Þjóðviljinn - 11.04.1961, Blaðsíða 7

ÞHðjudaglir •; llóíaþríl1’1961 ^l.fcíÖfiftfafeíINN — (7
með öðrum orðum tekizt að
tryggja tilraunadýrin nægilega
vel gegn slíkum áhriium.
En það er ekki þar með ságt
að hin sérkennilega révns’.a,
Sem íulltrúar h'i'sins Hafr crð-
ið fyrir á hnattflugi. skilji
engin spor eftir sig. Það hefur
til dæmis komið i ljós, sð þau
jurtafrge, sem send hafa veiið
í geimferð. en sáð siðan v.ixa
sýnu hraðar en ven.juleg fræ.
f sumum iífver.um hefur sjálf
frumbýggingin orðið fyrir
nukkrum breýting'jm, og það
eru jafnvel líkur fyrir þvi. að
þær breytingar geti gengið að
erfðum. Nokkrar breytirigar
h-afa orðið á blóði bnrra hunda
sem flogið hafa, breyíingar,
sem gera þá ónæmari fyrir
sjúkdómum.
Það er því Ijóst, að jafnvel
þótt vel hafi tekizt fram að
þessu, þá er enn mikið starf
óunnnið í þá átt að tryggja
betur einangrun þeirra húsa-
kynna. sem lí'fverurnar eru
hafðar í á fluginu, og ennfrem-
ur þarf að rannsaka tií fulls,
hvaða ástæður það eru. sem
valda hinum ýmsu líffræðilegu
breytingum. Samt ■ töldu vís-
indamennirnir þann dag ekki
fjarri, að maður yrði sendur í
svipað ferðalag og hinir ágætu
hundar eru nýkomnir úr. Svo
mikið er víst, að ekki vantar
sjálfboðaliða:' Vísindaakademí-
an hefur fengið þúsundir bréfa
frá öllum heimshornum frá
fólki sem vill í geimferð.
Enginn veit daginn eða
stundina: Fyrst verður að þaul-
, kanna ÖU tæknileg og líffræði-
ieg skilj'rði slíkrar ferðar. En
það er ekki ýkja langt þangað
til, og það verður mikill dagur.
á.b.
Hámarksíramlag eða lágmarks-
til verkamannabústaða ?
framlag
A llt fram til þessa dags
hafa þær íbúðir sem
byggðar hafa verið á vegum
samtaka um hyggingu
verkamannabústaða reynst
ódýrastar Og verið með
hæstu föstum lánum. Þrátt
fyrir þetta hefur þó mjög
sigið á ógæfuhlið frá því
sem upphaflega var áætlað
um það leyti
;em lögin
um verka-
Tiannabú-
>taði voru
lett að frum-
kvæði Héð-
',ns Valdi-
•narssonar,
hins ötula
og dugmikla forvígismarms
alþýðuhreyfingarinnar] I
upphafi var gert ráð fyrir
að meginhluti byggingar-.
kostnaðar verkamannabú-
staða fengist á föstu láni til
langs tíma. Þessum stuðn-
ingi hefur hrakað svo að
ný mun framlag Byggingar-
sjóðs verkamanna með 'ibúð
sem- kostar 350 þús. nema
aðeins 150 þús. kr Þarn-
ig verður kaupandinn eða
félágsmaðurinn í bygging-
arfélaginu að leggja sjálfur
fram um 200 þús. kr. af
andvirði íbúðarinnar
Augljóst er að slíkt eigið
■^* fjármagnsframlag er á
færi fárra verkamanna éða
annarra lágtekjumanna við
núverandi skilyrði. Nauðsyn
ber því til að fima ráð t:l
að efla Byggingarsjóð
verkamanna og gera honum
kleift að leggja fram í föstu
láni sem hæstan liluta bygg- '
ingarkcstnaðarins og að það
lán sé með sem allra lægst-
um vöxtum og til langs
tima. Með því móti einu ná
lögin um verkamannabústaði
þeim tilgangi sem frum-
kvöðlar þeirra stefndu að.
T ög:n um verkamanrabú-
" staði leggja- sveitarfé-
lögum ,þá skyldu á herðar,
svo framarlega sem þau
vilja tryggja að byggingar-
félag á þeirra svæ'ði verði
aðnjótandi lána úr Bygg-
ingarsjóði verkamanna, að
greiða til sjóðsins ákveðið
fast gjald af hverjum íbúa
sveitarfélags'ns. í lögunum
er gert ráð fyrir 24 kr.
lágmarksgjaldi en hámarks-
gialdi 36 kr. Hér í Reykja-
vík hefur bæjarstjórnar-
meirihlutinn jafnan haldið
fast við lágmarksupphæðina
og aldrei viljað frá henrd
víkja. Bæjarfulltrúar sósíal-
ista og síðar Alþýðubanda-
lagsins hafa hins vegar jafn
an beitt sér fyrir því að
Reykjavikurbær innti af
hendi hámarksupphæð lag-
anna, þ.e. 36 kr. á hvern
íbúa borgarinnar. Hafa sós-
íalistar og Alþýðubanda-
lagsmenn bent á þá tví-
þættu nauðsyn sem a'ð þessu
stvður, þá að auka bygg-
ingu verkamamabústaða í
bænum og að hækka lán-
in til kaupenda 'ibúðanna.
Qíðast varð þetta atriði að
^ deilumáli m:lli Alþýðu-
bandalagsmanna og Sjálfi
stæðisflokksins í bæjarstjórn
við afgreiðslu fjárhagsáætl-
unar bæjarins fyrir yfir-
standandi ár. Enn sem fyrr
gerði Sjálfstæðisflokkurinn
ráð fyrir lágmarksgjaldir.iu
24 kr. v'ð samningu fjár-
hagsáætlunarinnar Bæjar-
fulltrúar Alþýðubandalags-
ins fluttu bæði ályktunar-
tillögu um málið og breyt-
ingartillögu við frumvarpið
að fjárhagsáætluninni.
Lögðu þeir til að bæjar-
framlagið til Byggmgarsjóðs
verkamanna yrði hækkað í
36 kr. á íbúa og upphæðin
í fjárhagsáætluninni yrði við
það miðuð. Hefði framlag
bæjarsjóðs til Byggingar-
sjóðs verkamanna þá orðið
2 millj. 628 þús. kr. í stað
1 millj. 754 þús. í frumv.
en sú „upphæð er m'ðuð við
24 kr. á- íbúa.
TT'ngin breyting reyndist á
afstöðu Sjálfstæðis-
flokksins. Allir fulltrúar
hans, 10 talsins, snerust
gegii tillögum Alþýðubanda-
lagsins og felldu þær. Með
tillögunum greiddu hins
vegar atkvæði allir fulltrú-
ar Alþýðubandalagsins,
Framsóknarf]okks:rn og Al-
þýðuflokksins. FulltrúaT
Sjálfstæðisflokksins töldu
ekki nú fremur en áður
ástæðu til að höfuðborg
landsins hyrfi frá þeirri
lágkúru að greiða lágmarks-
•framlag til bygginsrar ve.rka-
mannabústaða. Það var
þeirra stolt fyrir hönd
Reykjavíkur. Og slikur var
þeirra hugur t'.l þeirrar
byggingarstarfsemi sem
fyrst og fremst er þó ætl-
uð til að leysa húsnæðis-
vandamál verkamanna. Hug-
arfarið er greinilega! lítið
breytt frá þeim dögum þeg-
ar íhaldið á Alþingi barðist
með öllum tiltækum ráðum
gegn lögu^ium um verka-
mannabústaði og taldi bezta
úrræðið að það opinþera
væri ekki að „vasast“ í hús-
næðismálunum. G. V.
U ndir skr if tcssöf n-
unin er mikilvæg
Um þessar mundir er eitt
mikilvægasta mál okkar ís-
lendinga undirskriftasöfnunin
gegn her í lándi — að gera
sameiginlegt átak til þess að
losa þjóðina við þá ægilegu
hættu, sem erlend herstöð í
landinu skapar okkur — losa
okkur við þann þjóðernislega,
siðferðilega os efnahagslega
háska, sem dvöl hersins býr
okkur.
Óneitanlega eru þau öfl sterk.
sem beita sér geg'n þessu máli.
Þau öfl hafa fjármagnið að
bakhjarli »— því miður. I krafti
þess er reynt að sefja fólk og
forheimska varðandi afstöðuna
til þessa brennandi spursmáls
dassins. Við fólk, sem íhugar
málin. stoða slíkar tilraunir
lítt. Hugsandi fólk er nefnilega
þannig gert, enda þótt því
kunni áð vera meinlítið við
Bandaríkin sem sl.'k, að það
telur það vafasama skyldu sína
að fórna Iífi og heiðri fyrir
ímyndaða, bætta hernaðarað-
stöðu Bandaríkjanna á eylandi
okkar. En þá er að reyna nýjar
Teiðir í áróðrinum fyrir áfram-
haldandi hernámi. Um eina
slíka varð ég áskynja fyrir
nokkrum dögum er ég hlustaði
á samtal tveggja stuðnings-
manna núverandi ríkisstjórnar.
Annar þeirra, góður Qg gegn
Sjálfstæðismaður en hernáms-
andstæðingur, sagði:
„Ég er eindregið á móti af-
stöðu flokksstjórnarinnar í her-
námsmálinu. Auðvitað eigum
Gegn falsrökum
Eitir
Fnðjén Stefánsson
við að láta herinn fara strax,
eða svo fljótt sem hægt er.“
„Já, en þetta kemur nú allt
smátt og smátt,“ sagði hinn.
„Kennedy forseti mun á næst-
unni leggja niður herstöðvar
sínar í ýmsum fjarlægum
löndum, ef til vill hér lika.“
En sá fyrrnefn.di svaraði:
„Nei, Kennedy mun eininitt
ekki gera það, ef við stein-
þegjum eins og druslur. Hitt
er annað mál, hvað hann gerir,
ef við sýnum að okkur sé full
alvara að vilja losna við her-
inn.“ ~
Mér þótti svarið athyglisvert,
svo að ég lagði það á minnið.
Við þá, sem ekki eru þess
umkomnir að hugsa sjálfstætt,
sem eru algerir taglhnýtingar
hernámsvina, þarf ekki nýjar
áróðursaðferðir. Bara segja
þeim, að hér þurfi að vera
herstöð til þess að verja okkur
fyrir Rússum. (Þótt Rússar og
hvert það stórveldi, sem hugs-
anlegt væri að lenti í styrjöld
við Bandaríkin. eigi flugskeyti,
er gætu eyðilagt slíka herstöð
á fyrstu klukkustundum styrj-
aldar, þá eiga Rússar kafbáta,
og kannske ætla þeir að æfa
sig á því að hertaka ísland
með kafbátum). Bara kippa í
spottann og sefjunin er komin
á. Til þess að snerpa á henni
má svo endurtaka með feitu
letri í morgunblaðinu: Moskvu-
agentar, Moskvuvíxlar. Hvílík-
ar röksemdir! Ilvílíkt mat á
lesendum!
En allt um það höldum við
íslendingar áfram að skriía
okkar litla kafla mannkynssög-
unnar, því áfram hnígur sagan,
hægt en ákveðið eftir farvegi
tímans. Við sjáum fyrir okkur
í huganum söguskoðara fram-
t'ðarinnar fletta blöðum sög-
unnar frá því herrans ári 1961.
Heimsástand þess árs blasir
skýrt við sjónum hans á spjöld-
um hennar. ....... Á því ári
starfaði öflug hreyfing frjáls-
huga fólks á landinu íslandi
að því að komið yrði burt er-
lendum her, sem ógnaði tilveru
þjóðar þessaiar og olli henni
hvers konar niðurlægingu . ..
Á sama tíma var gefið út
afturhaldsblað á landi þessu —
í krafti fjármagns síns útbreidd-
ast blaða. En tillag þess til
hreyfingarinnar var ekki að
rökræða né höfða til skynsemi,
heldur standa álengdar og
hrópa eins og götustrákur:
Moskvuagentar! Moskvuvíxlar.
Og eftir að hafa hrist höfuð-
„Kammermúsikklúbburinn“ er
ágætur félagsskapur og ætti
skilið betra nafn en þetta
klamburyrði barið saraan úr
þremur erlendum orðum, þar
sem hið fyrsta að minnsta
kosti er með öllu óhæft og
miðorðið vægast sagt ekki gott.
Ef nokkur tiltök væru. þyrfti
félagsskapurinn að breyta um
nafn, þó að því sé ekki að
neita, að erfitt muni reynast að
finna honum gott og þjált ís-
lenzkt heiti, eigi það að fela í
sér, hvers konar tónlist honum
er ætlað að ástunda og leggja
rækt við. Það hafa ýmsir reynt
með rýrum árangri að finna
viðhlítandi íslenzkun útlenzka
orðsins „kammermúsík".
./
Hinn 7. þ.m. efndi felags-
skapurinn til sónötukvölds í
samkomusal Melaskóla. Fluttar
voru þrjár sónötur fyrir fiðlu
og p'anó, sú fyrsta eftir Beet-
hoven (c-moll, op. 30), önnur
eftir Debussy og hin þriðja
ið heldur söguskoðarinn áfram
að fletta blöðunum, þar sem
síðari annálar tjá, að þessi for-
heimskunaraðferð hafi þrátt
fyrir allt mistekizt. ...
En það er mikilvægt fyrir
okkur núlifandi íslendinga, að
hann þurfi ekki að fletta
langt aftur frá árinu 1961 tjl
þess að sjá, að svo hafi orðið.
Melaskóla
eftir Grieg (c-moll, op. 45).
Með fiðluhlutverkið fó.r Bjöm
Ólafsson, en Árni Kristjánsson
gegndi píanóhlutverkinu. Það
er orðið býsnalangt síðan Árni
hefur leikið opinberlega, og var
ánæfjulegt að fá nú ,að heyra
til hans að nýju. Vandaður,
skýr og , skilmerkilegur leikur
hans var þessum verkefnum
fyllilega samboðinn. Röggsam-
legur leikur Björns Ólafssonar
féll þar einnig vel að. Styrkur
Björns, er ekki fagur fiðlu-
tónn, heldur miklu fremur
þróttniikill flutningur og skil-
rík túlkun. Samleikur þeirra
félaga var scrstaklega öruggur
og hlutverkum þannig stiiit til
hófs, að. hvorugt hljóðfærið
sýndi hneigð til að yfirgnæfa
hitt og bæði nutu sín til. jafns
í þessu samspjalli tóna o g
hljóma..
óvenjumargt tilheyrenda var
í hljómleikasalnum að þessjx
sinni, og mátti heita, að hvert
sæti væri skipað. B.F.
.•>---------------
Ténleikar í