleymi því ekld, að E
verkfallið er hið eina vopn, E
sem eignalaus alþýða á sér til E
varnar og til sóknar“.
„Menn spyrja kanrtski, hvað ég =
eigi við,“ segir biaðamaður- =
inn. Og hann svarar sjálfum ~
sér og segir: „Ég á við það, =
að Alþýðuflokkurinn virðist =
óttast það svo mjög, að launa- =
kröfur og verkföll sprengi E
lífsnauösyniegar efnahagsráð- E
stafanir í lofl upþ, að hann E
tekur jafnvel skilyrðislausa af- E
stcðu gegn öllum launakröf- =
um og öllum verkföllum. — =
En með því að taka afstöðu =
á móti öllum verkföllum er =
Alþýðuflokkurinn að gefa í =
skyn, að hann sé móti launa- E
baráttu liinna fátækustu. — =
(Hver getur skilið það öðru E
vísi). =
Láglaunað verkafólk' með E
8—9 klukkustunda vinnu á E
dag, sem ekki getur fengið E
laun sín bætt án verkfalls, =
hlýtur að grípa til verkfalls- =
vopnsins, þegar allt annað =
þrýtur. Barátta þessa fólks 5
á skilið að njóta fyllsta =
stuðnings". ^
Þessi blaðamaður og ég er- =
um mótaðir í sama skólan- =
um. Og við þessi orð hans E
hef ég engu að bæta. =
Ég iýk þvi þessum kafla E
ræðu minnar með þvi að E
segja: Kauphækkanir til E
verkafólks, opinberra starfs- E
manna og launafólks í iðnaði =
og verzlun eru óumflýjanleg- =
ar. — Sjómenn hafa brotið =
bann ríkisstjómar og atvinnu- =
rekenda við kauphækkunum. =
Verkafólkið i Vestmannaeyj- E
um bar líka sigur af hólmi E
við ofstæki kaupniðslustefn- E
unnar. Kauphækkanir nú eru E
réttlætiskrafa, sem þjóðin E
styður og á þyi sigurinn vís- E
an.
Semjið strax um kjarabæt- =
ur án verkfalla. Það væri =
ykkur vitið meira. . =
þlllIIIIII!lllllIllllllllllllllllllIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIlllllllllllll.lIIIII':i|||llllll!llll1IIIIIIIIII!IIIIIIIIIIIIIllIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIII =
I Sanníeikurinn
Sé það rétt, að við íslend-
ingar höfum beðið um her-
vernd, má gera ráð íyrir, að
allir. sem að bóninni stóðu,
hai'i meint hana vel. Þ.e. þeir
héldú’, að um raunverulega
vernd gæti orðið að ræða, ef
til stríðs kæmi. Herinn kom.
.Stríðið hefur ekki komið enn,
en þó veit nú hver maður, að
ekkert gagn yrði okkur að
verndirini í striði. Það kom
fljótt í Ijós, en siðan hefur
hver einasta rlkisstjórn, sem
hér hefur setið að völdum
baslað við 'að skrökva að
sjálfri sér og okkur hinum.
hver tilgangur hersetunnar
væri.
Eftír
Stefán Jónsson
Mig langar ekki til að tala
illa um ríkisstjórnir og heldur
ekki um þá ríkisstjórn, sem
nú fer með völd í þessu landi.
Hún má t.d. eiga það, að ekki
hefur hún lokað útvarpi sinu
fyrir þjóðinni að öllu ieyti.
Hún hefur meira að segja
látið sín eigin stuðningsblöð
er sá I
flytja þjóðinni fréttir af því j
daglega, hvernig næsta styrj-j
öld muni verða rekin. Stjórninj
hefur þannig stutt að frétta-j
flutningi til að afsanna sínj
eigin orð um tilgang herset-j
unnar. Lofsvert frjálslyndi,j
ekki satt? Gegn þeim, semj
vilja að herinn fari, eru eng-j
in rök brúkuð, enda vand-j
fundin. Látið er 'nægja að
segja þá menn þjóna undir
Framhald á 10. síðu.
Gegn falsröknn
Enguin öðrum Islendingi en séra Friðrik Friðrikssyni mun
hafa verið sýndur sá lieiður að reisa honum myndastyttu í
lifanda lífi. Myndin var tekin þegar liirn aldni klerkur sat
fyrir lvjá Sigurjóni Ólafssyni myndhöggvara.
í dag er til mo’dar færður
einn merkasti og áhrifamesti
trúarleiðtogi, sem fæðzt hef-
ur á Islandi, séra Friðrik
Friðriksson, dr. theol. h. c.
Er með lionum horfinn ein-
stakur maður, sem fjöldi
manns mun sakna af heilum
hug. Ekki aðhylltist sá, er
þessar línur ritar, kenningar
þær, sem séra Friðrik flutti,
en viðurkenndi einlægni hans
og góðan vilja.
Friðrik Friðriksscn var
fæddur hinn 25. maí 1868 á
Hálsi í Svarfaðardal. Voru
foreldrar hans þau Friðrik
smiður og skipstjóri (d. 1879)
Pétursson bónda á Hólum í
Hja'íadal Þorlákssonar, og
Guðrún (d. 1927) Pálsdóttir
bónda á Þorljótsstöðum I Lýt-
ingsstaðahreppi, Þórðarsonar.
Friðrik Friðriksson tók
stúdentspróf árið 1893 og
sigldi þá til Kaupmannahafn-
ar til náms í læknisfræði.
Hann hætti því námi fljót-
lega og sneri sér að málfræði-
námi, enda var hann afburða
málamaður og sérstaklega í
ktassisku málunum. Hann
var fram á elliár „talandi
latínumaður", en svo 'eru þeir
menn nefridir, sem náð hafa
sh'kri leikni í’því fagra menn-
ingarmáli, að geta talað það
undirbúningslaust. -— Friðrik
hvarf heim til Islands árið
1897 og settist í Prestaskól-
ann í Reykjavlk. Þaðan út-
skrifaðist hann aldamótaárið
og bá að loknu prófi vígsltt
af biskupi Islands, Hnllgrími
Sveinssyni, til prestþjónustu
við I/augarnesspítala.
Á Hafnarárum sínum hafði
Frðrik kynnzt starfi KFUM
cg starfað mikið á. vegum
þess síðustu Hafnarárin.
Stofnaði hann daild í Reykja-
vik árið 1899 og var til ævi-
loka forystumaður þess. -Hann
gegndi prestsstörfum v'ða
hér’endis og vestan hafs og
verða þau ekki rakin hér.
Hann sat margar ráðstefnur
og furdi á vegum KFUM er-
lendis og var hvarvetna mikils
metinn af félögum sinum og
trúbræðrum.
Séra Friðrik var trúarskáld
og trúarhetja. Œlann var frá-
bær ræðumaður, hvort sem á
hann hlýddu böm lítt úr grasi
vaxin eða fulltíða fólk. Hann
var þeirri fágætu gáfu gædd-
ur, að geta beint orðum sín-
um til hvers einstaks áheyr-
anda, enda þótt þeir skiptu
hundruðum. Brosmildur var
hann og skilningsgóður. Hvers-
manns vanda vildi hann leysa,
enda voru beir margir, sem
leituð.u fttndar hans í vand-
ræðum sínum. F.yrst og fremst
var hann bó æskulýðsleiðtog-
inn, sem hei’Iaði unga hlust-
enlur með ræðum rg sögum.
Skiptust á gamansöeur og áI-
varlesmr áminningar. Þeir,
sem ekki voru „af hansanda",
hrifust af ein’ægni og eld-
mcði. Mint fáir eða engir
Islendmgpr hafa no+ið einka-
vináttu ov trausts infumargra
ungmenna og hann.
iSém Friðrik kenndi sjón-
depru fvdr allmö”£nim ártmi
Og VPr tnnrri að S’'ðustn orðinn
blindur en svo v?r tnt hans
mikil. ;-ð hann gla.dd:sf af
þeirr> ógs?f»i. Sagð’st s'á.ifur
finnn rS befði munað sig.
Þnð nirn.t fús.lega iátað. að
tómlen-rq verður í Revkiav'k
að sérn Uriðriki Friðrikss\mi
gengnrm. svo diún vom áhrif
hans bnr T1 f?? fáir leiðfogítr
í he!rr,’ jafn mikillnr
á.stúð'tr a’m.enjoings og virð-
ingrr p»rt Unrm, Hnnn nndnð-
ist ' He-’Viavík nð kvöldi
hms 9 h-»ncq msrnðnr ' ht’tsi
KFU't eU;r fárra vikna. legu,
Or?nli Reylrví’tingtir.