Þjóðviljinn - 15.06.1961, Blaðsíða 5

Fimmtudagur 15. júní 1961 — ÞJÓÐVILJINN — (3
OGNAROLDIN
Bandariskur hlaSamaSur segsr frá viSfölum viS nokkur fórnarlömb
Porfúgala sem nú njófa aShlynningar á frúhoSsspifala i Kongó
— Nú veröa ekki lengur taldir þeir Angólabúar (aö-
lega gamalmenni, konur og born) sem flúiö haí'a yfir
landamærin til Kongó undan hryöjuverkasveitum Fortú-
gala. Portúgalar kveikja í og jafna viö jöröu öll þau porp
sem þeir hafa grun um aö uppreisnarmenn hafi haft aö-
setur í.
Þannig hefst fréttabréf frá
fréttaritara bandarísku frétta-
stofunnar Associated Press,
Dernis Neld, og er það skrifað
í Kumpese í Kongó, skammt frá
landamærum Angóla. Hann
heldur áfram:
— Þeir skipta þúsundum
sem drepnir hafa verið; flótta-
mennirnir tugum þúsunda. í
þessu stríði, sem liermenn ein-
ræðisherrans Salazars heyja af
óheyrilegri grimmd gegn Ang-
ólamönnum sem kref.ja.st sjálf-
stæðis eru fórnarlömbin aðal-
lega konur o.g börn.
I dag sá ég tólf ára afrísk-
an dreng. Hann lá síveinandi i
rúmi sínu á sjúkraliúsi. Andlit
Iians V3,r afmyndað af bruna-
sárum og það var skelfilegt að
horfa á fætur lians og liand-
leggi. Horum var engin von
gefin lengur, aðeins sú að
dauðinn bvndi sem skjótast
endi á kvalir hans.
Hann he;t>‘r Pedro Santos.
Hann er elmn af fjörutíu sem
vinir og ættingjar fluttu hel-
særða í trúboðsspítalann í
Kimpese. sem er undir stjórn
bandarískra baptista.
Við innp-ang spitalans eru
revndar miklu fleiri fórnarlömb
Portúgala sem bíða lækningar.
En veema rúmleysis ákvað sp’t-
alastiórnin að taka aðeins á
mót! beim sem þyngst voru
haldnir. Hinir verða að leita
læknínsrar í konóskum hjúkr-
unarstöð’nvm
fólk skyldi geta lifað af,“ sagði
dr. Allan Stuart, yfirlæknir
sjúkrahússims í Kimpese. „Hér
er að vísu aðeins um að ræða
örlítið brot af öllum þehn
særðu mönuum sem fara dag
hvern yfir landamærin. Margir
þeirra hafa verið tiu daga á
leiðinni hingað til okkar. í’-?ð er
auðvelt að gera sér í liugar-
lund live mar.gir deyja á leið-
inni.“
Og læknirinn heldur áfram:
,,Þegar Pedro Satos kom |
hingað fj rir tólf dögum var j
andlit hans svo afskræmt að
varia var hægt að ímynda sér
MéfmœEeeidur.
að þar væri mannyera. Allur
líkami hans var eitt bullandi
sár. Við liöfum gert allt sem
í okkar vaidi stóð til að heimta
I:”in úr heljargreipum, en við
höfum ekki lengur neina von.
Hann á í mesta iagi eflir tvo
eða þrjá daga.“
Pedro hefur vart meðvitund.
Annað slagið reynir ha'in að
opna augun, eri. hann þekkir
ekki móður sína, sem s'tur þög-
ul á bekk v’ð rúm lians.
Hún segir frá því þegar
portúgalskar hersveitir komu til
þornsin.s Penza 12.’ maí s.l.:
„Ég heyrði að þeir skutu o,g
liljóp út til að sjá hv?ð væri
að gerast. Á götunum voru all-
ir á harðahlaupum. Ég hljóp
út til að sjá hvað væri að ger-
ast. Á götunum voru allir á
harffa hlaupum. Ég liljóp inn
ú kofa minn, þar sem drengur-
kjarnavopna
B
LE HAVRE 14/6 — N'u
menn úr hópnum sem er á
miklu ferðalagi fótgr.ngandi til
að mó.tmæla kjarnavopnum, en
fékk ekki að fara um Frakk-
Iand, stukku í höínina í Ls
Havre frá ferju sem flutt
hafði þá yfir Ermarsund og
syntu í land..
I hcpnum eru samtals 25
menn, 13 Bandaríkjameni:i og
12 Evrópumenn. Lögreglan
átti fullt í fangi með að hand-
sama sundmennina og einum
þeirra tókst að komast inn í
veitingahús og svolgra í sig
gias af víni,
Þeir félagar sögðust ekki
haía ætlað að brjóta gegn
barai franskra stjó'rnarvalda,
heldur aðe'ns vilja'ð vékja at-
hygli almennings. Skömmu áð-
ur en ferjan átti að fara aft-
ur til Englands, stukku enn
fjórir í höfnina, en lögreglan
kom þeim aftur um borð og
. ferjarj flutti þá alla aftur til
baka.
inn minn lá veiltur, En ég var
eltki nógu fljót á mér. Kofinn
var í björtu báli.“
I öðru rúmi liggur nítján ára
gamall piltur, Sebastian Ccns-
alves; hann mókir, hefur feng-
ið deyfilyf til að draga úr kvöl-
unum, en opnar augun við og
við. Hann er særður mörgum
skotsárum. Þegar hann sér
hv'itan mann nálgast rúm s:tt
kemur skelfirgarsv'pur á and-
htið. Nokkrir vinir hans hafa
borið hann hingað og sagt að
sögu að hann ha*i særzt þegar
portúgölsk flugvél lét skothríð-
ina dynia á þorú hans í nærri
því klukkutíma.
Önnur fórnarlömb slíkrar á-
rásar eru ellefu ára gamall
drengur, Pedro Marciano úr
porpinu Kitunda og annar tólf
ára, Andre Bestino úr þorp-
inu Boa Vista. Andre hefur
misst vinstri handlegginn.
Pedro Neves, þritugur maður,
sem fæturnir háfa verið skotnir
undan, segir frá því þegar port-
úgalskir hermenn komu til
þoriisins, Tumbe, tóku þar allt
það fólk sem þeir náðu í,
smöluðu bví saman á torginu
og lé4u síðan skothríðina dynja
á því.
Jean Felix er 22 ára gamall
og er frá K'sengela. Ham hef-
ur einnig sína sögu a'ð segja.
Þegar Portúgalar komu, segir
hann, tóku þeir mig ásamt
fjórum öðrum mcEinum og fóru
með okkur út fyrir þorpið. Þar
voru haldin yfir okkur eins
konar réttarhöld, hreinn skrípa-
leikur, því að enginn okkaf
kunni portúgölsku og við höfð-
um því ekki hugmynd um hvað
fór fram. En svo v'rtist eem
öllu lyki með því að við vorum
dæmdir til dauða.
Við vcrum a. m. k. fluttir
r.iður að fljótsbakka. Þar var
fyr.st skotið á okkur, en síðan
ráðizt á okkur með byssustingj-
um. Felix fékk tvær stungur í
síðun’,. Hann féll í ána, en áttii
líf sitt að launa því að hanii
náði ' trjábol sem flaut á ánni,
Hinir dóu allir.
Um 700 flcttaménn frá Ang--
cla, flest’r þeirra ættingjar cða
viriir hinna særðu, hafa setzt
að í nágrenni við snitalann,.
Önnur 18.000 búa ‘i Kimpese-*
héraði:
„Hræðilegir hlutir gerast í;
Angóla“, sagði Stuart læknir
v'ð mig að skilnaði.
ðgna'öldin í
Stslur-Afríku
Ö.gnaröldin í lögreglurík-
inu Suður-Afríku hefur enn
færzt í aukena eftir að !aml-
ið var lýst lýðveldi. Tugþús-
undir manna sitja í fangels-
um og fangabúðum og hvergi
í landinu verður þverfótað
fyrir vopnuðum löreglumönn-
um, eins og þeim sem sjást
hér á myndinni, þar sem
þeir eru a,ð athuga vegabréf
þeldökkra inanna á leið til
vinnu.
Að VÍVindum hafa mörc
hundruð bessn ólánsama fólks
dáið á bínni löngu og erfiðu
leið frá borpum sínum, um
frumskóuinn og vfir fjöll ou
firnindi sem eru hér á landa-
mærnnum.
..Okkur er þnð hreinaste
kr’.ftaverk eð nokkurt þette
Bretar böntiuðu
Galvao Eandvist
Lornlon 14/6 — Brezka
stjórnin hefur bannað Galvao,
sem stjórna'ði töku portúgalska
skipsins Santa Maria í vetur til
að vekja athygli á baráttunni
gegn einræðisstjórn Salazaras,
landvist 'í Bretlandi.
Þingmenn Verkamánna-
flokksins gagnrýndu mjög
þessa ráðstöfun á þingi i gær,
en talsmaður stjórnarinnar
sagði að hún hefði verið gerð
af tillitssemi við portúgölsku
stjórnina, enda væri Portúgal
elzti og einn bezti bandama'ð-
ur Bretlands.
„. 'f ' :
C'' ^J "* ' '